Y Llan

)IETIJDALIAI) PYA]THEG 0 ARIANDAI. rbyniwyd newyddion yn Trieste yehydig yn ol i'r perwyl fod pymtheg o ariandai Buenos Ayres wedi methu cyfarfod eu goiyn- IOn. Dywedir fod yr arian a ymddiriedwyd yn. Ildynt yn cyraedd rhai miliynau o bunau, ac fel y UeBH disgvryl mae y digwyddiad alaethus wedi J cyffro cyffredinol drwy y wlad. Ofnir y bydd ^*&Ws o fasrsiandwyr oeddynt hyd yma yn cael eu %if yn gyfoethog gael eu llwyr ddyfetha gan y ^ethdaliadau hyn, ae yr effeithia ar ugeiniau o ^O&chwyr eraill ymhob parth.

'ECHYTJ YMERAWDWR GERMANI. AlU rai dyddiau mae ei Fawrhydi yr Ymer- ^Wr Germani wedi mwynhau iechyd cyffredinol ai ae yr oedd ei anhwyldeb yn ei wddf yn well ddydd Snl, pan y gwaethygodd yehydig. Nid 004a anbwylder yr Ymerawdwr mor ffafriol ddydd a ag ydoedd y dyddiau blaenorol, ond yn ol y tleWYddion a dderbyniwyd ddydd Mercher, da genYtn ddeall ei fo yn well y pryd hyny. 6,

GOLYGFA HYNOD MEWN LLYS. Yn llys sirol Bury St. Edmund ddydd Mawrth, gerbron Syr Frencis Roxburgh, barnwr, dygwyd cynghaws ymlaen gan Mr. William Taylor, per- chenog y Journalist, yn erbyn y Parch. F. J. T. Jackson, proffeswr duwinyddiaeth yn Mhrifysgol Caergrawnt, pan y sylwodd y barnwr fod tyst- iolaeth yr achwynydd yn anwireddus. Ym- ddangosai Mr Jones, cyfreithiwr, dros yr achwyn- ydd, a phan ddeallodd yr hyn a ddywedodd y barnwr, cyfododd ar ei draed, a chyfarchodd y barnwr fel y canlyn :—" Mae yr hyn a ddywed yr achwynydd yn wirionedd, ac yr wyf yn protestio yn erbyn y fath sylw gan y faine fel yn anmhriodol (cymeradwyaeth). Y Barnwr Ni oddefaf i neb fy nghyfarch fel yna, a di rwyaf chwi yn y swm o t2." Mr. Jones O'r gorou. Mae eich llysoedd yn dyfod yn enwog dros yr holl wlad." Y Barnwr: Yr wyf yn eich dirwyo £2 arall am hyn yna." Dywedodd Mr. Jones na oddefai i'r barnwr ddefnyddio y fath iaith mewn perthynas i'r achwynydd heb brotestio yn erbyn hyny. (Cymeradwyaeth.) Digwyddodd lliaws o olygfeydd yn ddilynol, a gwrthododd y barnwr gais yr acbwynydd. Tan- ysgrifiodd y rhai oeddynt yn bresenol ddigon o arian i dalu dirwyon y cyfreithiwr. -0-

AI'IECFLYD^YMERAWDWR BRAZIL. llIysbysir fod Ymerawdwr Brazil yn beryglus a > gan ei fod yn dioddef oddiwrth enyniad yr enod Sidneys). Mae ei fawrhydi yn bresenol ^lilan, a gweinyddir arno gan feddygon o lUn, Naples, a Paris, ond ofnir nae gellir ei teru, yr hyn sydd yn aehosi pryder mawr i'w doul'I a,'i ddeiliaid.

TRYCHINEB YN CHINA, 3,000 O BERSONAU WEDI BODDI. jjj 6fbyniodd y Standard frysneges o Shangai l^dd Mawrth, yr hwna hysbys a fod yr afon Can- fIi: Wedi llifo dros ei glanau, a bod 3,000 o Chine- II Wedi boddi. Ar y llaw arall, hysbysa cwmni 11 euter," y rhai sydd ganddynt oruchwyliwr yn ,,O"g ong, nad oes unrhyw drychineb o'r fath digwydd.

t PAB A'R ARLYWYDD CLEVE- LAND. Ca^eC^reu yr wythnos ddiweddaf cyflwynodd Gibbons ddiolch fiurfiol y Pab i Arlyw- ^eve^an(3 am e* anrheg o gopi tlws o y Taleithiau Unedig ar achlysur ei JjK,.1 °ffeiriad°l yn mis Ionawr. Gan mai yn &Q 1Q yr 0e<1d y diolch, bu raid i'r Arlywydd gael 8{mef. Ordinal ei gyfieithu iddo. Dymuna ei c<da/wydd" k^dweh a llwyddiant 1 ^ri

a FFRWYDRAD DYNAMEIT. a°- BEBS0nau WEDI EU LLADD. ^°n ° Newydd, America, ddydd ^8wyddySbySant ^rwydrad dychrynllyd wedi Locust Gap, Pensylvannia, ^yQed ,flaen°roL ^mddengys fod cerbydres ^eit r^y 7 pentref, a bod swm o ddyna-1 Q1111 o'r wageni, yr hwn oherwydd rhyw anffawl a ffrwydrodd, gan ladd saith o bersonau a safent gerllaw, a dinystrio lliaws o dai. Bernir mai yr achos o'r ffrwydrad ydoedd i'r wagen a gynwysai y dynameit gael ei tharaw gan wagen arall pan yr ydoedd y peirianwyr yn ceisio arafu y cyflymdra.

Y CYNtlYRFWYR IN LLUNDAIN, Prydnawn ddydd Sadwrn aeth Mr. Cunning- ham Graham, A.S., Mr. Conybeare: A.S., Mr. William Saunders, ac eraill i Trafalgor Square, Llundain, gyda'r bwriad o gynal cyfarfod yno, ond gorfodwyd y dorf i ymwahanu yn ddioed gan allu cryf o heddgeidwaid oeddynt yn gwylio yr ysgwar. Gwnaed ymdrechion i draddodi areith- iau, ond llwyddodd yr heddgeidwaid i chwalu y cynhyrfwyr, ond buont dan angenrhaid i gymeryd dau ddyn i'r ddalfa. Mae Mr. Graham wedi am- lygu ei fwriad i fyned i'r un lie bob ddydd Sadwrn, ond doethach ynddo fuasai ymatal, gan fod yr awdurdodau yn benderfynol o roddi atalfa ar yr arddaagosiadau terfysglyd hyn.

DIENYDDIAD YN YR IWERDDON. Yn Ngharchar Tralee, foreu ddydd Llun, di. enyddyyd James Kirby am lpfruddio Patrick Quirk, yn Liscabone, ar yr 8fed o Dachwedd di- weddaf. Dyn tua 35 oed oedd Kirby, yr oedd yn wr priod a chanddo ddau o blant, ac yr oedd yn lied gysurus o ran ei amgylchiadau fel tenant amaethyddol. Yr oedd Quirk yn hen wr llawn pedwar ugain mlwydd oed. Tra yr cedd Berry yn ei barotoi i fyned i'r dienyddle gwnaeth ddat. ganiad difrifol ei fod ef yn hollol ddieuog o achesi marwolaeth Patrick Quirk. Cerddodd yn bwyllog i gyfarfod a'r farwolaeth.

—«B»~ 1,1" MARWOLAETH SYDYN BONEDDWR 0 GONWY YN LLUNDAIN. Darfu i Mr. William Thomas, manager y National Provincial Bank, Conwy, syrthio i lawr yn farw yn Fleet Street, Llundain, nos Wener. Buasai yn y Probate Court yn ystod y dydd, yn dyst mewn achos o ewyllys o gymydogaeth Bangor. Yr oedd Mr. H. Lloyd Jones, cofrestr. ydd y llys sirol, Bangor, yr hwn hefyd oedd yn dyst yn yr un achos, yn cerdded y tu ol i Mr. Thomas pan y cwympodd. Efe oedd trysorydd bwrdeisiol tref Conwy, ac yn fawr ei barch drwy y wlad. Tua pedair blyneedd yn ol penodwyd ef yn ynad heddwch dros Sir Gaernarfon. ♦- —

EISTEDDFOD GENEDLAETHOL GWRECSAM, 1888. Do. genyrn ddeallfod rhagolygon am Eistedd- fod 'araUerchog eleni. Mae Tywysog Cymru wedi rhoddi atebiad ei fod yn bwriadu bod yn bresenol, os caniata amgylchiadau iddo. Dylai y pwyllgor geisio sicrhau presenoldeb rhai o brif ddynion yr oes hefyd, er mwyn sicrhau llwyddiant arianol yr Eisteddfod. Nid oes eisiau i ni enwi neb, gwyr y pwyllgor pwy a fyddai yn debygol o dynu y bobl ynghyd. Da genym ddeall fod parotoi prysur gan y corau; dywedir fod Caernarfon, Birken- head, Abercarn, a Dowlais, am y brif wobr Tanygrisiau, Gyrn Castle, Brymbo, Croesoswallt, Acrfair, Talysarn, Dolgellau, a Chaergybi, am yr ail. Bydd amryw yn ymgeisio ar y darnau i leisiau gwrywaidd. Ond mae yn sicr mai un o'r at-dyniadau penaf fydd cystadleuaeth corau y plant. Mae corau Bwlchgwyn, Caer, Nantwich, Croesoswallt, Ffestiniog, Gwreceam, Chirk, &c., yn prysur arfogi. Mae hon yn rhwym o wneyd lies i'r corau ieuainc, ac yn symbyliad yn yr iawn gyfeiriad rhoddir £ 20 o wobr. Mae cystadleu- aetb yr offerynau pres yn sicr o fod tuhwnt i'r cyffredin fe ddylai y Cymry wneyd eu goreu yn hyn i rwystro y Saeson fyn'd a'r wobr. Y swm a danysgrifiwyd hyd yn hyn yw ^823 ond mae amryw foneddigion y gallwn ddisgwyl cefnogaeth i'r Eisteddfod ganddynt heb ateb. Addawodd Arglwydd Penrhyn £ 25. Tebygol yw, a bydd sicrwydd yn fuan, y rhoddir gwobrwyon am hollti Ilechau. Cynhelir yr orsedd boreu Mawrth a Gwener, a bydd taflen yr arholiadau i'w chael gan yr ysgrifenydd ymhen y pymthegnos. Mae amser anfon y cyfansoddiadau wedi ei ohirio o'r laf o Fehefin i'r 21ain o'r mis hwnw,a'r diwmod olaf i anfon cynyrchion yn yr adran gelfyddydol (art section) yw yr 21ain o Orphenaf. "7/.

iMogSUiott Cgffrclmtol. TTATJ A BWLGAPJA.—Arwyddir cytundeb masnachol yn fuan rhwng y ddwy wlad uchod, yrhwn a gredir fydd yn fanteisiol i'r ddwy, acyn fold/on amddiffyniad iddynt yn eu trafnidiaeth a gwledydd eraill. CREULONDEB AT Gi.-Adroddir am weithred ddychrynllyd o greulondeb o Skibbereen. Cafodd ci dyn o'r enw Walsh ei wlychu a paraffin neu petroleum gan ryw greuloniaid, ac yna ei roi ar dan. Gadawyd y creadur anffodus yn rhydd yn y cyflwr y^ha, gan redeg yn wyllt mewn pelen o dan nes y llosgwyd ef i farwolaeth. Y FASNACH HAIARN.-Marwaidd iawn ydoedd y fasnach mewn baiarn yn ystod yr wythnos, ac ychydig a weithid. Dylai y fasnach yn Cleve- land fod yn dra bywiog, gan fod swm mawr o haiarn yn cael ei anfon oddiyno i wledydd tramor yn barhaus, ac y mae y cyfartakdd am y mis pre- senol yn bedair mil o dunelli y dydd, ond y mae y prisiau 3c. y dunell yn Ilai nag oeddynt. Pris- iau rheiliau yw £ 8 12s. 6c., a bariau cyffredin £4 12s. 6c. y dunell. HYRDDWYNT DINYSTKIOL YN FIJI.— 5T mae yr agerlong Southern Cross," o Fiji, yn dwyn manylion am hyrddwynt dinystriol a ddigwydd- odd yn Taviana a'r cyffiniau. Ar yr 16eg cynfisol yr oedd y dymestl yn enbyd iawn, a gwnaeth ni- weidiau echrys i eiddo yn Loma Loma, prif dref Taviani, Cafodd 50 o dai y brodorion eu dinystrio, a'r llong "Queenie," perthynol i gwmni eiwgr lleol, ei hysgubo i'r lan. Y mae y planig- feydd siwgr wedi eu dinystrio. Cafodd coedydd banana, hefyd eu chwythu i'r llawr. Y TYWYSOG BISMARC AR SEFYLLFA EWROP.- Y mae un o brif newyddiaduron yr Almaen yn deall fod y Tywysog Bismarc, wrth ymddiddan a thramorwr o fri, Karl Scharz, wedi datgan ei farn na chyffroir heddwch Ewrop yn bresenol. Yr oedd yn sicr na byddai i'r Czar ganiatau i'r cyn- wrf Sclavaidd effeithio ar wladlywiaeth dramorol Rwsia. Yr oedd y cynwrf yn nghylch Boulanger yn bwnc dibwys i'r Almaen. Dywedodd y Ty- wysog nad oedd dim a wnelai a'r ertbyglau cyff- rous diweddar yn y wasg. DAMWAIN ANGEUOL GERLLAW ABERHONDDU.— Tra yr ydoedd Mr. Thomas Williams, Llwyn- celyn, yn dychwelyd gyda'i wraig o un o Eglwysi Aberhonddu mewn cerbyd, ddydd Sul, dymchwel- odd y cerbyd, a bu farw Mr. Williams bron yn uniongyrchol o'r niweidiau a dderbyniodd. An- afwyd Mrs. Williams hefyd yn ddifrifol, ac olnir na fydd iddi wella. Cynhaliwyd trengholiad ar y corff, pan y dychwelwyd rheithfarn o Farwol. aeth ddamweiniol." Yr oedd Mr. Williams yn un o warcheidwaid y tlodion, yn aelod o Fwrdd y Prif-ffyrdd, ac yn un a fawr berchid gan bawb. DoolAU BARRY.—Yr wythnos ddiweddaf pen- odwyd Mr. Richard Evans, is-arolygwr rheil- ffordd y Rhymney, yn brif arolygwr dociau Barry, allan o 83 o ymgeiswyr. HAELIONI ARDALYDD BUTE.-Mae Ardalydd. Bute wedi cytranu y swm o £30 tuag at drysorfa Cymdeithas Cymmrodorion Caerdydd. Ar. ddengys ei arglwyddiaeth bob amser lawer o baelioni ynglyn & phob symudiad Cymreig. ARIANDY CYNILO CAERDYDD.—Bydd o ddydd. ordeb i'n darllenwyr oeddynt wedi ym- ddiried eu haiian yn yr ariandy uchod, yr hwn oherwydd anonestrwydd yr arolygwr, a fethodd gyfarfod ei ofynion rai misoedd yn ol, ddeall fod gobaith y telir i bawb 20s. y bunt, gan y dywedir fod y Llywodraetb, ar ol yr ymchwiliad a wnaed yn ddiweddar, wedi penderfynu erlyn y cyfar. wyddwyr a'r arolygwyr, a galw arnynt i wneyd fyny y golled. BWRDD GWARCHEIDWAID MERTHSR A'U SWYDDOGION.—Yn nghyfarfod diweddaf y bwrdd uchod, a gynhaliwyd ddydd Sadwrn, penderfyn- wyd peidio caniatau blwydd-daliadau i unrhyw swyddog yn ngwasanaeth yr undeb pan yn an- alluog i gyflawni ei ddyledswyddau, er fod deddf seneddol wedi ei phasio yn rhoddi hawl i warch- eidwaid ganiatau blwydd-daliadau. Y rheswm a roddid ydoeddey dylai pob swyddog ddarparu o' gyflog ar gyfer henaint ac afiechyd. LLADRAD BEIDDGAR YN LLYNLLEIFIAD.—Nos Sadwrn, cyflawnwyd un o'r Iladradau mwyaf beiddgar a gyhoeddwyd erioed. Llwyddodd lladron i dori i mewn i dy Superintendent Wil. liams, penaeth dectectives Llynlleifiad, ac un o'r swyddogion craffaf yn y deyrnas, tra yr oedd Mr. Williams a'i deulu yn y ty, a lladratasant bob peth gwerthfawr ag a allent gludo. Mae y di- gwyddiad wedi achosi syndod yn y ddinas, ac er pob ymchwiliad nid yw y Hadron wedi eu dar- ganfod. RHXBUDD I YMFUDWYR CTBIRBTJ-.—Derhyniodd Morien lythyr oddiwrth y Cadfridog Jones, Philadelphia, yn yr hwn yr anogai pawb a fwriadent ymfudo o Gymru i'r America i beidio gwneyd hyny ar unrhyw gyfrif os na feddent arian i'w cynal ar ol cyraedd yno. Dywed y boneddwr yn mhellach fod miloedd o'r American- iaid yn methu cael gwaith, ac mai ffolineb o'r mwyaf yw i ymfudwyr o Gymru fyned yno heb unrhyw ragolwg am foddion cynhaliaeth. Mae Mr. Jones drwy ei lythyr yn gwneyd cymwynas a'i gydwladwyr. MR. GLADSTONE A MR. PARNELL.-Y dydd o'r blaen, bu y ddau wr enwog uchod yn cydginiawa a'u gilydd, a hyny am y tro cyntaf erioed. Yr hwn a roddai y wledd oedd Mr. Armitstead, yr hwn unwaith fu yn cynrychioli Dundee fel aelod Rhyddfrydol. Yr oedd y cwmni yn cael ei wneyd i fyny o chwech o niter, sef Mr. Armit. stead, Mr. Gladstone, Mr. Parnell, Mr. Herbert Gladstone, Mr. John Morley, a Mr. J. E. Ellis, aelod dros Ranbarth Rushcliffe. Buas&i yn ddyddorol gwybod beth oedd gan y parti dan sylw digon tebyg i bynciau y dydd gael rhan o'u hamser. Mae y cydgyfarfyddiad yn dra arwydd- ocaol, ac yn dra thebyg o achosi cryn lawer o siarad ymysg y Toriaid a'r Undebwyr. DARLLEN Y BEIBL MEWN YSGOLION DYDDIOL. —Fel y gwyddis mae lliaws o Fyrdlau Ysgol yn Nghymru yn wrthwynebol i ddarlleniad o'r Ys. grythyrau yn yr ysgolion dan eu gofal, ond da genym ddeall nad yw y nifer mor lliosog yn awr ag ydoedd. Yr wythnos ddiw3ddaf cynhaliwyd ,Yt cyfarfod yn Nghaerdydd i ranu gwobrwyon i'r ys- golheigion llwyddianus yn yr arholiad ysgrythyr- ol a gynhaliwyd ychydig amser yn ol dan nawdd Bwrdd Ysgol y dref. Yr oedd Mr. John Cory wedi cyfranu £ 50, a chafwyd cyflfelyb swm gan Gymdeithas y Traethodau CrefyddoL Wedi i'r gweithrediadan gael eu dechreu drwy weddi, caf. wyd anerchiad gan Mr. Lewis Williams, eadeir- ydd y bwrdd, yr hwn a hysbysodd na dderbyn- iwyd gymaint ag un gwrthwynebiad oddiwrth rieni i'w plant dderbyn addysg grefyddol. Rhan- wyd y gwobrwyon gan Ddeon Llandaf, gan yr hwn y cafwyd araith feistrolgar, a datganai ei foddhad wrth weled cymaint wedi enill llyfrau a thystysgrifau am eu gwybodaetn Ysgrythyrol. Hyderwn na fydd yn fuan gymaint ag un Bwrdd Ysgol yn Nghymru yn gwrthwynebu i addysg Ysgrythyrol gael ei gyfranu yn eu hysgolion.