Y Tyst Cymreig

CYFARFOD CHWARTEROL YR ANNI- BYNWYR YN SIR FAESYFED. GAN KILSBY. (Par had o'r Rhifyn diiveddaf.) Mae mwy o dcbygolrwydd rhwng gyrfa dyn- ion a rhedfa afonydd na rhwng unrhyw bethau eraill yn ein byd ni. 'Dydd y pethau bychain' yw hi ar y rhan twyaf o afonydd ar eu cychwyn- lad o'u llefydd genedigaethol anhygyrch, a thrwy lawer o rwystrau yr ennillant gryfdwr ac y gweithiant eu ffordd i'r dyffryndir bras meillionog, coedog, ne yr adlewyrchir ar eu gwyneb gwydrdebyg cysgodau goedydd talfrig aralgangenawg na fedrent fyw yn y mynyddau lie tarddant. Mae boreu oes llawer dyn yn ddigon dinod a tlirafferthus, ei ganolddydd yn desog a llwyddianus, a'r hwyr yn dywyll a chymylog. Ta-rdda y Bachwy yn y Rhosgoch, ac am ychydig filltiroedd rhed trwy ganol dyff- ryn toraethog a thlws, ac yna cyfyngir ar ei gwely gan fryniau serth wrth odreon y rhai y Ca fawr drafferth i wneud ei ffordd am y rhelyw gyrfa hyd y man yr ymgymysga a dyfroedd Gwy. Ar ol esgyn o gul wely yr afon yn Nghraig-pwlldu, eyrhaeddasom o'r diwedd ddyffryn hyfryd a chydmariaethol wastad, ac yn dwyn arwyddion diymwad o wrteithiad. Yr oedd yr amaethdai yn rhai da a chyfleus, y meus- ydd yn obeitliiol yr olwg arnynt, a'r anifeiliaid yn edry £ h yn grynon a llowyrchus. Ar ol ei throedio hi yn ddiwyd am oddeutu awr cyr- haeddasom bentref byclian Castell Pain, gwedd- illion yr hwn sydd yn gyfleuedig- ar dipyn o gnwc ar ochr orllewinol y dyffryn, ac yn agos i'w odre mae capel bychan yr Annibynwyr, yn yr lm n yr oedd y cyfarfod chwarterol i gael ei gynnal dranoeth. Mae capel a,rall dan ofal Mr Griffiths, ac y mae hwnw o feVm chwarter milltir i'w dy, ac o fewn dwy filltir i'r Cas' Pain, ac yn yr hwn yr oedd y moddion cyhoeddus i ddechreu. Rhwng ymweled a Chraig-pwlldu, disgyn ar hyd lethri serthion y man hwnw a'u hesgyn, daearegu, rhedyna, a cholli ein ffordd yn y dyff- ryn, yr oeddym wedi hir dreulio y Uuniaeth a gawsem yn Nghafn Twmbach, a'r cropwl canol wedi myned yn ddiberswad, ac nid oedd yn bosibl pedestru yn mellach hyd nes dystewi llais y cylla a rhoi rhywbeth amgenach iddo i wneud na danfon deisebau i'r felin; a chan nad oedd- ym yn adwaen neb yn y dreflan, i mewn yr aeth- om i'r Maesllwch Arms, dan ddylanwad credin- iaeth gyflawn yn y ddiareb a dystia taw I gweh ceiniog na brawd.' Yr oeddym mor wancus a phe buasem wedi bod yn hel llwynog, a gorch- ymynasom de, ham ac wyau gydag awdurdod pobl yn gwybod y medrent dalu am a fwytaent, a chyda phwyslais digamsynied gwancusedd. Gyrasom genadwri o heddwch i'n dynion oddi- mewn gyda gwydraid o gwrw iachus, a dysgwyl- iasom yn amyneddgar am barotoad y trugaredd- au gorchymynedig, a thra yn arfer gras Job cawsom amser i sylwi ar y gwyddfodolion. Yn un gongl o'r ystafell eisteddai packman yr hwn a ddadebrai ei natur luddedig a llymaid o gwrw a phibellaid o ddybaco, tra gyferbyn ag ef yr eisteddai hen navvy o Wlad yr Haf o'r enw Robert Fowler, yr hwn yr un modd a lonai ei galon a bara a chaws a sudd yr heiddyn. Ym- ddangosai yr olaf, yr hwn oedd wedi gwaddodi yn yr ardal ar ol gorphen y Mid Wales Railway, yn bur gymodlon a'i dynged ac a'r man yr oedd ei linynau wedi disgyn, tra y grwgnachai y blaenaf oblegid nad ydoedd ei faich yn ysgafn- hau yn ddigon buan ar hin mor wresog. Dyna'r bwyd yn barod o'r diwedd, ac i mewn yr aethom yn ddwfn i serchiadau yr ham a'r wyau, gan Wneud ein hoi yn ddinystriol arnynt, nes peri i Wyneb gwraig y dafarn ddifrifoli i sobrwydd profedigaethus o chwerthinol. A bu tawelwch niawr yn ein rhanau mewnol, a ninau a deimlem yn gonservative dros ben. Radical yw pob dyn cyn ciniaw, ond ar ol ciniaw sylweddol mae pob dyn yn glamp o dory iach ei yspryd, a chyfan ei galon. Ar ol talu gofynion eithaf rhesymol ar ol gwneud argraphiadau mor n ar y trugareddau, prysurasom tua chapel ermon, gan ei bod hi erbyn hyn ychydig dros ben yr amser yr oedd yr oedfa hwyrol i ddechreu. Pan gyrhaeddasom y synagog ddiaddurn hon oedd ysgolfeistr cloff o Huntington school pregethu, ond can gynted ac y croesasom y trothwy, dyma fe yn cau ei enau ac yn arfer rhyw ddiwydrwydd anarferol i ddianc o'r pulpit er mwyn rhoddi lie i'r dyeithriaid. Llefarodd o honom, a gorphenwyd yr oedfa. Gwersyll- y noson hono yn nghartref cysurus y Parch. tor y1 yn byw ar ei dyddyn ae og ei hun, ac yn cael ei amgylchu gan bob cystir dyuaunadwy-ty helaeth, a phrospect da iawn o dan loffty gegin, nid amgen na llawer o hams, ac yn nghymdeithas frawdol ystlysau moch ac eidionau, ynghyd a'thafodau y rhai hyny druain. Mae Mrs Griffiths yn ddynes lan- deg, siriol, garedig, ac yn medru y gelfyddyd o drefnu ei thy i berffeithrwydd. Cawsom y mab, a'r unig blentyn, yn fachgen hawddgar, gwyl- aidd, a gwybodus, ac hoff o lyfrau. Cyn gorphen hanes y Cyfarfod Chwarterol, rhoddwn amlinell bywgraphiad y penteulu ger bron ein darllenwyr, canys teilynga hyn ar ein llaw. Ar ol swperu, chwiffio mygyn, a thipyn o ymgom siriol, aethom i orphwys, ond nid cyn i'r rhedynivr gael addewid gan fab y ty i'w ar- wain boreu dranoeth i'r Rhosgoch (150 o gyf- erwau o fawndir gwastad), sef tarddle y Bach- wy, a thrigfan ei frenines, set y Royal Fern. Cysgasom yn felus, ac heb wrando llais yr aderyn, ac mewn amser cyfaddas dychwelasom i Cas' Pain erbyn oedfa deg o'r gloch. Nid oedd ond tri o weinidogion yn bresenol heblaw gweinidog y lie, ac nid oedd y gynnulleidfa dros ddeg ar hugain, a chyfrif Robert Fowler, sef un o sediments y ffordd haiam. Yr oedd Robert, yr hwn sydd yn wyngalchwr wrth fodd calon gwragedd glanwaith, wedi cael gwaith gan Mr Griffiths, ac yn ystyried taw ei ddyled- swydd oedd mynychu y cysegr ar yr achlysur presenol mewn ffordd o dalu'r pwyth i fugail y y lie, a sicrhau rhagor o waith. Ni thraddod- wyd ond un bregeth, ac yna awd i Lanyrafon, ffarm fawr yn ymyl y pentref, yr hon a ddelir gan, yn ol tystiolaeth Mr Griffiths, un o'r dyn- ion goreu yn yr holl wlad. Wrth fyned i'r lie hwn, esgynasom i goppa glaswelltog gweddill- ion yr hen gastell, lie yr arferai pobl, pan yr oedd Mr G. yn ifanc, yinneillduo ar ddyddiau y ffeiriau a gynnelid yn y pentref, i ymladd a'u gilydd. Ymladdent un round, ac yna aent i'r dafarn i ddisychedu eu hunain, ac yna atti hi drachefn, ac felly yn y blaen-paffiaw a photiaw bob yn ail-hyd nes goddiweddid hwynt gan y nos. Ond mae'r arferiad annuwiol hon wedi ei difodi er ys talm trwy ymdrechion ac esiampl crefyddwyr yr ardal. Ar ol prydnawnfwyd cysurus yn Glanyrafon, dychwelasom i'r cyfar- fod prydnawnol, pan yr oedd oddeutu deugain o bersonau yn bresenol. Pan yn dynesu at ddrws y capel, canfyddem Robert Fowler yn prysur blastro cymydogaeth pyst yr unig ddrws sydd ar y synagog, ac ofnem mai plastro wnaethai yr hen bryfyn trwy holl ystod yr oed- fa, ond er ein llawenydd daith i mewn, gan eis- tedd yn ymyl y drws a'r llwy forter yn ei law, gan ei symud hi yn ol a gwrthol tra bu dau wr yn pregethu, a chan gyfeirio ei olygon tua'r ddor, fel pe buasai calon Robert a'i Iwy forter gyda'r gwaith annorphenedig oblastro oddi- allan, yn hytrach na chyda'r gorchwyl oedd yn myned yn ralaen yn y capel. Ar ol yr oedfa brydnawnol, aeth yr hen wyngalchwr i'r Maes- llwch Arms i yfed iechyd iddo ei hun, ac yni- ddengys iddo wneud hyny yn hytrach ar yr heartia, canys yn yr oedfa hwyrol, pan yr oedd y capel bach yn llawn, siaradai wrtho ei hun ar glyw, yr hyn a ogleisiai dipyn yn ormod ar y bechgynach yn ei ymyl. A chan i un o'r llefarwyr ddygwydd dweud gair neu ddau go finiog yn erbyn y meddwyn, gan, ar yr un pryd, bwyntio yn ddifeddwl yn y cyfeiriad lie yr eis- teddai yr hen blastrwr sychedig, gwnaeth ei gydwybod yntau gymhwysiad mor bersonol o'r cerydd, fel y ffromodd yn arw, a chan gynted ag yr oedd y bregeth drosodd, ffwrdd ag ef i'r Maesllwch Arms, er mwyn yfed y cerydd i ebargofiad. Druan o'r hen wyngalchwr Duw drugarhao wrtho, meddwn ni o'n calon. Yr oedd y gwrandawyr yn eithaf astud, a'r canu yn anarferol o dda. Gobeithio i'r cyfarfod atteb rhyw ddyben daionus. Yn ein llythyr nesaf a gorphenol, bydd genym ryw hanesion pur hynod i'w rhoddi am bersonau a llanau hynod cymydogaeth Cas' Pain. (I'w orphen yn y nesaf.)

Y CYFARFOD DIWYGIADOL YN LIVERPOOL. (O'r Porcupine.) Yr ydym fwy nag unwaith wedi diystyru y Cymry am eu dull difrifol o dreulio gwyliau y Sulgwyn; ond rhaid i ni gyfaddef y tro hwn fod ein gwawd wedi ei ddiarfogi, a gorfodir ni i'w mawrhau, ac yr oedd yn dda genym gael eu hefelychu. Tra yr oedd poblo genhedloedd eraill yn diotta ac yn ymhalogi; tra yr oedd mabsantau Tranmere yn arddangos golyg- feydd o drachwant a llygredd a allasant beri Priapus wrido, a phob tafarndy yn Liverpool yn drewi ac yn rhuo gan loddest a ffieidd-dra, yr oedd y gwyr sobr, dianwadal, a dynol hyn-sef y Cymry-yn mwynhau eu cyfarfod cawraidd at ddybenion crefyddol yn y Philharmonic Hall, a'u cyfarfod cawraidd at ddy- benion gwleidyddol yn yr Amphitheatre. Da iawn chwi Gymry gwrol! Y mae gwleidyddiaeth a chref- ydd yn gwneyd ac yn ail wneyd cenhedloedd; y mae bywyd yn unrhyw fan os bydd yn aros ychydig o ddynion penderfynol ar y ddau bwngc ardderchog yma. Y pwngc gwleidyddol fodd bynag ydyw yr agosaf at linell Porcupine. Yr ydym yn ddyledus i'r Cymry am gynnorthwyo i adfywio Rhyddfrydiaeth trwy ddyfod a Mr Bright i'n plith ni. Drachefn a thrachefn ymae Porcupine wedi nodi allan mor gloff, carpiog, dienaid, a thruenus yr oedd Rhyddfrydiaeth yn ymddangos yn Liverpool. Os tuedda ymweliad Mr Bright a Liverpool, a'i hyawdledd, i anadlu bywyd newydd iddo, yna bydd genym i ddiolch yn wresog i'r Cymry calonog a diwyd am ei gymhell i ddyfod atom. Yn ddiddadl y mae gan y Cymry gwynion eu hun- ain y dylid eu gwrando yn ebrwydd. Gosodwn o'r neilldu yn awr bwngc yr Eglwys yn hollol, yn sicr rhaid fod rhyw ddiffyg ofnadwy yn bod yn y gyfun- drefn etholiadol hono a'r nis enfyn gynnifer ag un cynnrychiolydd Ymneillduol i'r Senedd allan o wlad sy'n nodedig am ei anghydffurfiaeth. Dywedir yn gyffredin fod y Cymry yn nwydwyllt a phenboeth- y ond rhaid i ni ddyweyd eu bod wedi goddef y sefyll- fa afresymol yma ar bethau gydag amynedd neilldu- ol. Rhaid i ni ychwanegu hefyd fod y bobl a dreul- iant eu gwyliau (y rhai a dreulir gan eraill i borthi eu melus-chwantau, ac mewn difyrweh anifeilaidd) i gyffroi y wlad dros eu cwynion, yn lied sicr na raid iddynt eu dyoddef am lawer mwy o amser. Y maent wedi rhoddi esiampl dda i Ryddfrydwyr Liverpool. Y mae Mr Porcupine yn tynu ei het iddynt, a theimlai yn" falch i gael gwisgo y geninen genedlaethol ar y diwrnod priodol.. (O'r Liverpool Courier.) Nos Fercher, yn y Royal Amphitheatre, gwthiwyd y Gymdeithas Ddiwygiadol Gymreig i for tymestlog gwladyddiaeth. Pan glybuwyd fod Mr John Bright wedi addaw anerch y Gymdeithas Ddiwygiadol Gymreig yn Liverpool, tynwyd sylw llawer at y Gymdeithas nad oedd yn gwybod dim am dani o'r blaen. Yr oedd gradd o gywirdeb yn sylw hynod y Cadeirydd, sef, mai Liverpool ydyw prif ddinas y Dywysogaeth, canys yr oedd llawer iawn o bobl Cymru wedi dyfod i wrandaw araeth Mr Bright, ac i gynorthwyp Mr Gladstone yn ei ymosodiad ar Eglwys Unedig Lloegr a'r Iwerddon. Am saith o'r gloch yr oedd y cyfarfod i ddechreu, ond pan agorwyd y drysau am chwech o'r gloch, ymwthiodd miloedd i'r adeilad fawr, a llanwyd pob cwr a chongl ar unwaith. Dylid cofnodi fod y gyn- nulleidfa o'r nodtvedd mwyaf parchus, ae nis gallasai y cyfarwydd lai na chanfod y givahaniaeth rhyngddynt yn hyn o beth a'r cynnulleidfaoedd gwladyddol a arfer ant ymgyfarfod yn yr Amphitheatre. Newyddiadur Tori- aidd. ydyw y Liverpool Courier.

BLAENAU FFESTINIOG, Nos Sabbath, Mehefin 28ain, traddodwyd Pregeth Angladdol yn Salem, yn y He uchod, gan y Parch. W. Roberts, y gweinidog, ar yr achlysur o farwol- aeth Mrs. Ellen Owens, Talywaenydd, yr hon oedd yn aelod cyflawn a chymeradwy o'r eglwys gry- bwylledig.- W. Parry.

MANION 0 FYNWY. Mae genyf lawer o bethau y tro hwn i'w dyweyd, ac anhawdd gwybod braidd yn mha le i ddechreu; beth bynag rhaid dechreu yn rhywle, a waeth i mi ddechreu am wn i yn SALEM. Pregethwyd pregeth angladd Mrs Jenkins yno nos Fawrth y 26ain o Fai, gan y Parch E. Hughes, Hir- wain. Daeth cynulleidfa dda yn nghyd, a chafwyd pregeth ragorol, ond gan ei bod i ymddangos yn y Diwygiivr a'r Dysgedydd, ni ddywedaf ragor am dani yma. Parhau yn isel y mae Mr Jenkins, ond hyder- af y ca nerth i ddal yn ngwyneb y tro. MACUEN. Cafodd plant yr ysgol de a bara brith y Llungwyr, > a chafwyd cyngherdd o hen donau yn yr hwyr. Te ardderchog, a phawb mewn tymer dda yn mwynhau eu hunain; y canu yn felus a soniarus odiaeth, a phawb yn hiraethu am gwrdd cyffelyb eto. Arwein- iwyd y canu gan Mr G. Morris. Adrodcfwyd amryw ddamau hefyd yn dda dros ben, ac yr ydym yn barod i ddyweyd fel yr hen ffarmwr a'i ferched, Dyma'r goreu eto a gafwyd yma.' Rhaid i ni ddyweyd gair etc am y Llungwyn yn CWMBRAN. Cafwyd yma turn-out godidog gyda'r gwahanol ysgolion. Cerddwyd dan ganu trwy y lie, a chan fod y llwch mor helaeth, ac ambell i awel o wynt yn ei godi yn gymylau, nid rhyfedd fod dillad pawb o'r plant agos yr un lliw erbyn cyrhaedd y cae. Nid tea party oedd yma eleni, ond math o pop party a chacenau crynion a bara brith. Mwynhaodd y plant ac ereill eu hunain yn ardderchog. Ni chynygiwyd am gyfarfod yn yr hwyr, ond gadawyd i bawb wneyd y goreu o'r adeg. Yr oedd y Parchn R. Lumley, D. Lewis, (B.) a T. Roberts, Bala, yn gwneyd eu goreu i wneyd pawb yn ddedwydd, a chlywais eu bod yn haner meddw ar bop. Rhoddwn air yn awr am GYFARFOD IJISOL RHYMNEY. Cymerodcl hwn le dydd Mawrth yr 2fed cyfisol. Pregethwyd am 2, gan y Parchn D. Jones, New Tredegar, a S. L. Jones, Machen; ac am 7, gan y Parchn S. L. Jones, ac E. Hughes, Penmain. Dechreuwyd y cyfarfod hwyrol gan y Parch W. Griffiths, Rhymney, a da oedd genym ei weled yn edrych gystal wedi bod yn y North. Deallwyf fad pobl y Gogledd wedi bod yn garedig dros ben wrtho, ac ni synem glywed ei fod yn station y Pant cyn hir eto yn gofyn am docyn i Oswestry neu rywle arall yn y North. PISOA. i Cynhaliwyd cyfarfod llenyddol, neu fel y myn rha ei alw, eisteddfod, yn y lie hwn dydd Mercher y 3ydd cyfisol. Cymerwyd y gadair am 6t o'r gloch, gan y Parch D. Davies. Beirniadwyd y traethodau a'r adroddiadau gan y Parch S. L. Jones, Machen, a'r canu gan Mr W. R. Jones, Abercarn; canwyd yn dda dros ben, ac yr oedd gwyr y traethodau wedi ysgrifenu yn rhagorol. Da genym weled Mr Davies a'i briod mor weithgar gyda'r hyn sydd dda. DYN WEDI YMGROGI. Nos Sadwrn y 30ain o Fai, cafodcl dyn o'r enw Hopkin Harry, o Maesycwmwr, ddigon ar fyw, ac felly aeth i'w dy, clodd y drws arno a chrogodd ei hun, ac yno y bu hyd fore dydd Llun heb i neb wybod am y digwyddiad. Nid oes neb yn gwybod pa beth a'i gyrodd i wneyd y weithred ryfedd; ond sylwyd yn ddiweddar ei fod yn dra isel ar amserau. Hen lane ydoedd, a saer maen wrth ei gelfyddyd, ac mewn amgylchiadau cysurus. Diolch am gadw synwyr yn ei le.-Gohebydd.

MARCHNADOEDD YR WYTRNOS. YD. LLUNDAIN, Dydd Llun.—Cymmerodd codiad o lID swllfc y chwarter le yn mhrisiau gwenitli cartrefol; ac yr oedd gwenith hamor yn ychydig yn uwch. Gvreithai baidd-car- trefol a thranior-ain brisiau yr v. ytlinos flaeiiorol. Y cyn- njTchion ereill lieb ua cyfne-widiad o bwys. NEWCASTLE, Mehefin 2ail.—Axai oedd y fnsnach mewn pob math o gynnyrch, ° a gostjTigodd y gwenitli 23 y chwarter Ccirch, ifa, a phys, 6c y ckwartcr yn is. Bla,yd Is yn rhatach. EDINBURGH, Mehefin Sydd.—Araf iawn oedd y fasuaeh mewn gwenith, a gostyngodd y prisiau o 28 i as y cli'ivarter. Haidd ya gwerthu yn araf, a'r prisaau Is yn is. BIRMINGHAM, Mehefin 4ydd.—Y cyfiernvad o wenith j'li fychan, yr hwn a wefthid am ostyngiad o 2s y chwarter. Y ceirch yn seiydlog. Ffa a phys yn cadw at y prfeiau. MANCHESTER, Mehefin 4ydd.-Nid oedd ond ychydig waii dyfod ynghyd, a'r fasnach yn araf. Gostyngcdd y gwenith Prydeinig 2s y chwarter, a'r tramor 6c y eanpwys, y blawd o Is i 2s y sach, ceirch o Ie y 45 pwys, blawd ceii'ch 6c y llwyth,:a ffa Aiphtaidd a'r grawn India 2s y chwarter. CAERLLEON, Mai 30.- Ychydig oedd wedi dyfod ynghyd i'r farchnad, ac ni chynnygiwyd ond cyiienwad byclian o wenith. Gostyngodd y gwenith 6c y bwsei. Ceirch a ffa yn cadw at y prisiau. 6ostyngodd grawn India 6e y eliwar- ter.

MASNACH MARCIINADOETfD CYMREIG. ABERGELE, Mehefin 6.—Gwenith, 21s Oci 22s C'c yr hob; haidd, 123 9c i 13s Ss yrjhob; ceirch, Us Oc i 10s yr Lob; ifa, 18s Oc i 18s 3c yr hob; blawd cehvli, 41s Oc i 44s Cc y 2 pwys. BALA, Meliefin 6.—Gwenith, 88s Oc i -10s 0c y Uawd ceirch, 108 i 42s Oc y pwn haidd, 123 Oc i lis 0c yr nob; ceirch. o 9s 0c i 9s 6c yr liob. Cig' eidion, o Go i Vy pwys cig da.fad, 6jc i 8c y p^ys ymenyn ii'res, lie i 12c y pwys ymenyn llestri, 00c i OOe y pwys. BANGOR, Mehefin 29—Gwenith,. o 6~s Oc i 65s Or y (.hwarter haidd, 37s Oc i 39s Oe; ceirch, 27s 60 i 20B Oc; blawd ceirch, 41s i 43s y 240 pwys. ymenyn iiies, 120 I lou y p » > s; ey 51 i 8c y pwys tig- dafad, 6c i 9c y pwys; hwyaid, 3s 9c i 4s Oc y cwpl; cywion ieir, o 2s Oc i 3s 9c y cwpl; wyau 7 am 6c. CASTELL NEWYDD EMJ-YX, Mehefin 5.—Gwenith, 88 Oc i 8s 6e y bwsel 64 pinlys haidd, 5s Oc i 5" 6c y bv, sel o 54 pwy. ceirch, 2s 9c i 3s 3s y bwsel o 40 pwys; ymenyn tiree, 12e i ISe. y pwys; llestri, 10c i UjjC y pwys; caws, 2ic i 2?c y pwys; cig eidion, 6c i 7Ao,; cig daf an, 6e i c y p^. )" i, cig llo, o 6c i i: ■ y pwps; pore, 6c i G.Vc y pwys; moch maWi', Ss i 8s So y 2;> pwys gwlan, o Is 4c i is 70 y pwys; pyoitws, o 2; 6 I 3s Oc„y bwsel. CAERFYRDDIN, Mehefin G.-C:weaitli, o 8s Oe i 9s 0c y bws. 1 haidd, 4s 9c i 5s 6c y bwsel; ceirch, 3s 3c i 3s 6c y bwt el o 40 pwys; blawd, 48s i 60s y saeh o 230 pwys. CAERNARFON, Mehefin 6.—Gwenith, o 02s i 66s Y ch">:iH haidd, 37s Oc i 39s Oc chwarter ceirch, o 27s lie i 2f)\ c y chwarter; blawd ceirch, o 40s Oc i 43s Oc y 240 pwy; s menm ffres, oOOciOOy pwys; -,v),,t-u, 20 am Is; cywion i. Is 4c i-is 6c yr un. RUTHIN, Mehefin. 8—Gwenith, o 22s i 22s 6e yr hob; haidd, 15s Oc i 15s 6c; ceirch, o 9s i 10s Oe yr hob ymenyn ffres, llAc i 12e y pwys llestri, 00c y pwys. CONWAY, Mehefin 6.—Gwenith, 21s Os i 22s Oc yrhob hdd, 12s 6c i 13s 6c yr hob'; ceirch, 9s Oc 10s Oc yr bob blawd ceirch, o 41s Oci 43s Oc y 240 pwys. CORWEN, Mehefin 5.—Gwenith, 35s Oe i ;3,s 0" y DWn. haidd. 12s Oe i 13s Oe yr hob; ceirch, 8s 0 i 9s 3-r hob; blawd. ceirch, 40s 0c i 42s y pwn; cig eidion, 6gc i 7je pwj-s; tag diii'ad, 7c i Sle y pwys eig Ilo, Oe i Oc; ymenyn ffres, Q 12c i lSc y pwys; ymenyn llestri, OOe i 000 y pwys. DINBYCH, Mehefin 3.—Gwenith, o 215 Oe i 22s Ge yr hob; haidd, 14s Oc ijlos Oc yr hob ceirch, 10s Oe i l&s.Sc yr hob ymenyn ffres, o 12e i 12gC y pwys yr ymenyn Ill i lie y pwys. GWRECSAM, Mehefin 4.—Gwenith gwvn, 10s. 0c i lis 3c v bwsel; coch, 10s 0c i lis 0c.; haidd, 0s 0c i Os^O^iceircli 4s 6c i 5s0c.; ymenyn ffres, o 12c i 14c y pwys; ci" eiiion, o 7ci 8e y pwys; eig dafad, o 6js i 8c cig llo, 7?;c. i S^o y pwys pytatws, 2s 6o i 38 00 y mesui1; hwya.id, 45 0. ii 4s Ge. LLANERCnnIEDD, Mehefin$.—Gwenith, 't5s Oc i O1. y chwarter haidd, o 37s Oe i 40s Oe y chwejaber cehch, o 28 Oc i 30s Oe y chwarter; pytatws, 2; 9c y 100 pwys ymenyn ffres, 11e i 12c y pwys cig eidion, o 7c ige y pwys; cig dafad, 8c i 9c y pwys cig llo, o 5c i 7c y cig Inoell ifres, Oe i 0c pwys. LLANGEFNI, Mehefin 4.—Gwenith. 615 i 64s Oe y chwarter; haidd, 36s i 38s oc ceirch newydd,, 2.6s 00 i 28s 0c ymenyn ffres, 13^0 i 14e y pwys; hallt, OOe. y pwys eig eidion, o 70 i 9c y pwvs cig dafad, 7c i 9c cig llo, 5c i 7c y pw}" pytatws 6s Oc y 100 pwys.

EJHYD-XBONT. Mai 22ain, traddodwyd darlith yn y lie uchod gan y Parch D. Roberts, Caerllarfon. Y testyn oedd 'Dr. Arthur Jones, Bangor.' Buasai yn brofedig- aeth i ni ganmol, yn ol ffasiwn y dydd, onibai ein bod yn gwybod na raid i Mr. Roberts wrth lythyrau canmoliaeth. Dig-on yw dyweyd fod y darlithydd enwog yn ei liwvHau goreu. Y myuediad i fewn drwy docynau swllt yr un a chwe cheiniog. Yr elw at adnewyddu y capel.

BLAENBLODAU, NEW INT. Mehefin yr 2il, cafwyd g-«dedd ragorol o do a bara brith gan Mr a Mrs Jones i ysgol Sabbath01 "Capel Nouni. Aeth y plant i lawr yn lluosog wedi gor- phen y wledd ragorol. Cahvyd areithiau bywiog, a hynod gynhwysfawr, gan Mri. Jones, 1Ia8J, Xouui; Harries, Cwmiar: Davies, Doleuduon; B?niaimn Morris, a'r Parch D. Williams, Rhyaybont. Oanodd yr ysgol hefyd amryw dclarnan rhagorol. Ym- adawodd pewb wedi eu gorfoddlom. GoiivbydL

Gwnaeth yr ardrefnwyr adroddiad maith gan erfyn ar i'r ty orfodi Mr Charles Woolley i roddi ei dystiolaeth. Difyna yr adroddiad yma hefyd dyst- iolaeth Thurlow Weed, yr hon a addefai fod y Sen- eddwyr wedi cael eu tueddu i bleidleisio dros rydd- had trwy lwgrwobr. Caed allan y brad yma trwy gymmeryd meddiant o holl hysbysiadau pellebrol y Western Union a Swyddfa Washington. Gwneid hawliad pellach, ond gwrthwynebid ef gan y pwyll- gor. Ymddistoyddiad Mr Stanton.—Rhoddodd Mr Stan- ton ei swydd i fyny fel Ysgrifenydd Rhyfel ar y 26ain o'r mis diweddaf, a chyflwynodd hi i ofal y Cadfridog Townsend, ac mewn llythyr ffurfiol gwnaeth y peth yn adnabyddus i'r Arlywydd, ac wrth arwyddo y llythyr dynoda ei htm, Ygrifenycll Rhyfel.' Yn ddiweddarach yn y dydd, ymgymmer- odd y Cadfridog Thomas a'r swydd oddiar y Cad- fridog Townsend. Is-Lyivydd yr Uiiol -Dalaetliati.-Ymgyfarfu cyfeill- ion Mr Charles Francis Adams, cyn-weinidog America yn llys Lloegr, yn New York, y 23ain o'r mis diweddaf, er cefnogi ei bennodiad ef fel y person cymhwysaf i'r is-lywyddiaeth. Yr oedd y cyfarfod yn un o'r rhai mwyaf brwdfrydig. Y Rhyfel Abyssiniaidd. Cafodd Syr Stafford Northcote, y telegram canlynol oddiwrth y Prif- gadfridog yn Abyssinia :— Suez, Mehefin 6. 'Nudul Wells, Mai 30.—Yr wyf yn gobeithio gallu cario yr adran olaf o'r milwyr yn ddiogel trwy dramwyfa Sooroo, a chyrhaedd i Zoulla ar y laf o Fehefin. Ffarweliais a Kassa yn Senafe ddoe. Byddai yn well peidio anfon llythyrglud neillduol i Abyssinia eto. Byddwch cystal a hysbysu awdur- dodau y llythyrdy am y symmudiadau. Anfoner fy llythyrau personol i, a llythyrau fy swydd, i Suez.' Daeth y newydd canlynol gyda telegraph Malta ac Alexandria:— Suez, Mehefin 6. Y mae deg o swyddogion, a 154 o fibvyr y 3rd Dragoons wedi cyrhaedd yma o Abyssinia, ac ant ymaith ar fwrdd y Crocodile. Arosodd y Consul Cameron yn Annesley, oherwydd afiechyd. Cynhadledd Heddweh Cydgenedlaetlwl. Y mae y gynhadledd hon yn ei heis-teddiad yr wythnos di- weddaf yn Berne, wedi penderfynu ar fesurau grymus tuag at ledaenu egwyddorion heddwch rhwng gwahanol wledydd. Llwgrwobrivyo er rhyddhau yr Arly wydd Johnson.- Yn union ar ryddhad yr Arlywydd, mynodd yr ar- drefnwyr dros y ty, fynu dal Mr Woolley o Cincin- mo nati, goruchwyliwr Democrataidd, a thyst ar y prawf, ar y cyhuddiad o lwgrwobrwyo Seneddwyr i bleidleisio dros ryddhad, ac am gydgastro ag ysgrif- enydd yr Arlywydd. Gwrthododd Mr Woolley dystiolaethu, ac erys yn ngharchar. Taith y Tywysog Napoleo)i.-Y mae y Tywysog hwn wedi cyrhaedd i Vienna ar ei ffordd i Constan- tinople, a bwriada newid ei gynllun o deithio trwy aros yn y ddinas hon wythnos yn mhellach. Ca ei groesawu yn gyhoeddus.

ABERYSTWYTH. YR HYN A GLYWAIS.—Mi glywais nad ydyw Doc- tor Oven ddim yn gallu gwella pawb a phob clefyd, er ei fod yn ceisio. Mi glywais fod y Parch J. Davies, Salem, wedi darlithio y dda iawn ar 'George Muller, Bristol,' a bod elw ei ddarlith at gapel Cwmerfin rhwng X20 a 125. Well done! Mi glywais fod Mr Davies wedi cael galwad un- frydol oddiwrth eglwys barchus Llanymddyfri. Mi glywais fod eglwysi B srth a Clarach wedi penderfynu rhoi galwad i Mr W. Williams, Cein- wyson, Coleg Caerfyrddin. Mi glywais fod bwriad i gael dau liberal yn aelod- au dros Sir Aberteifi. Yn awr am danir wyr Ceredigion Ystwythyn.

CAERFYRDDIN. DARLITH.—Yr oedd Miss Rees (Cranogwen), yn darlithio yn Heol-dwr, Nos Wener diweddaf, ar Pethau Chwithig.' Yr oedd y cynnulliad yn lluosog, ar ddarlithyddes mewn dull chwithig yn ym- drin a phethau chwithig. COLEG CAEEFYKDDIN.—Y mae Mr J. Foulkes, Bethesda, Arfon, wedi cael galwad o Ty Ddewi, ac wedi ei hateb. Y mae Mr Foulkes yn ddyn ieuangc talentog a gobeithiol, ac nis gallai eglwys Ty Ddewi wneud dewisiad doethach. Bendith ar yr undeb. TONIC SOL-FA.-Arholodd y Parch W. Thomas, Bwlchnewydd, Mr D. L. Jenkins, W. Williams, a J. Foulkes, myfyrwyr, ddydd lau- diweddaf, am yr Intermediate Certificate. Aethant drwy yr arholiad yn foddhaol. (

HAELIONI CANMOLADWY DUG DEVONSHME.-Cod- odd y Dug urddasol hwn gapel Wesleyaidd yn Woodland, ger Ashopton, ar ei gost ei hun. Y mae y Wesleyaid wedi bod yn llafurio yn y parthau hyn am yn agos i ganrif, ond nid oeddynt hyd yma wedi gweled eu ^e^dyn glir i gael capel. Dilynwyd yr apeliad at y Dug am gymhorth, a'i waith yn ym. gymeryd a'r holl goet o godi un ei hun,

PORT TENNANT, ABERTAWY. Rhoddodd yr eglwys a'r gynulleidfa uchod wledd ragorol o de a bara brith, i blant ac athrawon yr ysgol Sabbothol, Llun y Sulgwyn eleni. 4.-d-ddod- iad oedd hwn i de a gynaliwyd at dreuliau y capel y 18fed o Fai. Cawsom hin werthfawr, cyn- nulliad da, ac yn yr hwyr ddarlith ddoniol ac adeil- adol, gan y Parch F. Samuel, Soar, ar Oliver Gold- smith.'

YSTALYFERA. WERN.-Cynhaliodd ysgol Sabbothol y Wern ei chyfarfod llenyddol eleni fel arferol, ddydd Llun y Sulgwyn. Yn y prydnawn eisteddodd holl blant yr ysgol yn y school-room, i fwynhau y te a'r deisen fraith. Yr oedd y rhai hyn wedi eu darparu yn rhad gan y boneddigesau; mae clod uchel iddynt- eu zel dros yr ysgol mor effeithiol. Am saith o'r gloch, dechreuodd y cyfarfod llenyddol. Daeth cyn- nulleidfa luosog yn nghyd; yr oedd y capel yn rhwydd lawn. Llywyddwyd gan y Parch O. Jones. Beirniad y farddoniaeth, &c., oedd y Parch B. Thomas, Gurnos; y canu, Mr T. Morgans, Cilmaen- gwyn. Gwobrwywyd amryw am ragori mewn traethodi, barddoni, adrodd, darllen, a chanu. Cafwyd cyfarfod bywiog ac adeiladol: amlygai lafur mawr yn mhlith deiliaid yr ysgol.-Francon.

BRYSTE. IJydd Llun. Cymanfa y Trefnyddion Calfinaidd.—Cynhaliodd y T. C. eu Cymanfa Flynyddol arferol, ar ddydd Sul y Sulgwyn a'r dydd Llun canlynol, pan y pregethwyd ar yr achlysur gan y Parchn. J. H. Jones, Ph.D., M.A., Coleg Trefeca, a D. Charles Davies, M.A., Llundain. Cafwyd pregethau hynod o bwrpasol a da, gwrandawiad astud, a chynulliadau mawrion. Pregethodd y Parch. D. Charles Davies oddiar destyn nos y Stdgwyn na chlywodd ond ychydig o ddarllenwyr y TYST bregeth oddiarno, oddieithr iddynt gael y anrhydedd (?) o gael eu cloi oddifewn i'r gaol, sef,—' Yr hwn a ladrataodd, na ladrataed mwyach,' &c. Ond os oedd y testun ar rai ystyriaethau yn dra llym, cafwyd pregeth fwyn a dyddorol. A rhaid i ni ddyweyd, cyn gorphen a hyn, fod y ddau bregethwr a nodwyd yn feddylwyr mawrion, ac yn bregethwyr o'r radd flaenaf. Ymweliad y Maer ag Eglwys -Redelif.-Y mae yn hen arferiad i Faer Bryste ar ddydd Sul y Sulgwyn i dalu ymweliad ag eglwys Redeliff,-ac ymweliad rhwysgfawr yw,—y mae yn ei wisg a'i gerbyd maeiu yddiaethol, ac ymae aelodau y Cynghor Trefol yn dyf- od gydag ef. Eglwys Redcliff yw yr eglwys fwyaf yn y ddinas hon, a'r eglwys Blwyfol (Parish Church) fwyaf yn y byd. Y mae llawer o brif ddynion y deyrnas wedi dyfod gannoedd o filldiroedd i dalu ymweliad a'r eglwys ardderchog hon. Yr -Etholiad.-Fe gymer ddiseddiad Miles fwy o amser na mae llawer yn credu. Feallai y cymer yr ymchwiliad chwe mis, mwy neu lai, ac fe gostia fil- oedd o bunau,—fe wyr y Toriaid diegwyddor a digywylydd hyn, a dyna y ffordd y darfu iddynt lwgr-wobrwyo i'r fath raddau.—Ond costiad a gostio, ei ddiorseddu gaiff,-a chymerir gofal yn y dyfodol na chaiff yr un tarw Toriaidd dalu ymwel- iad a St. Stephen eto, o'r ddinas hon.-T.

WYDDFAI. CAPEL SFiox.-Prydnawn dydd Sul, Mehefin 7fed, cynnaliodd deiliaid yr Ysgol Sabbothol yn y lie uchod, eu Cyfarfod Adroddiadol, pryd y cymerwyd y gadair gan y Parch. W. Morgan, a Uanwodd hi yn ddeheuig fel arferol. Yr oedd yr adroddiadau a'r darllen yn lied dda ar y cyfan, ond y mae yn ddiameu genyf y gallasent fod yn well, pe buasai ychydig yn rhagor o ymdrech yn cael ei wneuthur. Ond na fydded iddynt ddigaloni, yn hytrach bydded iddynt fyned rhaddynt, yw dyraimiad- Un oedd yno.

ROE WEN. Cynhaliodd yr Annibynwyr eu cyfarfod pregethu yn y lie uchod, yr 2il a'r 3ydd o Fehefin. Pregeth- wyd ar yr achlysur gan y Parchn E. Edmunds, Dwy- gyfylchi; L. Humphreys, Patagonia; J. Williams, Caecoch; J. Rowlands, Rhos; a J. Roberts, Conway. Yr oedd yn gyfarfod agoriad yr addoldy newydd yn y lie uchod. Y mae yn gapel bychan eadarn, hardd ac ysgafn. Hwn ydyw yr addoldy cyntaf i'r Anni- bynwyr yn y lie, a gobeithiwn y caiff ei lenwi yn fuan a phobl gwir dda a drfeyddiol,—Gohebydd.

ABERSYOHAN. Cynhaliodd yr eglwys Amii.byn.ol yn y lie uchod ei chylchwyl flynyddol Sabbath, Mehefin y 7fed. Pregethwyd yn y gwahallOl odfaon gan y Parch D. Griffiths, (T.C.), Aberaman, yn Grymraeg, a'r Parcli W. Alonzo Grriffiths, Abersyehan, yn Seisonig. Yr oedd y cynnulliadau yn anarferol o luosog, y casgl- iadau yn. dda, a'r weiiiidogaeth yn finiog. Y mae Annibymaeth yn blaguro yn y lie o dan weinidog- aeth y brawd ieuanc Mr Griffiths, a bwriedir gosod carreg sylfaen English Congregational Chapel i lawr cyn diwedd yr haf. V ARTEG.-Cynhaliodd yr eglwys uchod ei gvvy flynyddol y Sabbath olaf yn Mai. Pregethwyd gan y Parch F. Samuel, Abertawe, yn Gymraeg a Sa^son- ig. Y nos Lun canlynol, traddododd Mr Samuel ei ddarlith ragorol ar 4 Oliver Goldsmith.' Cymmer- wyd y gadair gan y Parch W. Alonzo Griffiths, Aoersyohan. Aeth pawb adref yn foddlon.

Tabernacle Newydd, ar Abraham Lincoln a'i am- serau.' Daeth yno gynnulleidfa luosog yn nghyd. Cymmerwyd y gadair gan y Parch. O. Thomas. Derbymwyd y Darlithydd gyda chymmeradwyaeth uchel. Dilynodd hanes Abraham Lincoln o'i ened- igaeth i'w farwolaeth, yn neillduol yn ei gymmeriad cyhoeddus fel Arlywydd. Yr oedd ganddo rai-dar- luniadau tyner a thoddedig nes tynu dagrau agos o bob llygad. Anaml y clywais ddim yn fwy effeithiol na'i bortread o'r olygfa pan oedd y milwyr yn troi allan i'r frwydr gan ffarwelio a'u perthynasau. Rhydd y Ddarlith lawer o wybodaeth am wir achos y gwrthryfel, a'r angenrhaid a osodwyd ar y Gog- ledd i'w roddi i lawr trwy rym arfau. Parhaodd am awr a hanner yn gTyf ond yn lied bwyllog. Cyn- hygiwyd diolchgarwch iddo gan Dr Rees yr hwn a eiliwyd gan-Mr Thomas, Birkenhead, ac a gymmer- adwywyd yn unfrydol. Mr Stephens a gynhygiodd ddiolchgarwch i'r Cadeirydd, a chefnogwyd hyny gan Mr Roberts. Ymadawodd pawb wedi eu cwbl foddhau. Rhaid i minau roddi cwlwm ar fy llythyr yn y fan yma er fod genyf lawer rhagor i'w ddyweyd.