Y Tyst Cymreig

FFRAINC. llawer iawn o feirniadu wedi bod yn y Pan uron ar arae^li yr Ymherawdwr er anmh ^raddotlwyd hi. Tybia llawer ei bod yn oyi I ?rffaith ac annigonol i gyfarfod yr am- AU AU Presenol. Gwneir y Tyi fyny o elfen- banoinghydnaws, ar karai y llywodraetha gwa- Sapteniaid. Y mwyaf ei ddylanwad yn 160 is Ollivier gan yr hwn y mae hoedd (^e*S*au a^an 0 :Luae we^ cy- t^oj. j-ei Cynwysa heddwch tra- trefol ^S('lwcti personol, hunan-lywodraethiad °f?iori' ^ygi^d'etholiadol, darostyngiadswydd- am y ^ywodraeth i'r gyfraith, trial by jury addvq 0Sed^aia y wasg, a gwelliantau mewn yn ^ywedir fod teimlad yr Ymherawdwr yr Yerbyn am ei fod yn rhy seneddol, ac fod ain e^a~!erodres yn ofnadwy yn ei erbyn Saif v yn elynol i'r tenlu ymherodrol. ^eth f ^allan°l ^^eidiau yn yr Assembly ryw- blai(T -pi yu:—-O blaid Ollivier y Whig 160, o y Tori aV>f -^adical 80, o blaid Jerome David ^°cheW T,50' ac ° blaid yr angliymodwyr chon j, i a -Kasjmil 2, sef hwy eu hunain. Di- ar bobav ^aflen llon yn beril'aith gywir y ond y mae yn ag°s i nerfch ^ylchiarf11?- ^e^^au- Digwyddodd dau am- ^°chefort -pfoi yn y Ty mewn perthynas i fer°i dvwpri- fnjyr oedd yn °.ymei'yd yllw ar y Tyv/v v0 ai yr Ymherawdwr neu Uclioi) Y°f Ymherodrol wedi chwerthin yn o siar'ad tt^11 a ac-h°'sodd cryn lawer o sylw ac ■&°ehefo'rt U 0,:i- dydc^^au diweddaf, tra yr oedd achlySur • ar„ draed yn areithio, cymerodd ■^or ddi^rf-flil1'10 at hy"> a dywedodd,—Pa 5 bynag yr ymddangosaf, nid wyf yn meddwl fy mod yn fwy o destyn gwawd im'r dyn hwnw a gariai eryr ar ei ysgwydd er's llawer dydd yn Bologne, ac a rwymai ddarn o facon ar ei het er mwyn ei gadw yn ddiddig." Ergyd oedd hon at yr Ymherawdwr, yr hwn medd yr hanes a ddysgai eryr dof i'w ddilyn ac i ddisgyn yn awr ac eilwaith ar ei ysgwydd cyn iddo gael yr anrhydedd o esgyn i'r orsedd. Prin y coelir y chwedl am y cig moch. Tarawyd yr holl aelodau a syndod wrth glywed hyfdra y dyn, a therfynwyd yr eisteddiad yn bur ddi- seremoni. Cyhoeddwyd y Budget mIl y flwyddyn nesaf, a dywedai y Canghellydd fod golwg ffafriol anarfcrol ar gyllid y wlad.

ITALI. Mae y wlad hon wedi bod am amser mewn eyflwr o annhrefn heb Weinyddiacth briodol o'i mown. Methodd Lanza, ac wedi hyny Cialdini a gwneud dim o honi. Yna ceisiwyd gan Sella ffurfio gweinyddiaeth. Ofnir mai methu a wna yntau, ac y bydd raid anfcn eto at Eatazzi, yr hwn a gynnila yn mhob man ond yn y palas, lie y goddefir gwastraff ac afradlonedd fel o'r blaen.

TWECI A'R AIPHT. Da genem ddeall fod yr anghydwelediad a fodolai rhwng y Sultan a'r Rhaglaw wedi ei derfynu. Ofnid na wrandawsai yr olaf ar lais dysgyblaethol eifeistr,'ac ytorfynai yr ymryson mewn rhyfel rhwng y ddwy wlad. Ond, trwy gyfrwngwriaeth gwledydd eraill, mac llywydd Aiplit wedi ymostwng i awdurdod Twrci, ac wedi addaw cydymffurfio a'r amodau a rodd- wyd o'i fiaon. Ehaid iddo o hyn allan osod ei Budget ilynydc101 o flaen y Sultan, a chael ei ganiatad ef cyn y gall fenthyca at wasanaeth ei wlad. Go anhawdd i gig a gwaed ydyw ymos- twng o dan yr amgylchiadau. Y mae Twrci yn ddiarebol am ei haliywodraeth. Ni wyr pa fodd i godi arian yn ol rheolau arferedig gwlad- weiniaeth, ac ni wyr ychwaith pa fodd i'w gwario ar ol eu cael. Annrhefn ydyw nodwedd ei chyllidaeth, a gwastraff ydyw delwedd benaf ei thrysorlys. A'r canlyniad ydyw fod y Sultan bob amser yn dlawd yn nghanol gwychder, y wlad yn dlawd yn nghanol llawnder, a'i chredit yn isel ac yn wan drwy holl Ewrop pan y mae ei hadnoddau yn gyfartal i unrhyw lywodraeth dan haul. O'r tu arall y mae rhaglawiaid yr Aipht wedi bod yn gall yn eu cenhedlaeth am oesau dilynol. Y mae cyfoeth personol y rhaglaw hwn yn anferthol. Dy- wedir ei fod yn cael ar ei etifeddiaethau ei hun un ran o bedair o'r holl gotwm rhagorol sydd yn tyfu yn ei diriogaethau. Y mae ei lywodraeth yn myned yn gryfach gryfach bob blwyddyn, a saif ei gredit yn uchel yn mhob gwlad yn Ewrop. Diau y daw yr adeg pan y bydd Twrci o dan deyrnasiad y Medjidiaid wedi myned yn rhy ddiymadferth i fynu ei hawliau, ac y cyfyd yr Aipht ei phen yn annibynol o dan lywodraeth fwy grymus yr Alis dewrion a rhyddfrydig. =o.CI:

CYFARFOD CHWARTEROL UNDEB GOR- LLEWINOL MORGANWG. A gynhaliwyd yn Cwmaman, Tachwedd 17eg a'r ISfed. Y Parch. J. Davies, Cadeirydd. Penderfyn- wyd— 1. Pr Cyfarfod Chwarterol nesaf fod yn Penclawdd, yr hwn a fydd hefyd yn gyfarfod conliadol. 2. Fod y Parch. D. Thomas, Ystradfellte, yn cael ei wresog gyflwyno i Gyfundeb Deheuol Morganwg, drwy ei ymsefydliad yn Ebenezer, Tonypandy. 3. Fod y gynhadledd yn dymuno amlyg-u ei chyd- ymdeimlad a'r rhai sydd yn dioddef oberwydd eu hargyhoeddiadau gwladol, ac yn barod i gydweith- redu a chyfarwyddiadau cyfarfod Aberystwyth er eu cynorthwyo. Dygwyd gwahanol ranau y cyfarfodydd yn mlaen gan y Parchn. 0. Jones, Wern R. Morgans, Glyrx- nedd J. Jones, Drefnewydd J. G. Thomas, Aber- afon J. Ll. Jones, Penclawdd; J. Mathews, Castell- nedd E. Owens, Clydach J. Bevan, Waunarlwydd; W. Thomas, Gwynfe; Henry, Penygroes; Evans, Llansawel; Davies, Bethlehem; a Morris, Ponty- pridd. Daeth y gweinidogion yn lluosog ynghyd, a chaf- wyd pregethau a'u tuedd neillduol i argyhoeddi, adeiladu, a diddanu. Cafwyd profiad o garedigrwydd y gymydogaeth, a chredwyf fod y gweinidog wedi cael adnewyddiad meddwl. Siaredid am dysteb iddo hyderwn y bydd yn deilwng o eglwysi Cwm- aman a Crossin, ac o'r clyn. J. LL. JONES, Ysgrifenydd,

UNDEB CERDDOROL BETHEL, ARFON. Cyfarfu pwyllgor gohiriedig yr undeb uchod yn Vestry Room Salem, Caernarfon, ddydd Sadwrn, Tachwedd 27ain, pryd yr oedd yn bresenol y cyn- rychiolwyr canlynol: Parchn. R. W. Griffith, Bethel; D. R. Davies, Waenfawr; Meistri R. Stephen, Bontnewydd Ellis Jones, SaJem T. Will- iams, a R. Owens, Bethel; J. Williams, Moriah T. Williams, a J. E. Jones, Waenfawr; D. Thomas, a J. Parry, Penygroes E. Owens, a 0. Jones, leu., Ebenezer H. Hughes, ac E. Hughes, Talysarn; J. Evans, Capel Helyg W. Roberts, Tanygraig, Saron; J. Jones, Poeltryfan a H, Evans, H. Ellis, Pendref; J. Williams, Pentir; W. D. Williams, Bethlehem; R. Evans, Carmel; H. Davies, Bangor; D. Owens, Rhostryfan; J. Jones, Pisgah J. Itowlands, Cwm- yglo ac R. Griffiths, Llanllyfni. Penderfynwyd— 1. Gan fod Undebau Penygroes a Bangor yn ym- uno, fod i'r Undeb o hyn allan gael ei alw Undeb Cerddorol (Cynulleidfaol) Annibynwyr Swydd Gaer- narfon. 2. Fod y Parch. R. W. Griffith, Bethel, i ly wyddu; y Parch. D. Jones, Capel Helyg, yn drysorydd; a Mr W. J. Williams, Bethel, yn ysgrifenydd, am y flwyddyn nesaf. 3. Fod y Gymanfa i gael ei chynal yn Nghaernar- fon, ar ddydd Sadwrn, Mehefin 25ain, 1870. Y lie yno a'r oriau i'w penodi eto. 4. Fod y Parch. E. Stephen, a J. D. Jones, i fod yn arweinwyr am y flwyddyn. 5. Fed y tonau a'r emynau canlynol o Lyfr Stephen a Jones i gael eu dysgu erbyn y Gymanfa, ynghyda'r chants ar Psalm 46 a 90, o < Gasgliad o Gorganau,' gan Stephen a Jones:—Ton, Winton, rliif 2, mesur 1, emyn 4: Cemmaes, 11, 2, 30; St. Mary's, 34, 3, 93; Luther, 63, 5, 181; Carmel, 78,6, 219; Catherine, 89, 7, 248; Groeswen, 93, 8, 259; Meirionydd, 100, 9, 277 Moriah, 121, 10, 350 Tre- borth, 132, 12, 387; Jona, 133, 13, 388; Nashville, 135, 15, 395 Croeshoeliad, 141, 16, 407 Dorcas, 144, 17, 414; Erfyniad, 150, 19. 425; St. Nicholas, 167, 28, 464; Malvern, 174, 30, 478; Harlech, 178, 36, 486; Nicea, 195, 70, 523; Dies Iras, 196, 71, 524. 6. Fod y Pwyllgor nesaf i ymgyfarfod yn yr un lie am 2 o'r gloch prydnawn y Sadwrn cyntaf yn Ghwofror nesaf, pryd y disgwylir enw pob cynull- eidfa, yn nghyda rhifedi y cantorion a fwriadant roddi eu presenoldeb yn y Gymanfa. W. J. WILLIAMS, Ysgrifenydd. Dywed y gwr doeth fod amser i bob peth, ac i bob amcan dan y-nefoedd. Yr ydym yn credu (yn wyneb yr anrheg benigamp o lyfr tonau cynulleidfaol a gawsom yn ddiweddar gan Stephen a Jones) mai yn awr yw yr adeg i ddiwygio y canu cynulleidfaol yn ein plith. Cawsom y pleser o fod yn bresenol yn y pwyllgor cerddorol diweddaf yn Nghaernarfon. Parodd gwel- ed y fath ffyddlondeb ar dywydd anfanteisiol, yn nghyd a'r difrifwch, y cariad, a'r cydweithrediad a amlygid yno, i ni y llawenydd mwyaf. Pan yr aethom i mewn gyntaf i'r ystafell, a gweled yno yn mhlith ereill yr hen gyfaill profiadol Mr Hugh Davies, o Fangor, yr hwn am y deugain mlynedd diweddaf sydd wedi sefyll yn gadarn ar y mur cerdd- orol, a'r hwn eto sydd yn parhau yn dirf ac iraidd yn ei henaint, yn nghyd a'n cyfaill ieuangc tawel Mr J. Evans, Capel Helyg, ger Pwllheli, teimlem ryw ysbrydiaeth o newydd yn ein meddianu, a chredem yn benderfynol fod rhywbeth mawr i ddi- lyn. Fe basiwyd yno nifer o benderfyniadau gan bwyll- gor cryf a dylanwadol. Yn awr, fe genfydd y can- torion uchod y gwaith sydd wedi ei nodi allan, bydd- ed iddynt gan hyny ar unwaith ymaflyd ynddo. Maith a hirion nosweithiau y gauaf yw yr adeg i barotoi erbyn dydd y Gymanfa. Y mae y daioni sydd eisoes wedi ei gynyrchu yn yr Undeb hwn yn fawr iawn. Ein gwaith bellach fydd myned rhagom i berffeithio yr hyn sydd wadi ei ddechreu mor anrhydeddus yn ein plith.R. Win. Griffith, Bethel. .1.

LLANDILO ACADEMY. RG. Levi, of the Presbyterian College, • Carmarthen, (the first Prizeman at every Ex- amination during his College Curriculum) respectfully begs to announce that the above Classical. Mathema- tical, and Commercial School, (for many years conducted by the late Mr. Paghe) will be re-opened on Monday the 29th inst., and humbly solicits a con- tinuance of the Patronage so liberatly bestowed upon his Predecessor. The course of instruction, Terms, and Testimonials &c., will be forwarded oh application. NEW ROAD, LLANDILO. Nov. 22, 1869.

-11L-+- f, eu gwaith ag yn benderfynol o'i gario an beth bynyg fydd y canlyniadau. Wedi gorpaen clirio yr ystafell, cyweirwyd gwely yr eneth fach a rhoddwyd hi i orwedd ynddo a uaeth atti ei hun yn fuan iawn. Cliwiliwyd gwely y rliieni yn nesaf gyda'r un manylwch, cymer\vyd y gwely allan o'r ystafell a tliynwyd y curtains oddiarno ac hyd yn nod rlian o'r papur oddiar y mur. ■tthoddwn yma adroddiad yr ymchwilwyr. Llythyrneuadd, Rhagfyr 9, 1869. Gwnawd ymchwiliad inanvvl i'r oil o'r ysta- yw mha uu y gorweddai Sarah Jacobs, Z, Edryehwyd yn fanwl i'r holl ddodrefh, symud- ^yd cynwysiad yr holl drawers o'r ystafell. ^wd ymchwiliad manwl i'r gwely y gor- veadai y forch fach arno. Gwnawd ymchwil- JJ- \W ddillad ac hyd yn nod ei gwallt. ma i dim tebyg i ymborth yn un Ihomas Lewis, M. D., M. E. G. P.; C. L. ^arsellis, M. D., E. E. L.; H. H. Davies, M. E. r h- &c.; Gr. J. Herder, M. D. D. G. Eow- M.R.C.S.L.S.A. Evan Jones, B.D. L11.^); W. Thomas, M.A. Llandysul; J. r«E.ths (Goliebydd); Elizabeth Clinch, Sister ■NURSE O Guvs Hns-nital: Sarah Palmer, Sarah Attock, > Nurses o Guy's Hospital. ■Ann Jones, J "ICLOutu 1 o'r gloch tua dwy awr a hanner P'Y" Y" yuachwiliad gymeryd lie, rhoddodd y eaclygon yr adroddiad canlynol o bethynas 1 W SOfyllfa. fv e* Swyneb y11 wridgocli, y llygaid yn ywus, curiad y gwaed yn rheolaidd oddeutu 86 Innud, tymheredd yn y genauyn 98 o raddau h edl dan funnel o orphwys. Ymddengys yn ic,l iach, a dywed nad oes ganddi unrhyw 0en yn unlle os na chyffyrddir a hi. (Arwyddwyd.) Henry H. Davies, M.R.C.S. ■y Thomas Lewis, M.D. dd' mdflGnS'ys f°d yr eneth fach wedi cysgu yn bu*1, 1!osori gyntaf ar ol dyfodiad y nurses, yn siriol ac ymddiddan a'i cliwmni newydd •nrv,r ac y caniata ei ychydig Seisnig i ^oeud hyn. ^aniataer dyeithriad i'r ystafell yn ystod y le*nos y gwneir y prawf.