Y Tyst Cymreig

CRYNHODEB YR WYTHNOS. Sadwrn, symudwyd gweddillion y duol ^"r" Peabody mewn cerbydres neill- j) 0 -^°iaclilog "Westminster i Portsmouth, g■ ^niwydy corff yn Portsmouth gan y gor- 17,aeth, a gosoclwyd ef ar fwrdd y Monarch, Wu° v0^8,11 e* Mawrhydi. Mae y Monarch 0 i 'WSdi cychwyn, yn nghvmdeithas nifer ne ngau ,perthynol i'r Unol Dalaethau, ar y °'r A ^Segredig o gario yr hyn sydd farwol jjg.^Sarol Peabody i dy ei hir gartref. 'W'oli i'w lwch! A bydded ei efelychwyr Y" ill, raawr iawn. newydd ddarllen llythyr yr Esgob ^I'Cabe, at un o'i offeiriaid, ae y mae off • .a/enJm fod ei gynwysiadyn profi'fodyr !>\ita aeth- Babaidd yn yr Iwerddonyn gosod llhu £ eb yn e%n terfysg y Pfeniaid. Yn iac] X,0I1„Jr J^grifenwyd y llythyr, ac am ethol- tydd ji 7 -lnae J11 son- Ofna yr esgob y cWed Se^si° dyrysu yr etholiad, a Crefycir] udigel fod y Pfeniaid yn elynion yn elvT/11 a getynion y tenantiaid— yddol/ e*n °redo (credo yr Eglwys Bab- *Uedd vr^1 n Byddwcli yn barod,' ^ha dclulTf0^' W1'thwyncbu Pfeniaeth yn ai tUewn bynag yr ymddangoso, paunbynag awsedd ai mewn cyfrwysder.' "lae y ffee. Gwyddelod yn parhau i roddi tra- ^e^ydd r a^r i'n llywodraeth. Taenir y 611 ha^fon ymcmth fod cant o marines i gael yr I^erd ]° r I)orthladd hwnw i wasanaethu yn Cael eil °^>.a dywedir fod dau gunboat yn ^■ouydd 01 yn Devonport i wylied y rhai aH QaJJn ^,r ^nys Werdd. By wed y Pall gorchv6 • ^rglwydd Strathnairn wedi • y bvrlJ i^11 ^Jarot°i nifer o fk/ina columns, i'W r yn barod ar a¥r o rybudd i fyned ysgU. ]\,rai1 y byddo y Pfeniaid yn ter- °ael eu svm6 ^ei-n m^wyr yn yr Iwerd'don yn ^cWanea. T;1 Wahanol ardaloedd, ac y mae ^ynortbw cae^ eu danfon o Loegr a^a.eth yo' bydd gahvad am eu gwas- 8.eth Yn ;rYddion amlwg fod y Llywodr- d terfysg ar droed. ^Wol ^r- Temple ei bregeth ym- l^eddaf. pv K-ngby boreu y Sabboth egethodd yn yr hwyr yn Eglwys y Drindod, Rugby, a dywedodd ychydig eiriau ar ei ymadawiad; ond ni chyfeiriodd o gwbl at y gwrthwynebiad a ddangoswyd i'w neillduad i esgobaeth Exeter. Y mae cofeb wedi ei han- fon at Archesgob Canterbury, wedi ei harwyddo gan 29 o glerigwyr, a 300 o:wyr lleyg Bristol. Mae yr erfynwyr yn dymuno ar yr archesgob i ystyried y cyfrifoldeb o gysegru y Dr. Temple, ac yn datgan eu galar a'u digasedd oherwydd fod personau o olygiadau Pabyddol, a pherson- au yn amheu awdurdod yr Ysgrythyrau, yn cael eu neillduo i'r weinidogaeth yn yr Eglwys Sefydledig. Dylai y rhai hyn o hyn allan dewi a son rhag cywilydd am yr Eglwys Wladol fel y gwrthglawdd mawr yn erbyn cynydd Pahyddiaeth ac Anffyddiaeth yn ywlad hon. Mae iechyd Archesgob Canterbury yn well, ohd y mae ei fraieh aswy yn parhau yn ddiffrwyth. Mac sylw marsiandwyr y gwleclydd ar Gam- las Suez. Ac njd ydyw hyn mewn un modd yii beth rhyfedd; canys os try yr anturiaeth allan yn llwyddianus, y mae yn sicr o wneud cyfnewidiadau dirfawr yn masnach y byd. Yr oedd Mr Nares yn bresenol pan agorwyd y gamlas—wedi ei anfon yno gan lywodi'aeth Prydain—ac y mae of wedi cyhoeddi ei ad- roddiad. Nid oes un amheuaeth, medd efe, na bydd i bob llong wrth basio wneud rhyw gy- maint o ddrwg i'r glanau, orid na wna screw- ships ond ychydig iawn o niwed, ond iddynt fyned yn weddol araf. Y mae Mr Clark, llywydd y Liverpool Chamber of Commerce, wedi mynegu ei farn am yr anturiaeth. Yr oedd y boneddwr.galluog yn yr agoriacl, yn ei gymeriad swyddogol. Dywed Mr Clark fod y gamlas yn ddiogel i longau nad ydynt yn tynu uwchlaw 16 troedfedd o ddwfr, ac y gall fod yn barod mewn ychydig fisoedd i longau yn tynu 18 troedfedd y bydd raid gwario eto 25 yn y cant er gosod y gamlas mewn cyflwr sef- ydlog nad ydyw yr anhawsderau i, gadw y gamlas yn agored ond rhai a ellir dyfod drwy- ddynt yn hawdd, a bod rhagolygon y gamlas fel anturiaeth i dalu hy(I eto yn ansicr. Bydd yn dda gan ein darllenwyr oll wcled llythyr hynaws a boneddigaidd y Barwnig o'r Bronwydd yn mysg ein Goliebiaethau yr wyth- nos hon. Nid oes yr un teulu yn ein gwlad y teimlir dyfnach parch iddynt gan bawb sydd yn eu hadnabod; ac y maent wedi tod am genedlaethau bellach yn noddwyr caredig i grefydd ac i Ymneillduaeth. Da, iawn genym weled fod y gweithrediadau diweddar yli, ein gwlad wedi argyhoeddi Syr Thomas Lloyd fod yn rhaid cael amddiffyniad y ballot i'r pleid- leiswyr; ac yn ol ei lythyr yn ein colofnau, ychydig iawn o wahaniaeth sydd rhyngddo ef a'r rhai mwyaf blaenllaw yn Nghynadledd Aberystwyth, er fod eto yn ddirgelwch i ni pa fodd y gallesid estyn cynorthwy i'r rhai sydd wedi dioddef heb ryw gynulliad cyffred-1 sydd wedi diodclef hob ryw gynulliad cyffred-1 inol i ymgynghori pa fodd i ddwyn hyny oddi Z)y amgylch. Mae yn ddigon posibl fod rhai pethau oddi wrth ohebwyr wedi ymddangos yn ein colofn- au, yn gystal ag mewn newyddiaduron oreill, a all fod wedi peri dolur i rai o'r aelodau sen- eddol oedd yn absenol o Aberystwyth. Mae llythyr Syr Thomas Davies Lloyd, a llythyr boneddigaidd ond manly Proff. Morgan yn ein rhifyn diweddaf, yn gystal a rhyw awgrym- iadau ereill a dderbyniasom, yn peri i ni gasglu hyny. Sier genyni nad oedd dim ynmhellach oddi wrth bob ysgrifenydd na pheri briw i deimlad Syr Thomas na Mr Sartoris, na Mr Love Parry na Mr Richard Davies, na neb arall. Ond yr oedd (ac y mae) y teimlad mor '■ uchel ar y mater, a'r hyn a ysgTifenwyd gan rai o'r aelodau anrhydeddus morbello ddangos un eydymdeimlad a'r amcan, ac, absenoldeb am- ryw y disgwylid yn benodol eu gweled yno, yn peri fod teimladau wedi eu siomi; ac i jrjiiadr roddion -#iyfion, hwyrach rhy gryfion, gael eu defnyddio. Ond fel y dywed Syr Thomas .yn briodol iawn, rhaid i bob dyn cyhoeddus oddef beirniadaeth ar ei eiriau a'i weithrediadau; ac nibu hyny erioed yn cael ei wneud nior ddiofn ag yn y dyclclia-u hyn. Gwelir mewn colofn arall hysbysiad am gyfarfod mawr sydd i'w gynnal yn y Concert Hall, Liverpool, yr wythnos nesaf, yn mhlralcl y tenantiaid gorthrymedig o achos eu pleid- leisiau yn yr etholiad diweddaf. Yr oedd y cyfarfod yma wedi ei raglunio cyn cynnadledd Aberystwyth; ond ystyriai y Gymdeithas Ddiwygiadol Gymreig mai gwell peidio ei gynnal nes i'r gynnadledd gyfarfod a thynu allan ei chynlluniau. Disgwylir presenoldeb amryw aelodau Soneddol a boneddigion eraill; a siomir ni yn fawr os na wneir rhywbeth sylweddol i ddangos cydymdeimlad a'r dyoddef- wyr. Bwriedir cael rhestr mor gyflawn ag a ellir gael or rhai a drowyd allan o'u bywiol- iaethau. 'Nis gellir hwyrach ei gael yn yflawn,. ond mynir nifer digonol i argyhoeddi pob un a fyn dderbyn argyhoeddiad fodllawer iawn o ddynion diwyd, llafurus, a gweithgar wedi eu bwrw allan yn unig oblegid pleidleis- io yn groes i ewyllys y tirfeistr. Parha rhai toriaid i haern mai ffug yw y cwbl; ac y mae rhai rhyddfrydwyr yn amheu a ydyw yr achosion mor lluosog. ac mor bwysig fel y I dylid gwneyd cymaint o dwrw yn eu cylch; ond nid oes neb cyfarwydd a'r amgylchiadau nad ydynt yn gwbl argyhoeddedig fod achos am hyn oil. Bydd y cyfarfod hwn yn gyfleus- tra i Liverpool, ac i lawer o ogledd Cyinru nas gallasent fod yn Aberystwyth, i amlygu eu cydymdeimlad a'r gorthrymedig; ac yn help i gadw y peth yn fyw ger bron y wlad hyd nes yr estynir cynnorthwy iddynt mewn gweithred a gwirionedd, ar y Sabboth cyntaf o'r flwyildytt dd.