Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

9 articles on this Page

AT IFHOWYR MERTHYR, YAYNOK,…

News
Cite
Share

AT IFHOWYR MERTHYR, YAYNOK, AC ABERDA-R. 3DONEDDIGION,—Mae yn awr ddeuddeng mis er pan y deallais,—heb ddim awgrym na eliais o'm lioebri,ondiiiewnmoddpei-H,titli-vvii-focldol,-focl ey-f- arfodydd cyhoeddus wedi eu cynhal yn Merthyr ac Aberdar, yn mha rai y pasiwyd penderfyniadau yn fy marrm i yn un cymhwys i gynnrychioli eich bwr- deisdi-ef yn y Senedd. Yn fuan wedi hyny, cyflwyn- wyd y penderfyniadau hyn i mi trwy ddirprwyaeth o foneddigion parchus iawn, ynghyda gwalioddiad i gynyg fy hun yn ymgeisydd yn yr Etholiad nesaf. Er mor ddwys y teimlais y fath anrliydedd, ni wncuthviin yn frysiog ei dderbyn. Dymunais, cyn dyfod i unrhyw benderfyniad, roddi cyfleustra helaeth i ohm ddyfod yn adnabydd- us a mi, ac a'm golygiadaxx politicaidd. Felly, yn ystod y cynliauaf, telais ymweliad a chwi, ac an- erchais bump o gyfarfodydd cyhoeddus gorlawn, gan roddi eg-lurhad llawn o'm golygiadau ar brif byngcian cyhoeddus y dydd. Nis gallai dim fod yn fwy caredig a chalonog na'r derbyniad a roisoch i mi; dim yn fwy unfrydol a brwdfrydig na'r gymeradwyaeth a ddatganasoch trwy lafar a phleidlais dros y syniadau a leferais y pryd hwnw. Cadarnhawyd y gymmeradwyaetli yma, yr wy'n deall, ar ol hyny, mewn dull mwy pwyllog fyth, trwy addewidion cofnodedig lhurws mawr yn eich plith i'm cefnogi gyda'ch votes pan y deuai dydd prawf yr Etholiad i ben. Y mae'r amser hwnw, foneddigion, yn cyflym ag-os- hau, ac, yn unol a'r ymrwymiad a roddais yn yr olaf o'r cyf arfodydd cyhoeddus hyny, yr wyf yn awr yn dyfod yn mlaen i gynnyg fy hun fel ymgeisydd am eich cefnogaeth, ac i hawlio cyflawniad y pender- fyniadau a'r addewidion yn fy ffafr, ar sail pa rai y clerbyniais y gynnrychiolaeth gynnygiedig. Y tir neillduol ar ba un y gwnaethoch i mi yr anrhydedd o'm dewis i fod yn ymgeisydd, oedd hwn :-Gan fy mod yn Ymneillduwr, tybid fy mod yn cleall :ac yn cydymdeimlo (mor bell, fodd bynag', ag sy'n angenrheidiol i'w cynrychioli) a golygiadau a dpnuniadati trigolion y fwrdeisdref, mwyafrif dirfawr y rhai ydynt Ymdeilldnwyr. Y mae hwn, mor bell o fod yn sectaraidd, yn syminudiad gwrth- sectaraidd hollol, a hyny mewn ystyr bwysig iawn— gan fod ei amcan i rwystro y monopoly gan un Sect benaethol, o gynrychiolaeth gwlad gyfan (oblegid yr oedd gennych olwg yn y mater yma nid ar eich bwrdeisdref eich hunain yn unig, ond hefyd Gymru i gyd) tair rhan o bedair o drigolion yr hon sy'n perthyn i enwadau crefyddol eraill, iawnderau ac interests y rhai a fynir eu hamdcliffyn yn barhaus yn y Senedd yn erbyn rhagorfreintiau hunanfeddianol a honiadau arbenigol yr un Sect benaethol hono. Y mae'r holl resymau dros y fath ddewisiad y pryd hwnw, yn awr yn llawer mwy priodol a grymus, oblegid eglur yw mai y cwestiyn- au pwysicaf a raid fod o dan sylw y Senecld a'r wlad am gryn amser i dd' od, fyddant y cyfryw a ddalient berthynas agos iawn ag Ymneillduwyr, ac i ben- derfynxx y rhai, yr wy'n mentro credu, y bydd eu cymhorth o werth mawr, oherwydd y mae gan- ddpit argyhoeddiau eglur ar y pyngciau a ddeuant yn mlaen i'w dadleu. Mae n a-of e-an lawer o honoch am y pwj'sigi'wvdd a roddais yn fy anerchiaclau yn yr Jtiydrer arnwngc yr Eglwys Wyddelig, a'r modd diamheuol yn mha un y deliais mai ei dadgysylltiad ynllwyr ydyw yr unig ffordd foddhaol i gael ymwared oddiwrtli y fath ddrwg ac anghyfiawnder anferthol. Y mae'r golyg- iad yma er hyny wedi ei ddal allan gan Mr. Glad- stone, a'i dderbyn gan lais unfrydol ei ganlynwyr fel yr erthygl gyntaf pa nghredo y Blaid Ryddfryd- ig. Ond, mi a bleidleisiwn drosto nid am ei fod wedi dyfod yn bwngc plaid, ond am fy mod wedi fy argyhoeddi erys talm o'i gyfiawnder cynhenid. Ar bob cwestiwn 0 RYDDID CREFYDDOL, nid wyf yn hawl- io goddefiad, ond cyfartaledd (equality) trwyadl, gan y credwyf na ddylai yr un dinesydd gwladgarol ddyoddef mewn un modd gyda golwg ar ei iawnder- au gwleidyddol ar gyfrif ei argyhoeddiadau crefydd- ol. A chan nas gellir byth gyrhaedd y cyfartaledd trwyadl yma tra y bydd un sect mewn undeb neill- duol a'r Llywodraeth, yr wyf yn dadleu dros ddad- gysylltiad yr undeb hwnw, nid yn unig fel ammod hanfodol i gyfiawnder dinasol a chymdeithasol, ond fel y peth mwyaf tueddol i gynnyddu purdeb a llwyddiant yr eglwys. Gyda'r golygiadau hyn, prin y mae'n angenrheid- iol i mi ddyweyd y pleidleisiwn dros ddilead y fath anghyfiawnder, yr hwn a esyd Ymneillduwyr mewn sefyllfa is-raddol Tw cyd-ddeiliaid perthynol i Eg- lwys Loegr, pa un a'i gyda golwg ar daliad y Dreth Eglwys, neu eu mynediad, ar dir hollol gyfartal, ag eraill, i'r Prif Ysgolion, a'r Ysgolion G-rammadegol, a rhydd-ddefnydd o'r monwentydd plwyfol. Gyda mwy o hyfrydwch fyth y gwnawn gefnogi Rhvdd- had Crefydd oddiwrth ei chysylltiad llygredig a'r Llywodraeth. Y mae y cwestiwn o ADDYSG, yn ddilys, yn dech- reu dyfod i agwedd newycld, a gofyna am ymdrin- iaeth eang a chynwysfawr. Yn yr ystyriaeth am y mater hwn, arweinir fi gan y ddwy egwyddor fawr yma—yn gyntaf, i wneudAddysg ynddo ei hun mor gyftredinol a chyfiawn ag y byddo'n bosibl; ac yn ail, wrfch wneud felly, cymmeryd gofal eiddigus fod hawliau cydwybod yn cael eu hamddiffyn gyda phob manylrwydd. Nid ydwyf mewn un modd yn addef fod pob cwestiwn Diwygiadol wedi ei benderfynu gan y mesur y llynedd. Y mae Dosraniad yr Eisteddle- oedd eto vn bur amvastad ac anfoddhaol. Y mae taliad personol trethi, fel cymhwysder i bleidleisio, yn taflu anghyfiawnder creulon ar nifer mawr o'r Dosbarth gweitliiol, ac yr wyf yn barod i symmxid ymaith y drwg hwn. a'm holl egni. Yr wyf yn fwy cryf nal-, erioed dros y BALLOT fel moddion amdcli- ffynol i'r etholwyr, gan fy mod yn cwbl gredu na fydd helaethiad yr etholfraint hebddo, mewn llawer He. ddim amgen nag helaethiad i'r gallu i orthrymu a defnyddio dalanwad anlieg. Y mae llawer o gwestiynau perthynol i Ddiwyg- iad Decldfwriaethol a ymddanghosant i mi yn gnlw yn fawr am ystyriaeth y Senedd,—ac yn neillduol, y mae rhai deddfau mewn grjon y rhai a gynnorthwy- Wll yn ewyllysgar i'w dileu nen i'w lliniaru, y rhai )-clynt yn gwasgu yn drwm ar y Dosparth Gweithiol. ( yn eu gosod ar dir gwahanol i'w Meistriaid gyda golwg ar gytundebau am lafur, ac yn taflu rhwystr- au ar eu ffordd i ymuno yn rhesymol er mwyn am- ddiffyn eu hiawnderau eu hunain. Mewn perthynas i Faterion Tramor, yr wyf yn bleidiwr cryf i'r egwyddor o beidio ymyraeth a theyrnasoedd ereill—non-intervention—yn ei chym- Invysiad mwyaf eang a llawn. Dadleuwn dros ostyngiad mawr yn y Costau Cen- hedlaethol—yn enwedig y costau ynglyn a'n sefydl- iadau milwrol, y rhai ydynt nid yn unig yn arswyd- us o fawr, ond a werir yn y fath fodd ag sy'n peri g-wastraff ofnadwy ar arian y cyhoedd. Y mae cyflwr arfogol presonol Ewrop, yn,fy marn i, yn warth i gymeriad gwareiddiol y bedwaredd ganrif ar bymtheg, ac yn achos o ddyoddefiadau anrhaethadwy i'r bobl. Buaswn, gan hyny, yn llawen yn cefnogi unrhyw fesur yn tueddu i ddwyn y Prif Deyrnasoedd i gytuno ar rhyw gyfundrefn i benderfynu eu hanghydwelediadau heb rym arf na pliylor; ac i gyd-ostwng, ar unwaith, yr amddiffyn- feydd aruthrol y rhai sy'n awr yn tlodi eu trysorfeydd, yn gorthrymu eu deiliaid a beiehiau annyoddefol, ac yn peryglu heddwch y byd. Y mae rhai yn barod i'ch dirmygu chwi a minau trwy awgrymu nad oedd yr hyn oil a gymmerodd le yn yr Hydref ond host a swn gwag-nad oeddych yn medclwl dim yn ddifrifol yn yr arddangosiadau o groesaw a chymmeradwyaeth a roisoch i nù, ac y gwnewch fy ngwadu pan y daw dydd y prawf. Yr wyf yn hollol anghredu y fath dystiolaeth enllibaidd am fy nghydwladwyr. Gan deimlo yn hyderus yn ngonestrwyclcl eich penderfyniadau a'ch haddewid- ion, yr wyf yn penderfynu estyn cyfleustra i chwi i ymladd y frwyclr yma i'r eithaf—yr hon sydd frwydr nid am anrliydedd, ond am eich rhyddid eich hunain. eich hurddas, a'ch hannibyniaeth. Ydwyf, foneddigion, Eich ffyddlon a'ch ufudd was, HENRY RICHARD.

AT ETHOLWYE lVION.

AT ETHOWYE BWEDEISDEEEI Sill…

Advertising

TYSTEB Y PARCH. DAVID PRICE.

[No title]

__----->--------..------------_.----AT…

YR WYTHNOS.

AT DORYAID AEEOK. j TC -!