Y Tyst Cymreig

NEWYDDION TRAMOR. Mae yn llawen genym hysbysu fod diwyg- iad crefyddol wedi cymeryd lie yn Madagas- gar. Mae Brenhines y wlad hono wedi llosgi yr eulunod Brenhi-nol-- yn gyhoeddus, ac y mae hi a'i phendengion wedi cofleidio Cristionogaeth, aholldalaeth Imerina, lie y saif y brif ddinas wedi dilyn esiampl y llywcdraeth. Fe gofleidiodd y Frenhines y ffydd gristionogol yn nechreu y flwyddyn ac y mae wedi bod yn adeiladu addoldy Brenhinol drwy yr haf. Mae y muriau oedd o amgylch teml prif eulun y deyrnas wedi eu tynu i lawr, ymddengys fod yr offeiriaid wedi bod yn bwgwth y bydd i'w Duw ddial ar y Frenhines. Daethant i'r brif ddinas ar yr Sfed o Fedi yn un dyrfa fawr i hawlio eu hiawnderau fel pendefig- ion. Galwyd cynghorfa ynghyd a plienderfyn- wyd i anfon prif ysgrifenydd y deyrnas a swydd- ogion uchel eraill i'r pentref sanctaidd, 7 milldir o'r brif ddinas i losgi eu delw cyn i'r offeiriaid ddychwelyd. Nid oedd braidd un o'r genhedl- aeth bresenol wedi cael golwg ar yr eulun dduw hwn erioed, a mawr oedd eu syndod pan y cawsant olwg arno. Dyna oedd Dnw Madagas- gar, dau ddarn o sidan coch oddeutu llathen o hyd a 3 modfedd o led, a darn o bren cymaint a bawd dyn wedi ei sicrhau yn y canol rhyng- ddynt, fel yr oedd y sidan agos yr un ffurf a dwy aden, dysgai yr offeiriad fod cyffyrddiad a'r rhai hyn yn sancteiddio y person a gaffai y fraint hono. Nis gellwch ei losgi y mae yn Dduw," meddai y bobl. Os ydyw yn Dduw ni losga, meddai yr swyddogion, yr ydym yn myned i roddi prawf arno," daliasant ef ar ffon yn y tan fel y gallai yr edrychwyr ei weled yn llosgi. Y dydd canlynol llosgwyd 4 o Dduw- iau eraill; a difethwyd y gweddill, cod wedi ei lenwi a thywod ydoedd un, 3 darn o bren wedi eu huno a chadwen arian oedd y llall. Edrychai y bobl ar hyn oil mewn syndod, a phan welsant nad oedd ganddynt Dduwiau mwyach i'w haddoli. anfonasant at y Frenhines i ofyn pa beth oeddynt i addoli rhagllaw. An- fonwyd athrawon Cristionogol attynt. Allan o 280 o drefydd a phentrefydd yn Imerina, yr oedd 120 o eglwysi cristionogol, a chafwyd athrawon yn fnan iawn i'r gweddill. Mae Brenhin Italy ac Ymherawdwr Awstria yn myned i gyfarfod a'i gilydd ar y 15fed o Ionawr yn Ancona. Bwriada Brenhin Italy dalu ymweliada phrif ddinas Awstria wedi hyny. Gallwn ddisgwyl adroddiad o areithiau byw- iog o Switzerland yn Medi nesaf, oddiwrth y Gynghorfa sydd i ymgynull yno yn erbyn yr CEi cu- menical Council sydd yn cael ei gynal yn Rhufain yn bresenol, bwriadwyd ei gynal yn Naples, ond gwaharddwyd ef gan lywodraeth Itali. Mae y pwyllgor wedi anfon adroddiad allan yn condemnio y llywodraeth Italaidd am ymyraeth a iawnderau y bobl trwy wrthod iddynt gynal y Cynghor yn Itali, a dadleuant yr angenrheid- rwydd i ddileu yr holl eglwysi swyddogol. 0 Mae wyth ar ugain o forwyr wedi cael eu llofruddio yn Prince of Wales' Island, dwylaw dwy o lestri perthynol i'r wlad hon. Anfonwyd Llong Ryiel o Sydney er cael allan y llofrudd- wyr. Disgwylir y bydd y gwrthryfel yn New Zealand wedi cael ei roddi i lawr yn fuan. Ymddengys fod dim llai na pum' cant o fil- oedd wedi marw o newyn yn Rajpootana, India. Mae plaau yn dilyn y newyn, a'r bobl yn meirw wrth y canoedd. Mewn rhai o'r pentrefydd bu farw o 10 i 12 y cant o'r trigolion yn Mis Hyd- ref yn unig. Cafwyd allan fod bradfwriad o lofruddio y negesydd Seisnig yn Yokohama, yr hwn yn ffodus a rybuddiwyd yn ei gylch mewn pryd i ddiogelu ei hunan. Dywedir fod negesydd Awstria wedi gadael Japan, gan adael deiliaid Awstria dan ofal y Gweinidog Seisnig. Mae cytundeb newydd wedi ei arwyddo rhwng llyw- odraeth y wlad hon a China, i ddyfod i weith- rediad pan y bydd cytundebau gwledydd eraill wedi ei harwyddo. Mae y cytundeb newydd yn mhlith pethau eraill yn sicrhau agoriad dau borthladd i fasnach, a hawl i dramorwyr i hwylio ar y gwahanol afonydd a chartrefu mewn unrhyw ran o'r wlad. Y dydd o'r blaen derbyniodd Ymherawdwr Ffranigc aelodau y Weinyddiaeth y rhai a rodd- asant eu swyddi i fynu. Y mae wedi ymddiried y gwaith o ffurfio gweinyddiaeth newydd i M. Ollivier. Mae treial y dyn Traupmann am lofruddio teulu Kiiielc-wyth mewn nifer-wedi dechreu ddydd Mawrth diweddaf. Y mae G) o dystion i gael eu arholi. Mae y Pab wrthi yn brysur iawn y dyddiau hyn gyda'r (Ecumenical Council yn mhlith eraill, derbyniodd swyddogion ei fyddin y dydd o'r blaen, ac ystyriodd y priodoldeb o geisio gwrthbrofi dadl y-dosparth hwnw a ddywed nad oes gan y Pab angen byddin, gan nad oedd byddin gan Grist. Dywedir fod 95 o Esgobion wedi gofyn caniatad i adael Rhufain. Er pan agorwyd y cynghor y mae 3 o'r Esgobion wedi marw. Mae Brenhin Saxony wedi cynghori ei ferch y Duces o Genoa, i wrthod Coron yr Yspaen i'w mab. Mae hithau wedi cydsynio a'r cais. Mae y Ffeniaid yn bwriadu rhoddi tro i dir- iogaethau Canada ddechreu y flwyddyn nesaf o'r Unol Dalaethau. Mae yn dra sicr y cant dderbyniad cynes yno pa bryd bynag yr elont. Ymddengys fod Due Edinburgh wedi cyr- haedd Calcutta y 23ain o'r mis hwn, cafodd dderbyniad croesawgar gan y brodorion a'r Ewropeaid yn yr heolydd. Digwyddodd damwain ofidus yn Toulon y dydd o'r blaen yn ysgol y Pyrotechnic, drwy ffrwydriad nifer o Torpedoes, lladdwyd 7 o ber- sonau ac anafwyd amryw ereill. Mae newydd da iawn wedi dod i law o Vic- toria. Mae pobl y sefydliad hwnw am lawer iawn o flynydcloedcl wedi bod yn rhoddi 50,000p. o'r cyllid yn flynyddol er cynal sefydliadau cre- fyddol y gwahanol enwadau yn y lie. Gwrth- ododd rhai o'r Eglwysi Ymneillduol i dderbyn un cynorthwy oddiwrth y Wladwriaeth mewn unrhyw ffurf: a buont yn dadleu yn hir am ddadwaddoliad y rhai ereill. Dygwyd bil i mewn i'r cynghordy yno a phasiwyd ef yn llwyddianus. Mae y gwrthryfelwyr yn Dalmatia wedi rhoddi eu harfau i lawr o'r diwedd.

FFESTINIOG. Mae y clefyd yn parhau o hyd yn Llan Ffestiniog, er nad mor enbyd ag y bu. 0 ryw 100 a gym- merwyd yn glaf ohono, 12 neu 15 sydd wedi marw. Dydd Gwener diweddaf claddwyd Samuel Edwards. Deng wythnos i'r diwrnod y claddwyd ef y priododd. Priododd chwaer iddo yr un diwrnod, a chladdodd hithau ei gwr bythefnos cyn hyny. Dyma ddau gladdedigaeth o'r un teulu o fewn pythefnos i'w gilydd. Agorwyd Capel newydd yr Annibynwyr yn Llan Ffestiniog ddydd Nadolig. Pregethodd y Parched- igion O. Ll. Jones, Manchester, M. D. Jones, Bala, R. Jones, Llanidloes, W. Edwards, Aberdare, a J. Thomas, Liverpool. Cafwyd cyfarfodydd da iawn, ond i'r hin droi yn erwin y Sabboth. Mae yma gapel newydd hardd dros ben-un or rhai harddaf yn y wlad. Mesura 60 trodfedd wrth 36 ac oriel o'i gylch, ond o'r tu cefn i'r pulpud. Yr Etholiad sydd wedi llyncu pob peth iddo ei hun yma. Morgan Lloyd oedd ein dyn ni yma, ac nid oeddym wedi clywed gair fod Mr. Holland yn meddwl am ddyfod allan. Nid oes dim gan neb ohonom yn erbyn Mr Holland, ond nid da, os gollir gwell; ac yr ydym ni yn credu mae Morgan Lloyd fuasai y goreu i ni. Pe cawsai y Sir ei pholio yr ydym yn sicr mai y bacbgen o Feirion a aethai a hi; ond nid ydym am ranu y blaid ryddfrydig. GwnaWR bin goreu dros Mr. Hoiland bellach gam mai arao of y cytunwyd. GOHBBTHOD.