Y Llan

CYNWYSIAD. 1. Hysbysiadau 2. Yr Wythnos a Gohebiaethau. 3. Gohebiaethau, Barddoniaeth, Newyddion American- aidd. 4. Hysbysiadau, At ein Gohebwyr, Erthyglau, &c. 5. Llythyr John Jones y Glowr, Cynhadledd yr Eglwys Americanaidd, Newyddion Diweddaraf, Genedig- aethau, Priodasau, &c. 6. Llythyr Tom Pudler, Newyddion Cymreig. 7. Newyddion Cymreig, Llythyr Vaughan y Gof, Cyf- arfod Llenyddol a Cherddorol Ysgoiion Sal Eg- lwysig Plwyf Bangor, Dyladswydd Pobl leuainc er ffnrfio Cymeriad da yn y Byd, 8. Y Gohebydd Gwibiawl. Dalenau y Cymdeithas Am- ddiffynol, Hysbysiadau.

DYDD GWENEE, TACHWEDD28, 1884. MASNACH. ARAF iawn ydyw masnach yn ein gwlad, ac yn wir ymhob rhan o'r byd, ac felly ychydig o alwad sydd am waith, a bychan yw'r cyflog. Ebai un ysgrifenydd, Masnach ydyw yr afon fawr sydd yn rhedeg ar dywod aur o fryniau llawnder i ddyffrynoedd angen." Y flwyddyn ddiweddaf, yn terfynu Ebrill, 1884, daeth gyda llifeiriant anferth yr afon hon nwyddau o werth 427 miliwn o bunau, ac aeth allan o honi nwyddau o werth 305 miliwn o bunau. Gwelir wrth y ffigyrau uchod fod y Deyrnas Gyfunol yn prynu mwy o nwyddau o werth 122 miliwn o bunau nac y mae yn werthu. Neu, mewn geiriau eraill, ei bod yn gwario mewn mas- nach bedair punt am bob tair y mae yn enill. Edrycha y rhan fwyaf o bobl feddyl- gar y deyrnas ar hyn fel peth i'w resynu, ac yn sicr yn y diwedd o arwain i dlodi; ac oni bai am y llogau arian a dderbynir i'r wlad hon o wledydd tramor gan y dosbarth arianog, ni buasai yn ddichonadwy i ni ddal ein tir am ddeng mlynedd yn nghyflwr presenol masnach. Daw eraill, a thynant y casgliad oddiwrth yr un ffigyrau ein bod ni yn gallu cadw a defnyddio yn ein gwlad werth cant a dwy filiwn ar hugain o nwyddau—moddion cynhaliaeth a chysuron bywyd-bob blwyddyn. Felly y mae yn ddadl, yn ymryson, ac yn ymladd, rhwng y rhai sydd yn cynyrchu a'r rhai sydd yn defnyddio. I ddwylaw y cynyrchwyr y llifa yr aur, ac i ddiwallu angen, ac ych- wanegu cysuron a mwynhad y prynwyr yr el y cynyrch. Ymdrecha pob gwlad gadw agoriadau masnach yn eu llaw eu hunain ac ychwanegu eu cynyrchion ac felly eu cyfoeth. Mewn byr eiriau ymdrechant werthu mwy nag a brynant. Mynant am- ddiffyn yr hyn a alwant eu buddianau eu hunain a gwanhau buddianau pawb o'u cylch. Gan hyny gal want am ddiffyn dollau ar bob eiddo a ddaw i mewn i'w gwlad, ond llawer o honynt bounty am y nwyddau a anfonir allan. Y mae drysau masnach Prydain yn agored i dderbyn nwyddau yr holl fyd heb un doll yn bresenol. Felly saif yn nghy- meriad ystorfa anferth i ddadlwytho a llwytho eiddo haner byd. Y mae nid yn unig yn brif-fasnachdy yr holl fyd, ond y mae hefyd gyd a'i llynges fasnachol o werth dau can' '"miliwn o bunau yn cario nwyddau mwy nac haner byd. Yn y dull yma y mae yn ganolbwynt masnach daear. Ymdrecha holl deyrnasoedd Ewrop a Gweriniaethau America adfeddianu y masnachu, y cario, a'r cynyrchu, o'i Haw. Amgylchir ein Hymerod- raeth gan fur o ddiffyn dollau yn Ewrop, Asia, ac America. Trethir ein nwyddau, a threthir ein masnach ymhob porthladd estronol. Gwneir hyn ar yr egwyddor o amddiffyn cynyrch cartrefol, a dwyn traul y Llywodraeth. Masnach Rydd ydyw arwydd- air Lloegr er's chwarter canrif. Masnach Amddiffynedig ydyw arwydd-air America, Ewrop oil, ac Asia. Trethwch yr eiddo gartref a'r cynyrch gartref, meddai Lloegr; trethwch nwyddau yr estron, cynyrch yr estron, a masnach yr estron, meddai pob gwlad ldramor. Trethwch y tir-moddion 5 cynyrch y cig, yr ymenyn, a'r llaeth, a haner y gwenith, heblaw yr oil o'r llysiau—meddai Lloegr, ond prynwch y cig, yr ymenyn, yr yd, a'r caws, a'r gwer, a phob nwydd tramor, yn ddi-doll. Ofnwn fod Masnach Rydd, a Masnach Ddiffynedig yn y deyrnas hon wedi dyfod yn fympwyon plaid, yn lie ymchwiliad gweidyddiaeth ddiragfarn. Nid yw ei chyflwr yr hyn a ddylai fod. Y mae augen ymchwiliad, ac ymchwiliad manwl. Y mae bendithion Masnach Rydd yn eglur, ond dylid ei chael yn rhydd o'r ddeutu, gartref ac oddicartref.

Y FLWYDDYN EGLWYSIG. (I.) ADVENT. Ni ddechreua yr Eglwys ei blwyddyn, a chylch blwyddyn ei Gwasanaeth Dwyfol gyda'r tlwyddyn wladol ar y laf o Ionawr, ond ar y Sul Cyntaf yn Adfent. Nid yw hi yn cyfrif ei dyddiau nac yn mesur ei thym- orau wrth yr haul naturiol, ond amdroi y mae o amgylch Haul Cyfiawnder, yr hwn yw ei goleuni a'i gogoniant. Rhenir y flwyddyn Eglwysig i ddwy ran fawr, y laf, o'r Adfent i Sul y Drindod, a'r 2il, o Sul y Drindod i'r Adfent. Yn y naill ran dysgir Gwirioneddau Sylfaenol y Gref- ydd Gristionogol yn y llall yr ymarferiad o honynt mewn buchedd, Rhaid dodi i lawr sylfaen cyn dechreu adeiladu. Dyma yw trefn natur hefyd. Yn y rhan flaenaf o'r flwyddyn heuir a phlenir, ac yn y rhan olaf ymddengys y ffrwyth. Naturiol yw fod cyfatebiaeth rhwng trefn Natur a threfn yr Eglwys, oherwydd creadigaethau yr Un Awdwr ydynt, a gweithredant o dan reol- aeth yr un Pen, ac y mae eu gwaith yn gyffelyb. Gwaith natur yw amlygu cariad Duw i'r meddwl a phorthi'r corph gwaith yr Eglwys, egluro Ei gariad i'r meddwl a phorthi'r enaid. Fel athrawon ffyddlon o dan yr un dysgawdwr eglurant a chyd- dystiolaethant i'r un gwirioneddau. Cawn ymhelaethu ar y gyffelybiaeth mewn ysgrif- au dyfodol. Yn yr haner cyntaf o'r flwyddyn Eglwys- ig, saif y Prif Wyliau, sef, y Nadolig, y Pasg, a'r Sulgwyn. Ac er mwyn nodi eu pwysigrwydd, eu cadw yn fwy teilwng, parotoi ein meddyliau i dderbyn y gwirion- eddau dwyfol a ddysgant, a'u haigraphu yn fwy dwfn yn ein calonau, penodir dyddiau a thymorau neillduol o flaen ac ar ol y Dydd Gwyl. Y tymor o flaen y Nadolig yw'r Adfent, gair yn tarddu o'r Lladin, ac yn arwydd- ocau Dyfodiad. Gelwir y tymor felly am mai ei ddiben yw parotoi dynion i goffhau, mor bell ag y gall dynion pechadurus, ddyfodiad lesu Grist yn y cnawd, a'u dwyn i ymbarotoi erbyn ei ail ddyfodiad i farnu byw a meirw. Priodola hen draddoddiad sefydliad yr Adfent i Sant Pedr yr Apostol. Ond ni cheir tystiolaeth hanesyddol am y tymor cyn amser Jerome, tua O.C. 410, yn ysgrif- au yr hwn y gwelir Colectau, Epistolau, ac Efengylau am bum' Sul cyn y Nadolig, ac hefyd am y Mercherau a'r Gweneran yn yr wythnosau, y rhai a gadwyd yn y Llyfr Gweddi i lawr hyd y Diwygiad.. Y mae Homiliau neu bregethau ar gael gan Maximus, Esgob Turin, O.C. 450; ac hefyd gan Caesarius, Esgob Aries, O.C. 501-542, yn rhoddi hanes cyflawn am y tymor. Penderfyn-yd gan Gyngor Cyntaf Macon, O.C. 581, fod i Ffraingc oil ei gadw o ddydd Sant Martin (Tach. lleg), hyd y Nadolig, a gelwid ef am hyny yn Quadra- gesima Sancti Martini. Dechreua Eglwys Groeg yr Adfent yn awr ar ddydd Sant I? Martin. Ond nid oes sicrwydd diamheuol pa oes y sefydlwyd y Tymor, ond mae yn eglur ei fod er yn foreu, mor foreu ond odid a sefydliad Gwyl y Nadolig, a'i fod wedi am- rywio o ran hyd o ddwy wythnos i dair a phump a chwech. Cynhwysa'r Tymor yn bresenol bedwar Sul, trefniad a briodolir i Gregori Fawr, O.C. 590. Y rheol i gael allan pa bryd y mae'r Adfent yn dechreu yw ei fod y Sul nesaf, o flaen neu ar ol, at Ddydd Sant Andreas, sef Tachwedd 30ain. Eleni mae Dydd Sant Andreas ar ddydd Sul, ac felly y mae y Sul Cyntaf yn Adfent, yn unol a'r rheol uchod, yr un dydd. Pwy wasanaeth a arferir y Sul nesaf, y gwasanaeth am Ddydd Sant Andreas, ynte am y Sul'? Beth ddywed yr Awdurdod ? Os bydd i unrhyw Ddydd Gwyl yr ap- pwyntiwyd iddo Lithoedd yn y Daflen, ddigwydd syrthio ar Sul ag a fydd yn Sul Cyntaf yn Adfent, Dydd Pasg, Dydd y Sulgwyn, neu Sul y Drindod, darllenir y Llithoedd apioyntiedig '1": cyfryw Sul ond os syrth efe ar ryw Sul arall, gellir darllen y Llithoedd naill ai am y Dydd Sul neu am y Dydd Gwyl, yn ol doethineb y Gwein- idog." O.C. 1549,|y cyfansoddwyd y Colect am y Sul nesaf yn yr hwn a ddywedir beunydd gyda'r Colectau eraill yn Adfent, hyd Nos Nadolig," Ar y Tymor hwn y darllenir y Prophwyd Esay. Tarewir cyw- eirnod y Sul cyntaf yn y Flwyddyn Eglwys- ig gan yr Epistol :—" Y nos a gerddodd yn mhell, a'r dydd a nesaodd am hyny bwriwn oddiwrthym weithredoedd y tywyll- wch, a gwisgwn- arfau y goleuni."