Y Llan

J BIRMINGHAM. Y CYMRY YN NHREFYDD MAWRION LLOPGR.-Pan yn dychwelyd o un o Eglwysi ardderchog Birming- ham nos Sul cyn y diweddaf, ca-nfyddais chvr o bobl twymn-galon yn ymddiddan yn serchog a'u gilydd. Un yn dweyd yn fy hen Gymraeg nad oedd pobl tebyg i rai Sir Ddinbych i'w cael, a'r 110.11 yn dweyd mai pobl Sir Feirionydd oedd y dosparth goreu, &c., ond yr oeddynt mor gariadus gyda'u gilydd fel yr oeddynt yn cytuno i wahaniaethu." Beth bynag, nis gallwn yn fy myw ymgadw rhag myned i'w canol fel Cymro pur ac ysgwyd llaw & rhai na welais erioed mo honynt o'r blaen, a thebyg yw nas gwelaf hwynt eto. Fy amcan wrth wneyd hyn ydoedd (heblaw fod fy nghalon wedi cynhesu tuag atynt) cael allan pa ddarpariaeth addoliadol ydoedd ar eu cyfer yn y dr3f hon yn iaith eu mham. 'Goleuwyd fi gyda'r parodrwydd mwyaf ar ypwnc. Bedyddwyr oeddynt hwy, ac yr oeddynt ymarfer addoli yn yr ys- tafell gyferbyn. Yr oedd gan y Wesleyaid gapel, a chaffy Methodistiaia ddau, a dyna'r cwbl oeddynt yn wybod am danynt. Amlygasant eu hawydd fy ngweled yn eu plith yn awr ac eilwaith, ond gan mai ar dro yr oeddwn, ymadewais a hwynt gyda'r dymuniadau goreu iddynt fel fy nghydwladwyr, ac nis gallwn lai na'u hodmygu am eu hymdrechion i gyd-gyfarfod i addoli yn ol y goleuni oedd ganddynt yn iaith y galon. Yr unig beth ag oedd yn briwio fy nheimladau oedd mai nid Eglwyswyr oeddynt, neu nad oedd unrhyw gynullfan iddynt hwy i ymuno yn ngwasanaeth gogoneddus ein Heglwys gyda'r gwres- ogrwydd sydd yn hynodi y Cymry. Yn awr beth yw yr achos o hyn? Ai am nad oes yma Gymry o Eglwyswyr ? Neu ynte am nad ydynt mor wlad- garol eu teimladau, neu eu bod yn fwy Seisnigaidd eu harferion ? Neu ynte, oherwydd tlodi yr Eglwys ? Nage yn sicr. Ond oherwydd difrawder ac oerfel- garwch Eglwyswyr. Dau ddiffyg pwysig sydd yn bodoli yn yr Eglwys (ymhlith eraill). laf., Diffyg adeiladu Eglwysi bychain syml a diaddurn (neu ysgoldai) mewn plwyfi gwladol gwasgarog ac eang, lie y gellid cael gwasanaethau byrion gwresog, a gwneyd defynydd o alluoedd lleygol. Y Hall ydyw, diffyg cyffelyb mewn trefi mawrion, ac yn enwedig y diffyg o ofalu am y Cymry yn y trefydd hyn ar ol gadael gwlad eu genedigaeth. Nid ydwyf mor ffol a phenboethlyd a chredu mai dyna iaith Adda yn Mharadwys, ac mai hon fydd iaith y nefoedd. Ond yr wyf yn ymwybodol mai hon yw fy iaith fy hun, ac er fy mod yn deall yr iaith Seisnig yn lied dda, gwell genyf ganwaith addoli yn Gymraeg. Ac o bob peth wyf erioed wedi ymuno ynddo, nid oes dimyn fwynefolaidd, calon-gynhyrnol, a gwresog na gwasanaeth yr Eglwys pan y bydd y Cymry twymn-galon a brwdfrydig yn ymuno ynddo a'r yspryd ac a'r deall hefyd." Dywedwch faint a fynoch,. Mr. Gol., y mae ymlyniad y Cymry wrth eu hiaith mor naturiol ag ydyw yr iorwg wrth y goeden. Er byw yn ngw lad y Saeson am flynyddoedd meithion, pan yn glaf neu ar wely angau, iaith y fam a sieryd y galon. Yr wyf yn cyd-letya yn yr un ty ag Arabiaid, ac y mae eu clywed hwy yn myned trwy fath o weddiau ac oernadau bob boreu yn eu hen iaith yn cadarnhau y gosodiad. Y mae hyn wrth wraidd ein bodolaeth, ac waeth ceisio symud y Wyddfa na cheisio lladd yr hyn sydd naturiol a greddfol. Yn awr, os yw hyn yn wir, paham na fyddem ni yr Eglwyswyr yn gwneuthur rhyw ym- dreeh i gyfarfod ag angen mor bwysig. Os wyf yn coflo yn iawn, trefnwyd pwyllgor i edrych i mewn i'r mater yma, ac i weithredu tuag at symud ymaith y gwarth Eglwysig hwn. A ydyw y pwyllgor yn bodoli eto; os ydyw, pwy yw yr aelodau ? A pha beth y maent yn wneyd ? Da fyddai gan lawer heblaw yr ysgrifenydd gael rhyw ychydig o wybodaeth yn eu oylch. Hefyd, da fyddai i offeiriad pob plwyf ofalu am gyflwyno unrhyw un o'i.ddeadell i ofal offeiriad arall pan ar ymfudo neu symud i un o'r trefi mawrion. Byddai rhyw sicrwydd trwy hyn y caent arolygiaeth Eglwysig, ac na bydd ganddynt yr un esgus dros grwydro oddiwrth yr hen fam, heblaw y byddai gan yr offeiriad newydd gyfleusdra i ddwyn llawer Cymro at eu gilydd, ac felly bod yn foddion i wneuthur mawr ddaioni. Caffed hyn sylw y rhai sydd mewn awdurdod ac mewn swyddicyfrifol ynyr Eglwys.- -Cymro ardaith.

PENNAL. LLAWENYDD PRIODASOL. Ar y 12fed cyfisol, priododd W. Harman, Esq., Assam, India, a Miss M. Anwyl, Llugwy, Pennal, yn St. Margaret's, Stanford- le-Hope, Essex. Gan fod teulu y briodferch mor adnabyddus a pharchus yn y lie hwn, fe gymerodd y preswylwyr ddyddordeb mawr yn yr achlysur, a gwneid pobpeth yn eu gallu i amlygu eu teimladau. Yn foreu cafcdd yi pentrefwyr eu coffhau am y dygwyddiad, dedwydd gan sain cloch yr Eglwys, yr hwn a barhaodd hyd haner dydd, ac yn y prydnawn rhoddwyd gwledd o de a bara brith i blant y plwyf ar draul y briodferch. Arolygwyd gan Mrs a'r Misses Price, Rectory, yn cael eu cynorthwyo gan Mrs. Davies ac eraill, ac yr oedd wynebau llawen y plant yn dangos fod y wledd yn bob peth allent ddymuno. Ar ol gwneyd cyfiawnder a'r darpariadau aeth y plant allan i chwareu i gae cyfagos. Yn yr hwyr caf- wyd cyfarfod yn yr Ysgoldy, pryd y gwnaeth y Parch. 0. Price, rheithior, lywyddu. Anerchwyd y cyfarfod gan ein parchus reithior, a'r plant a ganasant amryw ddarnau dan arweiniad Mr. Lewis, ysgolfeistr. Ac ymlith eraill canasant Leslie's bridal song, "Ring out ye bells." Wedi dymuno llwyddiant i'r par ieuangc, a thalu diolch i'r briod- ferch am y wledd, ac i Mrs. Price a'r teulu am eu mawr gynorthwy, terfynwyd y cyfarfod gan y plant yn canu "Auld Lang Syne," cyn gwahanu am eu gwyliau. Yn yr hwyr cyneuwyd bonffaglau ar y bryniau oddcutu.

DOWLAIS. CYNGHERDD.Tos Lun diweddaf, cefais y fraint o fod yn bresenol mewn cyngherdd yn yr Oddfellows Hall, elw yr hwn a drosglwyddid i drysorfa Cym- deithas Gorawl Morlais, yr hon sydd yn bwriadu ymgeisio yn Eisteddfod Lerpwl y mis nesaf. Yr oedd y neuadd yn orlawn, a'r canu yn ar- dderchog, yn enwedig Mrs. Watts Hughes, Eos Morlais, a'r Eos Fach, y rhai a encoriwyd yn frwd- frydig. Chwareuwyd ar y flute gan Mr. Griffiths, R.A.M., nes gwefreiddio pawb. Heblaw y rhai a enwyd cymerai y rhai canlynol ran yn y cyngherdd: —Eos Alma, Miss Miriam Price, R.A.M., Miss Scott, Mr. Gwilym Thomas, a Chymdeithas Gorawl Morlais. Canodd y cor Come unto me" a'r Ystorm (dau o'r darnau cystadleuol yn Lerpwl) yn odidog. Aeth pobpeth heibio yn dda er gwaethaf y twrf parhaus a gedwid gan rai yn yr oriel.-G.

CWMAMAN, ABERDAR. PLESERDAITH.-Dydd Sadwrn diweddaf cafodd gweithwyr Glofa Fforchaman, perthynol i'r Powell Duffryn Coal Company, eu pleserdaith flynyddol. Caerdydd oedd y lie a ddewiswyd y flwyddyn hon. Aeth yn agos i bedwar cant ar ddeg yno, a da iawn oedd gweled y nifer fawr yma yn ymddwyn mor weddaidd oddicartref; ychydig iawn o'r defaid duon a welsom yn eu plith. Yr oedd pawb yn ymddangos wedi eu mawr foddloni Igyda'u gwibdaith i brif dref Cymru. Dychwelwyd tua thref yn ddiogel, a phryd- Ion. GWLEDD Y COR CANU EGLWYSIG.—Aethom i Gaer- dydd yr un pryd a gweithwyr Fforchaman. Ond cawsom gerbyd i ni ein hunain. Wedi cyraedd Caerdydd, aethom i ddinas henafol Llandaf, ac yr oeddym mewn pryd i ymuno yn y Foreol Weddi; ar ol y gwasanaeth cawsom ganiatad i gerdded trwy yr hen Gathedral ardderchog, a mwynhasom y gwa- hanol olygfeydd yn fawr, ond mwy na'r cwbl aethom i fyny i ben y twr gogleddol, ac oddiyno cawsom olygfa wir brydferth ar y wlad oddiamgylch. Wedi treulio oddeutu dwy awr yn y ddinas dychwelwyd drachefn i Gaerdydd, ac aethom ynghyd i westy yn Crockhorbtown, lie yr oedd ciniaw danteithiol wedi ei barotoi ar ein cyfer. Wedi gofyn bendith Duw ar y trugareddau aethpwyd ati o ddifrif i wneyd cyf- iawnder a'r dyn oddifewn, ac yn wir wedi teithiau y boreu yr oeddym mewn tymer da iawn i wneuthur hyn. Ar ol i'r ciniaw fyned drosodd anrhegwyd Mr. Richard Morgan, blaenor y canu, gan y Parch. A. E. H. Hyslop, ag Esboniad yr Esgob Howe, ar yr Hen Destament, fel arwydd o gydnabyddiaeth am ei lafur gyda'r c6r canu. Cawsom anerchiadau gan Mr. Hyslop, R. Morgan, a D. Jones. Siaradodd y brawd Jones yn ddoniol dros ben, a chawsom englyn neu ddau gwir dda ganddo (gobeithio y cawn eu gweled yn y LLAN yn fuan). Wedi hyn aeth pawb i'r fan a fynai, rhai i ymdrochi yn y mor, eraill i Penarth, ao eraill drachefn tua'r Docks i weled y llongau. Cyf- arfuasom am haner awr wedi siith, a dychwelasom adref yn iach a diogel. Canasom lawer o emynau ar y ffordd, a phan yn cyrhaedd yr orsaf canasom y Fawl-wers (Doxology) fel cydnabyddiaeth o'n diolch- garwch i Dad y Trugareddau," am Ei ofal drosom yn ystod y dydd. Yr oeddym yn rhifo 37. Un oed.d yno.

LLANBERIS. CYSTADLEUAETH Y OWN DFPAID.-Cymerodd cys- tadleuaeth y own defaid le ar Fferm Ty'n Llan, dydd Gwener, yr 22ain cyfisol. Mae y Sheep Dog Trials wedidyfodyn awr yn bethau lied gyffredin, ac yr ydym yn credu, i'r amaethwr a pherchenog defaid, nas gall fod dim yn fwy dymunol na fod ci wedi ei ddisgyblu yn dda, yn ol fel y gwelwyd hwynt yn y gystadleuaeth hon. Mae y gystadleaeth hon dan nawdd y boneddigion canlvnolH. J Ellis Nanney, Ysw. (Llywydd); Hon. W. W. Vivian (Is-lywydd); Albert Wood, Ysw. (Uchel Sirydd); W. Rathbone, Ysw., A.S.; G. W. D. Assheton Smith, Ysw.; Capt. Stewart, a W.M. Preston, Ysw. Y beirniaid oeddynt Mr. Richard Evans, Bodesi, Capel Curig; R. H. Parry, Glanyrafon, Llanbeblig a John Ellis, Hafod Wydr, Beddgelert. Y timekeeper oedd Mr. John C. Lloyd Williams, Ty Gwyn; yr ysgrifenydd, Mr. W. Lloyd Williams, Cae Gwyn. Yr oedd ugain o gwn yn nghystadleuaeth yr ail ddosbarth, a deunaw yn y dosbarth cyntaf. Enillwyd y gwobrau fel y canlyh Dosbarth cyntaf- Y wobr flaenaf, sef 5p. a chwpan arian, i Jenny," Mr. D. Rowlands, Hendre, Llan- uwchllyn yr ail wobr, sef 3p., i Cymro," Mr. H. Griffith, Cwm ,Llanberis y drydedd wobr, sef 2p., i Bob," Mr. T. Jones, Hafod Wen, Llanfihangel, y bedwerydd wobr, sef lp., i Jet" James Freme, Wepre Hall, Fflint. Ail Dosbarth-Y wobr flaenaf o 3p. i "Fan," Mr. John Jones, Glyn Aber; ail a thryeddd wobr wedi eu rhanu rhwng Cop," Mr. D. Rowlands, Llanuwchllyn, a "Lad," Mr. Robert Jones, Maes y Tyddyn, Rhuthun; gwobr y bedwerydd, sof lp., i "Lassie," Mr. Moses Jones, Glanllugwy, Gapel Curig. Ynglyn a'r gystadleuaeth hon elem yr oedd dwy ereill, sef (1) am y "pum' da "goreu, o fyharen, a dwy ddafad a'u hwyn. Enillwyd y wobr, sef lp. 10s., gan John W. Ellis, Beudy Mawr, Llan- beris. (2) Oystadleuaeth y "cwnharddaf," y wobr flaenaf o 15s. i Smart," Mr. H. Evans, Ty'n Corn, Llanrug; yr ail wobr o 10s. i "Handy," Mr. J. Jones, Dolectwg, Cerrig-y-Druidion a'r drydedd wobr o 5s. i Jenny," Mr. D. Rowlands, Hendre, Llanuwchllyn.

LLANDDEINIOLEN. YSGOLDY CAE'N Y COFD.-Cyngerdd Mawreddog at ddiddyledu Eglwys St. Helen.-Nos Sadwrn, y 23ain cyfisol, cynhaliwyd y cyngerdd uchod. Y llywydd oedd H. Hughes, Ysw., Glasgood; yr ar- weinydd oedd S. Jones, Ysw. Yr oedd ynglyn a'r cyngerdd gystadleuaeth,, a'r beirniaid oeddynt y Parch. Owen Davies (Eos Llechyd) a J. H. Roberts, Ysw., Mus. Bac., Caernarfon. Y rhaglen oedd fel y canlyn:-Canu, When the joy is in flowers," Mr. Bennett Williams; "IYr Eos," Miss Fanny Richards; Gadewais Fam yn Nghymru," Miss E. J. Morris; "Cymru Wen," Eos Bradwen; Piano Solo, Mr. Alfred Williams Revenge," Mr. L. L. Roberts Violin Solo, Mr. B. Williams; Killarney," Miss Harris; "Llam y cariadau," Mr. D. D. Thomas; deuawd, Miss Hamer a Mr. B. Williams; can, Let me dream again," Miss F. Richards deuawd, Miss E. J. Morris acieos Bradwen: deuawd ar y berdoneg, Mrs. Hughes, Glasgoed, a J. H. Roberts. Cystadl- euaeth, unrhyw alaw, Mri. David Manllwyd Jones ac L. L. Roberts yn 'gydrad; can, I will extol thee," Miss A. Williams; "Home, sweet home, Misses Griffiths; Gwlad y Delyn," Mr. B. Wil- liams; I- Yr Ehedydd," Miss M. E. Hughes; Gwraig y Morwr," Mr. H. H. Williams; "Chil- dren's Home," Miss E. J. Morris; deuawd, Miss Hughes, &c. Addefir gan bawb fod y canu a'r trefn- iadau yn rhagorol. Yr oedd y cyngherdd yn llwydd- iant perffaith yn mhob ystyr. Y peth mwyaf anffodus oedd bychander yr Ysgoldy. Wedi cynyg, eilio, a thalu y ddiolchiadau arferol, canwyd yr Anthem Genedlaethol.

LLANRUG. MARWOLAETH MRS. JANE JONES, HALFWAY.—Ar y 19eg o'r mis hwn (Awst) bu farw y chwaer hoff ac anwyl Mrs. Jones. Diau ei bod wedi cyrhaedd oedran teg, sef 78 mlwydd, ond yroeddyn edrych yn ieuangc o ;fewn ychydig ddyddiau cyn ei marwolaeth. Yr oedd y ddiweddar Mrs. Jones yn un hynod yn ei hoes fel meddyges, tneu'n hytrach, dailfeddyges." Yr oedd ganddi gysylltiadau eang ac edmygwyr agos yn mhob cwr o'r wlad. Yr oedd ei llwyddiant fel dail- feddyges wedi enill iddi enw a pharch ymhlith pob gradd a sefyllfa o bobl. Hefyd, yr oedd ynaelod ffyddlon o'r Eglwys, ac fe fydd ei choffadwriaeth yn barchus gan Eglwyswyr Llanrug tra pery cof am dani. Hynodrwydd arall ynglfn a, hi yw ei bod wedi magu dau (os nad tri) o offeiriaid galluog a dysgedig. Mae dylanwad addysg yr. aelwyd iw ganfod yn eglur yn ei phlant. Mab iddi hi yw ficer gweithgar a galluog presenol Dolyddelen, un ag y mae ei glod fel gweithiwr distaw, difefl, a llwyddianus yn hysbys drwy'r Esgobaeth. Mab iddi hi eto ydyw ficer Trefeglwys, yr hwn nid yn unig sydd yn bregethwr nerthol a galluog, ond hefyd sydd gerddor gwych. Mab-yn-nghyfraith iddi hi yw y Parch. R.IP. Hughes, curad a ohaplan Caernarfon, yr hwn yntau a fu am gryn amser mewn cysylltiad agos a hi. Ond er mor anwylgu a mamol ydoedd, rhaid oedd ymadael a phobpeth, pan ddarfyddodd yr edefyn olaf yn nghanol ei bywyd- Dydd Sadwrn, y 23ain, daeth torf enfawr i dalu y gymwynas olaf iddi. Gwelsom yr offeiriad canlynol yno :-Parchn. Mr. Johns, Mr. Morgans (curad Llanrug), P. Jones, ac M. Wheldon Jones, R. P. Hughes, Carnarfon, ac 0. Davies (Eos Llechyd). Codwyd y corph wrth y ty gan Mr. Johns, y rheithor, a chanwyd emynau ar y ffordd i'r Eg- lwys. Wrth y bedd gorphenwyd Gwasanaeth y Claddedigaeth gan Mr. Johns, a chanwyd emyn cyn ymwasgaru. Yr oedd yr arch wedi ei addurno a choronblethau ardderchog, a'r rhai y gwisgwyd y bedd mewn modd gorwych. Cafodd ein hanwyl chwaer gladdedigaeth tywysoges, ond gadawodd alarwyr torcalonus ar ei hoi. Heddwchji'w llwch, medd— Un a'i Iwffai.

GOWER ROAD, ABERTAWE. CoR EGLWYS ST. IOAN.—Yn ystod yr wythhos ddiweddaf, drwy haelfrydedd Mr. J. R. Wright a Mr. R. Beck, Gower Road, cafodd y c6r uchodeu gwledd blesorol flynyddol. Y Mumbles oedd y lie dewisold y llynedd, ond er mwyn amrywiaeth penderfynwyd eleni ar Ferryside. Cychwynwyd gyda'r gerbydres am tua deg yn y boreu a chyrhaeddwyd Ferryside tuag unarddeg. Ar ol cyrhaedd yno aeth rhai y ffordd hon a rhai y ffordd arall-rhai ar y tir a rhai ar y dwfr. Fel ag y mae mwy nag un ffordd o ladd ci, felly y mae mwy nag un ffordd gan y bobl i fwynhau eu hunain ar ddiwrnod fel hyn yn Ferrvside. Cafwyd ciniaw ardderchog yn y White Lion Hotel am haner awr wedi un, ac yr oedd chwant bwyd eryf erbyn hyn, ie, :yr oedd awch at iwyd, ond'ycoedd digon a gweddill yn ystor ar eu cyfer. Wedi gwneyd cyfiawnder a'r pethau hyn penderfynwyd croesi y Ferry am Lanstephan. Wedi treulio rhyw ddwy awr neu dair yn Llanstephan, dychwelyd ar gyfer te, &c., i Ferryside. Yr oedd yr hin yn ddymunol iawn drwy y dydd. Rhifai aelodau y cor ar y dydd hwn rhyw ddau-a-deugain. Y mae rhyw atyniad rhyfedd mewn rhyw wiedd fel hyn i dynu yr aelodau at eu gilydd. Dychwelwyd adref yn yr hwyr, gan gyrhaedd Gower Road tua deg o'r gloch, ar ol llwyr fwynhau eu hunain drwy y dydd. Yr oedd y cor yn llawen ao mewn hwylganu drwy y dydd.

MERTHYR TYDFIL. DIGWYDDIAD DIPBIFOL YN ABERCANAID.—Boreu ddydd Mawrth, ymddengys i lafurwr, o'r enw Wil- liam Perrin, 8, Catherine Square, Abercanaid, ffraeo a'i wraig, ac ar ol ei churo yn enbyd cyfododd o'i wely am bump o'r gloch, a chan gymeryd ellyn torodd ei wddf, a bu farw yn ddioed. Creodd y digwyddiad gyffro mawr yn y gymydogaeth. PLESERDEITHXACT YSGOLION SUL-Dydd Iau di- weddaf cynhaliwyd cwrdd tA perthynol i Ysgol Sul yr Eglwys Gymraegyn ysgoldy y Faenor, (drwy garedigrwydd y Parch. J. E. Jenkins, periglor), pryd y daeth nifer dda ynghyd, y rhai a foddhawyd yn fawr gan y darpariadau helaeth a da a wnaed ar ev cyfer gan Mrs. Parks, confectioner. Wedi mwynhau eu hunain gyda'r wledd, treuliwyd peth amser yn rhodiana a chwareu. Teimlir yn ddiolchgar i'r Parch. R. M. Williams, curad, Merthyr Vale, am ei gynorthwy parod a derbyniol, i ddifyru pawb. Yr oedd y wledd dan ofal y Parch. D. L. Griffith, a chredwn i bawb gael eu boddhau. Teimlir yn ddiolchgar i bawb am eu cynorthwy yn casglu ac yn gwâiniwrth y byrdau, y rhai na enwn rhag i ni mewn camgymeriad adael allan rywr'ai.Yr un diwrnod, a chyda yr un gerbydres, aeth aelodau ysgol Saesneg St. Dewi i Dolygaer, un o'r lleoedd hyfrydaf am filldiroedd o amgylch. Golwg hardd oedd arnynt yn gorymdeithio gyda'u gilydd i'r orsaf, yn cael eu blaenori gan fanerau hardd. Arolygid yr holl weith- rediadau gan y Parch. C. Griffith, curad, a Mr. Frost, arolygwr yr ysgol. Dychwelodd y ddwy ysgol adref yn ddiogel ychydig cyn naw o'r gloch. Ni chaniata gofod i ni wneyd adroddiad maith, nac i gyhoeddi yr englynion penigamp a gyfansoddwyd ,gan Cerddor Gwalia.-GoheblVdd. ¡.

LLANGYNOG. Fel un ag sydd wedi ysgrifenuj llawer newydd. iaduron Eglwysig, ynghylch ffurfio cyfarfodydd cys- tadleuol a gwyliau corawl undebol Eglwysig, rhwng y plwyfi a enwir gan fy nghyfaill Mr. H. LI. Evans, yr wyf yn teimlo dyddordeb mawr yn y mater, ond er i mi fod yn awyddus i weled y cyfryw gyfarfodydd wedi eu ffurfio, drwg genyf ddweyd i hyny fod yn ofer. Beth yw yr anhawsder na fuasont wedi eu wedi eu ffurfio amser cyn yma, nis gwn. Heb fyned i draethu dim ar y lies a wnaethai y cyfarfodydd hyn awn at y gwaith ar unwaith, penoder noswaith i gyf- arfod yn y lie mwyaf canolog o'r lleoedd a enwir gan Mr. H. LI. Evans, i benderfynu y mater. Llai o siarad a mwy o weithio pia hi, omde7 Traethed rhywun mwy profiadol ar y mater.-David J. Hampson.

ABERDAR. ANTHEM Eos LLKCHYD.—-Yr ydym ninau tua chymydogaetli Abeidar, sef côr Sant Fagans, wedi gweled hysbysiad fod yn mwriad y cerddor medrus, Eos Llechyd, gyhoeddi anthem er coffadwriaeth am y diweddar Ddeon Bangor, os caill ddigon o gefnog- aeth, hyny yw, os caiff archeb am 300 o gopiau, a gobeithio y caiff. Nos Sul diweddaf, gosodais inau y mater o flaen cox Cymraeg yr Eglwys hon, a chefais enwau 36. Yr ydym ni yn teimlo mai rhy fach o gefnogaeth y mae cerddorion a cherddoriaeth Eglwysig yn dderbyn oddiar ein Haw. Mae yn wit fod Pa fodd y glanha," o waith yr anfarwol Owain Alaw, wedi bod genym yn y brif gymanfa gerddorol yn Llandaf, wyth mlynedd yn ol. Bai pwy ydyw, nid bai y corau, oblegid nid ydynt yn cael Uais o gwbl yn newisiad cerddoriaeth gogyfer a'r Festival, ac heblaw hyny, yr wyf yn credu fod mwy o barch genym, yn enwedig i'r Eos a'i waith na hyny. Pa- ham, meddai rhywun. Gofynwch i'r Methodistiaid Calfinaidd, paham yr oeddynt ae y maent yn rhoi mwy o sylw i weithiau Ieuan Gwyllt ? Yr ateb a gewch yw, am mai efe sydd wedi codi safon eu canu hwynt. Felly yn union y mae yr Eos wedi codi sefyllfaein canu Eglwysig ninau. 'Ac iddo of y mae y clod ac nid i neb arall. Felly yr ydym ni yma yn gobeithio y caiff yr anthem hon gefnogaeth ddy- ladwy ac y bydd i bwyllgor gwyl Gymraeg Llandaf ddewis hon yn brif destyn gogyfer a'r wyl fawr y flwyddyn nesaf yn yr Eglwys Gadeiriol. Mae yn sicr fod y diweddar Ddeon yn teilynguyr anthem goffad- wriaethol, ac hyderwn fod yr Eos wedi cyfansoddi anthem deilwng o hono. Hyn yw ein dymuniad, sef y rhydd corau eraill gefnogaeth, fel ag y bydd yr anthem genym yn dra hwn.—Henry Davies.

GELLIG AER. Y CYNHAUAP. ".Y peth a fu o'r blaen sydd yr awr hon," ond ni chafwyd y peth a fu o'r blaen cyn eleni mewn haf gwresog er y flwyddyn 1876. Nid oedd y gweiriau o ran llawnder yn gymaint ag y bu wedi 1876 fwy nag unwaith, ond fe'i cafwyd i ddiddosrwydd mewn eyflwr ffamws, ac fe wna llai o hono'r tro i horthi'r anifeiliaid. Y mae'r amaethwyr mewn tymher ardderchog, ac nid oes dim grwgnaoh i'w glywed yn eu plith. Dioddefasant yn amynedd- garynnhymorau annaturiol y blynyddoedd abasiodd, ac ymlawenychant yn y tymor gwresog sy'n prysur barotoi iddynt ydau llawnion ac iachus. Y maent eisoes yn dechreu son am y cyfarfodydd diolchgar- wch. Disgwyliwn am gyfarfodydd diolch mewn ysbryd ac mewn gwirionedd eleni. t ANGLADD.—Dydd Llun, claddwyd yn mynwent newydd Eglwys y plwyf, Susannah Rees, meroh fechan Mr. a Mrs. Rees, Glanddu. Dioddefodd gystudd blin er nad oedd ond chwel mlwydd oed, a dioddefodd ei chystudd mewn amynedd mawr. Nid ydym yn coflo a- dorf mor luosog erioed mewn angladdplentyn-yr oedd yr Eglwys ynorlawn. Oanwyd wrth y tf emyn 435, ac yn yr Eglwys 471 yn Llyfr Hymnau Canon Evans, D.D. Cydym- deimlir a'r rhieni a'r teulu parchus yn eu profedig- aeth. Na lynced hwynt gan ormod profedigaeth, ond boed iddynt gofio gwahoddiad Iesu i ddwyn y plant bach ato Ef—" Gadewch i blant bychain ddyfod ataf Fi, ac na waherddwch iddynt, canys eiddo y cyfryw rai yw Teyrnas Dduw," ac mai Hysbys yw trwy Air Duw, am blant a fedyddir, ao a fyddant feirw oyh bod yn euog o bechod gweith- redol, eu bod yn ddiaiaeu yh gadwedig."