Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
YR YSGOL SUL EGLWYSIG.
YR YSGOL SUL EGLWYSIG. [GAN PEKTWYN.J Y mae pawb yn barod i ganmol yr Ysgol Sul fel BefYdliad daionus a defnyddiol, ao fel cyfleusdra Ihagorol i feithrin yr ieuainc and, atolwg, a ydym ni fel Eglwyswyr yn gwneuthur y goreu o'r cyfleus- tre. hwn ? Nid fy ngofyniad ydyw pa un a ydym yn JbOddi cefnogaeth ddyladwy i'r Ysgol Sul ai peidio. Credaf yn ddiysgog nad ydyw Eglwyswyr yn ol i 6taill yn hyn o beth. Ond yn hytrach dymumvn ofYn i'm eyd-Eglwyswyr hynaws ao ystyriol, ai ni fedrem wneuthur yr Ysgol Sul yn fwy gwasanaeth- gar i'r Eglwys nag ydyw ? Er rhoddi ystyriaeth triodol i'r gofyniad hwn, byddai yn werth i ni gofio ^ai hen syniad Eglwysig wedi ei ddadblygu ydyw Yr Ysgol Sul, ac nad ydym yn ddyledus o gwbl i Innemduaeth am y drychfeddwl gwreiddiol, Gwn °'1 goreu yr bàna. yr Ymneillduwyr mai pla-nhigyn Yrar-eiliduol ydyw yr Ysgol Sul; ac y maent yn Pathaug gipio yr hall glod a dardda oddiwrth y fath 80fydliad llwyddianus iddynt eu hunain. "But foots are stubborn things." Yr oedd y syniad S^eiddiol ar gael a chadw yn y Llyfr Gweddi cyn Beitf yr un o bleidiau Ymneillduol Cymru. Dar. ker y rhuddellau (rubrics) ar ol y Catecism yn y tlYh: Gweddi Gyfiredin, a gwelir ar unwaith nad Ydwyf yn gwneuthur honiad disail. Rbedant fel hyll Bydded i gurad pob plwyf yn adiesgeulua I Suliau a'r Gwyliau, ar ol yr ail lith o'r Gospsr, aysgu aE osteg yn yr Eglwys, a holi cynifer o blant 61 blwyf ag a ddanfoner ato, megi3 y tybio efe fod Sytnhesur, yn rhyw gyfran o'r Catecisrn hwn. A ySded i bob tad, a mam, a phob perchen tylwyth, 'i'w plant, i'w gwasanaeth-ddynion, ac i'w pren- laiaid (y rbai ni ddysgasant eu Catecism) ddyfod i'r %Wyn at yr amser goaodedig, a gwrando yn ufudd, ? bod wrth lywodraeth y carad, hyd oni ddarffo dYnt ddysgu pob peth ar y sydd yma wedi ei osod 1 W ddYsgU ganddynt." CanlYddit y Catecism yn ei fiarf wreiddiol, 4>g oyfarwyddiads.u uchod yn Llyfr Gweddi 49. yn y 5Qain Canon o Ganonau Eglwysig *ho&dir gorchymyn caeth i'r oSeiriaid, ar y a, 0 6agymundod, i arholi ac addysgu yr ieuainc E ,ailQy8gedig yn eu plwyf yn athrawiaefchau yr g bob Sul, am haner awr neu ragor o flaen y \V Ydna"'1101 Weddi. Yn wir, gan belled yn ol a'r Ntlfed ga.nrif, yr ydym yn cael Egbert, Archesgob ereftog, yn rhoddi gorchymyn cyffelyb i'w offeir- ,1 » ac, wedi hyny, yn y ddegfed ganrif, defnyddia elfric, Arohesgob Caergaint, bron yr un geiriau. C 11 amaer Harri VIII. cawn fod Primers a Llyfrau "orl1, yn cynwys y Credo, Gweddi'r Arglwydd, a'r yn cae* eu g^asgaru ymblith y w/°D' a'E 0^e,'r*aid yn eu hegluro ac yn atholi y g ynddynt ar y Sul. 1: lchon y dywed rhywun fod y dull hwn o addysgu r ^ahanol i ddull yr Ysgol Sul yn y dyddiau ,enOl; ond boed i ni gofio fod yr oes hefyd yn i 'lanoi iav?n. Yn y dyddiau hyny nid oedd yn 1^°IladWy j EOd.di Beibl yn nwylaw yr holl j^sSyblion, a chael gwyr lleyg i'w dysgu. Yr oedd W6l^au yn on(i un y^hob plwyf, a yn rbwym wrth gadwyn—a'r Ueygwyr gan anwybodus yn atkrawiaethau'r °^e'r'a^ yn unig a feddent ycbydig L o hono, a hwy, o ganlyniad, oedd yr unig Qlana.\1 cymwys i addysgu'r werin. Ond y mae Hjjjj y byd hwn yn myned heibio, ac y mae y dull o r ieuanc a'r annysgedig hefyd wedi newid Oj ltfawr. Y mae y Beiblau beddyw yn rhad ac Syjj, Q °yraedd pawb, a llawer o'r gwyr lleyg mor IV/8 i gyfranu addysg Feiblaidd a'r offeiriaid. ej yn rbwydd fod yr Ysgol Sul yn wahanol I y 01 threfniad i'r hen ddull o gateceiaio, ond y mae §atee yc un- Yr hen syniad Eglwysig gynt o d SIO sydd wrth wiaidd yr Ysgol Sul. Ac onid kZ Y" ddyledswydd arnom, can belled ag y mae Rylehida,u gwahanol yr oes yn caniatau, i lynu tlYfr Qdlawn Wtth yr hen syniad gwreiddiol yn y lQ^vvtT0^Ge^ dys§u'r *euano yn y ^y^^ a ^8g0j^ UQwaith i'r saint." Dylem ddefnyddio yr I%Oth I c.Yfleustra rhagorol i ddysgu athraw- S( V8g i?glwys«g. a thrwyhyny gyflenwi diSygion %i810aByrddo1- Ao yma cyfyd y cwestiwn a ^eutj.yJ1 barcd, a ydym fel Eglwyswyi yn I tQ1- ^Qreu olr cyfleustra hwn ? Y mae e\'f aith yn fy ngorfodi i gredu nad ydym, ond i tel;lit riadau anaml. Pa fath addysg a gyf- I !?^g vTa 1bwer Ysgol SuI Eglwyeig ? Ai nid ytT^1-03, anrabenodol, a gwrth-Eglwysig a *lyV?ir ami^ am^ raev?n dosbarth. Ai ni a^raw' un a* yn fwriadol neu mewn v^ltig condemnio mewn modd taiog a Qrawiaethau yr Eglwya y perthyn iddi ? A pha ryfedd, ynte, fod llawer o aelodau. yr Ysgol Sul Eglwysig yn codi i fyny heb ddeall natur ac I amcan yr Eglwys, heb ganfod gogoniaiit ac addas- rwydd ei gwasanaeth, ac heb weled dim gwahan- iaeth rhyngddi a'r enwadau Ymneillduol ? Y mae y cyfrifoldeb, i raddau pell, yn gorwedd wrth ddrws yr oSeiriaid. Nis gallantymryddhau o afaelion tynion y rhuddell a'r canon a grybwyllwyd uchod. A phe bai pob offeiriad, hyd ag y mae ynddo, yn cy- meryd dyddordeb personol yn yr Ysgol Sul, ac yn ymdrechu cael Eglwyswyr trwyadl ao egwyddorol i gyflawni swydd thraw, credu yr wyf y byddai yr Ysgol Sul o gan' waith mwy'gwasanaeth i'r Eglwys nag ydyw yn bresenol. Yr offeiriad y mie yr Eglwys yn ddal yn gyfrifol, yn awr fel cynt, am addysg grefyddol pobi ei ofal; a'i fantais ef ydyw fod cyf. leusderau ychwanegol addysg yr oes hon wedi cynyrchu cynorthwywyr lliosog iddo yn ei waith. Nid oes raid iddo wneuthur yr oil ei hun, fel yn yr amser pryd yr ysgrifenwyd y rubric y cyfeiriais ato yn flaenorol, y mae yt athrawon yn offerynau parod iddo wrth law. Ac er sicrhan addysg grefyddol, gydnaws ag ysbryd yr Eglwys, ai nid doeth fyddai i bob offeiriad gyfar. fod ei athrawon unwaith bob wythnos i'w cynorth- wyo i barotoi y wers ar gyfer y Sul canlynol ? Ai nid manteisiol hefyd fyddai trefnu yr addysg yn gydredola gwabanol dymhorau y flwyddyn Eglwysig, a thrwy bynv iawn-ranu Gair Duw, a rhoddi i'r disgyblion, yn ddiarwybod iddynt eu hunain, ryw syniad am gyfanrwydd y ffydd ? Os derbyniol hyn o lith, bydd genyf air pellach i'w ddywedyd, pan gaf hamdden, am lawer o bethau craill perthynol i'r Ysgol Sul: ei harolygwr, ei horganisation, a'r gwahanol ddulliau o wobrwyo r plant. Credu yr wyf o'm calon fod y path olaf hwn yn gofyn gwyliadwriaeth fanwl, rhag iddo wneuthur yr Ysgol Sul yn fwy o felldith nag o fendit h ilr Eglwys. Dylem edrych pa fath effaith a g&nt ar gymeriad moesol y plant, rhag ofn wrth geisio gwcbrwyo diwydrwydd a ffyddlondeb, y bydd i ni gael allan yn rhy ddiweddar, mai iaeithrin selfish- ness, a cb£u eychod am dSl am bob gwasanacin gyda'r Eglwys yr oeddym.
'Ci"'"P'I!IIIIi f1eWl1l1tlÍOn…
'Ci"P'I!IIIIi f1eWl1l1tlÍOn CgffreUutoI^ JACKSON Y LLOFKUDD.— Dydd Mercher, yn Mrawdlys Manchester, dechreuwydprawf Jackson am ladd ceidwad carchar Strangeways. 0 GORWEITHIO GENETHOD.—Dydd Gwener cafodd dan ddilledydd yn Middlesborough eu dirwyo i £ 27 am orweitbio genethod yn eu masnachdai. URDD MAROHOG.-Dydd Llun, yn Ngbastell Windsor, rhoddodd y Frenhines urdd, marchog i Mr. Charles Halle, Dr. Stainer, ac amryw fonedd. igion eraill. FFUG REITHOR. Cafodd George Frederick Ellis yn Bury St. Edmunds, ei draddodi i saith mlynedd o benyd-wasanaeth am ffugio ei hunan fel rheithor, a chyflawni y seremoni briodasol. SYR MORELL MACKENZIE.—Dywedir fod yr Ym. eroclres Victoria wedi rhoddi gorchymyn i Syr Morell Mackenzie i barotoi iddi banes cywir yn nghylch afiechyd y diweddar Ymerawdwr Frederick. GOKNEST.—Dydd Gwener bu i'r Cadfridog Boulanger ac M. Floquet, Prif Weinidog Ffrainc, ymladd gornest yn agos i Paris, Cafodd y cad- fridog archoll peryglus yn ei wddf, yr hwn sydd wedi ei gadw yn ei wely byth ar ol hyny. CWYMP ANGEUOL YN IVIIITLAND.-Dydd -Ian di- weddaf, mewn fferm o'r enw Brynhafod, tua thair milltir o Whitland, cwympocld un John Williams, teiliwr, o Llanddewi, oddiar ben tas o wair- uclider o tua saith troedfedd. Disgynodd Wil- liams, yr hwn oedd yn ddyn o gorff trwm, ar ei ben, a bu farw yn ddioed. Yr oedd y trancedig oddputu 65 mlwydd oed. YMOSODIAD CREULAWN GAN FILWR CARTREFOL YN Y WYDDGHUG. Dydd Mawrth, aeth Mr. Thompson, un o ynadon Sir Fflint, i Ysbytty YvTyddgrug, gyda'r amcan o gymeryd tystiolaethau Jesse Griffith, Treffynnon, yr hwn sydd yn gorwedd yn y clafdy er y 5ed o Fehenn diweddaf. Ymddengys i Griffith, tra yr oedd efe yn dilyn cartreflu y sir, gael ei niweidio yn ddifrifol gan Pierce Parry, Rhyl, aelod arall o'r cartreflu. Tarawodd Parry bibell Griffith allan o'i enau a thra yr oedd efe yn ei cbodi, rhoddodd gic iddo o'r tu ol. Bu bywyd Griffith mewn perygl, a dywedir nad ydyw efe eto allan o berygl. Cafodd Parry yn ddilynol ei draddodi i gymeryd ei brawf yn frawdlys. CERBYDRES WLDI EI THAFLU I AEON.—Pell- ebryn o New York, prydnawn dydd Iau di- weddaf, a ddywed fod cerbydres orlawn o deith. wyr, y noson flaenorol, yn myned dros bont goed ger Orange Court House, Virginia, pan y rhoddodd bont ffordd, ac y syrthicdd y peiriant a'r cerbydau bendramwnwgl i'r afonig islaw. Lladdwyd pum' teithiwr yn y fan, a niweidiwyd deugain—llawer o honynt yn ddifrifol. TEBFYNIAD STREIC YR ALBION.—O'r diwedd, y mae y streic hirbarhaol hon wedi dyfod i derfyn- iad. Nos Fercher diweddaf, llawnodwydcytundeb &r ran y gweithwyr a'r meistri, dan yr hwn y mae y gweithwyr, os penderfyna y cyflafareddwyr o'u blaid, i dderbyn gweddill y cyflogau dyledus iddynt o'r dydd yr ail-ddechreuasant weithio. Disgynodd nifer mawr o lowyr i'r pwll boreu dydd Iau, a dydd Gwener, yr oedd y rhan fwyaf o'r 600 wrth eu gwaifch. ErnA YN NGORPHENAF.—Nos Fa%vrth diweddaf, syrthiodd eira ar fynyddau uchaf Cumberland a Westmoreland, Gogledd Lloegr, ac erbyn boreu dydd Mercher, yr oedd cribyn Mynydd Skiddaw yn wyn. Ni chofir am y fath beth yn digwydd! yno erioed o'r blaen ar y tymor hwn. Pa fodd bynag, cafwyd tymestl drom o genllysg yno ar yr 20fed o Orphenaf. 1878, a hyny ar ol wythnos o wres eithafol, Yr oedd tymheredd yr hin yn Keswick dydd Mercher yn 50 o raddau. £ 10,000 YN SYRTHIO DRWY LAWR CERBYD.— Cymerodd digwyddiad anarferol la ar lan y Tafwys yn Llundain yr wythnos ddiweddaf. Yr oedd cab yn cludo ^610,000, mewn cydau, o aur o ariandy yn y ddinas i Westminster, pan y syrth- odd llawr y cerbyd allan, nes yr oedd yr aur ar ganol yr heol. Aeth y cab ymiaen am ryw bell. der cyn i'r golled gael ei darganfod, a chyn y gellid peri i'r gyrwr atal y ceffyl. Yn ffodus, ychydig bobl oedd o amgylch ar y pryd. DAMWAIN ANGEUOL YN NWY-WEITIIFA MERTHYS. —Fel yr oodtl dyn o'r eaw Edward Furlong, labrwr, yn ngwasanaeth y cwmni yn clirio ceryg oddiar ben y wal oedd o gylch y dwfr lestr, er gwneyd ychydig gyfnewidiadau, aeth ei ferfa yn rhy agos i'r dwfr lestr, fel y syrthiodd i lawr iddo, yr hwn sydd tua deg troedfedd o ddyfnder. Yr oedd ei ben wedi ei niweidio yn druenus. Daeth y meddyg, Dr. Biddle, i'r lie, ond bu farw ymhen pum' munyd. Gadawodd weddw (yr hon oedd oddicartxef ar y pryd, yn herwydd afiechyd ei mham yn Bath), ynghyd a phedwar o blant i alaru ar ei ol. Yr oedd wedi bod yn ngwasanaeth y cwmni am chwe' mlynedd. ARHOLIAD PRIFYSGOL LLLINDAIN.-Coleg y Brif Ysgol, Aberystwyth Y mae pedwar ar bymtheg o fyfyrwyr y Coleg hwn wedi myned yn llwydd. ianus drwy yr arholiad a elwir Matriculation, yr hon a gynhaliwyd yn ddiweddar gan Brif Ysgol Llundain, sef :-Miss M. E. Daniel, Towyn; Miss Davies, Llandeilo; Miss Miller, Inverurie Miss Russell, Aberystwyth; Miss Walker, Old. ham John H. Davies, Llangeitho; James Davies, Leominster Joseph Ashton, Carno D. E. Evans, Llanelli: W. D. L. Evans, Pumpsant; Samuel Griffith, Skewen Harold Hyde, Ashton funder-Lyne David A. Jones, Cilcenin J. J. Pierce, Talybont; C. E. O. Rush, Aberystwyth; John Thomas, Eglwyswrw John Thomas, Capel Ftynon; H. W. Gil. bert Williams, a W. L. Williams, Aberystwyth. Coleg y Gogledd: Ymgeisiodd ugain o fyfyrwyr Coleg y Gogledd (Bangor) yn arholiad matricu- lation Prifysgol Llundain, ac y maent oil ond un wedi pasio yn llwyddianus. Wele enwau y 19 fa yn llwyddianus, sef 9 o fenywod a 10 o wrywod —Margaret Dickin, Gwrecsam Martha S. All. cock, Loughborough; Martha B. Evans, Porth- aethwy Georgina H. Beattie, Llundain Alfred Armer, Bethesda Geraldine H. Bingham, Ban. gor; Eliza Charity Colman, Llundain; Elizabeth S. Edwards, Llundain William Glynn, Dinor- wig Hugh Humphreys, Llanfairpwllgwyngyll; Richard Matthews, Penrhoslligwy John Owen, Beaumaris William Parry, Llanberis; Clara Pringle, Rhyl; Ivor Rees, Castellnedd T; C. Roberts, Rhosgoch; John Williams, Bethesda; Sarah Lewis Williams, Cheltenham; William Morris Williams, Bangor. Coleg y Be Bu 11 o efrydwyr y Coleg hwn yn llwyddianus. Y mae eu henwau fel y canlyn :—Mri. W. H. Rees, W. Courtney Milward, W. D. Frazer, Misses E. L. Nott, M. Taylor, Nina Thomas, Mri. Evan Wit. liams, George Moigan, A. P. Fawckner, J. T Vaughan, ac Ivor Aneurin Rees. Y SENEDD.—Credir mewn cylchoedd swyddogol y bydd i'r Senedd dori i fyny am y tymor oddeutu canol y mis Desaf. PRIF GWNSTADL SIR FFLIlsIT.-Wedi gwasan- aeth maith y mae Mr. Peter Brown, prif gwnstabl sir Fflint, wedi ymddiswyddo. YNGEISYDD RADICALAIDD. Mae Radicaliaid Nefyn, Criccietb, a Phwllheli wedi penderfyna gwahoddMr Lloyd George, cyfreithiwr, Criccieth, allan fel ymgeisydd Radicalaidd yn yr etholiad cyffredinol nesaf. HYDE PARK.—Dydd Sul cynhaliwyd arddangos- iad yn Hyde Park, Llundain, yn erbyn Cau y Tafarnau ar y Sul. Pasiwyd penderfyniadau yn condemnio y mesur ag y mae ynddo ddarpar. iaethau at hyny. LLWYDDIANT ATIIROFAOL.- Y mae Mr. John Young Evans, myfyriwr yn Ngholeg Aber- ystwyth wedi enill Ysgoloriaeth gwerth R50 y flwyddyn am bedair blynedd, yn Ngholeg Corpus Christi, Rhydychain. DAMWAIN kNGFUOL. Dydd Sadwrn, cafodd Morris Thomas, chwarelwr, Pencaenewydd, ei ladd yn ngorsaf rheilffordd Caernarfon. Yr oedd yn 45 mlwydd oed, ac y mae yn gadael gweddw ac amryw blant ar ei ol. YMERAWDWR GERMANI.—Dydd Sadwrn cych- wynodd yr Ymerawdwr Germanaidd o Kiel ar ei ymweliad âg Ymerawdwr Rwsia. Yr oedd mil- oedd wedi ymgynull i edrych arno, a chafodd dderbyniad nodedig o groesawus. Y DEGWM.—Mae Ficer Treffynon a Rheithor Brynford wedi caniatau deg y cant o ostyngiad yn y degwm, a Ficer Rhesycae ddeuddeg a haner y cant. Ar etifeddiaeth Penrhwylfa (Mr. Bevan Roberts) mae y tenantiaid wedi cael gostyngiad o 15 y cant. BEAWDLYSOEDD. Agorwyd Brawdlys Beau- maris ddydd Llun gan y Barnwr Field. Nid oedd dim ond un acbos i ddyfod o dan sylw, sef un o ffag-ysgrifiad yn erbyn genetli o'r Gaerwers.— Cynhaliwyd brawdlysoedd yr haf yn sir Feirion- ydd a sir Gaernarfon yn ystod yr wythnos. Y Barnwr Field a wrandawai yr achosion. BRWYDRO YN ZULULAND.—Y mae y newyddion o Zululand yn llai ffafriol. Er na wyddis ddim am Dinizulu, y mae hyd yn nod y ffaith yma yn ffafriol: ac ymddengys fod milwyr John Dunn, pan ymosodwyd arnynt, wedi rhoi cyfrif da am danynt eu hunaiu i'r gwrthryfelwyr, ymhlith pa rai yr ymddengys eu bod wedi gwneyd cryn cy ddifrod. YR EISTEDDFOD GENEDLAETHOL.—Mae Ardal- ydd Bute wedi anfon tanysgrifiad o ugain gini tuag at Eisteddfod Genedlaethol Gwrecsam. Mae swm y tanysgrifiadau erbyn hyn yn cyraedcf 1900.-Dydd Mawrth cyhoeddwyd Eisteddfod GenedJaethol Aberhonddu gan yr Archdderwydcl Clwydfardd, yn cael ei gynorthwyo gan Hwfa Mon, Watcyn Wyn, Dewi Wyn o Esyllt, a Nathan Dyfed. Mae testynau yr eisteddfod hon yn barod i'w gwneyd yn hysbys YD Ngorsedd Gwrecsam. DAMWAIN AR 5 RHEILFFORDD.—Cymerodd damwain echrydus le foreu Sul ger Manceinicn, ar Reilffordd Manchester, Sheffield, a swydd Lincoln, drwy ba un y lladdwyd pedwar o ddynion ac y niweidiwyd llawer o bersonau. Yr oedd y tren yn rhedeg o London Road, Man. Chester, i Glossop, drwy Guidebridge a Hyde. Yn y gweithiau peirianau yn Hyde y mae amryw linellau yn croesi eu gilydd, ac yma darfu i dren nwyddau daro un o'r cerbydau, ao yn llythyrenol ei chwilfriwio. Cafodd y teithwyr i raddau helaeth eu gorchuddio o dan y malurion, a chaf. odd eraill eu hysgwyd yn enbyd. Collodd pedair o ferched eu bywydau. Yr oedd un o honynt i briodi yr wythnos nesaf.
[No title]
Pan oeddwn yn fachgen," meddai hen ddyn. yr oedd genyf yagolfeistr a feddai ffordd ryfedd iawn i ddal bachgen diog." Un diwrnod efe a ddy wedodd: Fechgyn, y mae yn rhaid i chwi sylwi yn fwy manwl ar eich llyfrau. Y cyntaf o honoch a wêl fachgen arall yn ddiog, gadewch i mi wybod, a. gwnaf fi earych i m-wn ir poth." "Ah! medda finau wrthyf fy hun, dyma gyfleustra. iawn i mi ddal Joe Simpson, yr hwn nad wyf yn &i hoffi." Gwyliais ef.; ac yn fuan canfyddais ef â'i lygaid oddiar ei lyfr, a phrysurais i ddweyd wrth fy meistr. A ydych chwi yn siwr?" gofynai y meistr. "Ydwyf, syr, mi ai gwalais." II Folly. A oedd eich llygaid chwi ar eich llyfr pan y gwelsoch ef?' Cafais fy nal yn y rhwyd, ac m ddarfu i mi wylio bechgyn diog .byth draohefa," 03 edrychwn yn ddigon gofalus 'dro3 ein hymddygia^au ein hunain, ni cliawn"amser i weled beiau yn ymddygiadau eraill.