Y Tyst Cymreig

LLYTHYR Y metjdwy. (-A-LLAST O'N MEUDWYDY Y TIIO IIW N ETO.) Cyfarfocl ardderchog a llwyddianus ydoedd yr un a gynnaliwyd yn Aberystwyth yr wyth- j0°S diweddaf. Yr oedd yno gasgliad o ddyn- ac na fyddai angen i un wlad ar wyneb daiar gywilyddi, i'w harddel. Ond yr ydym er ys ac 111 ^Ve(li gweled diwedd ar bob perffeithrwydd, dd^ ^au^yn°l yr ydym wedi liir roddi heibio °n(^ a allom oddiwrth siomed- Cv iau- Mae yr aehos yn herwydd yr hwn y eyfarfod Aberystwyth yn un ac nas wlenyn o ddynion ddim [w yn y mesur lleiaf ar ei deilyngdod a'i 2. laut> Yr oedd arnom gywilydd i orfod y-r Tywysog Annibyna Lloegr, Cymru, ^dvflrl11 > a Scotland, yn cymeryd mwy o aa'r yn achos yr erledigion yn Nghymru ^ethoV,°^,U ,Q'ene(btol Cyrureig, ac yr oedd eu ;1yu la ^'w briodoli i ffyddlondeb y gwroniaid iu Q) r ydym yn sicr y gofalir am gadw copi- leb o yrau' yn esponio achos eu habsenol- a gffarfod Aberystwyth, a ysgrifenwyd gan aelodal-I "byddfrydig canlynol-Syr Thomas Dav-e' Sartoris, Lord Iiyde, Eichard >a y Buckley Hughes, a W. O. Stanley. Fe uc^°d y fr'aint o glywed eu llyth- U °ae^ eu darllen er eu hadeiladaeth os byth y cynygant hwy etto ymddangos fel ym- geiswyr am yr anrhydedd o gynrychioli yn y Senedd y bobl a ddarfu beriglu eu cyfan oil wrth ymladd drostynt yn yr etholiad diweddaf. Pro- fodd Mr Dilwyn ei hun yn deilwng o edmygedd a pharch pob Oymro rhyddfrydig; ac yr ydym yn deisyf ar bob darllenydd o'r TYST i roddi 'three cheers'1 o leiaf i'r hen bedwarugeinwr, Col. Stepney. Byw byth wnelo yr hen wron ffyddlon. Fel Cymru a Chymrogarwr yr ym- ddygodd yr aelod dros Ferthyr. Profodd Mr Richards ei hun yn yr oil a wnaeth fel cadeir- ydd y gynadledd yn first rate man of business. Dyma wr teilwng o ymddiriried trwyadlaf etholwyr Ceredigion. A phe beth a Cíllwn ni ddweud am Mr Morley ? 0 na chai gwragedcl y fraint a'r anrhydedd o esgor ar bymtheg o'i fath bob blwyddyn liyd ddiwedd y ganrif bre- senol, ac yna fe orfyddid byd hunangarawl gredu yn inhosiblrwydd sylweddoliad prophwydol- iaethau barddonol yr Hen Destament mewn perthynas i'r wynob newydd all Cristionogaeth -pail ei credir—roddi i'r ddaear a'i thrigolion. Mae edrych ar ivy neb Mr Morley yn amheuthyn mewn byd fel hwn; ac oni bai ein bod yn Galfin- iaid, ac fel y cyfryw yn credu fod oisiau gallu goruwehnaturiol i newid natur creaduriaid syrthiedig, byddem mewn perigl o fyntumiaw y gwnai edrych yn y drych hwn dro droi calon cybydd' i wylo." Mae liaelfrydodd a liael- frydeddrya?'i<;c/i yn argraphedig, ys dywed yr areithwyr hyawdl yma weithiau, mown Ilytliyr- enau breision ar ei wyneb hardd ac agored. Y mae yn caru ein cencdl, a chan mil diolch i Mr Henry Richard a'n cyclwladwyr eraill yr en- wasom hwynt mewn cysylltiad a Oholeg Aber- honcldu am weithredu fel deonglwyr priodol iddo o'r hen wlad a'i thrigolion. Mae Mr Mor- ley yn hoffi yn ei galon i wrando ar Gymry yn siarad Cymraeg. Ni chafodd Mr Simon Jones o'r Bala, a Phobman (neu the little man that coughs,' fel y geilw y Tywysoo- of, gan nad oes dim rhyw hwyl fawr arno wrth geisio swnio y gair Gohebydd') crioed wrandawr mwy astud nac yn Mr Morley yn Aberystwyth, a bu gorfod arnom gyficithu a fedreni o'u liareithiau iddo, a y mawr fel y mwynhiii eu hits miniog a dawnus. Diolched holl Gymru i Mr Morley am ddyfod i Aberystwyth trwy luaws o anliawsderau, a'r un modd diolched i'n cydwladwyr anwyl a fuont offerynol i'w berswadio i cldyfod. Dyna ni yn awr yn teimlo dipyn yn gysurus tua chymdogaeth ein cydwybod wedi hatlinfJoein teyrngei o ddiolchgarwch i'r gwr gor-enwog uchod. Wel ynte yrwan at orchwyl nad oes genym un mymryn o flas atto, sef galw sylw ein darllenwyr at ymddygiad yr aelodau rhydd- frydig hyny a yrasant epistolau i Aberystwyth yn lie dyfod yno eu hunain. Dyma Syr Thomas Lloyd. Nid oedd efe yn cymeradwyo yr amcan oedd mown golwg gan y gynadledd: y gwnai gyfodi dosparth yn erbyn dosparth.' A chan- iatau fod etholiadau yn gwneud hyn, dylai Syr Thomas roddi i fyny ei sedd ar unwaith, oblegid fe ddarfu llawer bleidleisio drosto yn groes i owyllys eu meistri tiroedd pan yr ennillodd y fuddugoliaeth ar Mr Davies, o Landinam, yn Sir Aberteifi a phe buasai ganddo wrthwynob- ydd pan yr etholwyd ef yn aelml dros fwrdeis- drefi Sir Aberteiii, buasai yn angenrheidiol i amryw otholwyr wneud yr un peth. Nid yw cyfodi dosparth yn erbyn dosparth yn gwasgu dim ar feddyliau gwyr fel Syr Thomas pan fyddont hwy yn ceisio eu hunan-les a'u ham- canion eu hunain. Gwlanen o ddyn yw y bar- wnig o Fronwydd, ac yn byw mewn ofn o'i gysgod ei hun. A pha beth a ddywedwn ni am Mr Sartoris ? Fel y mae llawer merch wedi cael ei phriodi er mwyn ei harian, felly yn cldiau fe gafodd y gwr yma ei ddewis yn aelod dros sir Gaerfyrddin yn unig ar gyfrif ei syniadau gwleidyddol. Nis gallasai y gwr da hwn ei gwneud hi yn gyfleus i ddyfod i Aberystwyth, Both pe buasai gwei- nidogion y gwahanol enwadau ymneillduol a fuont yn teithio bro a bryn ar ran y gwr yma yn ymesgusodi gan ddweud nad ydoedd hi ddim yn gyfleus iddynt fyned oddicarbref-nad yd- oedd hi ddim yn gyfleus i'r areithwyr hyawdl i arfer eu doniau siared—bod arnynt eu heisiau erbyn y Suliau—nad ydoedd hi ddim yn gyfleus i deithio ar hyd y nos i ac o fanau anhygyrch— nad ydoedd hi ddim yn gyfleus i dreulio pedolau ceffylaix ac olwynion cerbydau—nad ydoedd hi ddim yn gyfleus i dalu tollglwydi a chostau eraill teithio—nad ydoedd hi ddim yn gyfleus wrth bleidio achos y gwr yma i dynu cymydog- ion yn mhenau eu gilydd, a thori cysylltiadau cyfeillgarwch—nad ydoedd hi ddim yn gyfleus i ddigio meistri tiroedd-ac nad ydoedd hi ddim yn angliyffredin o gyfleus i ddynion gael eu troi allan o'u llefydd, a gorfod gauafu yleni mewn ty bach; ac eto, er holl bethau anghyfleus hyn, glynu wrth y dyn wnaeth yr etholwyr, druein gwrol ilyddlon. Ond pe buasent hwy ddim ond danfon yr esgusodion a enwasom, ni chaw- sai Sartoris byth o'r anrhydedd o ysgrifenu y ddwy lythyren M.P. ar ol ei enw. Mae ambell ddyn yn ddigon oer i rewi ia, ac yn ddigon sych i wneud gwaelod clocsen o hono. Pan geisia Sartoris gynrychioli sir Gaerfyrddin y tro nesaf, fe gaiff allan y bydd hi yn anghyfleus i lawer o bobl i wneud gwasanaetli iddo ef os ceir rhyw un arall, cystal ac ef o ran egivyddorion, a tlirwch blewyn o leiaf yn fwy caradwy. A pha beth a ddywedwn ni am Richard Dav- ies-y gwr goludog, a phenaeth y Metliodist- iaid ? Wei, sut y gallai pobl fod mor afresymol a disgwyl iddo ef fod yn bresenol pan yr oedd rhywanifèLwd wedi dygwydd i nn o'i longau ? Onid odd y gwynt cryf a'r ystorm anystyriol wedi cario itwrdd bowsprit y llong r vVel digon tebygol y buasai y gwr ymlt yn disgwyl i holl flaenoriaid Mon i bolo drosto ar ddydd yr ethol- iad, pe dygwyddasai y rliyferthwy chwythu eu tasau yd a gwair dros yrholl ynys, a'u trwynau hwythau gyda hyny. Esgus ardderchog! 'Bowsprit!' Go low. Triged Bowsprit' gyda'i longau, ac aed i'r nef- oedd yn un o honynt o'n rhan ni. Disgybled y Methodistiaid ef, ac nid ni. Beth sydd a wnel- om ni a Bowsprits ?' A dyna Jones-Parry. Och, och, yr oedd, ys dywed pobl sir Aberteifi, dala yr anwyd ar hwnw, di-i-Laii o hono. Wel, ys dywedodd Pobman yn anarferol o hwyliog yn nghyfarfod hwyrol Aberystwyth, yr oedd dala'r anwyd ar lawer yn sir Ga,ernarfon yr hydrei blwyddyn i'r diweddaf, ond etto eid o gwmpas y wlad ddydd a nos, ac ar bob math o dywydd, serch yr anwyd; ac o ran hyny, ebai the little man that (!Ottyli,s,' y in,,te'r anwyd arna i yrwan, (ac yna pesychodd yn liir ac effeithiol er mwyn profi a chadarnhan ei osodiad,) ond otto yr ydwy i yma fel y bum i yn Nghaernarfon yn gwneud fy ngoreu dros yr achos da. Beth, ychwanegai Pobman, pe dygwyddasai yr anwyd fod ar fy hen gyfaill Mr Griffiths o'r Tydraw yn ymyl Clynog, ar ddiwrnod y polo (shew up, Mr Grif- fith, ebai Pobman, ac ar ei arch wele yn ym- godi i olwg y dyr?a gyffroiedig glamp o ddyn tal golygus) fe fuasai yr anwyd ar achos a phrospeets Jones-Parry.' Anwyd yn wir Duw helpo'r bobl pan y mae eu dewis ddynion yn ddigon digywilydd i enwi y fath rwystr fcl eu rheswm dros absenoli eu hunain o gyfarfod a gynelid i ddangos cydyradeimlad a'r gwroniaid hyny ac oeddynt wedi enbydu pob peth wrth bleidio yr egwyddorion a broffesai gwr yr an- wyd. Ni gynghorem Jones-Parry i brynu amryw flychau o cough lozenges, oblegid os na wellha yr anwyd arno yn fuan, hi aiff hi yn rJome to book go sobr arno, os nad ym ni yn camstaco yn y cyfan. Three Cheers i Pobman am besychu cerydd miniog i Parry am beidio dyfod i Aberystwyth. Teimlai pawb nad oedd dim cymaint hawl gan neb i geryddu pobl am wneud anwyd yn esgus na'r little man that coughs mown canlyniad i ddala'r anwyd, ond etto, serch pesychu o Fon i Forganwg, ac o Ddyfed i Faldwyn, a ofala am ei gydgynull- iad yn holl gynadleddau a chymanfaoedd eis- teddfodwyr, gwleidyddion, a chrefyddwyr ei wlad. I Amser a gofod a'n gwarafunant i wneud rhagor yr wythnos hon na chyhoeddi y ffaith i'r Parch. David Charles, B.A., ysgrifenydd yr University College for Wales' roddi, boreu dranoeth i ddiwrnod y cyfarfod mawr, com- plimentary breakfast,' i ryw ddeugain o fonedd- igion y g\vyddid eu bod yn bleidiol i ddarparu gwell manteision addysgiadol ar gyfer bechgyn Ily ifeinc perthynol i'r dosparth canol yn Nghy- mru. Prin mae eisiau ychwanegu fod Mr Morley a Mr Henry Richard yn bresenol, ac i'w presenoldeb hwy anadlu anadl bywyd i'r mudiad pwysig ond anhawdd ac y mae Mr Charles wedi ymgyllwyno iddo. Mae Mr Mor- y ley wedi addaw mil o bunau tuag at dalu y ddyled sydd ar yr adeilad. Yn ein llythyr nesaf, awn mewn yn gyiiawn i bwnc yr Un- iversity College for Wales,' ac yn y cyfamser yr ydym yn llongyfarch Mr Charles ar ei waith yn llwyddo i sicrhau cydymdeimlad a chymhorth Mr Morley.