Y Llan

IECHYD YMERAWDWR GERMANI. Bydd yn ddagan ein darllenwyr yn ddiau ddeall fod iechyd cyffredin Ymerawdwr Germani yn Stella yn raddol, ae y mae yr anhwylder yn ei wddf yn llawer gwell nag ydoedd, gymaint felly fel y disgwylir y galluogir Syr Morel Mackenzie i gadael am Lundain yr wythnos hon. Hysbysir foa y Count Von Moltke a'r Count Bismarc i gael ell hanrhydeddu gan yr Ymerawdwr &'r teitlau o ywyeogion fel cydnabyddiaeth o'u gwasanaeth Yn yr Ymerodraeth.

PWLL GLO AR DAN. CANT 0 FYWYDAU WEDI EU COLLI. Yr wythnos ddiweddaf digwyddoddamryw dan- arswydus mown pwll glo yn Eiehill, gel' Kansas, America, drwy ba rai y collodd Qgeimau o bersonau eu bywydau. Dyfnder y pwll yw 270 troedfedd, ae y mae yn nghanol P°blog. Am ddeuddeg o'r v°C .-1.1 ^aU ^ig^yddodd y danchwa gyntaf. 1 \°A n^6r mawr 0 lowyr i fewn ar y pryd a wyd 25 o honynt yn y fan, a rhwystrwyd y 61 1 ddianc gan y cwympiadau aruthrol a anwent y ffyrdd. Yn fuan aeth nifer o waredwyr 1 awr, dan gyfarwyddyd yr arolygwr, a llwyddas- aQt i anfon i fyny erbyn nos 25 o gyrff a 15 o lo- ^yr byw. Y funyd neBaf brawychwyd y dorf gan tanchwa arall a cbryfacb yn y lofa, yr hon chwythodd yr oil o'r gwaredwyr yn ddrylliau. yrhaeddai y fflamiau yn mhell uwchlaw pen y PM1, y rhai yn eu hiaith a rybuddient bawb i ^dio ceisio achub eu cyfeillion. Mewn gair, yr dd yr oedd yr holllofa erbyn hyn yn oddaith 1 Qaill gwr i'r llall. Yr oedd yr olygfa gylch y pwll, am naw o'r gloch y noson hono, yn °Qrwygol: yno y gwyliai y dorf o wragedd, a pherthynasau, y ffiamiau ag oeddynt, yn ^°Q tebyg, wedi gwneyd eu hanwyliaid yn Heblaw hyn, disgwylient bob eiliad glywed v ffrwydriad yr ystorfa bylor, yr hon a gyn- trr ai 400 o gasgeni llawnion o'r defnydd drol. Cyfrifir fod o leiat gant o bersonau tit 16ti lladd, ond ofnir fod y nifer yn llawer rawy.

ABYSSINIA AC ITALI. ;PLOTCDIO GWRAGEDD A PHLANT. k.0,8 -^awrth derbyniwyd newyddion cyffrous o ■^bv l r Perwy^ fod galluoedd cryfion o filwyr jrj.. Wedi cyraedd i Maleutal, a lladdasant bYd 011 drigolion yn y dull mwyaf cigyddlyd, heb o^a-^Q n°d arbed y gwragedd a'r plant. Ymos- ^ysainiaid ar y trueiniaid fel bleiddiaid ac ar ol eu lladd lladratasant bobpeth. Gyw, y°hydig amser yn ol y llwyddid i sefydlu ^ae v heddycbol rhwng ddwy wlad, ond y r ar§°elion am hyny yn hynod, dywyll yn iog h gan Yr ofnir y bydd i'r ymosodiad llofrudd- n arwain i rai eraill.

LLOFKUDBIAETH TYBIEDIG YN NANTYGLO. Boreu ddydd Mawrth, darganfyddwyd corft dyn o'r enw Frederick Pritchard, 51 mlwydd oed, gerllaw gweithiau alcan Nantyglo, ac ofnir oddi- wrth yr olwg sydd arno ei fod wedi cael ei lof- ruddio. Yr oedd y dyn trancedig yn arferol o lafurio yn y gwaith priddfeini lie y darganfyddwyd ef, fel yr hysbyswyd, foreu ddydd Mawrth. Y tro olafygwelwyd ef yn fyw ydoedd am ddeg o'r gloch nos Sadwrn yn dyfod o gyfeiriad Brynmawr, ac ymddangosai dan effeithiau diodydd meddwol. Rhoddwyd hysbysrwydd uniongyrchol i'r hedd. geidwaid, a chludwyd y corff i'r Castle Hotel, Blaina, i aros trengboliad. Mae y digwyddiad trychinebus wedi creu eyffro anarferol yn yr amgylchoedd. Trigianai yn Cendl, ac y mae wedi gadael gweddw a lliaws o blant.

YR HELYNT YN NGHAPEL HERMON, CONWIL. Ymddengys oddiwrth hysbysrwydd a dderbyn- iasom o'r ardal uchod fod yr anghydfod nid yn unig yn parhau ond yn ymledu i gapelydd eraill, yn neillduol felly Bryn Saron, a'r Rhos, Llan- geler. Capel bychan newydd ydyw yr olaf a nodwyd, ac adeiladwyd ef fel math o ddinas noddfa i'r gwrthgilwyr o gapel Saron. Dyma yw effaith pregethu gwleidyddiaeth, a cheir yn ddiau ymhen ychydig ddyddiau fanylion am ysgarmes- oedd eraill mewn capeli cylchynol. Ail ddecbreu., odd yr anghydfod yn nghapel Hermon ddydd Sul diweddaf, ac er y gwnaed ymdrech gan ddau gyf. reithiwr i leddfu yr aughydfod ni fuont yn llwyddianus, ac y mae yn debyg y bydd i rai gael eu gwysio i ymddangos gerbron yr ynadon eto.

SctogtiiJion Cjjffrefltnol. HUNANLADDIAD MEWN CEEBYDRES.—Pan gyr- haeddodd y tren 1.25 p.m. yn Brighton ddydd Llun, cafwyd corff dyn wedi ymwisgo yn dda mewn cerbyd, gyda llawddryll ar yr eisteddle. Cafwyd allan tod y trancedig wedi saethu ei hun drwy'r genau. Ar ei bereon yr oedd llythyr wedi ei arwyddo S. Ewett," yn mynegu ei fod wedi rhugfwriadu hunanladdiad. LSPC DDA I OLCIIWRAIG.- Y mae dyn o'r enw Mavell ag oedd yn byw ger Castleblaney, ac sydd yn dyddynwr bychan yn dal dim ond chwe acer o dir, wedi dyfod i feddiant, gyda'i chwaer, yr hon sydd olchwraig, drwy farwolaeth brawd yn Awstralia, o eiddo gwerth ugain mil o bunau. Ymfudodd yr ymadawedig tua 35 mlynedd yn ol, ac nieclywyd am dano fwed'yn gan ei gyfeillion yn y wlad hon nes y derbyniwyd yr banes am ei farwolaeth. Y TYWYDD YN Y WERYDD.—Y mae yr agerlong- au sydd yn cyraedd yn ddyddiol yn Lerpwl, ar ol croesi y Werydd, yn hysbysu am dywydd caled iawn. Nid yn unig cafwyd gwyntoedd cryfion, ond tywydd oer anghyffredin. I longau yn rhwym i'r parthau dwyreiniol y bu y gwynt fwyaf gwrth. wynebus, am mai o'r cyfeiriad yna a'r gogledd y mae wedi bod yn ch'wythu y rhan fwyaf. Y mae taranau a mellt wedi bod yn gyftredin iawn. Y mae un agerlong oedd yn dyfod o Efrog New. ydd yu, hysbysu am amgylchiad pur anghyffredin. Yn ystod enyd o dawelwch, darfu i daran a mell- ten ymdori allan o'r wybren ac ymhen ychydig fynydau cenllysg, y rhai, heb yr ormodiaeth leiaf, y dywodir eu bod gymaint a chnau mawrion, a disgyn&sanj yn drymion ar fwrdd y Hong. Bu raid i'r dwylaw a'r teithwyr ddianc am gysgod, onide buasent wedi eu niweidio yn enbyd Ymhen ychydig amser yr oedd tunelli o genllysg ar fwidd yr agerlong. AUR FEYNIAU SIR FEIRIONYDD.—Y mae Mr. Morgan newydd ddychwelyd i Gaerludd o'i feus- ydd aur yn Sir Feirionydd, gan ddwyn gydag ef dros 400 o ounces o aur toddedig, gwerth tua 1400p., yr hyn y dywed sydd yn ganlyniad tua 250 o dunelli o fwn, wedi ei falurio yn ystod y pythefnoe ddiweddaf. Y mae 15 o beirianau at y gorchwyl ar waith yno ddydd a nos. Y mae y ffyrdd wedi eu gorphen, ac y mae peiriant y goleu- ni trydanol wedi cyraedd, a pha un y goleuir y mwnglawdd, &c. Y mae rhwng dwy fil a thair mil o dunelli yn aros i fyn'd drwy'r felin; ac y mae mwy o geryg yn cael eu codi nag y gall y peirianau presenol eu trin. Yr ydys felly yn bwriadu rhoi i fyny tua 40 o beirianau ychwaneg- ol yn ystod yr haf dyfodol. Y mae yno swm di- derfyn o fwn. Dywed Mr. Morgan y bydd i chwarter wns o aur ymhob tunell o geryg fod yn ddigon i dalu yr holl dreuliau ynglyn a. chloddio a malurio y cyfryw. Ystyrir y mwnglawdd hwn y cyfoethocaf ar wyneb yr boll ddaear, gan nad yw cyfartaledd y mwngloddiau ond yn cynyrchu haner owns o aur y dunell at eu gilydd, tra y gwelir fod mwnglawdd Gwynfynydd yn cynyrchu oddeutu wns a thri chwarter y dunell. CYFLAFAN OFNADWY YN SIR AMWYTHIG.—Nos Iau diweddaf, darfu i ddyn o'r enw Thomas Lawton, 30 oed, yr hwn a fuasai am beth amser fel trulliad yn ngwasanaeth Mr. Thomas Blair, Whalley Range, Manceinion, gyraedd cartref ei fam, yn Hilton, yn nghwmni dynes ieuanc o ym. ddangosiad hynod o barchus, yr bon a gyflwynodd i sylw ei fam fel cogyddes Mr. Blair. Dywedodd y ddynes ieuanc wrth fam Lawton fod ei mab yn eiddigeddus o was Ffrengig oedd mewn gwasan- aeth yn Whalley Range, ac fod y meddyg mewn canlyniad i ymddygiad dieithr o'i eiddo yn hyn, wedi cynghori iddo fyned adret. Dywedodd Lawton ei hun ei fod wedi gadael ei le yn unol &g awgrym y meddyg, mewn trefn i gymeryd gor- phwysdra. Boreu Gwener dychwelodd y ddynes ieiianc i Fanceinion, ac aeth Lawton i'w danfon i'r orsaf. Ar ol dychwelyd i dy ei tam, yr oedd fel yn diaddef oddiwrth gynhyrfiad meddyliol, ac aeth i fyny y grisiau. Darfu i'w fam, gan ofni wrth ei weled felly, fyned yn fuan ar rei ol i'w ystafell wely, ac er ei dychryn gwelodd ei gorff marw yn gorwedd mewn llyn owaed, gyda'i wddf wedi ei dori o glnst i glust. Yr oedd ellyn a chyllell boced wrth ei ochr, ac yn dangos yn eglur fod y naill a'r llall wedi eu defnyddio gan y.tranc- edig gyda'r fath greulonder, fel yr oedd ei ben bron wedi ei dori oddiwrth ei gorff. 14 o FILWYR WEDI EU LLADD.—Dydd Mawrth, digwyddodd damwain ar yr Elbe, mewn cysylltiad a'r llifogydd, pryd y Haddwyd 14 o filwyr wrth geisio symud darnau mawr o rew drwy ei chwythu & phylor. Y TERFYSGOEDD YN BUCHAREST.—Cafodd y ter. fysgoedd yn Bucharest eu parhau ddydd Mawrth, a phleidwyr yr ochr wrthwynebol yn cydym- gynull o gylch Tai y Senedd, gen ddefnyddio arfau tan. Galwyd y milwyr allan yn yr hwyr i glirio yr heolydd. CENHADWR WEDI BODDI.- Y mae yr agerlong Cephalonia o Boston, yn dwyn newyddion am foddiad y Parch Dr. Sheldon, yCenhadwr Indiaidd enwog, gyda Mrs. Cunningham a dau o Indiaid. Yr oeddynt ar daith i fyny yr afen Otikee, ar yr 20fed cyfisol, pryd y trodd y cwch, ac y boddasant i gyd. MARWOLAETH MR. BENJAMIN PIERCY, WRECSAM. -Dydd Sadwrn diweddaf, bu farw y gwr adna- byddus uchod. yn ei breswylfod yn Portman Square, Llundain. Yr oedd efyn Ynad Heddwch dros Sir Fflint, a chymerai ddyddordeb anarferol mewn anturiaethau masnachol yn Ngogledd Cymru, yn enwedig ynglyn a'r ffyrdd haiarn. CHWARELWYR LLYSFAEN A BEILIAID Y CWRT BACH.—Yn Llys Sirol Conwy, ddydd Iau, galwcdd y Barnwr Horatio Lloyd sylw at waith personau o ardal Llyafaenyn camdrin beiliaid y Ilys. Dy. wedodd i swyddofpon fyned i chwarel yno ef gwasanaethu gwysion ar bersonau, ond i'r chwarelwyr eu bygwth a lluchio ceryg atynt. Os cymerai hyn le eto byddai iddo ef (y Barnwr) weled fod y troseddwr yn cael eu cosbi byd eithaf y gyfraith. Byddai iddo ofalu ar fod swyddogion y llys yn cael eu hamddiffyn. GWRAIG YN HAWLIO BLWYDD-DAL FEL MILWR.— Achos sydd yn cyffroi wmbredd o siarad yn I Indiana ydyw Mrs. Hooker, o Elkart, yr hon sydd yn ceisio cael pensiwn am iddi fod yn rhyfel 1861-65. Honir iddi gael derbyniad i'r fyddin trwy i ddyn ieuanc tra thebyg iddi fyned tiwy yr archwiliad rhag-arweiniol. Wedi i hwnw gael ei dderbyn ymwisgodd hi yn ei ddillad a cbymerodd arni mai efe oedd hi. Llwyddodd ei thwyll, a bu ar faes y gwaed gyda ei phriod am dair blynedd. Os felly, dylid rhoddi pensiwn iddi ar bob cyfrif. GWNEYD BWGAN A'R CANLYNIADAU.—Yn ddiweddar, mewn parti yn nhy ffermwr cyfrifol o'r enw William Means, ger Hillsboro, 0., daeth rhyw lances i'r ystafell wedi ymwisgo yn fwgan- aidd mewn cynfasau a thoes-wynebau, gyda'r canlyniad o ddychrynu Dora Akins a Lizzie Channey mor ddrwg nes yr aethant yn or- phwyllog, ac ofnir nas gellir eu hadferu. Wrth chwareu castiau dylid gofalu am iddynt fod y fath rai ag fydd yn sicr o fod yn ddiniwed. Diau fod y ddwy eneth a chwareuasant y cast yn y parti hwnw yn teimlo yn ddrwg iawn erbyn byn, oherwydd yr hyn a wnaethant mor ddifeddwl. HUNANLADDIAD YN ABERAERON.—Dydd Sadwrn diweddaf, cyflawnodd y Parch. John Lloyd. Jones, M.A., hunanladdiad drwy gymeryd haner wns o strychnine mewn cwrw yn y Victoria Hotel. Bu fyw am tua deng munyd, ac ymddangosai mewn poenau dirfawr. Ei oedran ydoedd 54 mlwydd, ac am y saith mis diweddaf bu yn gwasanaethu fel curad yn Thorphamlet, ger Norwich. Nid oes gwybodaeth aier beth a'i harweiniodd i gyf- lawni y fath erchyllwaith. Cynhaliwyd trenghol- iad ar y corff ddydd Llun, pryd y dychwelwyd rheithfarn i'r perwyl iddo gyflawni hunanladdiad tra mewn eyflwr o wallgofrwydd. AUR SIR FEIRIONYDD.-Y mae Mr. Pritchard Morgan newydd fyned i Lundain o'i feusydd aur yn sir Feirionydd, gan gymeryd gydag ef 400 wns o aur toddedig, gwerth tua £ 1,400. yr hyn y dy- wed sydd yn ganlyniad tua 250 o dunellau o fwn, wedi ei falurio yn ystod y pythefnos diweddaf. Y mae 15 o beirianau at y gorchwyl ar waith yno nos a dydd, a bydd y goleuni trydanol yno yn fuan yn goleuo y mwnglawdd, &c. Mae rhwng dwy a thair mil o dunelli yn aros i fyned trwy'r felin, a chodir mwy o fwn nag a all y peirianau presenol ei drin. Mae yno swm diderfyn o'r bron o'r mwn aur, a bwriedir yn fuan osod i fyny 40 o beirianau ychwanegol. Dywed Mr. Morgan y bydd i chwarter wns o aur ymhjb tunell o geryg fod yn ddigon i dalu yr holl dreuliau ynglyn a chloddio a malurio y cyfryw. Ystyrir mwn- glawdd Gwynfynydd y eyfoethocaf ar wyneb yr holl ddaear. Nid yw Cyfartaledd mwngloddiau eraill yn cynyrehu haner wns o aur y dunell at eu gilydd, tra y mae y mwnglawdd a nodwyd yn cynyrchu oddeutu wns a tbri chwarter y dunell.

KWSLi A'FALMIEN. Y mae newyddiaduron Rweia yn mabwysiadu too o'r fath fwyaf beddycbol gyda golwg ar y Perthynasau gwleidyddol rbwng Rwsia a'r A-hnaen, tra y maent yn beirniadu yn galed ar y SaBe a gymer y wasg Awstria-Hungaraidd fel yn elyniaetbus i Rwsia o dan gochl amcanion an- Ilbeilwng, megis biawddegau yn adlewyrchu ar Befyllia arianol a milwrol yr Ymerodraeth, a gwneyd mynegiadau perthynol i hyny, sydd yn hollol ddisail. Ychwanegant y bydd i Rwsia Whau yn ddifater yngbylch arddangosiadau cythruddol Awstria-Hungnry, ac y bydd iddynt aros hyd adeg fanteisiol i benderfynu yr anhaws- der Bwlgaraidd, beb roi i Awstria achlysur i Wei.

Y PRENHINES VICTORIA YN FLORENCE. ol ^awr^ydi y Frenhines wedi cael der- llito'9r.?eSay^ar Florence gan bob gradd, ac an iechyd rhagorol, Cyn dyohwelyd • Loegr, bwriada ei Mawrhydi dalu ymweliad fig Ymerawdwr ac Ymerodres Germani yn Potsdam.

GWR A GWRAIG OEDRANUS. Nid yn fynych y clywir am wr a gwraig wedi byw gyda'u gilydd am 75 mlynedd, ond dydd Mawrth diwoddaf, dathlodd Mr. Hugb Jones a Mrs. Jane Jones, Clynog, 75ain gylchwyl'eu' priodas. Bydd Mrs. Jones yn gan' mlwydd oed Ddydd Gwyl St. Thomas nesaf, ac y mae y gwr yn 97 mlwydd oed. Mae y ddau yn y mwynhad o iechyd rhagorol, ae wedi magu deuddeg o blant, gydag un o ba rai, sef Mr. Richard Jones, yr hwn sydd yn 72 mlwydd oed, y maent yn trigianu. Llongyfarchwyd y par oedranus gan eu perthyn- asau a'u cyfeillion, a derbyniasant liaws o an. rhegion.

DIGWYDDIAD POENUS YN NGHASTELLNEDD. Dydd Mawrth, cafwyd fod dyn anadnabyddus wedi boddi yn yr afon yn Nghastellnedd. Tybir ei fod yn frodor o Dowlais, gan y cafwyd tocyn rheilffordd i'r lie hwnw yn ei logell, ynghyd a pitch-fork ac ychydig arian, a'i fod wedi bod yn biesenol yn yr eisteddfod a gynhelid yn Nghastell* nedd y diwrnod blaenorol.