Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
2 articles on this Page
BETH A WNEIR ETTO ?
BETH A WNEIR ETTO ? •^wriasom olwg yn ein rhifynau diweddaf at' Beth a wnaed; a phafodd y gwnaed y peth hWllW; y cwestiwn yn awr yw, Beth a wneir Canys nid ydym i feddwl y gallwn ^Wysiadu hen arwyddair Arg. J. Russell, Rest and be thankful—eistedd i lawr, plethu dwylaw, dylyfu gen, ac ymddiofalhau, fel pe n.a byddai dim yn ychwaneg i'w wneud. lthaid edrych yn ofalus am gadw a sicrhau o'r tir a ennillwyd yn yr etholiad ^eddaf, ac eangu terfynau y tir liwnw hefyd, s gwneud cynrychiolaeth Cymru yn drwyadl fyddfrydig, yn nnol ag egwyddorion a syn- lådau gwladyddol y mwyafrif dirfawr o'r eth- olWyryn mhob sir a bwrdeisdref yn y Dywys- ogeth. Y mae hi yn awr felly o fewn ych- Ydig; ond dylai fod, Nid o fewn ychydig, ond Yn gwbl oil. Y mae ein cyfeillion, y Toryaid (os caniatant 1 eu galw felly,) neu os gwell ganddynt, ein gvrthtvy-nebtvyr; ni ddywedwn ein gelynion, er ddarfod i un gwr mawr, yn eu cyfarfod di- ^eddar hwy yn Bangor, ein galw ni, dan yr eirv7 hwnw,—canys nid ydym yn proffesu nac yn teimlo gelyniaeth tuag attynt, mewn un Modd;-y maent hwy, meddwn, yn deffro atti o ddifrif eu calonau, ac yn benderfynol i d-dyblu eu diwydrwydd, a chyd-ymegnio i'r ethaf ar ol yr etholiad diweddaf, i adfeddiannu y tir a gollasant. Udganodd Arglwydd Esgob Bangor ei udgorn mawr i alw y gwersylloedd ughyd i gynllunio rhyfel-dymor yn erbyn -&hyddfrydiaeth ac Ymneillduaeth y wlad: ac Iii chanwyd yr udgorn yn y ddinas hono 'heb ddychrynu o'r bobl,' canys ymgasglodd tyrfa fawr o foneddion lien a lleyg yn nghyd, o bob gtadd ac urdd, o'r arglwydd, a'r yswain, a'r esgob, y deon, a'r periglor, a'r curad, i lawr hYd at yr hwn sydd yn Gwerthu pils i garthu pawb, O'r rascal hyd yr esgawb,' ys dywedai Clwydfardd, ac yno traddodwyd areithiau doniol, o bob math, rhai call iawn, thai canolig iawn, a rhai ffol iawn. Pasiwyd Yno hefyd benderfyniadau cryfion i adeiladu "glwysi ) a chapelau, ac ysgoldai newyddion, a chychwyn newyddiadur Cymreig newydd o'r iawn Doryaidd ryw, i'r dyben i argyhoeddi a goleuo y bobl, a'u troi o gyfeiliorni eu ffordd; h'il hennir i gorlan yr eglwys, eu gwreiddio a u seilio yn yr iachus ffydd Doryaidd ac eg- lwysaidd. Eitha da; pob chwareu teg i'n SWrthwynebwyr i arfer a defnyddio pob modd- 10n cyfreithlawn fel yna i daenu ac amddiffyn Egwyddorion eu hachos canys onid oes gan- ddynt gystal hawl i wneud felly ag sydd Senym ninau, a ninau cystal hawl a hwythau ? Olicl ein cred ddiogel ydyw, ei bod yn too late- Yn rhy ddiweddar ar achos Toryaetli,-nad oes 1111 feddyginiaeth iddi mwy. Y mae hi druan yn glaf o'r clefyd y bydd hi marw o hono. Y tnae wedi myned yn rhy bell yn y darfodedig- aeth, i unrhyw feddyginiaeth i'w hadferu. lfi all hyd yn oed pils Tremadoc wneud dim iles, ond yn hytrach llawer iawn o niweid iddi. Qyda phob dyledus barch i'r gwyr a ymgyfar- fuant yn Bangor, dywedwn, yr ydych yn gwario eich amser a'ch arian yn gwbl ofer, foneddigion, mor belled ag y mae enill y bobl 1 gofleidio egwyddorion Toryaeth yn amcan raewn golwg genych. Ie, ac mor belled ag y tnae yn amcan genych i enill y genedl i'r yr un modd. Cafodd eich Eglwys Qynaru iddi ei hun am rai ugeiniau o flynydd- "oedd a pha beth a wnaeth? Pa beth a ^naeth ? < Bwytaodd y breision, ac yfodd y ^elusion,' ac esgeulusodd ei gwaith yn hollol. ^adawodd y bobl i fyned yn eu ffyrdd eu Unain; ie, cydredodd gyda hwynt i bob -rllllsedd ac oferedd. Cafodd Ymneillduaeth y ^lad 'yn dir diffaeth a gwyllt-yn anialwch jTvvag enbyd;' a thrwy lafur caled, a dioddef- *adau lawer, y llafuriodd, y diwylliodd, ac y ygodd hi ef i'r cyflwr y mae ynddo. Ym- rechodd yr Eglwys yn egniol am hir amser i atal y gwaith da, a bu ar y cyfan yn fwy o nlwed i'r Dywysogacth, o lawer hefyd, nag a fu o les moesol ac ysprydol iddi. Nid rhagfarn a gelyniaeth tuag atti, a bar i ni ddywedyd Seiriau caledion fel hyn am dani, ond pethau y inae ffeithiau anhyblyg yn eu profi ydynt. 1Cymru erioed yn meddiant yr Eglwys, a lneiddiwn ddyweyd na bydd hi byth chwaith: ac ni buasai yn golled iddi, os nad yn enill, pe na ddodasai yr Eglwys Wladol erioed ei throed i lawr ar ei thiriogaeth. Y mae y dystiolaeth hon yn wir yn un galed; er hyny I y dystiol- aeth hon sy wir;' ac ewyllysiem ofyn i'r boneddigion hyn, a aethom ni yn elynion i chwi wrth ddywedyd i chwi y gwirionedd ? Chwi a'n cyhuddwch yn fynych, ein bod yn anfoneddigaidd, a thrahaus yn ein cyfeiriadau atoch; gallem yn hawdd droi y byrddau ar- noch, a dangos pwy sydd yn anfoneddigaidd, isel a sarhaus mewn gwirionedd. Ni alwodd yr un o honom ni, yr un o honoch chwi erioed yn rascal ac yn 8camp, ac enwau cyffelyb, fel y galwyd rhyw un o honom ni gan fwy nag un Tori a chlerigwr, am yr hwn dywedai un yn ddiweddar, mai efe a Gladstone oedd y ddau rascal penaf yn y deyrnas,—ond gallwn yn hawdd ollwng peth felly heibio gyda gwen, ac ni buasem yn cyfrif y peth yn deilwng i wneud un sylw o hono, oni bai yr achwynion mynych a wneir yn erbyn y wasg ryddfrydig Gymreig ei bod yn isel ac anfoneddigaidd. ei thon, yn sarhaus ei hysbryd a'i hiaith tuag at ei gwrthwynebwyr. Ymgadwodd y wasg Gymreig o fewn terfynau boneddigeiddrwydd canmoladwy iawn, mewn cymhariaeth i'r wasg Doryaidd Seisnig. Papurau a chyhoeddiadau yr Eglwys,' meddai Goldwin Smith, ydyw y rhai iselaf, bryntaf, a mwyaf anfoneddigaidd eu hyspryd a'u hiaith, o holl bapurau y deyrnas.' Beth pe crynhoid yr holl enwau drwg, y gelanedd o ddifriaeth, y pentyrau o ddirmyg brwnt, anheilwng ac isel, a bentyrwyd ar Mr. Gladstone gan glerigwyr ac ereill yn eu hareithiau cyhoeddus, cyn, ac ar, ac wedi'r etholiad diweddar;—ie, yr holl anwireddau dybryd a ddywedwyd arno, ac a gyhoeddwyd am dano yn newyddiaduron Toryaidd ac Eg- lwysaidd Lloegr,—beth pe cesglid ac y cy- hoeddid hwynt oil yn gyfrol ar eu penau eu hunain, meddwn, ie, beth hefyd ? Oni fyddai y gyfrol hono yn waith i'r oes hon hyd ddiwedd oesau amser ? Taflai Billingsgate ei hun i'r cysgod am byth. Na soniwch am foneddig- eiddrwydd mwy, nes dysgu boneddigeiddrwydd eich hunain, yn gyntaf. Ond beth a wneir etto ydyw y cwestiwn. Yn gyntaf, ac yn benaf oil, cadw llygaid craffus ar, a gofal manwl am y cofrestriad o flwyddyn i flwyddyn: ymdrechu, hyd y bo modd, na adawer un Rhyddfrydwr yn y sir- oedd a'r bwrdeisdrefi heb fod ei enw ar restr yr etholwyr. Esgeulus iawn fuwyd yn hyn hyd yma. Dylid trefnu goruchwylwyr medrus a ffyddlawn yn mhob sir, ar hyn o orchwyl, a thalu iddynt am eu hamser a'u llafur. Ai ni ellid cael un Arolygwr Cyffredin tros Gymru oll, i fyned o amgylch i draddodi darlithiau, ar byngciau gwladyddol y dydd, cynnal cyfarfod- ydd cyhoeddus, &c., er cadw yr achos yn bar- haus o flaen llygaid y wlad ? a gofalu am fod y cofrestriad yn cael edrych ar ei ol ? Gallai ein cyfaill gor-ddoniol Kilsby wneyd gwasan- aeth anmhrisiadwy yn y ffordd hon, pe gellid ei berswadio i ymgymmeryd a'r gwaith. Y mae ei lythyrau dihafal yn y TYST wedi cyn- nyrchu effeithiau daionus ar laweroedd; ac y mae yn, drueni fod un Cymro heb eu gweled a'u darllen. Ni ysgrifenwyd dim erioed mwy miniog ac effeithiol ar y pyngciau yr ymdrinir a hwy ynddynt, yn yr iaith Gymraeg, na Saesoneg chwaith, na'r llythyrau hyny. Y mae pob un yn cynnwys gwerth arian o addysg a difyrwch-yn fyw o athrylith ac ar- abedd, ac yn fodelau o gyfansoddiad Cymreig- ieithol, llawn gyfartal i Bardd Cwsg, a Brych y Prif Oesoedd, mewn talent ac arddull: o ran hyny, ni raid dyweyd hyn i ddarllenwyr deallus y TYST. Cyn terfynu, y mae i ni air a'n cyfeillion Seisnig, pe gallem gyrhaedd eu clustiau. Bu gan Ryddfrydwyr Swydd Gaerloew (Glouces- ter) wledd fawr y dydd o'r blaen, i gydgyf- arch a chydlawenhau yn muddugoliaethau yr achos Rhyddfrydol yn y swydd hono, yn yr etholiad diweddaf. Yr oedd Canghellwr y Trysorlys, Mr Lowe, yn bresennol yn y cyfar- fod fel genau y llywodraeth. Diolchasant yn wresog iddynt eu hunain, am y gorchestion a wnaethent, a diolchodd y Canghellwr iddynt dros y weinyddiaeth. Cynnygiwyd, cefnog- wyd, a phasiwyd diolchgarwch calonog iawn hefyd, i Ryddfrydwyr Scotland, am eu gor- chestion hwythau o blaid yr achos; ond ni soniwyd un gair am Gymru! Cynhelid y cyfarfod ar gyffiniau Cymru, ac yn bendi- faddeu Cymru a wnaeth y gorchestion penaf yn yr etholiad, o un ewr o'r deyrnas. Ond ni fynai Mr Sais gydnabod hyny: ewyllysiai ef ignorio Cymru, a throi ei lygaid draw yn mhell tua Scotland, fel y. dywed y gwr doeth, am rywun, y bydd ei lygad nid yn ei ben, ond yn ddigon pell ynghyrau'r byd yn rhywle.' Cymmerwn ein cenad i awgrymu y dylai rhyw un o'n haelodau newydd etholedig wneud sylw ar hyn yn y Banquet a fwriedir ei rhoddi iddynt yn Llundain ar y 24ain o'r mis hwn.
LLYTHYK Y MEUDWY.-
LLYTHYK Y MEUDWY. (O'N MF,-UDWYDY RHWWG BRYNIAU GARTH MADRYN.) Clytwaith eto. Yn yr anwyl beth yw'r matter ar y bobl: mae arnynt gymmaint o ofn egwyddorion ag oedd o arswyd bwbachod, ys- prydion, a chanwyllau cyrph, ar drigolion yr ardal hon gan mlynedd yn ol. Mae rhyw dra- fferth anarferol i ddysgu egwyddorion i ddyn- ion cyhoeddus yr oes bresenol. Dyna drydydd llythyr Iarll Russell at Mr Fortescue ar am- gylchiadau yr Iwerddon. Mewn gwirionedd, mae yr Ynys Werdd a'i thrigolion yn boen a blinder parhaus i Loegr a'i gwleidyddion. Gwyn fyd nac ymftident bob coppa walltog o honynt tua gwlad y Gorfiewin i ni gael Ilon- ydd gan y ciwedwael truenus. Mae y Saeson wedi gorfod talu yn anrhaethol ddrud am gy- sylltu eu hunain a phobl y tattws a'r carpiau; ac y maent hwythau, y pryfed blinderus wedi talu yn ddigon drud i Babyddiaeth am eu dar- ostwng i waelodion isaf anwybodaeth, didor- aethrwydd, a thlodi. Mae tatws a Phabydd- iaeth wedi bod yn felldith a dinystr i bobl ag allasent fod yn gysurus a chyfrifol. Nid yw y creaduriaid ddim yn gymhwys i lywodraethu eu hynys heb gynnorthwy estroniaid, ac eto cwynant—ac nid, yn ddigon tebyg, yn ddi- achos-oherwydd anghyfiawnder yr estroniaid hyny. Dynodir hwynt gan holl ragoriaethau, yn gystal a diffygion yr hil Geltaidd. Mae ynddynt ormodedd o arian byw, a llawer rhy fach o sefydlogrwydd digyffro, a dyfal-barhad y Saeson trymaidd ond anturiaethus. Pe ym- unid rhagoriaethau y Sais a'r Gwyddel, gwnai yr amalgam,, a defnyddio gair fferyllaidd, dry- dydd dyn anaferol o gyflawn. Ond at yr Iarll, a'i glytwaith. Hwyrfrydig iawn yn cymmeryd ei droi o dywyllwch i oleuni ydyw Earl Russell fel Gladstone. Mae yn ofynol cynefino eu golyg- on a chanwyllau brwyn, lampau, a gas cyn y medrant ddal goleu tanbaid, dynoethawl yr haul. Mae gan ei arglwyddiaeth ffydd ddiys- gog mewn gwaddolion crefyddol. Nid ym- ddengys ei fod yn disgwyl y gwna neb ddweyd ei bader yn hwylus heb bresenoldeb llonawl y dorth. Y mae dros ddiwaddoli yr Eglwys Brotestanaidd yn yr Iwerddon, ond rhag i'r eglwys hono orfod byw trwy ffyeld ac ar rodd- ion gwirfoddol ei hedmygwyr a'i cheraint, y mae am roddi iddynt ychydig o gymhorth tym- horol i wasanaethu eu dydd a'u cenedlaeth. Gwnai estyn ychydig dafellau o'r dorth fawr i'r Pabyddion a'r Presbyteriaid, fel y byddo tipyn fwy o galon yn y rheiny i gasau a mell- dithio eu gilydd. Dyma ei gwneud hi yn galch. Dyma glytwaith o'r fath waethaf. A golygu fod ei Arglwyddiaeth yn cael ei ffordd, sut y galluogid ef i foddloni y cardot- yniaid gwancus. Pwy fedrai dafellu yn ddi- gon trwehus i ddiwallu eu hangenrheidiau? Fe fyddai helynt arswydus gyda'r gorchwyl o dori brechdanau i'r creaduriaid hyn-llawn cymmaint, os nid mwy ag sydd ynglyn a thori brechdanau i blant anniddig ac anhawdd eu boddio. Byddai ofh ar un fod mwy o ymenyn ar dafell y llall, neu ynte os na fyddai achos cyfreithlon i ffraeo ynghylch y brasder, ffraeid ynghylch trweh a hyd y dafell fara. Byddai eisiau grasusau holl seintiau yr hen Destament ar dorwr y brechdanau y diwrnod cyntaf y cynygai dafellu er rhoddi rhywbeth i felinau y cardotwyr i wneud heblaw malu ewyn dig- ofaint tuag ato ef ei hun. Yr ydym yn cyduno a'i Arglwyddiaeth gyda golwg ar un defnydd a wnai o waddolion yr Eglwys Wyddelig, sef eu cymhwyso at ddiw- yllu y tir. Go lew, Iarll Russell. Mae digon o eisiau diwyllu tir yr Iwerddon. Mae yno ddigon o fawndir ag eisiau gwneud rhywbeth amgenach o hono na chyfiesu a chodi cardau ar grymogau Pat yn ei gaban myglyd afiach. Eisiau cyntaf dyn ydyw bwyd: a phe dodid rhywbeth yn mol Pat heb datws, byddai rhyw obaith am ei dderchafiad. Gwarchod pawb! nid oes genym air anmharchus i'w ddweyd am datws llawdog, a byddai yn ddiflas cynyg cin- iawa hebddynt, ond mae yn warthus meddwl nad oes dim rhywbeth mwy sylweddol yn nynion oddimewn creaduriaid rhesymol mewn gwlad Gristionogol. Peth newydd yn y tir er hyny ydyw fod eglwyswr fel Iarll Russell yn son mor iach ei yspryd a chyfanei galon am ddefnyddio arian cysegredig yr eglwys at ddy- benion mor anysprydol ond nid anghrefyddol a sychu corsydd, caledu migneni, diwreiddio hen foncyffod, digaregu meusydd, planu perthi, ac amryw bethau angenrheidiol eraill er cynnor- thwyo tir yr Iwerddon i gynnal ei thrigol- ion a bara, caws, a chig, yn lie y tatws trag- wyddol. Eisiau gwell bywoliaeth a—dysg fydol sydd ar Pat druan. Mwy o gig, a Rai o seremoniau Pabyddiaeth; mwy o fara, a llai o lythyrau maddeuant yr offeiriaid. Os gwir yr hyn glywsom Ward Beecher yn ddweyd wrth fyfyrwyr New College, Llundain —fod gau athrawiaethau a heresiau yn cael eu cenedlu gan afu a chylla allan o gywair, yr ydym yn credu 'pe byddai yn hawsach byw gyda Pat, ac yn hawddach i Pat ei hun fyw heb boeni rhyw un neu rhyw rai byth a hefyd pe cai amgenach ymborth na bwyd moch, a rhywbeth amgenach am ei gorphilyn na chrug o garpiau mor ffenestrog fel y mae y ventilation ei babell o leiaf yn berffaith. Ond wedi'r cyfan peth sobr iawn ydyw fod eglwyswr yn cynnyg ysbeilio arian y cyssegr, a'u bydoli trwy eu defnyddio at ddybenion daearol. Llanwer bol Pat druan, ac yna fe fydd yn hawddach ei droi at Brotestaniaeth. Dywed- weh chwi, bobl ddoeth y TYST, y peth a fynoch chwi, y eylla, ydyw y brif ffordd i sereMadau dynion ac anifeiliaid. Ond nid oes dim perygl, yr ydym yn meddwl, y ca clytwaith truenus ei Arglwydd- iaeth ei wneud yn yr Iwerddon. Fe fydd yn rhaid i fyfyrwyr Maynooth a'u hathrawon ddysgu eu gwersi heb gymhorth y deng mil ar hugain a dderbyniant yn awr oddiwrth lywod- raeth Brotestanaidd. A oes rhyw reswm mewn talu dynion o bwrs y wlad am ddysgu yr ath- rawiaethau a ystyrir yn gyfeiliornus a din- ystriol gan y talwyr eu hunain. Gwaddoli heresiau, celwyddau fel y credwn ni Brotes- taniaid! Dywedodd yr Anrhydeddus H. A. Bruce yn Scotland, yr wythnos ddiweddaf, na cha dim clytwaith ei wneud yn yr I werddon-àiwadd- oliad hollol neu ddint-ie neu ddim yn wir. Gadewch i ni gael rhyw graig-egwyddor ar yr hon y gallwn yn ddiofn orphwys, rhued y gwyntoedd a fynont, a chynddeirioged tonau y mor hyd nes ymdreuliont mewn trochion, ni syflir mo honom oddiar ein sylfaen. A beth ddywed ein darllenwyr am y dydd hynod hwnw pan efallai y tydd ein gwyr mawr yn son am gymhwyso gwaddolion eglwys Loegt. at ddybenion daiarol? Efallai fod hwnw-ie hyd yn nod hwnw yn nes atom nag y mae llawer yn gobeithio neu yn ofni. Eithaf gwir ydyw yr hen ddiareb Ladinaidd, sef fod y duwiau yn ysbeilio yn gyntaf o'u synwyrau y sawl fwriadant eu dinystrio. Tori wnaiff y llinyn os tynir ef yn rhy dyn. Fe wna hyd yn od abwydyn icingo pan yn cael ei sathru. Nid yw Toryaid ddim yn deall, druein o honynt, ddeddf I action a re-action-' Eu gormod rhysedd a'u cosba. Y nhwy (troed- igaeth iddynt) yn ddigon sicr fydd wedi bod y prif offerynau i roddi i ni y ballot. 1, Ni ddaw drwg i un, na ddaw da i arall.' Pe buasai y gorthrymwyr deillion ond gadael yr etholwyr i weithredu fel y dewisent yn yr etholiad di- weddaf, ni fuasai dim cymmaint o'n seneddwyr wedi cael eu troi i fod o blaid y ballot. Mae rhai o honynt wedi cael eu dychwelyd i'r ffydd hon trwy weinidogaeth finiog ac effeithiol siomedigaethau. Mae Gladstone a Bruce yn esiamplau o bobl wedi cael bendith ar eu cys- tuddiau. Fe gostiodd troi y blaenaf o Ryd- ychain yn go ddryd i'r Eglwyswyr Toryaidd, a mi gant hwy dalu rhent go drom am ei droi allan o gynrychiolaeth Swydd Lancaster. Bu- asai Bruce i mewn dros Ferthyr; yn ol pob tebygolrwydd, pe buasai y ballot yn meddiant y dosparth gweithiol-y lluosocaf o gorph yr etholwyr. Gwell fuasai genym wneud heb y ballot, ond o ddau ddrwg y lleiaf wna pob dyn synwyrol ddewis. Nid twyll twyllo twyll- wr,' medd yr hen ddiareb Gymreig ac os cawn ni y ballot, fe fydd llawer cant o gaethion gynt yn ymogoneddu twyllo eu meistri tir trwy addaw pleidleisio dros eu dyn hwy, ac yna wneud yn gwbl yn y gwrthwyneb i foddio eu hunain. Yn wir, tywyllu y mae hi ar Dory- aid yn mhob cyfeiryd. Yr ydym yn eu cynghori i drefnu eu ty-gwneud eu tes'ment, a gadael swm da ar eu hoi i dalu am ysgol plant tlodion ac ysgolfeistri, fel ffrwyth addas i'w hedifeirwch am y pechod a'r ffolineb o ymladd yn erbyn cyfiawnder, gwirionedd, a chwareu teg. Syned Gwy, Bawgwy, Elan, a Chlaerwen, ynghyd a'r holl ddyffrynoedd trwy y rhai y rhedant, oblegid bu pendeflg-a live Marquis —nid amgen y Marquis of Hartington, a'r Postmaster General yn cadw cyfarfod politic- aidd yn Rhaiadr-gwy, nos Lun, wythnos i'r diweddaf. Tewch chwi, etholwyr Cymru, bawb ac oil, a pheidiwch a'ch brolio ynghylch y gwyr urddasol a etholasoch i'ch cynyrehioli yn y Senedd, oblegid fe ga Swydd Faesyfed wr mwy urddasol fyth i'w chynrychioli hi a'i defaid yn nghapel Sant Stephan. Nid oes derfyn ar ryfeddodau: ac ni chafodd, fe gym- mer y Meudwy ei lw, un Marquis erioed y fath gynnulleidfa i'w wrando ag a gafodd un Hartington yn Rhaiadr-gwy. Trueni na fu- asai Leach yn fyw i gael tynu darlun rhai o'r hen lychod original a agorent eu cegau fel drws cart-house i wrando ar bendefig byw yn traddodi ei genadwri wleidyddol yn eu clyw- edigaeth. Ac ar ol y gwasanaeth fe yfwyd, yr ydym yn sicr, lawer gwydraid o gwrw, os nid rhywbeth cryfach, wrth bwyso a mesur y Marquis. Yr ydych chwi, bobl fawr y TYST yna tua Le'rpool, yn meddwl mai chwi ydyw pob peth, ac yn ddigon parod i roi ergyd i Faesyfed a'i thrigolion ond gwna y sheepwaTk o sir eich curo chwi yn yffion. A ydych chwi yn meddwl mai baw yw dybaco oblegid ei fod yn ddu ? Yr oedd gan fwrdeisefi Maesyfed statesman i'w chynrychioli yn mherson y di- weddar Syr George Cornewall Lewis, yr ysr golhaig goreu yn Nhy y Cyffredin, a Chang- hellydd y Drysorlys, pan oedd gan lawer sir a bwrdeisdref yn Nghymru neb i'w cynrychioli hwy ond cathod ar lun creaduriaid rhesymol. Mae Dr. Richardson, a Mr. Walter Roland Jones, brodor o'r Bala, a disgybl selog i'r Parch. M. D. Jones, a diacon yn eglwys yr Annibyn- wyr yn Rhaiadr, yn gweithio eu goreu dros y Marquis, ac er fod ei wrthwynebydd Tory- aidd, Mr Phillips, o Abercwmhir, yn byw o fewn saith milldir i'r dref, ac yn anarferol o barchus fel boneddig a thirfeistr, ac er y gwna un arall o'r tirfeddiannwyr mwyaf dylanwadol a pharchus yn y gymmydogaeth ei oreu glas drosto, ni raid i'r postmaster general ofni dim niwed yn Rhaiadr, tra y bydd ganddo fwyafrif o 250 yn Maesyfed, ac y gwna yn burion yn Llanandras, ac yrysgubai bob peth o'i flaen yn Nhre'r Clawdd. Nid oes mwy o siaivns gan Mr Phillips i fyned i'r Senedd nag sydd gan Sincin Dafis o Philadelphia i gael ei ddewis yn frenin Spain. Yr ydym yn wir ddiolchgar i Mr Green Price am roddi ei sedd i fyny er mwyn gwasanaethu Gladstone: ond o ran hyny, fe ga fel ar ei frechden, ac fe haeddai, am hyn o hunanwadiad-Three cheers for the Rads a'u Marquis.