Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
18 articles on this Page
Advertising
CWIRIONEDDAU PWYSIC. DanaMM oirwr sy-dd yn gryfrifel am y mwyafrif < Clef, y Cylla, Gwynl, Anacfl aanymumol, olwyf ar y Oylla, eM. Y mu daiiMdd drwg hefyd yn uh..i oww ar y tafod. 0. na allwch gnoi och èwyè y eanlyniad yw tiiffy traul ae yr ydych yn uaf=iol yn newynu eieb corph, gwanhau. eich eyfaaaoddiad, ao yn fod aieb hunain yn agorad i la • glatyiau. Yr wyf wedi oaal profiad helaetk sun .yù.zi.th, a rhocWaf fy ngair y gwnaf eiefa boddI«ai. DIM FIT. DIM TAL. Pwy arall rydd i chwi delerau fel hyn? Chwi wydd- ocb pIe rm cui 08 bvdd angen adgywairio. Kid yma heddyw,- Yfopy draw. Un dant o 5/- i fyny. SET UCHAF NEU ISAF 0 C2. Tynnir dannadd yn hoUol ddiboan yn y ffordd diiwaddaraf. J. R. JONES, M P S. DENTAL SURGERY, NEWCASTLE EMLYN. Ymwelir a'r lleoedd canlynol:— ISLWYN, RHYDL-EWIS-laf a'r 3ydd MERCHER ymhob mis am 2 or gioch. BRYN HOFFNA-NT-laf a'r oydd MERCHER ymhob mis am 4 o'r gloch. G10GERDDAN—2il a'r 4ydd MERCHER ymhob mia am 1.30 e r gloch. BRYNARFOR, ABERPORTH—2U &'r 4ydd MERCtiER ymhob mis am or gloch. CROSSLA-2il &'r 4ydd IAU ymhob mis am 2 o'r gloch. LLANDYSSUL-Boit dydd MAWRTH o 11 hyd 3.30, yn nhy Mre. Ball. Confectioner, Pari. House. Ymwelir hefyd a phersonau yn eu cartrefi.
CYiMRODOBIOM CAEBFYROWNI
CYiMRODOBIOM CAEBFYROWN Da ydyw cael ar ddeall fod Cymdeithas Cymmro- dorion Caerfyrddin yn cynyddu, a'i bod yn dechreu heiaethu ei chortynau. Yn y gorphenol y mae cymdeithasau o'r natur yma. wedi bod braidd yn rhy geidwadol mewn egw-yddor. Yr oedd rhyw naws trymaidd yn treiddio trwy y cymdeithasau hyn nes eu gwneud yn annymunol i'r Cymro bywiog fwynhau ei hun ynddynt. Beilach y mae pethau wedi newid, a'r hen wedi gorffoJ ffoi o wydd y newydd. Y mae ysbryd culni wedi gorfod cy- meryd ei acien a chwilio am le mwy cydnaws i wasgar ei wenwyn. Da iawn, wrth gwrs oedd deall fod safle Cymdeithas Caerfyrddin yn weil eleni nag y bu erioed o'r blaen, ond nid rhif aelodau na montnbn rvmdAitlia.s Rvdd bob amser i benderfynu pa un a ydy-w yn ateb dybenion c- bodolaeth. Cyfyd dau gwestiwn o bwys aid bychan oddiwrth adroddiad cyfarfod diweddaf y Gymde.thas. Y mae'n debyg fod y Gymdoitla" wedi derbyn cynyg haelionus oddiwrth foneddwr nad yw yn dewia dafcguddio ei enw, o lyfrgell wertKfawr ar yr amod fod y Gymdeithas i barotoi lie i'r cyfryw yn nhre Caerfvrdd-n, Gobeithiwn na fydd i'r Gym- deithas gloffi. rhwng dau feddwl parthed hyn, ond yn hytrach croesawi y rodd gyda breichiau agored. er awgrym i eraill wneud yr un modd. Credwn y medr mil mwy o ddaioni ddeilliaw oduiwrth lyfrgell- oedd lleil nag oddiwrth un yn dwvn yr enw "cenedlaethol," a hono wedi ei gwthio i draeth Aberystwyth. Y mae'n debyg hefyd fod cymdeithas ddrama- yddol i gael ei chychwyn dait nawdd y Cymmro- dirion.Wele bellach fiam i'r iawn gyfeiriad. Hyd yn hyn y mae ein eglwysi weJi bod ymhell bell ar ol yn y mater o ofalu am y to ieuamc,—sylfaen Cymru Fydd. Nid oes neb ddywcd nad yw yr Ysgol Sul a'r gwahanol gyfarfodydd wedi bod o wasanaeth dirfawr i Gymru, ond dweder a fyno, rhaid i ieuenctyd wrth lawenydd; ao os na wna ein "rf yd, iadau crefyddol ddarparu ar gyfer hyn, y can. lyniad yw i'r ieuainc nwyius fyned ar ol Uawenydd fo yn gadael creithiau. ar ei ol. Y mae'r eisteddfod bid siwr wedi, ac yn gwneyd RHYW fath o ymgais tuagafc ddarparu oriau hapus; ond fel gwaethaJr modd y mae'r eisteddfod wed-; myned yn aberth i Mammon er's amser maith. Prif, neu yn hytrach unig amcan eisteddfod heddyw ydyw chwyddo rhyw gronfa neu gilydd. Y tnae oerddoriaeth yn iawn yn ei le. ond ceir gormod o lawer o hono yn yr eisteddfod heddyw. Os y gofynir i unrhyw ysgrifenydd eisteddfodol naham y telir cyn leied o sylw i destynau tuallan i gerddoriaeth etyb ar un- waith mai cerddoriaeth sydd yn "talu ffordd Oea y syfnewidiadau ydyw hon, oes cyfnewid y cysgod am y sylwedd. Rhaid i'r Cymro heddyw g-ael ambell i awr lawen, ond mewn oes mor gyflym (pro- gressive) rhaid wrth adeilada^th yr un pryd. Yn ddi-ddadl y mae dyfodol disglaer i'r ddrama Gym- raeg o'r iawn natur, a da y gwnaeth Cymdeithas Gymmrodorion Caerfyrddin i estyn breichiau agorfnl i'r symudiad. Dengya ei bod yn penderfynu symud gam yn gam a'r oe«. Llongyfarchwn hi ar ei hysbryd llydan anseetyddol a di-bartiaeth. Dy- lasai cene-diaetholdeb hedfan nwchlaw man ym- raniadau a checraeth yr oes a chadw ei hedvn vn loyw yn yr awyr las ymhell o laid byd cenfigenus a chwerylgar. op
LLITH TWM 'BARELS
LLITH TWM 'BARELS Mi fiodd Twm lawr sha ardal Abarteifi rwsnoth ma, a. fel ichi'n gwboai ma rhiw hen gel gwyn yn mind trw'r lie ma' nrownd. Stim pringder mattar ma o bethe i loia oboti nhw. Ma dinion call iawn lawr ffor hin. Ma hen wheddel am blentyn os i>idd e'n un call ne ddoniol iawn fod e'n rhy henedd fiw. Diaich mai n beth od ofnadw fod haner y boys sy ffor hin yn cal biw ctd. Ond Jina fe, ma'r criawdwr bwer callach na ni, a mai e am gadw had dinion call ar y ddeiar. rhog olan eith y breed mas o stock. Widdoch chi le cea i doppin ofnadw amser we'n i'n Abarteifi. We'n i'n grondo ar ddoi ddyn yn sharad oboti ig*e# neilldiol, a we nhw'n 1 gweid hi yn deidi. Ie, midde un wrth y llall, ma ishe i Twm 'Barels gal gwbod hin, (widde nhw ddim fod rhen dinker mor agos) fe iw'r bachan roith skwidad. Ie, end wy ddim yn i nabod e, midde'r boy". Nadw inne midde'r llall. on hal y partiklars lan i'r offis a mi hal& nhw T nots i Twm. Nana, xnidde bwn. Beth ta rhai o'r big guns yn ffeindo mas. Gwared werthwn i ddim gwerth dime wedin, wath wy'n dippendo ar y short na. Drian a'r bachan os dyw e'n gorffod biw felna. Hard loins. Pwy bia'i ened e wn i, wath mi wn i pwy bia'i dafod :e Fentrith e ddim gweid bwm mas. Ond trw'r cifan mi gas Twm afel yn y joken na. Vorl gwd. Ma'r pertiklors lawr ar y slat. Whan iawn mi weles drwp yn loia'n fishi iawn. 0 minte fi'n in meddwl ma rhiw askwrn yn cal i bilo fan 'co to, a mlan a Twm gam bwyll. We dim ishe mind yn agos iawn wath wedd y pitch yn weddol uchel. Mi alien i feddwl fod lot o ddiskiblion ^non Korff yn y trwp, wath we nhw'n i gweid hi'n dda. Bis- nes y Distrik Cownsil wedd gida nhw, a mi alls^vn i feddwl fod miting o'r Cownsil newv fod. Mai'n 4iebig fod y saniter" snek-tor wedi riporto oboti vestri sy'n mind i gal i bildo sha Blananerch, ond we'r spektor «-■- m wpi gweld v plans. Nol fel we r boys ma yn gweid. wo Ffinnonfalr a Tomos Hiws yn go grak yn y Cowncil achos bod Gwpn- draeth is-be stoppo jappel i ddachre bildo sbo'r plans yn dod miwn. Mai'n debig fod rhai o'r mimbers yn grwmblan achos bise hinni yn stonpo'r bildo i find mlan. Ie, orifl le bio nhw'n ciski na fisc nhw'n hala'r plans miwn amscr fel pob un arall te,—hini yw, os we nhw'n mofin starto'r jobin at wans. We h..1.chan RhOfygader-hwna we'n cherman lline ishe rhoi hawl i'r spektor i basso'r plans i hinan. Shwt bidde hi wn i ta'r hen dinker yn mofin dabbo tippin o filding wrth i gili. Digon tobig bise rhaid iddo fe 1 hala'i blans i'r Cownsil ag i rheini gal iste wrth i ben e a treial whilo beie arno. Ond dina fe, trwblith Twm ddim o'r jokers i basso plan iddo fe, wath ma'r dibs yn rhi bring. 0 ie. we lot o shindi hefid nol fel we'r boys ma'n weid oboti rhiw deie sha Blanpant ne Bonthirwen. Nawr wy'n credi fowr yn athrawieth Tomos Hiws. Fel rhiol ma Tomos a finne yn digwidd edrich trw ffenestri gwa- hanol, ond tro hin wy am roi reial glap ar i gefen e. Bendigedifi machan i. Mai'n dobig fod y spektor wedi s'jesto gneid klo»ing ordur oboti'r teie ma, ond dima Hiws clo yn dabbo ar i bwmps miwn biti jiffi ag yn i gweid hi'n reit dda. Os we nbw'n mind i dowli'r hen bobol ma-s o'i teie, bod c'n mind i glirio mas o'r Cownsil a thrwble fe mo nhw bith wedin. Gwd boy, end lwk heer. stim ishe i ti glirio mas achos na frawd. Rho di haner whit i'r hen dinker a mi ddaw e na rwp i glirio'r jokers erill mas. Nawr dina beth iw TROO KRIS- TIAN. Wy'n tini nghap i ti miwn parch y tro ma Hiws. Am lento, o ffal-di-ral fel arfer. We qfan arno fe bise Doktor Rees yn dwad lawr i riporto nhw'r un peth a nawd oboti Alltwalis. Dima gownsilor. Os ma ishe pleso Doktor Rpes wyt ti mi fj"p'n well i ti aros gatre. yt ti Ivan yn gwbod rhwbeth oboti deie Alltwalis. Os na wyt tl cer drwa am drip. Falle doi di'n gallach we<Iin. a ddim mor barod i rondo popeth ma doktoried yn weid. Paid hidio am neb bachan. We'n i wedi arfer meddwl fod mwy o bluck na hina indo ti hefid. 0 ie, riliodd rhowin di pan cinigest di oboti amser y eerveier. Wel, we dim amser gida fi aros fan ny trw'r didd, a mi es i nes mitii wedin. a dina lie we doi yn loia a'i gili'n fishi iawn. We un yn cadw mws- twr ofnadw achos bod rhiw brigethwr wedi galw semetri Abarteifi yn "Breswilfa'r Meddwon" NiJ rhifedd wir w fod e'n cadw ewn. Nawr ma point o lojik yn dwad miwn man hin. Smo'r criawdwr yn danod nechod i neb. Ongore te. Nawr lawedwch chi ta edod miwn cappel ne oplws wedi fod yn tab- lenna t ppin, am flinidde gwedwch. \7<xlin mai e'n dod yn troo tittottal,—not wan drop ov throt oil. Smo chi'n galw hwna yn feddwin wedin odi chi. TvV '"drch chi ddim pan bise hwna yn ich passo chi ar hew]—go feddwin yn mind. Nawr te, sna i'n gwbod shwt mai o dan v ddeiar ond mi wn i shwt mai ar y ddeiait Ma digon o nano cal throt oil I AR y ddeiar, ond mai shwr o fod yn ffakt. fod mwy o cal peth DAN y ddeiar. Ond dina fe, falle fod briweri dan semeteri Abarteifi. Mi dreith Twm whilo mas. Ie preswilfa'r meddwon Hm! Clowto dinion biw ma Twm yn leiko neid. Ar ol iddi nhw farw ma nhw mas o fache Twm. a rhingti I nhw a'u bisnes wedin. Smo'r tinker yn seithi ar i hoi nhw dros y dwr. Mi glwodd Twm fod lot o swn yn steddvod Bin-b. Chi'r disterbers, ma'n well i chi 'r watcho'ch bilets ne m; gewch chi belten a'r diain riw ddwarnocl. Wy boti gal digon ar y set ma sy'n cadw mwstwr miwn steddvode, nenwedig pan bo rh«ini'n cal i caJw miwn caoelii Nawr te, (linit bbint ichi i g-ofio. Gwcdwch ta chi'n mind i dy rhiw wr benheddig. Dina. boleit fisech chi'n sichi'ch trad yn y mat, ag yn mind miwn yn ostingedig a'ch cap yn i'ch dwrn. Pam,—achos bo chi am ddamaos parch i'r gwr benheddig. Cofiwch chi nawr te pan bo chi'n mind miwn i gappel ne eglws bo chi'n mind i dy gwr benheddig nad iw'r boys bach ma sy ar hid y wlad ddim patch iddo. Widdoch chi --illen ni ddim gweid bo chi'n gwbocl. Os nad ichi am barchi Dalis drian, parchweb i fistir. Rho'r whip iddi nhw sbo nhw'n canni, Dalis. 0 If, nawr wy'n cofio. Le ma islcol Biwla yn sefill. Mai'n de-big fod iskol i fod 6ha Abarporth. Ma nhw'n gweid ma i'r panT"'ma'r dwr yn rhedeg, a winne'n credi ma i'r mor ma'r iskolion yn rhedeg. Stirn ots yn y beed gida Edikeshon Comiti shir Abarteifi fod plant bach Biwla. yn glwchi wth find i'r iskol ond i Aberporth gal iskol yn ochor y cappel Methots. Den di Dalis, paid hidio. Os nad iw'r hen dinker yn cam- sfcako mi fidd Vring-klc-ening ar y Cownti Cownsil tro nesa. Diaich ma haner y Cownsilors wedi bod keed ar y Cownsil sbo nhw wedi magi wirkon—y peth na sy'n dod mas o benol y corrin, a ma hnnw'n watcho tanni rwyd os gall e miwn lie eeith e loni. Beth sy'n bod sha Drewen. We lot o swn na clo ishe cal Parish Cownsil yn y ddinas, ond ar 01 i Alltwen gal parmishon y Lokal Guvurmint Bord mi jibEodd y jokers. Ie. we nhw shwr o fod yn credi frd cirn gida'r criadlrl. Paid ui mind yn was bach iddi nhw tro nesa Altwen. Gad di idJi nhw ffeito'i padle i hinen. ALLTWALIS. Pwy we'r bachan na fiodd yn gweid i brotiad yn y "Sowth Wels Deili Niws" oboti deie Alltwalis. Dango wy heb ddibenni wherthin to. Vissiters yn mind lawr wrth y milodd i Alltwalis yn yr haf alien feddwl. tilma'i diwedd hi. Ma Llanoortrd, a Llandrindod, a Blakpwl, a Breiton, a Monti -,arlo, a Cwmffrood wedi mind i'r shed fel holidei pleses. Alltwalis we Mekka y vissiters lline. Y bildins yn overcrowdid. Wir, stoppwoh chi, mi gwles fod y relwei cumpni wedi bod yn ail-neid y reils sha Ginwil, a mi gewch chi weld fod Ehwt Iwythi o vissiters wedi dwad nine i Alltwalis sbo'r reils wedi mind mas o shap. Ie, wel, alle nhw ddim gweid fod y teie yn overcrowaid nawr. ochodin we rhaid gweid rhwbeth. But lwk heer met, wan wurd, boo- erer yiw ar. an I dont ker a-hoo yiw ar, but I am spekto. Cer Ian am drip i C-einewi, Abaristwith, Llangranog, Abarporth, a'r holl dreithidd i ti gal gweid shwt ma vissiters yn ciski'n beile ar ben i gili, 'run peth a wedd un prigethwr yn weid os tippin nol am y ffordd we nhw'n claddi'n yr eg- lws. Os dyw'r bachan ma "Anon." vn mofin gwfitho kes o overcrowd in cered ffor na am drip. a gaded hen bwr dabs Alltwalis yn lloni FFOR SHEM Gned fel y minno fe ar 01 iddi nhw farw, ond rhoed loni iddi nhw tro bo nhw biw. 0 ie, we'r bachan ma'n gweid fod Doktor Hiws yn lie g-weid gomrod oboti "Howsin Horrors" Alltwalis, wedi gweid rhy fach. Topper, men askwrn i. Dima gopsi ar y lot. Beth wedd e peido gweid yn streit mai i Alltwalis ma dinion drwg yn cal mind ar ol iddi nhw farw. See the point. Nawr wy'n gweld bod hi'n hen bieed i fi roi narlith ochedin watchwch chi mas wsnoth nesa am DDARLITH TWM BARELS AR GOMSHINSHWRN, a betb. iw r rheswm fod mwy yn marw o hwn yn shir Abar- eifi nag yn un shir arall. Ie middech chi, ond wyt ti Twm ddim yn ddoktor Dima'n aped inne. Narlw. It oiolch am hini wath ma doktoried yn ffeili cid-weld ar un point. Doktor kommon-sens a ffrofiad 'w Twm Barels. Dina te, Lwk owt ffor the Darlith. Nekst Week. 8topwch chi, haner gaer bach to ein sacko'r blakled i mhocked. Shwt mai n bod sha cappel Nobo. stablishmint ddim pell o Lanpimsent,flinas enwog tatto Jon Jiniva. Cappel Senters iw Nebo Mai n debig fod rhai ddim yn sattisfied ar v si«tem o hwodreth si'n mind mlan 'na. Ie. amser Vr Horn Riwl iw hi. ond oofiwch chi boys. fod lot o shindi vn dilin Horn Riwl. Nawr ma Twm am weid gaer bach oboti Ivans y gwenidog. Wel dun, ol boy. Gwen di hi'n blaen wrthi nhw. Er mwyn i ginlleidfn Twm sal dyall Ivans yn rcit. dima beth nath e. Mi alb bngethi i Nebo, a mi wedodd yn blaen galle nhw'i gicko fe o'r pilpit os we whant ami nhw, ond wedd e'n mind i weid y gwir. Grand, maehan i. Waaa mlan hi. Be ta fi ond gwbod faint o'i gicko ma'r hen dinker yn gal am weid y gwir. Ond dina fe. dvw Twm ddim yn hidio ffeien am hir^di- lot o ^nchjfi-bwms. Tish, dyw bowid ddim gwerth os na fidd tippin o leiff. Ond eofia di Ivans, ma'r bulk gida ti. Gwed hi'n blaen n rho hanor whit os wes torom i fod. a rni fidd Twm a'i drill ar v seen bang. a wedin, wel. mai'n rhwvddach snekto na fI roffwydo.
Advertising
LOANS. £ S to £ 500 ADVANCED promptly and pri- vate on your written promise to pay Repayments by easy instalments to suit your income. For agreed periods— £ 5 repay JE6 .£50 repay .£55 £ 100 „ £ 110 £ 20 „ £ 22 £ 200 „ £ 220 SPECIAL TERMS TO FARMERS & PROFESSIONAL MEN. No Charge unlessbusiness completed. Imme. piate attention given to inquiries bv Poit, 'Phone or personally, andstrictest privacy assured GEO. FRY & Co., 11, Dynevor Place, Swansea 'Pone 361, Docks. Uttder new Management I
HODION 0 ABERGWILI
HODION 0 ABERGWILI Darfu i'r dyddiall poeth a sychlyd gawsom roddi attalfa ar rai amaethwyr i drin eu tir, ond daeth y fendith yn ej iawn bryd, sef y gawod 'i dyneru'r ddaear galed; nid bob deng mlynedd yr ydym yn cael y fath boethdr yn Ebrill Y mae Mr. a Mrs. Benjamin Evans, High-street, yn cofio flynyddau yn ol boethder tebyg wrth hau cyrch du yn mis Bach (Chwefror); yr oeddynt yn gorfod gollwrug yr ychain o'r oged ganol dydd, am eu bod yn methu dan y gwres. GERDDI FFRWYTHLAWN ddisgwyliwn gael mewn canlynaid i hin Ebrill, o herwydd yn benaf drwy fod y gwenyn wedi cael y fraint o ddyfod allan o'u cychod i gasglu o flodau y coed ffrwythog; hob law eu bod yn casglu mel, y maent yn ffrwythloni'r pren yn ogystal. Y FFAIR. j-Jaeth ïll pentref dydd Liun, y 4ydd luaws o amaethvvyr a'u hanifeiliaid i wynebu porthmyn Lloegr, a gwerthwyd llawer er fod y prislau wedi darostwng rhyw gyniaint o'u cydniaru a'r mareh- nadoedd blaenorol; yr oedd gwartheig a lloi) danynt yn myned am o L12 i E16, &'r ychain blwydd oed yn cyrhaedd o'r £10 i'r E12. Nid oedd galw am deirw g-weddus. CROESAWIAD cynhes roddwn i Mr a Mrs. Dan Jones ar eu ddy- fodia.d i'n plith, sef i Barn Cottage, o ardal Llanfi- hangel-uwch-Gwili. Da g..n)m aliu dwyn tystiol- aeth o'n mebyd iddynt, fel rhai gwir garedig a chymwynasgar Eiddunwn iddynt, ynghyd &'u plant, iechyd a dyddiau lawer yn ein plith. CLADDEDIGAETHAU. Dydd Ulili, y 4ydd, yn Smyrna. gosodwyd gweddillion marwol Mr. D. R Daries ,Brook, Llan- stephan Road, 19 mlwydd oed, i orwedd mewn can lyniad i'r ddamwain angouol dderbyniodd y dydd Mercher blaenorol tra yn cvfiawnu ei' waith fel "shunter" yng ngorsaf y G.W.R. yn Landwr. Ergyd chwerw i'w riaint oedd y fath ddigwyddiad hynod. Gweinyddwyd (1:311 y Parch. J. John, y gweinidog. Gwelwyd yn bresenol barchus Ficer y plwyf, a llu o ffryndiau yr vmadawedig o Landwr. Eiddunwn i'r nawad v yn eu dydd blin. Eto, dydd LIun. y 4vdd, yn Eglwys Pencader, daearwyd gweddillion y diweddar Mrs M. Lewis. 57 oed, Bwlchyrhyd. Llanpumaaint. Yr oedd y ehwaer yma wedi gwasanaotha cyst-udd hirfaith yn ufudd a dirwgnach hyd ei hawr olaf. Gweinvddwyd far yr achlysur gan y Parch. D. Evans, Hebron, a'r Canon Lloyd. Llanpumsans, ac yn Pencader gan Gurad yr Eglwys yno. Yr oedd yr ymadawedig yn fam i ddcuddeg o blant, ac yr oeddynt oil yn tiresenol oddigerth un. Addewidion yr Arglwydd a'u diogela oil. Y mae perthvnasau agos i'r meirw uchod yn mhentref Abergwili. SERGEANT m LEWIS. Tra ar orphen ysgrifenu ein nodion, clywom "am farwolaeth yr uchod. pa un a igymerodd Ie yn ei gartref yn y Tumble. B11 Mr, Lewis rai blynydd- au yn pin mysg yn Abergwili, a nhawb yn ei ad- wapn fel dyn o gymeriad uchel, ac yr ydym yn sicr y bydd yn ddrwg gan lawer glywed am ei farwol- ¡ aeth. Y GWENYN. Y mae yr hin wedi bod yn ffafriol o du y rhai bycha.!n anwyl hyn yn ystod mi Ebrill, ac y maent wedi manteisio yn helaeth ar flodau'r meusydd a choed ffrwythau, a rhwng rhinwedd y rhai yma a'r tywydd twym, y mae brenhines pob eweh wedi gWlleyd eynnydd aruthrol mewn epilio. ac y mae y rhai bychain yma, fel y maent yn ac. allan o'r celloedd. yn galw am swm dirfawr o fwyd yn ddvddiol. ac os djgwydd i'r hin droi yn wlyb eto am rai dyddiau, fel y niae wrth osod y nodion ynia wrth eu gilvdd, bydd yn ofynol eu porthi yn ddyddiol. neu fe newyira y rhai bychain wrth y cannoedd yn y celloedd. ac fe fydd perygl i'r oil feirw dan wythnos o wlybani.ieth. "Bwrw dy fara ar I wyneb y dyfroedd. a thi !I.' cei mewn yehydig ddyddiau." DYFFBYNOtt
CREFYDD I FODDLOHI R BOBL
CREFYDD I FODDLOHI R BOBL (Gan John Jones). Fel y gwel pawb rhesymol a synwyrol, y mae i Ymneillduaeth sectyddol Cymru amryw liwiau, lluniau a ffurfiau, ond i ba raddau bynag y tebygant neu y gwahaniaethant, nid yw o'r un pwys. Prif amcan yr amrywiol sectau, fel y boliticaidd tgrefydd, yw sierhau rhyw athrawiaeth. rhyw destyn neu efengyl newydd. Nid yw o'r pwys lleiaf pa natur, cywir neu anghywir, yn ol y Bejbl fydd yr athraw- iaeth, ond i'w phregethiad i fcddloni y gwrandawyl" ar ol dyfod yn aelodau, talu am eu seddau, adrodd profiadau disail a dychymvgol, os byddant yn ffafriol i'r Pabydd'on i ormesu y Protestaniaid yn yr Iwerddon a chwystrellu y diwygiadol "amenau" pan fydd y parchedigion anonest, a'r blaenoriaid rhagrithiol, ynghyd a'r cynffonwyr dauwynebog yn ddiwyd yn eu hymdrechion ar ddyddiau penodol yr hela a'r yspeilia Cwyna y pol 'tl"ca*dd grefyddwyr ar dudalenau y JorRNAL fod ei golofnau ar adegau yn eithafol yn eu herbvnl Dim o'r fath beth, atebwn. Mae v grefydd. sef y boliticaidd grefvdd y dyddiau hyn mor anhebyg ei gweithredoedd i roolau •yfiawnder. gonestrwydd a chwareu teg ag yw ufudd-dod i Dduw a pharch i ddyn gan Fethodistiaid Ceredig- ion a Bedyddwyr sir Benfro tuag at ereill o'r gapel- a.dd wep a'r seiat wenau. Mae ffugiaeth Ymneill- duol Cymru wedi ei lliwio allan i foddloni pob dychymyg y brcuddwydiwr. ac y map dorbyniad iddo i mewn i'r capel riesaf ond iddo lvnu wrth Lloyd George a proffes y gweflo. Mae holl eg- wyddorion y crefyddwyr duon hyn wedi eu tyngedu i weithredu yn groes i'r cymhelliad hwnw o'r Beibl, "Gwnewch i ereill fel ag y dvmunech i ereill wncyd i chwithau." rae- vspryd caredigrwydd a chydymdeimlad tuag at bawb. ond tuag at ei gryd- aelodau yn y boliticil grefydd, wedi marw yn ei fynwes heb obaith am ail dyfiant, o=? na fydd yno arwyddion y daw i feddiant ar ddydd llwyddiant lladrad y celwydd a'r yspail. Pan dderbynir dyn o'r bvd vn aelod i Gvfeillach yr Annibynwyr. neu i gorlan Calfiniaeth, sonir am droedigaeth y dyn, am ei edifeirweh, sancteiddhad, a diwydrwydd yn y winllan; a phan edrychir yn fanylach ar y win- llan, gwelir fod yno fawr dyngu a rhegn, cablu enw Duw a robio ei Eglwysi TTdrvchwn bob amger ar brif bregethwyr y gref- ydd boliticaidd fel swn digartref, ac ar newynu yn eu hawydd i ysglyfaethu o amgylch siopau cigyddion, pan yn tynu yn hwyr nos Sadwrnau a'r cauadau yn caelu rhoddi i fyny. Yr oedd y ewn yn ffyrnig yr adeg hono, ac ar eu goreu ar eu carneddau. A ffyrnig iawn yw y parchedigion a'r blaenoriaid pan waeddant mai yr efengyl yw eu cenadwri pan chwvsant gymmaint i gynnorthwyo'r I cvthraul i ysneilio cvssegrau Duw a chablu ei enw. Mae yn amlwg y dyddiau hyn fod y politicnidd grefyddwyr yn Nghymru wedi gwerthu eu hunain i wasanaeth y di.ifol. Ceisiwn gan ddnrllenwyr y JorBVAL i edrycli am Gristion. am ddyn duwiol yn mhTith eu nifer. ac 0" gwna rhai hyny, byddant ameer hir cvn cwblhau eu gwaith. Er riiwvn boddloni yr aelodau a rhoddi rhwyddineb iddynt i fyned i ddistryw yn y ffor<ld fwyaf cyfleus, y mae y parchedig weinidog a criw y set fawr wedi an- wybyddu rheolau crefydd er mwyn canintau mas- nach rydd i ganiynwyr Lloyd Ceor^e, John Wil- Hims. Brynsiencvn, a'u tebyg, mewn crefydd boli- '•dd Mae rhwyddineb i grefydd a crefydd y lladrad, yr yspail a'r gwawd mor rhwydd ag i flaenor i ofyn bendith ar ei fwyd yn ei ffordd rig- rithiol ef ei hnn. Darllenasom mewn newyddiadur celwyddog Cvmreig yehydig imser yn ol fod dau o brif weinidogion crefydd y lecsiwnau wedi sierhau fit gwrandawyr mai prif destyn Loe" yn bre- senol yw robio yr Lglwys yn gyntaf. Wedi hyny pob peth y mae y pabvdd Wvddel am dano er mwyn ei foddlon; a'i ddiddanu. a rhanu y gwaddol Cvmreig rhwng y gweinidotrion dauwvnebog a'r blaenoriaid nTl0n(\r a nnJac1¡>af1t mor ffydd!0J1 do" Ymneillduaeth a atn yn mrvvydr fawr yspeilia<l Cyssegrau y Goruchaf. T.'chol ond byr iawn fydd lleisiau a Uawenydd y sectau ar ol vsglyfaetliu yr Eilwys. Credwn y bydd Uawenydd ac amenau lladron Eglwys y Cymry yn uchel iawn ar y cyntaf. ond ni fydd ond byr ei 't, barhad. Sycha ffvnonell v sorod celwyddog a draethir ar golofnau "Goleuad," Caernarfon, yn wythnosol. Ar fit Dadwaddoliad W yspeiliad yr E, hys via ein gwlad. bydd Prifathraw Coleg Anni- bynot Bala-Bangor yn methu a gwneyd dau-ar- hugain o barcliodigion y grefydd boliticaidd allan o naw yn nosbarth Crughowell a'r cyleh. Bydd "Ready-reckoner" Aberystwyth, sef y Proffeswr Leli bach. yn methu yn ei alluoedd i boblogi myn- yddoedd gwlad Tregaron a'r cymydogaethau gyda phum mil o blant, pa rai nid oeddynt erioed wedi eu (geni. Clywsom ar ol hyn i bobl Tregaron a'r gymydogaeth it deimlo fel pe yn dyoddef oddi- wrth sal-mor am fis ar ol darllen 'stori y pum' can' plentyn. Fel y dywedasom ar y dechreu y mae sectyddiaeth neu boliticaidd grefydd Cymru yn barod, ar ol yspeilio yr Eglwya, i wncyd crefvdd neu broffea newydd i bawb ar ol iddynt egluro eu prif egwyddorion a lliw eu hathrawiaethu i'r am- rywiol gappli. Mewn gonestrwydd a geirwiredd y mae sivetyddiaeth, neu y boliticaidd grefydd, wodi dyfod yn hollol ddigymeriad, ao nid oes disgwyliad. arni i arwain neb i'r un diwedd dymunol. Dyma Haith arbenig.
go Y "BUDGET" (GYLLIDEB) AC…
go Y "BUDGET" (GYLLIDEB) AC HEN EGLWYS Y GYMRY Y W EINYDDIAETH YN CYNNAL YR Etu_,WYS AC YN TALU CYFLOGAU Yn HEN FFEIRADON." Dywedir yn Knych gan y Sectwyr politicaidd tod yr Kgl>ryg yn cael oi chynnal gan j Llywodr- at a 11 bod iii (y Sectwyr) yn cynnal ein gweini- dogio ein hunain. Byided i ni yn awr, fel dadl gariadlawn, edrych i mewn i'r "haeriad" yma y„WnT !Aur ci^eddaf, yn Nhy y Cyffredin, daeth Mr. Lloyd George, fel Canghellydd y Trv- sorlys, nou fel Yagrifenydd ein gwlad, a'i "Bud- get oflaen yr aelodau seneddol-o bob lliw a llun. Ystyr Budget yw "Derbyniadau a Threuliau" ein gwlad am y flwyddyn ddiweddaf. Bu ein Byddin, ein Llynges, y Llythyrdy, Myglys, Te, Siwgr, y Ta.arndy. ew., 0 dan Rylw gan y lr T y*"hen E^lwy." a chyflogau yr hen ffeiradon. Dim un gair!! 0« folly yn ol haeriadau y Sectwyr pohticaidd, ni ddylaai yr un auditor (golygwr cyfrifon) basio y cvfrifon, "\V e ha"'l ('xa.min(:d the accounts and found them correct ( Yr ydym wedi archwilio y cyfrifon ac ^PnrvTT1 7n gywjr") Mae rh^w}^th yn bwdr yn Denmark am nad yw y Canghellydd wedi .on yr un gair fod yr Eglwys yn cael ei chynnal gan y vn°,nn i T?etu ddywed y Sectwyr politicaidd, yn enwodisr 7 Trochwyr snerllyd a maleisus am yr hT1^011 ri? allan) yma o eiddo Cang- ThrSwy a hwnw yn hen Radical a vr ,m r0"^ j 069 gan J Soctwyr politicaidd yr un gair ddweyd am nad yw Mr. Lloyd George wedi yngan yr un gair yn ei "Budget" flynyddel ^.honKglwySy Cymry yn cael ei chynnal gan T V d,stawrwy<id yma O eiddo v Canghellydd yn profa yn eglur nad vw hen Eelwv's iSFFu?" YR UN 6eini^ jrth y Llywodraeth tuag at ei chynnal Yr hen 3,yJd yn huno yn dawel yn «u beddau «r ys canrifoedd, sydd wedi gofalu am hen Eglwvs r r, r yn golrith,°^ dar]l«'a pob'sect- r Po'dicaIdd yn enwedig yr hogyn difarf a geilw Mr yAn'lninoil,d"wJ- Egwvddorol." "Budget" r> IT ,°y a draddodwvd ganddo yn Nhv v Cyffredin prydnawn Llun diweddaf. Os gwd r Sootwyr dan sylw unrhyw awgrymiad fod hen Eg- J y,^ Cao1 6i chynnal ean y Weinvdd- i °Wn' ° lFrankl>"n- Yn awr. pwy sydd J dJerbyn y myglys yma? Dvma gvfle I Mr Asquith, Mr. McKenna, Llewelyn Williams, a 1 afjdd Dalies 1 gael "smoke" yn rhad. No mv friends, not for Joe. "Wait and see," yn wir. Nid yw Cymry Cymru fel Cyfangorff yn oalw an?, y "Porad yma. Onid vw y ddau can' mil o Ym- neillduwyr efengyln idd Cymru a wrthdystiodd yn erbyn y iesur Hedradaidd yn ddigon o brawf o >n. Yr oedd srohebydd o'r Central Church Com- mittee. geirwiredd yr hwn sydd uwch law ammhou- aeth. yn teithio gyda gweithiwr yn Ntroisrledd (ymrii pa ddydd, yr hwn roddodd ei farn ar gwestiwn Cymreig Dadgyssylltiad yn y geiriazi can- lynol. Dywedodd: "Wel, yr wyf yn gapelwr fy hun. Yr wyf yn wastad yn myned i'r canel. ond yr wyf yn credu ei fod yn ddrwg i geisio ysbpilio yr iVs'lvvys o 1 harian a chymmoryd y mynwentvdd odd. wrth ac yr wyf yn gwybod fod y mwvafrif yn ein capel yn credu yr un fath. Y gweinidogion n!r diacomaid, a'r politicwyr sydd eiflieu hvn. ac ant at yr aelod a dywedant wrtho y bod vn rhaid iddynt ei gael. ac yr wyf yn sicr, pe byddai modd f"lfll pi osod 1 bleidlais yr holl bob!, a'r gweinidog- ion ddim yn isrwybod pa fodd y pleidiasant. cawsech ei synu i weled cyrnmaint yn erbyn y Mesur. Ond ni foiddiant i Gr/fovidloni y flrweinidocr Vyna winonedd hallt ac nis vr un dvn ammheu y ffaith uchod. Yn Nghyfundeb Maldwyn pa. ddydd, pan gvfarfyddodd pregethwyr Independia fawr vn ntrhyd i drafod "achos crefvdd," dyntl un o r nenderfvmadau a bagiwyd gan y gethern uffernol sydd yn dweyd mai "efengvleiddio y byd" yw eu hamcan:— Ynglyn a Mesur y Dadgyssylltiad a'r hyn a elwir yn "Deisebau Ymneilfduwyr" yn erbyn Dadwaddoliad yr Eglwvs yng Nghymru, ac fod y cyfryw yn cynrychioli y farn Ymneillduol ar J mater, paiwyd y penderfyniad canlynol: "That this Conference, assembled at Llanerfvl and representative of the Welsh Congregational churches of Montgomeryshire, strongly urges the Government to grant no further concessions in regard to the Disestablishment and Disendowing of the English Church in Wales. That this Con- ference is, further, of the opinion that the Mea- sure, as it now stands, is more liberal to the English Church in Wales than just to Noncon- formity. and that any further concessions would greatly vreaken the Measure, and would be re- garded as the betrayal of Nonconformity. And lastly, that we earnestly call upon the Govern- ment to disregard the so-called Nonconformist petitions which do not represent the Noncon- formist opinion of Wales." That copies of this resolution lie sent to the Prime Minister, Chan- cellor of the Exchequer, and Members of the County and Boroughs of Montgomeryshire*. Dywedaf yn eofn mai iiffernoiddo y byd mai v pregethwyr politicaidd, yn gosod dyn yn erbyn dyn Nid rhyfedd fod Cristionogaeth yn y ddar- fooeoigaeth yn ein gwlad, pan welir "cenhadon hedd" (fel y gelwir eu hunain) am ladd hen Eg- lwys y Cymry—Eglwys a fu mewn bodolaeth am ganrifoedd o flvnyddoedd cyn bod son am yr lyrn- ranwyr (sef y Seetau politicaidd). Dywedaf yn ddibctrus fod preigethwyr politicaidd pin gwlad yn lladd crefydd wrth y modfeddu. a dyma yr achos fod y Sectau yn marw yn gvflvm, ae hen Eglwys v Cymry yn ennill tir blwyddyn" nr ol blwyddyn. Yr oedd v yn hen Eglwys henafol Sant Pedr, Caerfyrddin, dros mil o gymmunwvr ar ddydd Sul y Pasc, 1914, a 90 fwy o gymmunwvr yn mhlwvf Sr. David's nag a fu erioed o'r blaen. O. ie. medd v Trochydd snerllyd a maleisus o Gaer- fyrddin. "This is the fruit of the CARD TRICK, who communicates only on Easter ounuay. Tref- na dy dy" dy hunan yn gyntaf, cyn siarad yn sner- llyd am aelodau yr Hen Fam Eglwys. Pan welir pregethwyr y Sectau yn bvchanu yr Hen Fam Eg- lwys, sicr yw fod rhyw beth yn ""rotten yn Den- mark. Efallai fod rhai o'r "dofaid" wedi myned at goll. ac mae hyny yn golled dirfawr i'r amaethwr. Mae llu o "ddefaid" yn ddiweddar wedi myned i "rywle" dieithr iawn* ac mae hyn wei pori gofid mawr i rai "nersonau" vng NghaerfyrcMin Yn bcivoiiol. rr wyf or un farn a Ficer Milford Ka^en yn nghylch y mudiad anghristionoaol o du v pregothwvr politicaidd. Dywedodd fod yr Ym- neillduwvr goreu, hyny yw. yr Ymneillduwyr efen-! gyluidd, yn glaf o r "low down trickerv of political Dissent. The chief agitators for this act of robbery were badly-paid and half-starved political Dissent- mg preachers, who sought to bring Church and clergy down to their level." Meddai vn yehwaneg- ol, "Mae y pregethwyr yma yn dvchvmvgu ar ol Darieyssylltiad y byddent yn cael g:¡lw:¡..l i lanw eu pulpudau (yr Eglwys) ac i weinyddu yn eu hnllorau. A allent ddychymygu. gofynodd. weled awoinido.'r Independia Fawr, yn ngwn Geneva, yn vr E«1WVB Biwyfol, ae ef (y Ficer) vn arwain g^aRanaeDh cor- I ddorol vn Xg-hapel y Wesleyaid yn y gwasanaeth t,,Iflflocb, etc., MTRDI>TXFAB (I'w barhan.)
[No title]
■■■■ — LEAGUE OF BRITISH COVENANTERS.—We are asked to state that the above League are anxious that all those i% jio have undertaken to get signatures to the British Covenant to return the signed forms as soon as they can. They do not desire to prevent persons signing the Covenant who have not already done so. but they wish, for organisation purposes, to have in the central office as many signatures as possible, as soon as possible. They should therefore be glalll if all Covenanters who are obtaining signa- tures would return tho forms to the office as soon as they have signed tliem.
EISTEDDFODAU EIN GWLAO'
EISTEDDFODAU EIN GWLAO At y GOLYCJYDD. Sra,-Cania.tewch I mi drwy gyfrwng eich papur gwerthfitwr i appelio at Bwyllgorau Eiqteddfodau ar iddynt appwyntio beirniaid cymhwvs a phrofiadol i feiriiiada yn eu heisteddfodau. Hanfod mawr tfwir feirniad yw ei fod yn un profiadol, a'i fod wedi onill y profiad hwnw drwy ymdrechion o eiddo ei hun, i en ill buddugoliaeth ar ei gyd-ymgeiewyr mewn gwahanol eiateddfodau. Nis gallaf gredu fod rnewn un dyn gymhwysder i osod barn, ao i bwyso ereill mewn clorian, Oil nad yw ef ei hun wedi cael oi bwyso yn y pethau y pwysa ef ereill ar wahanol adtgau yn oi fywyd mewn gwa- hanol eisteddfodau. Yn beirniadu mewn eisteddfod yn ddiweddar 'roedd dyn ieuanc, nad ydwyf hyd yma, mor bell ag y gallaf alw i'm cof, er wedi ac yn darllen lawer o bapurau dyddiol ac wythnosol, wedi gweled ei enw ar list y buddugwyr mewn unrhyw eistedd- fod Cofier nad ydwyf yn amheu -gallu hwn mewn perthynas a phothau ereill ,ond byddaf yn dueddol 1 'u 01 gymhwysder fel beimiad eisteddfod. Cofiwch bwyllgorau yr eisteddfod fod y cyfan- sodiadau a ddanfonir i fcwn Ïch eisteddfod yn costio llafur caled i'r cystadleuwyr, ac o ganlyniad teg yw iddynt gael eu beirniadu gan feirniaid prof- ladol-Ydwyf etc, CAHWB CTTIAWMDHB
-.--.....--Y GOLOFN FARDDOL
Y GOLOFN FARDDOL (Gan "Talfynydd.") "LLYFR GWEDDI." (Buddugol yn Neuadd Viotoria, Lkmbedr, Chwefror 14eg, 1812. Ddigymhar Lyfr mae fy euraidd dely. Yn llamu dan dy gyffyrddiadau di; Rhamantedd pur dy hanes sydd yn eniiya Edmygol fflam yn nwfn fy natur i; llu doethion cyfandiroedd yn dy drefnu I ateb angenrheidiau dynolryw; A thrwy dy gymhorth gall pob s'nnt fynegu Ei ddyfnaf eisiau ger gorseddfainc Duw. Henafol Lyfr! fwyned yw dy eiriau I'r prudd alarwyr pan ar fin y bedd, Llefaru'n groew ydwyt drwy'r cysgodau Ceweh fto gwrdd yn ngwlad y perfIaitb. hedd. Rhyw enfys mirain ydwyt yn cyfuno DyfTrynoedd rbe'r ao uchelderau nef: A (law i'r enaid hwnw sy'n myfyrio • Uwchben dy wirioneddau fendith grei. Ddihafal Lyfr! sugnodd cenedlaethau Anezrif gysur o dy eiriau pur; Tywalltaist dyner falm dy wirioneddaM Ar fnwiau llawer calon dan ei chur; Arweiniaist fyrdd o seintiau drwy yr Afom Sydd yn gwahanu'r ddeufyd yn ddiofn: rn ? sanctaidd dy weddiau taerion Oleua'r ffordd drwy'r hen Iorddonen ddofn. Ddiysgog Lyfr! mae gan dy weddiau mrionedd cadarn Duw yn sail i'w fri; A methodd igelyniaethus feirniadaethau Ysbeiho dim o'th fawredd Dwyfol di: Tra Teifi hoff yn vmdaith yn hamddenol Drwy'r dyffryn hardd i'w chartref vn y mor Bocd i ti Lyfr anwyl fyw'n urddasol Can dywys myrdd hyd Iwybrau heirdd yr lor. Glannantcoi, Llanbedr. Co TJU. NT. LLUNELLAU CYFLWYNEDIG I Mrs. Sinnett Jones ar oi hymadawiad a Mountain Ash i Gaerwys, Gcgledd Cymru. Testyn galar sy'n ein hardal, Mae'r plwyfolion heddyw'n flin, A'u calonau'n llawn o dristweh, Am fod yma golli un. Trist yw meddwl am ymadael, Ar y wraig rinweddol hon, G wnaeth ei goreti tra bu yma, Hob un gwg o dan ei bron. Eglwys Iesu sydd mewn hiraeth, Wrth ei gollwng 'nawr yn rhydd, Ei ffyddlondeb fu yn gysson, Yn ein plith fel teulu'r ffydd. Rhcstrwn hon ymhlith goreuon Gwragedd puraf Seion wiw, Mae fel seren oleu ddisglaer, Yn goleuo'r ffordd at Dduw. Duw a ledo'i edyn drosoch, Boed eich bywyd oil yn gan; Ac ar derfyn oes cael csgyn, j I ororau Salem lan. Rhodded i chwi fyrdd bendithion, Yn eich cartref newydd clyd; Gwened Iesu ar eich enaid, Heulwen deg o'r nefol fyd. Mountain Ash. E,M. EDMWND PRY6." Y cyfansoddiad buddugol yn Eisteddfod Gwyl.Dewi Llangebr, 1914. Hen wron glew y "Gcrddi Bluog Ei envr gerir yn y wlad; Ac arwr cloclfawr bro Maentwrog I'n oes a fu fel duwiol dad: Dysgedig, doeth awcnydd golau, iPydryddai salm o'i ielys fin; 0 ddydd i ddydd yn rhwydd carolai Ei gerdd Gymrcig fel gloyw win. Rhwydd ganai gywydd yn gywreiniol, Mewn braint- a bri y Brython pur;. Ar Gynwal bu ei gerdd gorchesfol Yn difa sen a mwyd o'i gur: Mawrygir odlftu ei athrylith -Gan gewri lien mewn llan a Ilys;, A theimla Cymru nerth a bcndith 0 "Salmau Can hoff Edmwnd Prys. Tra oano'r gog ar fro Meirionydd. Boed urddas bardd o fewn ein nr; Dy salm oedd orayn borou crefydd Yn llawn i'r llan o o1cu'r gwir. Fel Seren Foreu" gwir ddeffroad Goleuodd nos fy ngwlad n'i alm; A deil hyd heddyw'n -bur ddylanwad I friw y fron, fel melys falm. Hoff gymwynaswr rair a gwrol Yn fyw yn hir i ddal ei swydd; YM ddoeth Archddeon da a duwiol, A garfti'r llan gan geisio'i llwvdJ: Tra cenir salm o fewn ein Hanan, Tra dysg a dawn mewn llan a llys; Bydd awen Cymru trwy'n gororau Yn coffa enw Edmwnd Prvs." ErtMYGYDD. CALAN HEN. Englyn buddugol yn Eisteddfod Gwyl Dewi Llan geler, 1914. Calati hen gwyl hen iawn yw,—ei hanes Hynod gynt fu'n ddistryw; Wele addas wyl heddyw, Yn bur wyl,-yn ganu byw. IA-CO GLk, TElFr. LLONGYFARCHIAD Ar (>npdi¡rl!pth Thomas John Rv:m" r>vnfnf.aT>or)ii» Tom a Mary Evans, Maesdulas Factory, Drefaeh, Liana rthney. Mac')' tad a'r fam yn teimlo'11 iach Liana rthney. tad a'r fam yn tC'imlo'n iach I Ar enedigaeth baban bach Y baban bychan a di-nam, Sy'n ddarlun llawn o'i dad a'i fam. Y baban sy'n lawenydd gwlad. Yn werth y byd i'w fam a'i dad; Llawenvdd sydd fel ton ar don Ar enedigaeth Thomas John. Baban arddercho^ gawscch elm-i, Yn rhodd ddi-ail o'r Wynfa fry; Mae diniweidrwydd ynddo ef,- Prydferthwch byw a gwen y nef: Ei wen sy'n nefoedd fach i mi, Ai berlais nm-yn yn Iloni'r ty; Hir oes ddi-loes Iwvddianus Ion, Gorono fywyd Thomas John. New Shop, Velindre. BEK DAVIEB. 1
Advertising
1 1 S* I iB MB J¡ iHB MDNKE. TRADE MAQA POT and PAN PUBLICITY |j I (Continued) || THAT morning you overslept!—do you remember the scramble there was to jj get the bacon grilled and the eggs fried J to time ? There was certainly no time to see J that the grill and the frying pan were spotlessly ■$ clean before you used them. jl That's just why you should make it a practice j| to scour the cooking utensils with Powder if Monkey after use. e A touch and a rub is all If that is necessary. || Powder Monkey takes off all foreign :jj matter which may have adhered to the 1 Pots and Pans in use, leaving the iron I or enamel bright and spotless, ready jl for instant service. jl The breakfast may be hurried, but the cooking jS will be of the best when the utensils have been if i cleaned with Powder Monkey. j| 1 I Powder Vlonkeu I NO KITlHEN COMPLETE WITHOUT IT I i Sold in Sifter-top Tins and in Packets with dredger. top. I BENJAMIN BROOKE & CO. LTD. II C PMH-a. ¡ j
._-CAPEL HENDRE A'R CYLCH
CAPEL HENDRE A'R CYLCH Nos IFawrth diweddaf cynhaliwyd cyfarfod ad- roddiadol a chystadleuol yn Bethel. Blaenau. dan lywyddiaeth Mr. E. Thomas, Llandybie, a chafwyd cyfarfod llwyddianus a diddorol. Nos Iau cynhal- iwyd cyfarfod cadeirio Mrt J. R. Morgan (Blaen- fab), Caerbryn, ar ei waith yn enill y gai&it yn Seion, Tirydail, y Sadwrn blaenorol. Cynhaliwyd y cyfarfod yn Ysgoldy y Cynghor, Blaenau, a daeth torf o bobl ynghyd, a chafwyd un o'r cyfarfodydd goreu fu yn yr adeilad erioed. Llywvddwyd gan Mr. G. Rees, M.E., Blaenau; yr archdderwydd, 8 Gwyneufryn Davies, Cwmcoch; ceidwad y oledd, R. Morgan, Penygroes; a chafwyd y beirdd, yr adroddwyr, a'r canwyr ar eu huchelfanau. Teim- lad pawb oedd xfr cyfarfod derfynu yn rhy fuan. Nos Wener diweddaf, cyfarfyddodd yr hen frawd, Levi Emanuel, a damwain brofodd yn angeu iddo ar lan glofa yr Emlyn. Yr oedd yn 66 oed. Gosod- wyd ei weddillion marwol i orphwys yn nghladdfa Penygroes dydd Llun diweddaf.
__LLANGRANOG !
LLANGRANOG CYNGHOR T^LWYPOL.—Cynhaliwyd cyfarfod o'r Cynghor Plwyf uchod yn Ysgoldy Pontgarreg nos Wener, y laf cyfisol, pryd y daeth yr aelodau can- lynol ynghyd: Mri. John Jones, Tredwr; Samuel Jones, Celyn Park; T. Evans, Rhaiadle; Thomas Jones, Hendraws; Daniel G. Davies, Llainwen; Ben. Jones, Pant; Daniel Morgan, Lochland, a 1 James Jones, Trecregin Farm. Pasiwyd fod Mr. John Jones, Tredwr, i fod yn gadeirydd am y tro. Wedi darllen a chadarnhau cofnodion y cyfarfod blaenorol, awd ymlaen a dewis swyddogion am y flwyddyn. Ail-etholwyd y pcrsonau cinlynol:- Mr. J. H. Jones, St David's Villa, yn gadeirydd; Capt. D Morgan, Lochland, yn is-gadeirydd; a Mr. James Jones, Trecregin Farm, yn ysgrifenydd. Appwyntiwyd y Mri. Owen Davies1, Cwmhawen- fach; Thomas Jone-s, Ffynonwyrfil, a Griffith Lewis, Nantybach. yn arolygwyr. Darllcnwyd llythyr oddi wrth Mr John Evans, clerc y Cynghor Dosbarth, mewn cysylltiad a ffordd Arfor-fach, pa un sydd WeŒ' cael ei chau yn ddiweddar, yn gofyn a oedd y cynghor wedi rhoddi caniatad i'w chau ac yn aw- grymu nad oedd yn iawn i amddifadu y cyhoedd o'i 1 hawliau heb ymgynghori yn gyntaf a'r awdurdodau. Wedi llawer o ymdriniaeth lied boeth penderfynwyd fod yr achos yn ca-el ei ohirio hyd y cyfarfod nesaf.
LLANDEFEILOG
LLANDEFEILOG PARISH COITXCIL.—The annual meeting of tho Council was held at the National Schoolroom on the 20th ult. There were present: Messrs. W. Bowen, Wern (chairman), E. Davies, Ltettypenhen D. Griffiths, Llechdwnny; J. Jones. Coedbach; W. Jones, Bwlchygwynt; Jos. Jones, Cilgadan; J. D. Jones, School House; O. T. Williams, Rose and Crown; T. Williams, Cilmarch; and the clerk, Mr. J. Rees, Abercover. District Councillor E. Bowen, Gellideg, was also present. Mr. J. D. Jones was elected chairman and Mr. W. Jones vice-chairman, and Messrs. O. T. Williams and Dd. Thomas (Cwm) were appointed overseers for the ensuing year. The transfer of the plots of land at Idole to Mr. Wil- liams, schoolmaster, was sanctioned, one or two clauses being added to l-.O agreement, which will be advantageous to all concerned in future changes of tenancy. There was some discussion regarding the way in which the contract for the erection of Idole C. School and School House had been carried out. It was pointed out there had been much needless expense incurred and there was moreover some faulty workmanship. The County Council's attention will •be drawn to the matter. The Postmaster General's report regarding the local telegraph (service was received. Thanks to the Parish Council, the public have experienced the benefit of this boon for six: years at a small annual charge, but in another year's time there will be no further call on the ratepayers, the time limit of seven years beiifc: np.
Advertising
As a Safe, Permanent and Warranted Cure for Pimples. Scrofula, Scurvy, Bad Legs, Skin and Blood Diseases, and Sores of all kinds, we can with confidence recommend CLARKE'S WORLD FAMED BLOOD MIXTURE. Of Chemists every- where. A
i LLANFYNYDD
i LLANFYNYDD | Death has 'been very busy in this neighbourhood lately. |For the last eight. weeks in succession a funeral has taken place in either the Methodist, Baptist, or Church burial grounds. In the last- named place were interred the remains of an old inhabitant, Mrs. Hetty Lewis, widow of the late John Lewis, familiarly called the "Mayor." Three sons had died during their parents' lives, but three were left with one daughter to follow their mother. The vicar, Rev. D. Daven Jones, officiated, a brother of the deceased, Rev. Thos. Jones, vicar of Llan- heled, also taking a part in the service. At the last Parish Council meeting, Mr. Dan Lloyd was elected chairman and our ever-smiling post- master, Mr. W alter Davies, as treasurer. In spite of some very strong opposition, it was decided to take under their control a much-used road leading out of the village called the Heolfach. The village Reading Room has now closed till next winter. It has not been the success expected, though the committee tried to please all tastes seeing they supplied well-known papers. The admis- sion of females at a reduced fee proved quite a al failure. A place should be obtained containing a separate room for reading only and another for game playing, so that neither would disturb the other. There is a talk of erecting a monument to the memory of the late Morgan Rees, hymn-writer. A memorial hall to serve as library and reading room would prove a very, suitable and useful form.
LLAHSAWEL
LLAHSAWEL v, V*™. Tho annual Easter Vestry was f held at Llansawel Church-room on Friday, the 24th ult., at 6 p.m., presided over by the Vicar (the Rev. H. Lloyd). References were made to the great loss that the church had sustained by the death of the late Sir James Drummond, Bart., Edwinsford, wtiu had been churchwarden for many years, and a keen supporter of tho Church in the parish. Mr. H. Meuric Lloyd, Delfryn, was transferred from being people's warden to being vicar's warden, and the people chose as their warden Mr. Thos. Jones, Cwm- howel.. AH the sidesmen were re-elected with tho addition of Mr. John Jones, Hafodwen. A vote of thanks was passed to Mrs. Meuric Lloyd, Delfryn. for her untiring efforts as organist and choir con- ductor. A resolution was unanimously passed con- demning strongly the proposals of the Government to disestablish and disendow the Church in Wale*. Tho accounts showed a balance to the good.
HENLLAN
HENLLAN Boy's TRAGIC DEATH.-A farm boy, Edward Gardner, employed at Bronorwen Farm, near Hen- Han, met with a tragic death. Mr. J. H. Evans, the district coroner, held an inquest on the body on |. Thursday evening.—Evidence was given to show that j deceased was assisting other farm hands harrowing in. a field, and after finishing the boy was ordered to ¡ take one of the horses back to the &table. He evidently mounted the horse and fell off, his foot entangling in the chains of the harness. The hoff-e i was seen by a servant girl approaenmg the farmyard at a good pace with the boy dragging to the chains. Dr. Powell stated that death was due to fracture of the base of the skull. A verdict of Accidental death was returned. THB INSTITUTE.—This has now been opened in » cosy room kindly placed at the disposal of the committee by Capt. Walters and rendered attractive C JVO and comfortable by the old The billiard table installed is pronounced by experts to be all that can be desired, whilo there are draughts, chess and various games, together with a plentiful supply of newspapers to meet the varied wants of its creditable list of members. Dr. Jenkins, one of the leading promoters, is a frequent and formidably opponent at tho table, or over the chess board, a demon for check-mating," while our old friend Luke is always open for a game of draughts provided his adversary undertakes not to take" more than J three men at a time. The subscription is 100 I nough-ls. per quarter, and it is a capital place t" ( spend a quiet, happy hour after the Jay's labour? aro oter. t