Y Tyst Cymreig

ABEEDAEE, Cynnaliodd eglwys Moriah, Anian, ei cliylclrwyl flynyddol eleni ar y 24-ain a'r 25ain o Fai, pryd y pregethwyd yn y gwahanol gyfarfodydd gan y Parchn. J. Matthews, Castellnedd; J. Williams, Castellnewydd Emlyn L, Lake, BlaeIllechau; J. Morgans, Cwnibach J. Thomas, Salem.Aberdare; a T. Llewelyns, Mountain Ash. Cafwyd pregethau da, hwyl dda i'w traddodi, a chynnulhad cla yn y gwahanol gyfarfodydd. Casglwyd hefyd yi, cida, wrth ystyried tylodi yr amseroedd ac arafwch masnach yn y dyddiau presen- nol, a chafwyd arvvyddion amlwg o foddlonrwydd y nef; ac ni hyderwn y bydd. y gwirioneddaa pwrsi"* a grvmus a draddodwyd yn nerth i'r eglwys, ac jn lachawdwriaeth i'r gwrandawyv.—(Jarre nig.

ABERSOCH. Ar y 2Tain a'r o Eai, cynaliodd yr Annibyn- wyr en cyxarfod blynyddol yn y He uchod. Pregeth- wycl gan y Parclm Thomas, Bangor; Stephens, Liver- pool; Evans, Llanbrynmair; a Griffiths, Bethel. Yr oedd y cyfarfod fel arferol, yn boblogaidd, a'r cyf- eillion yn Abersoch- vn garediar dros "ben i ddic'tlir- iaid,

AMLWCH. CynhaKwyd cyngherddau yn nghapel yr Annibyn- wyr, ddydd Llun y Sulgwyn, am ddau a phump o'r gloch. 'Llywyddwyd gan J. Mathews, Yew. Can- odd cor Bethel, Arfon, yn ardderchog, er boddhad i gynnuHeidfa luosog, dan aiweiniad y Parch R. W. Griffith, a Mr 0. Griffith. Caf-tv ycl cymhorth da at ddyled y capel, gan fod y cor yn rhodcli eu gwasan- aeth yn rhad, am yr hyn yr ydym. vn dra diolchsrar iddynt.— jr. Jones".

BETHEL. Dydd Saobath, y 31aill o Fai, cyiinaliwvd cyfarfod blynyddol yn Bethel, ger Croesoswallt. Gweinydd- wyd ar yr achlysur gan y brodyr C. R. Jones, Llan- fylliii; H. James, Llansantffraid a —— Gascoine, 0Croesoswailt. Nos Lun, troddoclwyd darlith ar Hunanddhvvll- iant,' gan C. E. Jones, YSvL Y Parch H. James yn y gadair. Yr ehv at gynnortlrwyo yr achos yn y lie;

BRYNTEG. Cyhhaliwyd cyfarfod blynyddol yn nghapel yr Annibynwyr yn Brynteg, g-er Castell-Hwchwr, Sir Forganwg, ar y 26ain a'r 26ain o Fai, 1868. Nos Lun, pregethodd y Parclm. Mr John, Manchester, a Mr Samuel, Zoar, Abcrtawe. Dydd Mawrth, am hanner tivr ivecii 10, pregethodd y Parchn. Mr Wil- liams, Canaan, a Mr Griffiths, Abertawe. Am. 2, pregethodd Mr Williams, Canaan. Am banner awr wedi 6, pregethodd y Parclm. Mr Bevans, Waunar- lwydd, a Mr Thomas, Bryn.—loon. Bry.itef/,

í,;>1' AJYJUB.JLCJ.TZ'DIT. 1. mae yn ddywenydd genym hysbysu iod yr eg- Annibynol yn Bethesda, MerUiyx Tydfil, -vredi rhodcli galwad iinfiydol i Mr Job Miles, myfyrivTr o'r coleg uchod, i ddyfod yn fugail arnjut. Y mae yr bresenol yn y drydedd flwycldyii o'i efrydiaeth go'sgawl,

C Dydd mawr yn ddiau yw Dydd Llun y Sulo-wyn b amser gyda phobl Caergybi, a clvna sy-dd yi! cvf- iaiiogi fwyaf at ei wneyd felly-fod y clubbers fel y pT'lwir hwy yn gjffreclin, yn cerdded y cliwmod } UTIT. Rhyw ddau glwb gwerth eu galw ar yr e^whwuw sydd yn y dref }TI awi% sef yr Odyddion Rechabiaid; mae yma un arall ond ei fod clebyg- c- A broi-i a thviill yr anadl olaf; chwareu teg iddo hefyd, mae wedi dal yn lied dda ac ystyried yr holl fc .c sydd wedi bod arno, ac fel yr "euog Frenhin Theodore yn ymdrechu cadw eu hun i fynu hyd y t'.iwedd. Mae y Rechabiaicl wedi chwanegu yn ddir- at eu nifer yn ddiweddar trwy ffurfio cym- 1 eithas o Rechabiaicl ieuainc, ac yn cldiameu os medr- ant ddal y rhai ieuainc hyn yn "cldiysgog y fiydcl gall y symudiad hwn fod o les i'r oes sydd yn e di trwy eu dwyn i fynu yn athrawiaeth Dir- Suibct. Rhoddodd yr Odyddion dro trwy y dref boreu j^ed-dy • ar eu ffordd i Eglwys St. Seiriol, lle y caw- eaxit hxegeth gan y Parch. T. Briscoe, periglor y plv/yi. i-r.eth y Rechabiaid allan yn strollg rhwng un a dau o'r gloch y prydnawn, yn cael eu harwain gan lije 5, Drum Band yr hwn sydd newydd ei ffurfio. Chwareusant yn sweet dros ben, yr oeddh yn yn beth newydd hollol yn Nghaergybi, a thynodd sylw cyffi-edmol. Nid rhyw lawer o'r Imtrumcvial Music a welir yn Nghacrgybi y dyddiau hyn. Bu yma dro yn ol ddau seindorf s--uii perthynol i wirioddolion yr anrhyd. W. 0. Stanley, A.S., a'r Hall i Capt. Rigby; c .id. rbyrrfodd dlflanodd yr olaf yn ei boll ogoniant, ac w. wna y HEll eiymddangosiad ond yn aaanJ. Cafvvjrd tyv/ydd hyfryd Dydd Llun, yr hyn oedd yn ehwanegu yn £ awr at bleser y dydd. Nos Wener diweddaf yn nghapel Hyfrydle cyn- haliwyd pwyllgor yn gyiswysedig o frodyr o'r gwa- hanol enwadau, er gwneuthur rhagbarotoadau ar ffy' Cyfarfod a gynhelir yma nos Iau y 4ydd cyfisol D;wn cysylltiad a ChymdeIthas Rhyddhad Crefydd. Ymwelwyr ar ran v /vymdeithas ragorol uchod iTydd y Parchn. D. Milton D.avies, Llanfyllin, a Joseph Jones, Borthaethwy. Dangoswyd y parodrwydd mwyaf yn y pwyllgor i gy dweithredu mewn unrhyvy fodd er hyrwyddo amcan y g-ymdsithas, a gwnaeth- pwyd pob parotoad angenrheidiol er dwyn y cyfarfod disgv/yliedig yn mlaen yn drefnus a riieolaidd. Bydd disgv/yliedig yn mlaen yn drefnus a riieolaidd. Bydd y cyfarfod wedi pasio cvn cvhoeddiafl V Tyst yr Ly wythnos hon. Cewch yr hanes yr wvtbnos liesaf.— GohebydcL

GOHEBYDD CAHOLBARTH MOX. Nid oes genyf fawr o ddefnydd at lytliyr yr wytli- nos hon eto. Y pwngc pwysicaf yn y wlad, o leiaf, yn yr ardal yma oedd, closbarthu, a chasglu papurau ynghylch cau y trfarnau. Ymddengys fod y mwy- afrif o ddigon o blaid eu cau. Cafodd y dyn oedd wrth y g-yaith sirioldeb mawr oddigerth o all Clywais fod un wvaig wedi bod yn lled datod-drwg wrtho, ond hawdd g"wj-bod ei bod o dan yr un teimlad yn ymosod arno ac yr oedd meistriaicl y Uyiiges oedd yn dyweclyd dewiniaeth yn dial ar Paul gynt,-Gobaith yr elw yn rhwjon o golli. Mae' n hen bryd i ryw atalfa gael ei osod ar ffordcl y fasnach mewn diodydd medclwol ar ddydd yr Ar- glwydd. Diameu genyf bod llawer o dafarnwyr ein trefydd yn bleidiol i roi atalfa ar y fasnach ar y Sabboth: ac y mae mor sicr o hyny, bod rhai yn ymlenwi gymaint o g-ynddaredd nes taflu y papur i'r tan. DYN JLECJIXC AVESI BODDI.—Cymerodd hyn Ie yn Bangor wythnos i nos Ian diweddaf. Bachgen o longwr oedd ef, a'i gartref yn y Caban Atir, Llan- cldyfnan, Mon. Ymddengys ei fod wedi ymollwng i raddan. go bell efo yr hen cldiodan ers tipyn o amser, er ei fod wedi bod yn' fachgen sobr am fiynyddau. Mae lie i ofni ei fod o dan ddylanwad yr alcohol nos Ian, a'i bod tua deuddeg neu un o'r gloch y boreu arno yn cyfeirio am ei lestr i'r Cei, ond ryw fodd syrthiodd dros y Cei i'r llaid, a chafwycl ef bump o'r gloch y boreu yn hollol farw. Nid oedd ond 26ain oed. Cludwyd ef adref i'w gladdu yn mynwent Capel Soar, Rhosfawr, lie yr arferai a gwrando yr efengyl mae'n debyg, pan y byddai adref. Clywais mai bach--eit -ctreclig, liofltus iawn oedd ef, ac yr oedd ei angladd yn profi bod y cymdogion yn ei garu. Yr oedd tyrfa fawr wedi dod yn nghyd i'w hebrwng i dy ei hir gartref. Gweinydclwyd yn y capel ar yr achlysur gan H. W. Thomas, Llangefni. Rhyfedd na bae rhywbeth yn peri i'n dynion ieuainc gymeryd rhybndd i jangadw rhag y diodydd meddwol. AREITHIO AE G-TMDEITHAS RICYDDHAD CEEFYDD.— Mawr y disgwyliad sydd yma gan lawer am gael y fraint o wrando ar y Parchn. J. Jones, (T.C.,) Menai Bridge, a D. M. Davies, (A,) Llanfyllin, yn siarad ar y mater uchod yr wythnos llesar. Cewch wyboel hanes y cyfarfod os caf fyw, a'r fraint o fyned yno.

CYFAEEODYDD BLYXTDDOL Y GWAIIAXOL EKWADATJ YN Y SIE.—Yr ydym yn debyg o gael cyfarfod yn Caer- gybi eleni, perthynol i'r "Wesleyaid (eu District Meet- ing). Nid bob bbwyddyn y ceir hyn yn Sir Fon, ond digwydd bod yn Mon eleni, a gobeithio y cawn fendithion trwyddo. Disgwylir dan gyfarfod mawr yn Llangefni, un gan y BedydCtyvyr, a'r Hall gan yr Annibyiiwyr, a dywedir bod liufen talent De a Gogleclc1 wedi eu sicrhau i wasanaethu ynddynt. esjm hefycl bod dau gyfarfod yn cael eu cynal yn yr un clref yr un nwyddyn, rywfodd, bydd y naill yn rhwystr i'r Hall, yn ei phoblogTwydd, heb law bod dau gyfarfocl yn bwysau go drwm ar dref fechan fol Llangefni. Bydd y Sasiwn, 'rwyf yn deall yn Llan- erchynteclc1, a'r cyfan i gael eu cynal ynghorph y ddau fis nesaf. Pwy ar y ddaear a fedr ddyweyd y result.

LLANBEDE, LLEYX. CYFAEFOD BLYXYDDOI.—Sul a Llun y Sulgwyn, cynnaliwyct cyfarfod pregetliu yn Salem, Llanbeclr. Pregethavycl gany Parchn. W. Roberts, Tanygrisiau; J. Roberts, Brymbo; J. Hughes, Bodedeym; W. Ambrose, Portmadoc ac L. Humphreys. Cyfarfod poblogaidd a Ilewyrrlvur,

LLANEWST. Cynnaliodd yr Annibynwyr eu cyfarfod blynyddol y Sulgwyn, fel arferol. Y pregethwyr oeddynt Dr W. Rees, E. T. Davies, Abergele; D. M. • Davies, Llanfyllin ac E. Stephen, Tanymarian.

PENCAE, MYNWY. Cynhaliodd y gwahanol Ysgolion Sabbotliol yn y He hwn a Victoria, eu gwyl flvnyddol fel arferol, Mehefin 2il, sef Llull y Sulgwyn. Yr oeddynt yn bedwar ar ddeg mewn rhif, ac yn rserthya i'r gwa- hrmol enwadau fel y canlyn:—jiedyddwyr 4, Anni- i.yn- r 3, Methodistiaid Calfinaidd 3, W-esleyaicl 2, Methcdistiaid Cyntefig 2; cyfanswm rhif yr ysgol- Iieigion a'r athrawon oedd 2707. Ffurfiwyd yr or- ymdaith fel arferol, tray fod ysgol N ebo (Eeuydd- wyr), sef y pellaf yn y cyLh, yn blaenori ac yn cael ei dilyn g'an yr ysgolion eraill yn ol eu safle ddaear- yddoi, hyd nes y daetliant i gwr pellaf Victoria, ac yna cychwy:asant ya un oryjvidaith fawreddog, dan ganu trwy Victoria a Gljm. Ebbwy, i fyned i gwmin a elwir J Fa tin y Pound, pellder o dair milldir o Vic- toria; yn yr fcwn. le yr anerebwyd y roiloedd oedd wedi clyfod yn nghyd, gan y Parch Edwards, (T. CToodacre, Seisoyiig); Edwards, (B.); aT. JeiTreys, (A,) Llywyddwyd gan. y Parch J. C. Williams, (B.) llywydd Y pwyllgor. Qanwyd clwy don gan y corau pertibyiLOl i'r gy/-aha-ol ysgolion, yn cael eu blaenori gan Mr J. Jones. Wedi gorphen y gwasanaeth cy- hoeddus, ymgasglodd yr ysgolion at en banerau, ac adymffurfiwyd yn un orpndaith eto, gan ddychwe1- yd xm ol yn yr un drefn, aphob ysgol yn ymadael a'r orymdaith pan yn dyfoc1 at eu capel en hun, lie yr oedd cyflawnder o ffrwyth y dail Indiaidd a bara brith wedi eu datl)arit ar eu cyfer, i'r hwn y talwyd gwarogaeth go dda wedi taith luddedig dros amrY7 orian. Yn yr hwyr cynhalivyd cyfarfodydd adrodd- iaclol, &c., gan yr ysg-olion yn eu gwahanol gapelydd, yn. y rhai y cafwyd eto wledd i'r meddwl. Gwobr- wywyd llawer o ymdrechwyr teilwng a llyfrau da. Felly y terfynwyd, yn ol y dystiolaeth gyffredinol, un o'r gorymdeithiau goreu a gafAvyd eto. Daeth i'r golwg unwaith drachefn, neith jonneillduaeth yn y lie, yn nghyd a dylanwad addysg grefyddol. Hanes y gwahanol gyfarfodydd yn y nesaf.—Nyfmj Ebbwy.

RACHUB, LLANLLECHID. RNYBYDD I BLANT.—Mai 18, digwyddodd damwain yn yr ardal hon i fachgen oddeutu deg oed, mab i z, 71 Griffith Jones, Tailor, wrth chwilio am nythod adar. Aeth at chwarel a elwir Tyn y ffiidd, ac wrth geisio ymestyn at nyth aderyn oedd ar y dibin, syrthiodd trosodd, amryw latheni, ac anafodd ei ben yn dost iawn, ond bu fyw o ddydd llun hyd ddydd Iau, pryd y bn farw wedi" dioddef arteithiau blin. Blaiit,-e3, m- merwch ofal yn eich anturiaethau drwg. DAMAVAIN ETO.—Dydd gwener, Mai 22, digwydd- odd damwain arall yn chwarel Cae Braich y Cafn, i nn o'r enw Jeremiah Williams, o'r lie uchod, clrwy i ddarn o'r graig syrthio arno, a'i anafu yn dcHrfa^vr yn ei ben a'i fraich, ond y mae'n dda genyf allu hysbysu fod gobaith cryf am ei adferiad.—XabaL

TALGARTH. Cynhaliodd myfyrwyr Aberhonddu eu Cymanfa Flynyddol yn Talgarth eleni ar y Sulgwyn. GAvein- yddwyd ar yr achlysur gan Meistri Vulcan Davies, James, Johns, Cranog Davies, Prosser, a Rogers.

ETHOLIAD BRYSTE. Bydd Llun. Y mae y ddeiseb yn erbyn dychAveliad Miles yn myned yn mlaen trwy raddau—fel yr haul trwy y Zodiac, ac yn mhen ychydig ddyddiau fe fydd dydd v. edi gwawrio pan bydd Miles o'i- Senedd, a Morley yn y Senedd.—Y 15fed o'r mis presenol yw y diwr- nod penodedig i dreio yr achos o flaensded committee yn Nhy y CyfEredin; gan liyny na aed y darllenydd .r 1 11 i clymher ddrwg, o henvydd yr oediad hyd hyny,— yr ydym yn penderfynu ei ddiseddu, a dyna ddigon am Jiyn-y—gan hyny byddwn amyneddgar am yehychg ddyddiau, a gwnaiff y Brysteaicl rhydd- frydig eich caloii lawenl'iaii,rl'.

CENHADAETH YR ANNIBYNWTE. Teimlwjrf yn ddiolchgar i olygwyr Y TYST am y lie maent wedi ei ganiatau i'r genhadaeth ynystody misoecld diweddaf. Ceisiaf gornel bychan yr Aryth- nos hon eto, i wneud sylw neu ddau ar bethau y credwyf y gellid eu newid er gwell. Gwyr llawer o ddarllenAvyr y TYST fod rhestr o enwau yn ymddangos yn adroddiad y gymdeithas genhadol, fel cyfarwyddwyr yn y(wlad., Medda y personau hyn awcim'dod i fod yn br'esenol yn nghyf- arfodydd blynyddol r ci-i'iirwyddwyr i yrnchArilio i weithrediadan y gymdeithas. Penodir hwjryn Lloegr yn gyffredin gan ganghenau eynorthwyol (auxiliaries) y Gymdeithas ac os bydd rhai o honynt yn Llundain ar adeg y cyfarfod blynyddol, disgAvylir iddynt fod yn bresenol ynddo, a defnyddio yr hawl sydd gan- ddynt, os gwelant eisiau, i edrych i mewn i weithred- iadau. y swyddogion. Nodir llawer o weinidogion ac eraill yn Ng-hymru yn y rhestr hon,' ond ymddengys nad oes neb neillduol yn eu penodi, ac nad ydynt hwythau yn ystyried y peth ond fel gwag anrhydedd heb .unrhyw awdurdod na chyfrifoldeb yn perthyn iddo. Gwelir weithiau enwau personau yn y rhestr hon yn hir ar ol iddynt feirw, ac enwau eraill na ddylent fod yno. Nid yw yn bosibl i'r swyddogion yn Llundain wybod pa gyfnewidiad a ddylid wneud yn rhestr y cyfarwyddwyr, oddieithr iddynt gael eu hysbysu o Gymru. Credwyf gan hynyy dylai cym- mania neu gyfarfod chwarterol pob sir benodi eu cyfarwyddwyr yn flynyddol, ac anIon eu henwau yn .yf_ brydlawn i'r swyddia yn Llnildain. Ac os digwydd rhai o'r personau hyny fod yn Llundain ar adeg y cyfarfodydd—a diamheu y-byddai amrai o honyn dylent fod yn bresenol i edrych i mewn i'r hyn a wneir. Credwyf y byddai hyn yn foddion i greu dyddordeb yn yr achos, yn gystal ag i helaethu 4 gwybodaeth ymarferol am weithrediadan y Gym- deithas. Disgwylir hefyd i ganghenau eynorthwyol y Gym- deithas benodi clirpi-wywyr ('delegates) i fod yn nghy- farfod haner-blynyddol y Gymdeithas. Hysbysir y personau hyny am adeg y cyfarfod, ac am yr hyn y bwriedir ymdrin ag ef; a .thelir y treuliau angen- rheidiol iddynt fod yn bresenol.. GAVLT nad yclyw yn angenrheidiol i'r dirprwywyr ymddangos yn nihob cyfarfod ond pan y byddo rhyw achos neillduol yn gahv am sylw, byddai eu presenoldeb yn ddefnyddiol. Credwyf nad oes yr un dirprwywr yn cael ei ben- odi yn N ghymru, a'r achos o hyny ydyw nad oes cangenati cynorthwyo1 priodol wedi en fruriio yn un rhan o'r wlad. Ymddengys i mi mai diffyg undeb a chydAveith- 'rediad mewn achosion cyhoedclus ydyw prif wall a gwendid Annibyniaeth yn Nghjanru. Cymerer un- rhyw ran boblogaidd o'r dyAvysogaeth, inegis ardal- oedd Merthyr, Dowlais, ac Aberdar, p&ham nas gall- ai y rhai hyn ymuno i ffurfio cangen—auxiliary—i'r Gymdeithas Genhadol, a phenodi pwyHgor blynydd- ol, ac anfon dirprwywyr pan yn angenrheidiol i gyf- arfodydd y gymdeithas. Teimhvyf yn sicr y byddai yn llawer mAvy bendithiol na'r drefn annhrefnus bresenol. Gellir dyweyd yr un peth am bob rhan o'r Dywysogaeth bron. Ac oni byddai yn well i oruchwylwyr y gymdeithas gael eu nodi gan gyfar- fod chwarterol, neu gymanfa y sir, nag yn ol y dull pi7eserio CAvymr gan lawer nas gwyclclant p sydd yn eu penodi. Yr wyf yn deall i gyfarfodydd chwarterol SAvydd Fynwy nodi eu goruchwvliwr eu hunain, a gwn fod y cynllun yn foddhaol lawn yn Llundain. Cyfeiriodd y 'Gohebydd' mewn llythyr yn y at y bregeth genhac101 Gymreig a arferid gael yn c Llundain yn Mai, a gofynai paham yr ataliwyd hi. Yr unig reswm ydyw diffyg trefn a chydweithrediad yn Nghymru. Beth fyddai hawddach na gosod sir- oedd Cymru yn rhestr yn ol llythyrenau yr egwyddor. ac i bob yn ei chylch i benodi, flwyddyn yn mlaen llaw, y gweinidog a ddewisent i'w cinrychioli yn ngwyl fawr yr enwad yn Llundain. Byddai hyny yn ber^faith foddhaol i swyddogion y gym- deithas, ac ni byddai achos i neb anfoadloni na grwgnach yn Nghymru. Awgiymodd y Goheb- ydd hefyd, fod angen cangen Gymreig o Undeb Cynnlleidfaol Lloegr a Ohymru. Yr wyf yn per- ffaith gydymdeimlo ag ef yn hyn: undeb a chycl- Aveithrediad ydyw prii angen Hnnibynwyr Cymru yn awr, o'r hyn. Ileiaf, felly yr ymddengys i mi; ac yr Avyf wedi. cael cyfleustra tra helaeth i weled sefyll- fa pethau. A ydyw yn ormod gofyn i'r cymanfa- oedd gymeryd syhv or peth, ac ymdrechu gAveithio teimlad yn y cylcmad hyn h—IT. Jones.

Y GYMANFA DDE-OKLLEWINOL. Trodd allan yn gysurus a llwyddianus iawn. Nos Lun, ymunodd yr eglwys yn Hebron mewn gweddi ar ran y Gymanfa a'r brodyr Evans, Caerdydd; Lewis, Brynberian, a Davies, Moriah. Boreu dydd Mawrtb, am 10, clechreuodd y Gynhadledd. Cewch ei hanes oddiwrth. ei hysgrifenydd—y Parch Joshua Lew's, He" 11 an. Yr oedd yn bresenol o Sir Benfro, 23; Sir Gaerfyrdclin, 20 Sir Aberteifi, 10; ac aUan- olion, 12 :-6:3 o weinidogion. Dechreuodd yr oedfa gyhoeddus ar y cae am 2, trwy ddarllen a gweddio gan y Parch A. Jenkyn, Cana, a phregethodc1 Tho- mas, Bethlehem, oddiar Zechariah xiii. 1, a Williams, CasteHnewydd, oddiar 1 Cor. ix. 19--22. Am 6, yn y capel, gweddiodd Jenkins, CydweH, a phregethodd y brodyr Evans, Caerdydd, oddiar Luc i. 1-4; Davies, Blaenycoed, oddiar loan xvi. 7; a Evans, Penbre, oddiar 2 Cron. xxxiii. 12, 13. Preo-ethid ar I," ,;21 amser yn Glandwr, Nebo, Cwm-miles, Login, Cefnpant, CAArmfelin, Abertygen, Hermon, a Bethel. Dycld Mercher, Mai 27ain, cadwyd yr holl oedfaon ar y cae, lie yr oedd rhyw bum mil o bobl yn nghyd. Am 7 y bore, gweddiodd y Parch B. James, Llan- deilo, a phregethodd Rees, Maenygroes, oddiar loan xviii. 36, a Thomas, Landore, oddiar Dat. iii. 12. Am 10, gAveddiodd Jones, Ty'nycoed, a phregethodd Davies, Siloah, Llanelli, oddiar Salrn cii. 16; An- thony, B.A., Tenby, oddiar Mat. xii. 49, 50; a Ro- berts, Caernarfon, oddiar Actau xiv. 17. Am 2, gweddiodd Jones, Ffynonbedr, a phregethodd Tho- mas, Brynmair, oddiar Esaiah Ivii. 1, 2, a Mathews, Castellnedd, oddiar Salm xlviii. 12, 13. Am 6, gweddiodd Thomas, Tresimwnt, a phregethodd Henry, Penygroes, oddiar Rhuf. viii. 17, a Davies, Bethania, oddiar Heb. ix. 2G. Y mae y Gymanfa bellach yn hanes. Darfu i ni ymdrechu lluddias meddwon wneuthurwyr i gario allan eu masnach fudr yn nghyfiiniau y Gymanfa. Bu y Parch D. Davies, lioad Surveyor, mor garedig a pheri i rybuddion argraffedig gael eu lledu i'r per- wyl na chaniateid adeiladu pebyll, &c., ar y brif ffordcl, ac anfonodd y police i wylio ond daeth rhai o aelodau y fasnach haerllug hon i'r brif ffordcl, a gwelwyd ar draws yr ardal engreifftiau o'u facture. LIe bynag ycynnnllo pobl er difyrwch, neu grefydd, neu fasiitch-i ffair, i Eisteddfod, neu Gy- manfa—ar ddydd Duw fel dyddiau eraill-bydd y bobl hyn yn ymgais am ehv drwg wrth ddistrywio pobloedd a dynoethi gwendid gwlad. Onid yw yn hen bryd i sefyll yn ei herbyn, Teimlwn yn ddiolchgar iawn i'n cyfeillion yn Nebo a Glandwr, ac i lawer o enwadau eraill, am eu cymhorth egniol a siriol, a da genyf gael lie i gredu fod pob gweclcliivr, cyfranwr, a gweithiwr wedi en talu yn eu mynwesau. Y mae arogl hyfryd ar ei liol, a pharodrwydd i'w chael eto yn y rhai a lafur- iasant. Hyderwn veled ffrwyth eto ar ei hoi yn fuan, ac yn mhen llawer o ddyddiau.—8. Eca/is, Hebron. 1!1

Y "TYST" YN HAEDDTT CEFNOGAETH. Foneddigion,—Mae helaethiad y TYST yn ychwa- negiad pAvysig at ei werth, yn ogystal a gwelliant yn ei jTnddangosiad. Yr oecld o'r blaen yn vvir werth ceiniog ond y mae yn bresennol yn rhy rad i da-lu, yn deilAvng am y gost enfawi', a'r llafur caled raid, o angenrheidrwydd, gymmeryd lie ynglyn a'i gy- hoeddiad, os nlt fydcl i'w gylclidaeiiiacl dclyblu. Y gofyniad fydcl yn cynnyg ei hunan i mi bob amser pan y gwelaf prospectus papur newydd ydyw, 'A oes ei eisieu 'r' Gwir nad oes unrhyw glyhoeddiad yn cleclireu ei yrfa heb fod llawleni yn cael eu gwasgarn drwy y AA'lad, er ceisio profi foci angen am y fath gyhoeddiad. Er fod enwau y cyhoecldiadau, yn fis- oiion, wythnosolion, a clyddolion yn 'lleng;' ac yn AArir, os cytmyddant i'r fath raddau yn y dyfodol, ag a wnaethant er pan ddilewyd treth y papyr, oflnvyf y bydd yn rhaid cael -act i'w indictio fel public nuisance. Ond ha, wyr, hyn sydd ynhynod, 'hynod iawn,' chwocll John Jones, Glan y gors, ynei i'r offeiriad oedd Avcdi colli ei orbAAysedcl, mae pob papur newydd a chylehgrawn wedi tori tir newydd iddo ei hun, ac yn llenwi gwagle maAvr. Wrth gwrs, fe wyr y meddiannwyi- fod eisoes lawer o newydd- iaduron yn y wlad; ond nid oes un yn cyfarfod a'r angen mawr a gyferfydd eu. papyr hwy. Rhaid cymmeryd yr hyn a ddyweder am yr hyn ydyw werth ond ni allaf fi yn fy myw weled fod eisieu nifer fawr o'r cyhoeddiadau presennol, gan fod y cyfryAV yn cael eu dwyn o'r wasg gyda'r amcan o ddefnyddio slang torn o catch penny. Gresyn ydyw hyny. Pan welais hysbysiad am y TYST, daeth yr un gofyniad i'm meddwl, A oes ei eisieu h' Attebais yn y fan, Oes, os bydd yn cael ei gyhoeddi fel papur newydd yr eiiAvad yn N ghymru; ond os ymsymuda ar yr un llwybrau a.g ereill sydd yn y Dywysogaeth, gellir ei hebgor.' Sylwais yn fanwl ar ei gynnwys- iad, rif yn ar ol rhif yn, er ei ymddangosiad; ac y mae yn dda genyf hysbysu fod genym bapur enwadol— organ yr Annibynwyr yn y Dywysogaeth. Ond yn lie cyfyngu ei hunan yn ormodol, y mae hyd yn hyn 0' wedi dangos y tact o gymmeryd i mewn bob peth sydd o ddycldorcleb a phwys i'r werin GrymrGig* 5 ac er mai papur neAvydd yr AnnibynAvyr A'dyw y TYST, y mae yn rhoddi y newyddion a'r g'ohebiaethau en- wadol mewn arddull mor rhycld a didramg-wydd ag y gall brodyr o enwadau ereill ei ddarllenheb dynu cilwg, cosi pen, bygwth, a myned i dymmher ddrwp-, a chaniatau fod y dyn oddifewn' yn ei ie. Os doeth a cla yclyw cael newyddiadur enAvadol, os pwysisr yn ngholwg yr enwad ydyw ei symmudiadau, os ydyw 11 h yr egwyddorion yn Averth eu gosocl ger bron y wlad, os oes awydd yn yr aelodau am lwyddiant yr enwad, os dymuna JT eglwysi ddyfod i gydnabycldiaeth a'u gilydd—meAArn gair, os dymuna yr AnnibynAvyr i'r enwacl fyned yn fwy o allu nag ydyw, i gynnydxlu mewn gallu, pleidier y TYST CYMEEIG. Fe fyddai yn dda genyf pe ea-nfyddwn fwy o sel enwadol- yn ein plith fel Annibynwyr. Edrycher ar ein cymmydogion y Wesleyaid. Y fath fawr sel y maent yn cldwyn dros bob peth enwadol. Ystyria rhai fod y cyfundeb hwn yn dwyn gormod o sel en- wadol neu ddynol, fel un o lwythau yr Israel ys- brydol. Ond yn sicr ddigon, os ydyw eu sel hwy yn ormod, y mae ein sel ni yn rhy fychan; ac os gadawn i'r TYST ballu ar y ffordd o ddiffyg cefnogaeth, profir hyn ar goedd gwlac1 er ein anglod. A gaiff hyn fod Atteber, Na chaiff; a deuwn allan i roddi y gefnog- ac-th hono iddo ag y dylem fel Annibynwyr. Buasai yn dda genyf pe bae amser ar fy 11a w i gry- bAvyll am ragoriaethau arbenig y TYST ond cry- bwyllaf am ei annhyblygrwycld egwyclclorol o barth caniatau i nodiadau personol, a llysnafedd cenfigen pob'l o feddyliau gAvenAvynig gael ymddangos yn ei golofnau. Mae hyn yn symmudiad pwysig tuag .at gael gAvasg Gymreig deg, lan, a boneddigaidd. Gan ddymtmo i chwi Iwvddiant tu draw i'ch dis- gwyliadau. 'YC1\yf, Y DAVYF, GWAS. '=:==::

Yn Nhy yr Arghvyddi nos Ian, clyAvedai Ardalydd Clanricarde wrth ddwyn i fyny adroddiad y pwyll- gor neillduol ar Fil Daliad Tir yn yr Iwerddon, mai oferedd oedd ei anfon i Dy y CyfEredin yr eisteddiad presenol, ac felly y gwnai ei dynu yn ol ar hyn o bryd. Aed trwy amrywiol bethau eraill, ond nid oedd dim dyddordeb cyffredinol ynddynt. Yn Nhy y CyfEredin, mewn atebiad i Mr Bruce, clywedai Arglwydd It Montague, fod y Llywodraeth wedi gobeithio gallu ymwneyd a holl hwngc addysg gycla mesur cyffredinol, ond yr oedd amgylchiadau yr eis- teddiad wedi eu gorfocli i dynu y bil hwnw yn ol. Mewn atebiad i Mr Murphy, dywedai Iarll Mayo y gwnai y papurau oeddynt wedi eu gosod eisoes ar y byrddau, ddangos pa beth oedd y Llywodraeth wedi farnu yn iawn i gynhyg mown ffordd o roddi breint- len i Brifysgol Babyddol yn yr lAverddon. Gwrth- odwyd eu cynhygiad gan yr esgobion Pabycldol a benodwyd i ynadrafod ar y mater, ac felly dylid edrych ar y .cwestiAvn yn awr ar ben. Yna ymffurf- iodd y ty yn bwyllgor ar Fil Diwygiadol Ysgotland, ac aed yn bur bell yn mlaen gydag ef. Yn Nhy yr Arglwyddi nos Wener, dywedai Iarll Kimberley wrth gyflwyno dwy ddeiseb dros ddiddym- iad y prawfebau crefyddol yn Mlirifysgol Rhyd- ychain, fod yr un gyntaf wedi cael ei harwyddo gan 102 o gymrodorion presenol a diAveddar y colegau, a'r ail gan 80 o lywyddion trigianol y colegau, pro- ffeswyr, ac athrawon. Wrth ystyried yr ychydig o addysg grefyddol a gyfrenid yn y colegau, a'r an- foddineb mawr oedd trwy y wlad yn herwydd par- had y prawfebau hyn, hyderai y cytunai eu harg- lAvyddi gyclag ef fod yr amser wedi dyfod y dylid agor y prifysgolion yn rhydd i'r holl genedl. Cefn- ogodd Arglwydd Houghton gais y deisebau. Gwrth- rncbai Arghvydd Carnarvon, a dywedai fod yr amser yn prysur neshau pan y dylid docl i ryw ben- derfyniad terfynol ar hyn, ac i'r ymneillduwyr cre- fyddol wneyd eu meddwl i fyny gyda pha ochr y troent—gydag Eglwys Loegr, gyda'r hon yr oedd- ynt o'r un ddaliadau am lawer o bethau; neu gyda eu gelynion proffesedig hwy yn gystal a gelynion yr Eglwys Seisonig. Wedi ychydig eiriau oddiwrth Dug Devonshire, Esgobion Ely, a Llundain, ac Iarll Camperdown, dropiwyd y maier. Galwodd larll Russell sylw at y ffaith fod y Prif-weinielog wedi hys- bysu y byddai iddo ddattod y senedd mor gynted ag yr oedd modd, ond nad oedd dim wedi cael ei wneyd tuag at hyny. Beirniadodd yn Ilym ymddygiad y Llywodraeth yn rheoli y genecll er gwaethaf y mwy- afrif. Ceisiodd Iarll Malmesbury amdditfyn y Llyw- odraeth, ac wedi hyny gohiriwyd dros wyliau y Sul- gwyn. Yn Nhy y Cyffredin yr un noson, dywedai Mr Disraeli mewn atebiad i Mr Gladstone, er ei fod ef a'r Llywodraeth yn parhau yn eu gwrthwyneb- rAvydd i'r Bil Oedfuddiadol, eto am nad oedd <>-an- ddynt un gobaeth i allu ei wella ni wnaent gj^nhyo- un gwrthAA'.ynebiad pellacli iddo. Nododd Mr WaL pole wrth ddwyn ger bron adroddiad y Pwyllgor Detholedig ar Fil y Terfynau, pa gyfnewidiadau a awgrymwyd yn nghynllun y DirprAvyAAwr. Mabwys- iadir y cyfnewidiad a nodai y Dirprwywyr yn Nghaer, ond erys terfynau Liverpool a Birkenhead yr un fath. Dywedai Mr Disraeli mewn atebiad i ymofyniad Mr Foster a Mr Gibson, fod y Llywod- raeth yn bwriadu cyfyngu eu hunain i'r Biliau Diw- ygiadol a'r amcandreulion. Rhoddai Bil v Terfyn- au i fyny gyda phang-, ond efallai y byddai raid ei aberthu, a Bil Methdaliad yr un modd, yn nghyd ag amryw fesurau eraill a fwriadent ddwyn yn mlaen. Mewn perthynas i ddadgorfforiad, nis gallai ddy- weyd dim yn fwy manwl nag a ddywedodd wyth awr a deugain yn ol. Ymddibynai yr ymddattodiad ar y modd yreid yn mlaen gyda'r achosion cyhoedd- us. Dywedai^ Mr Gladstone ei fod yn gobeithio y byddai Mr Disraeli ar ol gwyliau y Sulg-AAryn mewn sefyllfa i allu hysbysu y ty yn glir beth a wneid ar y mater, onite y byddai raid i'r aelodau annibynol gymeryd y peth mewn Haw i gael barn y ty arno. Sicrhai Mr Hardy y byddai i'r Llywodraeth ar ail ymgyfarfyddiad y ty hysbysu yn eglur yr hyn a fwriadent wneyd. Wedi myned trwy ychydig o fan bethau eraill, ac ymffurfio yn bwyllgor cyflenwad gohiriwyd hyd ar ol gwyliau y Sulgwyn.

C'h wyldroad yn Jlayti.—Dywed y Manchester Ex- aminer, fod mordeithydd wedi dod o Port-du-Prince, i'r wlad hon, yr hwn a adawodd ar y 12fed gyda y newydd eu bod yn ymladd ar y pryd yn yr heolvdd. Yspeilid ystordai, niweidid tai, ac yr oedd pob lie o fasnach wedi cau. Yr oedd y chwyldroadwyr o bob ochr wedi ymosod ar y lie, ac ni ddisgwylid y gallai yr Arlywydd Salnaoe ddal ei dir. Afmhyd y P((I).-Hygby,a y newydd o Rhufain am Sadwm diweddaf, fod y Pab yn lied wael ei iechycl. Brwydr Fawr yn Bolrhara.—Yn ol y newydd sydd wedi ein cyraedd o Bombay, ymddengys fod brwyclr fawr wedi cymeryd lie rhwng y Rwssiaid a'r Bok- hariaid, yn mha un yr oedd y rhai blaenaf yn fudd- ugoliaethus. Lladdwyc1 Emir Bokhara, a dyAvedir fod y Rwssiaid wedi cymeryd meddiant o Bokhara. Taith y Tywysog Napoleon— Cyrhaeddodd y Ty- wysog Napoleon i Baden Baden ddydd Llun diwedd- af ar ei ffordd i Constantinople. Nid oes sicrwydd am natur ei genadwri. Ceisir dyweyd nad yw ei ymweliad yn swyddogol o gwbl. I Dychweltad y Mil wyr o Abyssinia.—DerbyniAA'yi llythyrau oddiwrth y rhyfelgyrch Abyssiniaidd hyd yr 8fecl o Fai, ddydd lilun cliAveddaf. Yr oedd yr olfyddin wedi teithio yn ol dros y trydydd. ran o'r pellder oedd rhyngddynt o Magdala i'r llongaf Prydeinig. Teithient yn ddwy adran ddau ddiivrilod, ar wahan. Yr oedd yr awyr yn llecl gymylog, a disgynai cryn lawer o Avlaw, ond nid oecld wedi achosi un atalfa o bwys i'r ymdaith. Aeth rhyw ddAvsiu o'r Hindwstaniaid ar gyfeiliom, a chawsant eu lladd gan y trigoiion, a chafodd rhyw 20 o'r brodor- ion eu lladd gan ein dynion ni. Abyssiniaid gan niAvyai oeddynt; yr oedcl y Gallas, yr yspeilwyr mAV}*' af llofruddiog, yn arfer mwy o ochelgarwch. Cai y milwyr oeddynt mewn iechyd, nid yn unig eu do go lawn o ymborth, ond caent hefyd foethau, megis srwgr a llysieufAAyd. Yn mysg y clud sydd ar y ffordd y mae 90 o lwythi mulod o lyfrau gasghvyil gan Theodore o'r gwahanol eglwysi a yspeiliodd ef ar Avahanol adegau. Attegerat, Mai 22ain. Cyrhaeddodd Syr R. Napier a'r olfyclclin yma heddyw, a chyrhaedda Senafe ar y 24ain. Eu farW gweddw y Brenhin Theodore, o'r darfodedigaeth, yn y gwersyll Brydeinig, ar y lofed o Fai. Y mae pump o iyddinoedd a dwy fagnclfa wedi eu I, allfori eisoes yn Tonlla. I' Suez, Mehefin laf, 6 p.m. Cyrhaeddodd y Mihvriad Mihvard yma heddyw, gyda llythyrau ac anrhegion" i'r Frenhines oddiwrth y fyddin. Disgwylir y carcharorion a rhan o'r mil- wyr mewn ychydig ddyddiau.

LLYFE TOXAU AC EMYNATJ gan y Parch. E. Stepbe a Mr J. D. Jones. Rhaid i ni fod yn ofalus pa beth a ddywedAvii, canys gwyddom fod llagaid lawer yn ein gwylio. Mae adolgu yn waith cynhil iawn, ac yn enAvedio1 adolygu Emyn-lyfrau. Wei, ni ofalwn beidio dy. weyd dim i dramgwyddo neb. Na, yn wir, Irwyrach ein bod yn adclaw gormod hefyd oblegyd y mae dynion yn teimlo ac yn tramgwyddo pan" na feddyl- iech, wel, ni ofalwn na ddywedAvn ddim yn fwriadol i dramgwyddo neb. Rhaid i ni ddyweyd, pa fod bynag, y buasai yn dda iawn genym pe buasai y fath beth yn bosibl ag i gasglwyr Emynau yn ein plith cldeall eu g-ilydd yn well. Mae yn anfantais, nid gwii- ceisio ei chelu, fod cynnifer o Emyn-lyfrau gwahanol mewn ymarferiad yn ein cynulleidfaoedcL Yr ydym dros fasnach rydd yn hyn fel yn mhob peth; arall; a gwyddom mai y goreu a garia y clydd yn y pen draAv; ond mewn peth y disgwylir cael corff y1 Eghvysi i gyduno i'w fabwysiadu da iawn fuasai pa gallesid sefydlu ar ryw un llyfr i fod menvn 'ym^N feriacl cyffredinol; ond fel y mae nid oes dim i'w wneud ond i bob awdwr wneud ei oreu i wthio e lyfr i Ryhv; a gadael iddo sefyll neu syrthio yw marchnad y llyfrau yn ol ei deilyngdod. Am y Tonau yn y llyfr hwn ni ddywedAvn ddim, Mae enwau Meistri Stephen a Jones yn ddigon o Avaran- tiad ni a dybiwn fod y detholiad a'r trefniac1 o'r fath oreu. Am yr Emynau y maent yneinboddhaa yn faAvr. ^Maent wecli eu rhifnodi yn ol yr hen drefn a'r drefn neAvydd; ac y mae emynau po¥ mesur ( -yda'u gilydd, yn dechreu gyda Mesur 1 nei Mesur Byr, ac yn cliAveddu gyda Mesur 71 neu 7aa 311., ac y mae nifer yr hymnall a'r tonau ar bob mesur yn ol graddau yr ymarferiad a hwynt yn ein. cynnulleidfaoedd. Mae ar y diwedd Attodiad 3-11 cynwys Emynau ar achlysuron neillduol; ac ychyd- ig o Emynau Seisnig yn gwncud o gwbl 574 o Em- ynau pob Emyn yn cynwys o un i ddeg o bennill- lon ond fel rheol yn cynwys tzi neu bedwar. Mae amryw bethau yn y detholiad yn ei wneud yn gym- meradwy genym. Maent oil yn bennillion canadwy mewn cynnulleidfa. Nid rhai i'w darllen er clifyr- wch, neu i'w hadrodd mewn cystadleuaeth ycliri-it,. ond y maent oil hyd y sylwasom ni y fath ag y gellir cyflAvyno mawl i Dduw drwyddynt. Y maeut gall mwyaf yn hen bennillion adnabyddus. Pob parch i dalent farddonol yr oes hon, ond mewn cyfansoddi emynau gAvell yw yr hen. Yr oedd rhywbeth yn amgylchiadau a phronadau saint y dyddiau gynt yn eu cyfaddasu i wneud emynau nad ellir gwneud eu cyffelyb o dan amgylchiadau cyffelyb. Ffrwyth profiad ydynt. Mae y Detholwyr wedi bod yn oeh- elgar iawn mewn cyfnewid empau. Yr ydym ni yn teimlo yn gryf iawn ar y mater yma. Anaml y gwelsom yr un cyfnewidiad a wnaed yn ddiAvy-iad. Mae anhawsdra mawr i wybod pa fodd yr oeclc1 llawer pennill yn Avreiddiol gan gymmaint o gyf- newid sydd wedi bod arnynt. Ond y mae y llyfr hwn yn lanach na chyffredin oddiwrth y bai o newid hymnau ac y mae wedi dwyn amryw o'r rhai a newidiwyd i'w ffurf wreiddiol. Mae yr hymnau oil yn rhagorol; ac wedi eu trefnu yn y modd goreu. Mae y don ar ben uchaf y ddalen, a'r penniHion i'w canu ar y don o dan hyny; ac yn nglyn ag am. bell i elôn y mae cryn nifer o emynau. Os ca y tonau dderbyniad i gor y cantorion am yr hyn nid oes ynom un petrusder, y mae y llyfr yn sicr o ddyfod yn fuan yn boblogaidd yn ein cynnulleid- fa oeddd. PREGETHAU Y PARCH. JAMSS ROWE, ABEEGWAEX, dan- olygiad y Parch. W. Owen, Aberth. Dyna deitl y Rhan 1. o'r llyfr sydd yn awr ger ein bron. Ni chawsom ei-ioed y fraint o glywed Mr. Rowe yn pregethu, er ein bod yn bur gyfanvydd ai enw. Mae yn y rhan hon wyth o bregethau ac ol meddwl gWreiddiol ar bob un o honynt. Nid oes ynddynt y ffrydlif o ymadroddion a geir weithiau mewn pregethau. Ni welsom erioed lai o ymgais at arddangosiad. Mae gan y pregethwr rywbeth i'w o I? ddyweyd o hyd, a'i unig ymgais yn ol fel yr ym- ddengys i ni yclyw ei. ddyweyd yn eglur, a hyny y mewn cyn lleied o eiriau ag yr oedd yn bosibl. Llawer o feddyliau mewn ychydig eiriau. Egluro yr ysgrythyrau yw ei amcan--ac yn hyny y mae wedi bod yn dra llwyddianus. Nid oes yma ddim byd yn debyg i ddyweyd er mwyn dyweyd; ond dyweyd ei mwyn dysgu. Gwnelai y pregethwyr geiryddol sydd yn arfer 1* chAAyddedig eiriau gwagedd," ac yn lapio meddyliau gweiniaid ag ymadroddion cryfion yn dda iawn i ddarHen y pregethau hyn. Y gyntaf o nifer o ranau a fwriedir ddwyn allan ydyw hon. Cawn achlysur eto hwyrach i alw sylw ein darllen- wyr at y rhifynau dyfodol.

Dywed brodor o Chicago ei fod yn bwriadu talu yn weliad ag Ewrop yn ystod yr haf presenol, gan hAvylio yr lioll ffordd o'r ddinas hono i Liverpool, mewn cwcli 24 troedfedd o hyd, heb neb ond ei gi yn unig i'w gan- lyn. Tybia rhai pobl dyngarol y dylai yr awclurclodatt ymyraeth yn yr achos er diogelu byAvyd y ci. Pan oodd Marshal Naa-vaez ar ei Avely angau, dywed- odd yr offeiriad wrtho fod yn rhaid iddo" faddeu i'T.V holl elynion. 'Gelynion r' gwaeddai, 'nid oes genyf elyn, yr wy' wedi saethu nhAV i gyd. Nifer yr anifeiliaid bwrcaswyd i fyned i Abyssinia; yn ol y cyfrif diweddaf, ydoedd 45 o clephantiaid; 8,000 o gamelod; 16,000 o fulod (mules)', a 5,000 o eidionau« Dywedir nad oes faAvr o'r anifeiliaid hyn oddigerth yf clephantiaid, yn werth y draul o'u dwyn yn ol, ae gadewir hwynt yn Abyssinia. Rhoddion go dda 11 brodorion onide. Dywedir fod Mr Charles Dickens wedi elwa iddo et hun o 40,000p, i 50,000p. trwy ei ddarlleniadau y11 America.