Y Llan

TALYBONT, ABERYSTWYTH. CYNGERDD.-Nos Fercher, cynhaliwyd cyngerdd yn yr Ysgoldy Brytanaidd, elw yr hwn a droaglwydd- wyd tuag at drysorfa yr Eglwys yn y lie. Teilynga y Parch. T. Thomas, curad, a'r Mri. S. Davies, Lloyd, James Jones, a J. Edwards lawcr o ddiolch am eu llafur ynglyn ag ef, a hyfryd iddynt oedd gweled u llafur yn cael ei goroni fl llwyddiant ymhob ystyr. A ganlyn ydoedd y rhaglen :-Trio ar y berdoneg, Miss Watkin a'r Misses Wemyss can Miss Woleston can, Let me dream again," Miss M. E. James can, Miss Hughes can, 14 The Girls," Mr. F. James can, Old Lace," Miss Brunt; glee, Musicians' March," Talybont Glee Party; can, Miss Woleston can, Yr Ysgol yn y wlad," Mr. F. Hughes; can, The way of the world," Miss E. Morgan; can, London Bridge," Mr. T. G. Jones; The Students' Parting Song," St. Padarn Hand- bell Ringers eydgan, Comrades' song of hope," Talybont Glee Party; can, Gwlad y Mynyddau," Mr. J. Andrews can, The Miller and the Maid," Miss Bessie Norris can, Home they brought her Warrior dead," Rev. T. Thomas can a chydgan, Sea Kings," Mr. R. Morgan a'i barti; can, "Bwrdd crwn fy Nhad," Mr. D. Hughes Judge's Song," (Trial by Jury), St. Padarn Handbell Ringers (in costume; can, "Am I Dreaming?" Miss Brunt; deuawd, Miss Wheatley a Miss Woleston; can, I'll tell ma," Mr. F. James; march, "Coclwn Hwyl," Talybont Glee Party; can, When the heart is young," Miss M. E. James The Hardy Norseman," St. Padarn Handbell Ringers finale, (l God save the Queen."

LLYTHYR DEINIOL WYN. WILLIAM MORGAN, ESGOB LLANELWY, CYFIEITHYDD Y BIBL CYMRAEG. Y mae y Cymry yn ddiarhebol am eu parch at y Bibl. Arwydd-air Cymreig ydyw hwnw, Bibl i bawb o bobl byd." Ffrwyth y parch, neu yn hytrach, y dwfn gariad at y Bibl ydyw, Cym- deithas y Biblau," ac nid oes un rhan o'r byd Cristionogol, yn ol ei maint, yn cyfranu cymaint i gyllid y gymdeithas hono a Chymru fach dlawd." 0 bosibl nad oes un genedl mor adnabyddus a, chynwysiad y Bibl a'r Cymry, h.y., y dosbarth gweithiol, nac ychwaith un dosbarth yn fwy awchus i wrando y Gair'' yn cael ei bregethu. Ond tra yr ydym fel cenedl yn fawr ein zel dros ledaeniad a phregethiad y Gyfrol Ddwyfol, nid rhyw ddosbarth helaeth iawn o honom sy'n cofio am y gwr mawr, yr hwn o'i lafurus gariad a roddodd i Gymru y Bibl yn yr iaith Gymraeg. Yr wyf yn eyfeirio at William Morgan, yr hwn fu fa.rw yn Esgob Llanelwy. Ni ddylem anghofio ein cymwynaswyr penaf. Yr ydym yn ddiweddar wedi gweled codi cof-golofnau i Charles o'r Bala, ac i Daniel Rowlands, Llangeitho. Offeryn i ledaenu y Gair ydoedd y blaenaf, a thraddodwr dihafal ydoedd yr olaf. Ond ni fuasai modd lledaenu y Bibl na phregethu'r Efengyl yn yr iaith Gymraeg pe na buasai yr Esgob David Morgan, neu rhyw un arall, wedi ynA,,ymeryd,&'r gwaith hwn o lafuras gariad. William Morgan ydoedd y gwr hwnw, ac yn mhlwyf Penmachno, sir Gaernarfon, y ganwyd ef. Cofus genym ychydig amser yn ol ddarllen hanes cyfarfod brwdfrydig iawn yn Mhenmachno, os ydwyf yn cofio yn iawn, gyda'r amcan penod- edig o godi cof-golofn i'r Esgob Morgan. Gwelsom y mynydd mewn gwewyr y pryd hyny, ond nid esgorodd namyn ar lygoden! Oblegid nid ydy yn gwybod i unrhyw ddaioni ymarferol ddeilliaw 'oddiwrth yr hyn a ddywedywd yr amser hwnw. Ond dichon nad yw y cyfarfod hwnw yn hollol dclieffaith yn yr argraff a wnaeth ar feddyliau y rhai oedd yn bresenol. Cymhellwyd fi i ysgrifenu'r ychydig llinellau hyn i'ch golofnau am y ddeallwyf fod teirnlad cryf a cenhedlaethol iddo, oblegid gwaith cenedlaetbol ydoedd gwaith yr Esgob Morgan, a dylai ei gof-golofn fod yn un wir genedl- aethol. Dywedai Shakespeare :— The evil that men do lives after them, The good is oft interred with their bones." Er fod y gwaith a gyflawnodd y Dr. Morgan eto yn aros, ac erys am genedlaethau lawer i ddyfod, ofnwn fod geiriau Shakespeare yn briodol i enw a choffadwriaeth ein gwron. Claddwyd ef y tu fewn Eglwys Gadeiriol Llanelwy, ond nid oes neb yn gwybod y fan a'r lie hyd y dydd hwn. Nid oes yno y gareg arw a'r ddwy lythyren i ddynodi ei orphwysle. Ow yr anniolchgarwch Rhedasom ein llygaid beth amser yn ol trwy y cofgolofnau yn Eglwys Gadeiriol Llanelwy. Nid oedd yno yr un er eoffadwriaeth am yr Esgob Morgan, er y gallwn sicrhau nad oedd un yno yn fwy teilwng o'r cyfryw barch ac anrhydedd ac enw William Morgan. Nis gwyddom beth yw'r achos o hyn. Gobeithiwn mai difrawder yn hytrach na dim gwrthwynebiad i godi y cyfryw gofgolom. Yr ydoedd yr Esgob dysgedig hwn yn ddyn tra enwog yn ei ddydd, yn ffafrddyn gyda'r Frenhines Elizabeth a'r Arch- esgob Whitgift. Ac ymddyrchafodd i'r safle hwnw ar gyfrif ei ddysg a'i gymeriad prosonoI. Ymddengys oddiwrthy rhagymadrod Lladinaidd a ysgrifenwyd ganddo ef ei hun, ac a gyhoeddir yn argraphiadau Biblau mawr y Gymdeithas er Taenau Gwybod- aeth Gristiofiogol, ei fod wedi cael cryn wrth- wynebiad i'w waith o gyfieithu y Bibl i'r iaith Gymraeg ar gyirif y byddai y cyfryw gyfieithiad yn dueddol i roddi parhad i fodolaeth yr iaith Gymraeg, ac felly i helaethu yn lie lleihau canol- fur y gwahaniaeth rhwng y Cymry a'r Saeson. I'r gwrthwynebiad hwn y rhydd yr Esgob duwiol atebiad effeithiol yn y rhagymadrodd crybwyll- edig. Deallwn i Mr. Gladstone wneyd cyfieithiad i'r Saesoneg o'r rhagymadrodd hwn ychy:: amser yn ol, gyda'r amcan o'i gyhoeddi mew bywgraphiad Saesoneg oedd yn cael ei ysgrifenu ar y pryd. Ond nis gwyddom a gyhoeddwyd y cyfryw fywgraphiad ai peidio. Yn sicr, nis gwelsom unrhyw hysbysiad am ei ymddangosiad y tuallan i'r wasg. Dyddorol fuasai gan y Cymry ei ddarllen yn ddiau. Apropos.—Efallai y caniateir i mi ofyn yn y fan yma pa beth ddaeth o'r traethodau buddugol ar yr Esgob Morgan yn Eisteddfod Dinbych ? Addawyd cyhoeddi y feirn- iadaeth gan y beirniaid, ond nis gwelsom ef. Diau fod yr Esgob Morgan yn sefyll ger ein bron fel dyngarwr, a chynwyswyr penaf Cymry. Ond ow y gydnabyddiaeth am hyny. Yn sicr nid yw yr hen ddiareb Gymreig Os myn glod, bydd farw," yn gymwysiadol i goffawdwriaeth ein gwron, oblegid y mae wedi marw er's yn agos i dri chant o llynyddau, ac nid yw ei hiliogaeth wedi cerfio un linell iddo ar lechtaen goffawdwriaethol. Yn ddiweddar, dathlwyd coffawdwriaeth Wick- cliQ'e a Luther yn Lloegr. Pe buasai yr Esgob yn Sais cawsai ei golfawdwriaeth parch yn Lloegr. Pe buasai yn Babydd buasai cyn hyn wedi ei ddyrchafu yn sant" ar eihallorau, a phe buasai yru Y mneillduwyr Cymreig neu Seisnig, cawsai ei enw ei goffhau gan faen o farmor a ddatganasai mewn geiriau diamwys ei glodydd i genhedlaethau eto heb eu geni. Hyderwyf ygwn a'r ychydig linellau hyn fod yn foddion i ddwyn sylw Eglwyswyr at y pwnc tra dyddorol hwn. Deallwn i rhyw ymgais gael ei wneyd ychydig amser yn ol i godi cof-golofn i'r Esgob ond iddo erthylu. Nid diffyg teil- yngdod yn y gwrtliddrych ydoedd hyn, ond diffyg ymdrecli egniol ar ran y rhai a gymerasant y peth mewn llaw i'w ddwyn i derfyniad llwyddianus.

-W- Gwnaed cais beiddgar yr wythuos ddiweddaf i chwvthu i fyny yr hen Gvnghordy ardderchog yn Salisbury. Derbyniodd yr adeilad amryw ni. weidiau trymion. Nid yw y troseddwyr yn y ddalfa.

CHARLES' ELECTRIC CORN & WART CURE. A New and Painless Cure for mid Warts it con- tains no mineral acida, caustic, or anything injurious; it has the advantage over similar preparations in being quite painless. Success is certain. Beware of Imita- tions. Prepared only by R. E. CHARLES, Chemist, BRECON. In Bottles, 9d. and 13d. each. Please read Testimonials Brecon, March 15, 1884. Sir,—Your preparation for corns has completely re- moved two corns which troubled me for 20 years. I can confidently recommend it.—Yours, &c., JOSEPH JOSEPH. Rent by Post for lid or 15d in stamps. 49, Reporton road, Walham Green, London, Feb. 8th, 1884, Sir.—Will you kindly send me a Is ld bottle of your Corn Eradicator per return, for which I enclose postal order and stamps. I had some given me by a friend some time ago, and I find it invaluable. Can you also le me know where I can procure it in London I have tried several places, but without success.—1 am, Sir, your obedient servant, JAS. ELLIOTT. Mr. Charles, Chemist, High St., Brecon. Sent, by Post for lid or 15d in stamps. Workhouse, Brecon, March 22. Sir,—I have much pleasure in conveying to you my testimony of the high value of your Corn Solvent, which I have every reason to believe possesses qualities and advantages far superior to other preparations now so largely in use. It is cheap, simple, and easy of application.—Yours truly, H. N. KETTLE, Master. Sent by Post for lld or 15d in stamps, 19, Clifton Crescent, Birkenhead, 11th March, 1882. Dear sir,—I have great pleasure in testifying to the good qualities contained in your world-renowned Electric Corn and Wart Cure. I can hardly express to you my feeling of relief after having applied this wonderful invention to my corn a few times: m fact, it is beyond description. Before purchasing a bottle I used to pick my way carefully, avoiding all stones, &c., but now I am not afraid of tramping over the roughest macadamized road in the district. I shall recommend it to all my friends.—I remain, dear sir, yours faith- fully, B. EVANS. Sent by Post for lld or 15d in stamps. Crickhowell, March 29, 1882. Dear sir,—Please send to-morrow one dozen Corn Cure. I hear very flattering accounts of its efficacy,- Yours truly, J. J. EDWARDS, chemist- Sent by Post for lid or 15d in stamps. Cwmclyn, Libanus, ger Aberhonddu. Anwyl syr,—Dymunaf eich hysbysu fy mod wedi rhoddi prawf o'ch darpariaeth, a chael ynddo waredig- aeth gyflawn oddiwrth gyrn.—Yr eiddoch yn gywir, PRICE JONES. Sent by Post for lid or 15d in stamps. Mr es, Chemist, Swanat-a, writes to say, your Corn Cure gives general satisfaction." 11, Great Oxford Street, Mount Pleasant, Liverpool, April 19, 1884. Mr. R. E. Charles,—Dear Si-, I have much pleasure in testifying to the efficacy of your CORN CunEo Upon the first application its effect was almost magical, and one bottle entirely cured my Corns, after I had tried other preparations without success. Several friends for whom I have procured bottles of your preparation have assured me of the very grett iiid lasting benefit they have derived from its use. I believe it to be the very best cure for corns of any now before the public, and am confident that its invaluable qualities will ensure it a large and increasing sale.—Y;;urs faithfully, ALFD. H. HANSON STILES. Sent by Post for lid or 15d in stamps. 28, Watton, Brecon, May 12, 1882. Dear Sir,-With deep grati»ude and unspeakable confidence I can testify to the healing qualities of your L-oiiN Cuius, one bottle of which rlufficed to relieve me of years of perpetual pain from lour bad corns.—Yours truly, W. M. BlUEN. Sent by Post jor lid or 15d in stamps- 48, High Street, Breeon, May 16, 1882. Dear Sir,—Having for many years suffered from corns, I was induced to try your ELECTRIC CORN ÜUIlE. After a few applications it removed my corns without the slightest pain.—Yours, REES JONES. Wellington Place, Brecon, July 5th, 1883. Mr. Charles,—Dear Sir,—It isi my pleasing duty to inform you that your valuable Corn Preparation suc- ceeded in removing my never-to-be-forgotten corn, after all other known remedies had been tried in vain. Such a remedy as yours ought to be made widely known, as sufferers from coins can be counted by tens of thous- ands. You may make what usy you like of this, as I am very grateful that your remedy relieved me of such fearful agony-Beliove. me, sir, to remain yours sin- cerely, RICHARD G. FRYER. Sent by Post for lid or 15d in stamps- The Grove, Bishop Auckland, Near Darham, Aug. 3, 1883, Dear Sir,—After having tried many so-called cures, I obtained, through a friend, a bottle of your Corn Cure, and atter the first dressing gave me such relief as to be able to walk with ease and comfort as I had not done before for years.—P.S. You may make use of this slight recognition as you think fit.-Yours very truly, CHARLES HORTON. Mr. R. E. Charles. Sent, by Post for lId or 15rf in stamps. Hay, November 19r 1883. Please to send me as soon as possible 3 doz. Corn and Wart Cure.—T. STOKOE, Chemist. Please send 2 doz. Corn Care (small size), per Parcels' Post.—GWILYM EVANS, Chemist, Llanelly. London Agents: Barclay, 95; Farringdon Street. [67 LLYSIAU YDYNT Y MEDDYGINIAETHAU NATURIOL GOREU TUAG AT WELLA POB MATH 0 AFIECHYD YMHLITH YR HIL DDYNOL. DIODYDD LLYSIEUOL ANFEDDWOL TRIMNELL, ADDAS I HAF A GAUAF. CANMOLIR y diodydd hyn yn fawr gan swyddogion Cymdeithasau y Temlwyr Da a Byddin y Ruban Glas, ar gyfrif eu rbinwedd uwchlaw pob diod arall tuag at buro a chryfhau y cyfansoddiad a ddygwyd erioed gerbron y cyhoedd. Trwy ei ddefn- yddio, mae miloedd wedi eu gwaredu oddiwrth feddw- dod. 6c. y Sypyn; drwy y post, 8c. Cymeradwya ei hun. GWNA TIC ERADICATOR TRIMNELL, Wella mewn moment Ddanodd, Tic-Doloreux, Neural- gia, neu unrhyw boen arall yn y pen a'r gwyneb, drwy ei ddodi ar y rhanau poenus. Mae yn rhagorach nag eraill, am y gellir ei ddefnyddio yn allanol, tra y mae lliaws o'r meddyginiaethau a ddefnyddir yn dufewnol yn cynwys sylweddau gwenwynig cryfion. D.S.—Ni wna unrhyw niwed i'r croen, na gadael marc ar ei ol. Is. lie. y botel. Y feddyginiaeth oreu tuag at wella anwyd yw COLD OR SWEATING POWDER TRIMNELL, Yr hwn a symuda bob arwyddion o'r cyfansoddiad. Ni ddylai neb fod hebddo, gan mai dyma y ddarpariaeth oreu a ddygwyd erioed o flaen y cyhoedd. Mae y cymysgedd hwn yn anmhrisiadwy ar ym- ddangosiad cyntaf Anwyd, Enyniad, Poenau yn yr Ystumog, Rhyddni y Coluddion, Crydcymalau, Cymal- wst, Poenau yn yr Aelodau, ymosodiadau Parlysol, Spasms a Cramp, ynghyd a, symnd unrhyw afiechyd yn tarddu o anwyd. Mae hefyd yn rhagorol fel amddi- ffynydd i bersonau pan yn myned allan i dywydd Ilaith, tarth, rhew, neu eira. Hefyd tuag at buro y gwaed oddiwrth bob anmhuredd, megis Coesau Drwg, Plor- ynau, Cryndod, &c., nis gellir rhagori arni. Is. 1 \c. a 2s. 9c. y sypyn drwy y Llythyrdy. COUGH BALSAM TRIMNELL. Nid oes dim wedi ei ddarnganfod a ddeil i'w gymharu a'r Balsam hwn. Mae ei weithrediad mor syml fel > gellir ei roddi gyda pherffaith ddiogelwch i'r plant ieuangaf, eto mae yn ddigon cryf i atal ymlediad yr achosion gwaethaf o anwyd, pa un bynag ai pesweh croup, pas, pneumonia, pleurisy, asthma, bronchitis anhawsder i anadlu, neu yr afiechyd ofnadwy hwnw, y darfodigaeth, yrc hwn sydd yn achosi marwolaeth cy- nifer o filoedd yn fiynyddol. Is. lie. a 2s. 6c. y sypyn drwy y Llythyrdy. "EMBROCATION BYDENWOG TRIMNELL Tuag at wella cryd-cymalau, rheumatic gout, lumbago, poen yn yr aelodau, anyswythder yn yr aelodau a'r gwar, llosg eira, ymosodiadau parlysol, sigiadau, toriad- au, spasms, cramp, quinsey, a dolur gwddf. Sicrheir mai dyma y moddion goreu i wella yr anhwylderau uchod ar ddyn neu anifail. t Is. lie. a 2s. 9c. NERVINE TONIC TRIMNELL, Wedi ei gyfaddasu i'r ddau ryw. Gwellha bob math o anhwylder gieuol o unrhyw natur. A ganlyn ydynt ychydig o arwyddion yr anhwylder hwn :—Iselder ysbryd, diffyg awydd i ymegnio, anaddasder i efrydu, casineb i gymdeithasu, a gwneyd unrhyw waith, gwrido anwirfoddol, y golygon yn gymylog, gwreichion o flaen y llygaid, byddardod a swn yn y clustiau, teirnlad o dyndra neu fygiad. hunan amheuaeth parhaus, poenau yn y lwynau a theimlad o fiinder, enyniad yr afu a'rys- wigen, cryniad y galon, cryndod sydyn, yswilaod eithafol, hoff o unigrwydd, diofal am fywyd, ei lawen- ydd, ei bleserau, a'i ddyledswyddau, anghysondeb y coluddion, teimlad o annheilyngdod, diffyg cof, an- mhariad galluoedd meddyliol, aflonyddweh eithafol, gwyntogiad a diffyg treuliad, cur yn y pen, digalondid dirgel yn codi oddiar wendid corphorol, ofni gwallgof- rwydd, rhagolygon presenol brwnt, dim gobaith am y dyfodol, dychrynu wrth gysgu, edrych a theimlo yn glafychus heb unrhyw achos am hyny. Gwna un neu ddau o sypynau o'r NERVINE TONIC wella achosion ysgafn o'r anhwylder uchod. Lie y mae y dioddefydd wedi ei esgeuluso, neu heb ei drin yn briodol gan y meddyg, cymer ychwaneg o amser. Is. ic. a 2s. 9c. y sypyn. PELENAU LLY8IEUOL TRIMNELL. "HIMA feddyginiaeth rhagorol at wella JLIF pob math o anhwylderau yn y coluddion a'r afu, ymosodiadau clefydon, influenza, diffyg archwaeth, diffyg treuliad, golygon gwan, poen ac ysgafnder yn y pen, a phob math o afiechyd cysylltiedig a'r ystumog &'r coluddion. Mae rhif 1 a 2 yn addas i'r ddau ryw. Is. 1 c. a 2s. 9c. y blychaid. Gellir cael Antibilious Pills ynghyd a. rhai llysieuol a rhyddhaol am geiniog y blychaid. Dymuna W. TRIMNELL ddwyn i sylw y cyhoedd yn gyffredinol y ffaith fod ganddo yr ystoc helaethaf o Lysiau Seisnig a Thramor, Gwreiddiau, Rhisgl, Blodau, Hadau, Dail, &c., yn Neheudir Cymru. Mae un prawf yn ddigon i brofi effeithiolrwydd y meddyginiaethau uchod, y rl-iai ellir gael gan Fferyllwyr a Gwerthwyr Meddyginiaethau drwy y byd. Os teimlir unrhyw anhawsder i'w cael, anfonir hwy ar dderbyniad Post Office Order neu stamps gan y Perchenog. An- fonir gwerth 2s. 9c. yn rhydd i unrhyw ran o'r Deyrnas Gyfunol. Ceir cyfarwyddiadau llawn gyda phob sypyn. D.S.-Gofaler am fod enw y perchenog ar Stamp y Llywodraeth.- W. TRIMNELL. Gwneuthurwr a Pherchenog, W. TRIMNELL, MEDICAL BOTANIST, MOIRA TERRACE, CARDIFF. 58 J¡ Argraffwyd a Chyhoeddwyd gan FAKRANT a FROST yn en Swyddfa Argraiiu, 135, High-street, Merthyr- Tydfil, Hydrei 10,1884