Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
(!tMtft(nnot.
(!tMtft(nnot. S. R YN MSKTHYB.—Sabboth a Llun, Taehwedd 3ydd a'r 4ydd, cynhaliodd y cyfeillion yn Salem eu Cyfarfod Blynyddol. Pregethwyd ar yr achlysur gan y Parchn S. R, D. Hughes, B.A., Tredegar, a Williams, Nefyn, gynt. Nos Lun, traddododd S. R dclarlith ar ;America,' yn nghapel Ynysgau, am. yr ofnid y buasai capel Salem yn rliy fychan. Cafodd pawb eu siomi; nid eu siomi yn yr hyn a ddywed- odd, ond am na ddywedodd ychwaneg. Ni ddy- wedodd y pathau yr oedd y gynnulleidfa yn disgwyl gael ginddo. Yr oedd pawb yn disgwyl mai baich y ddarlith fuasai y rhyfel, ac yn neillduol ei helynt- ion efyn nglyn a hi. Ni wnaeth ond prin grybwyll am y rhyxel wrth derfynu. Y mae S. R. yn dyfod i Soar y nos Lnn cyntaf yn Rhagfyr, ac fel y dywed- odd yn yr Ynysgau, bydd yn dweyd tipyn y pryd hwnw ar Adgofion Gwlad ei Dadau, ac ychydig ar America. Felly y tro nesaf, yn Soar, y mae yr hen frawd yn bwriadu dweyd ei helyntion yn amser y rhyfel, ac yn wir, y mae ei glywefl yn adrodd rhai o'r amaylchiadau yn ddigon i beri i'r graig i wylo. -Goheby(ld. PBXRHYNDEUDRA.ETH.—Nos Sadwrn, Taehwedd 2il, cynhaliwyd cyngherdd rhagorol yn y lie hwn gan gor Salem, Porth Madoc, dan arwelniad Mr John Williams. Y llywydd oedd y Parch. N. Cyn- hafal Jones. Cawsom ddigon o bra-wf yn y cyfarfod hwn mai nid cantonon o bell bob amser sydd yn medru canu yn dda, er mai yr hen syniad cyffredin yw,_ pan fo elsiau rhyw wasanaeth arbenig, fod yn rhaid cael offerynau o bell i\v gyflawni. Mae yn hynod o beth os yw cantorion da, pregethwyr da, areithwyr da, &c., yn digwydd bod yn bell o bob man. Ehoddodd y cor eu gwasanaeth yn rhad, er mwyn i'r elw gael ei droi at ddyled addoldy y Pen- rhyn. Canodd y plant rai darnau mor effeithiol, nes oedd y dagrau yn llifo dros radciiaa llawer. Diolch- wyd yn gynhes iawn i Mr Williams a'r cor am eu. gwasanaeth, ac i'r cadeirydd medrns, am ei sylwad- au pwrpasol, difyrus, ac addysgiadol. LLUNDAIN.—Br ys ychydig wythnosan yn ol, hys- bysasom yn y TYST am lwyddiant y Cymro ieuanc talentog, Mr J. D. Thomas, mab y Parch T. Tho- mas, Glandwr, ger Abertawe, yn nghyda'i fwriad i fyned ar fordaifch i Awstralia. Rhoddodd y bwriad hwnw i fynu, a lion genym hysbysn oi fod yr wyth- nos ddiweddaf wedi pasio arholiad, a cliael ei ethol yn Assistant Physician i'rDr Jenner aDr Reynolds, yn y Prif Ysgol, yn Llnndain. Y mae yr enwogion hyn yn mhlith prif feddygon ein teyrnas, ac y mae y blacnaf yn un o feddygon ein Grasusaf Frenhines Victoria. Ystyriwn hyn etto yn ddyrchafiad ac yn anrhydedd ychwanegol icldo. PARSON'S HILL, WOOLWTCH.—Cynhaliodd yr eg- lwys Gymreig yn y lie uchod ei chyfarfod te blyn- yddol ar y 6ed o'r mis hwn. Ar ol to, cafwyd cyfarfod yn y capel Seisnig, o dan lywyddiaeth y Parch W. Woods, gweinidog y lie. Wedi anerch- iad gan y llywydd, canwyd < Hen vVlad fy Nhadau yna ancrehiad gan y Parch E. Evans Pedrawd gan barti o Woolwich wedi hyny Can gan Miss Lloyd; yna anerchiad gan y Parch D. C. Davies, M.A. Canwyd Dcuawd gan Miss Evans, a Mr W. E. Williams, Wood-street; dilynwyd hwy ar y ber- doneg gan Miss Lloyd; yna Can gan Miss Jones, Farrington-street. Dilynwyd hi gan Miss Rogers, un o Woolwich. Deuawd gan Mri Hughes a Jen- kins, dau o Woolwich School. Cor Fetter Lane yn canu un o'r hen Ala won Cymreig, dan arweiniad Mr ■ W. E. Williams. Unawd gan Mr Humphreys Can gan Miss Evans, a dilynwyd hi gan Miss Lloyd Unawd gan Mrs Herbert, a dilynwyd hi gan Miss Rogers; Deuawd gan Misses Jones ac Evans, a dilynwyd hwy gan Miss Lloyd. Unawd gan Mr Davies, a dilynwyd ef gan Miss Rogers. Yll anerchiad gan Mr Lloyd, Kentish Town. Ar ol i Mr Harris, o'r Boro', i gynyg y diolchiadan, terfyn- wyd un o'r cyfarfodydd goreu a gafwyd yn Wool- wich erioed, trwy ganu Molawd Cymru' gan Gor Fetter Lane. Pan oedd y gynnulleidfa yn cychwyn alian, daeth y Parchedig J. Richards i mewn i wneyd apology am ei absenoldeh, ac addawodd y byddai yn brydlon y flwvddyn nesaf. Rhoddwyd y gymeiadwyaeth uchaf i'r cantorioii a'r cantoresan, a galwyd hwy i ganu eilwaith agos oil. Y mae y clod uchaf yn ddyledus i Mr W. E. Williams, yr ar- "weinydd.—Moelwyn'. LLAMFAjjiFECHAN. — Taii.—^os Fercher, y 30ain cynfisol, torodd tan allan yn y Washington Hotel, Pantyrhedyn, preswylfod Mr Smith. Oddeutu hanner nos, yn ol y manylion, yr oedd un o'r mor- wynion yn airio dilladyn un o'rlloftydd, ac fe gym merodd y dillad dan, a chyn iddynt allu gwoeud dim er ei atal, yr oedd wedi cymmeryd y fath afael fel ac yr oedd yn gwneud ei ffordd" allan trwy y ffenestr. Gan nad oedd fawr o ddwfr i'w gael, a'r tan mor uchel, nid oedd dim i'w wneud ond gadael i'r elfen ddinystriol wneud ei ffordd, a chcisio cario Thai o'r ddodrefn allan, ac yr oeddynt yn cario hyd nes yr oedd yn berygl aros oddimewn. Yr oedd yr olygfa yn un bur ddychrynllyd pan ag yr oedd'y HI am an crychiogyn bwrlymu allan trwy bob ffenestr; ond nid hir y bu cyn i'r to ymollwng i mown, ac i'r nenfwdydd (ceilings) gymmeryd tan a syrthio i lawr o'r naill uchder i'r ilali, a'r gwelyau, y rhai oeddynt, yn haiarn, yn dyfod i lawr yn bendramwnwgl. Yr oedd yr olygfa yn wir sobr; ond, trwy drugaredd, nid oedd neb wedi myned i'w gwelyau ond un plent- yn, ac fe'i cafwycl ef allan cyn i'r tan ei eyrhaedd. Fe ddaeth y peiriant tan (fire engine) yno oddeutu banner awr wedi pedwar, ond yr oedd y cwbl bron wedi llosgi. Y mae yn dda g-enym grybwyll fod y ddodrefn a'r ty wedi eu liyswirio.-GI. al) Gwilym. Y FPENIAD CONDEMNXEDIG MAGUIRE — Y mae deisebau wedi eu hanfon at yr Ysgrifenydd Cartref- ol, ar ran Maguire. Cynhydda y dyb ei fod yn ddi- euog. Dyna farn llawer o'r rhai oygsylltiedic a'r wasg o'r brifddinas, yn gystal ag o Manchester,' y rhai oeddynt yn y llys yn sylwi ar ymddygiad y carcharor, a'r rhai a dystient drosto. Disgwyiir y bydd i ddatganiad personau fel hyn gael cryn ddy- lanwad, ac y caiff ei arbed. EHYMNBY.—Damwain Angenol,—Hydref y 26ain, fel yr oedd un Thomas Rees yn dilyn ei alwedigaeth ynmhwll Nantllesg, syrthiodd darn o dir arno, gan ei lethu yn y fan. Yr oedd yn aeJod gyda'r Anni- hynwyr, ac fe deimla eglwys Seion golled fawr ar ei ol. KELLY WEDT DIANe I'a AMERICA. -Cyhoedcla y Limei tck heporter ei fod wedi cael ar ddeallfod Kelly wedi dianc i r America, trwy Gal way» AELOD SENEDDSSL DROS MANCHESTER.—Dywedir mai .1 ir100, BIight" Ysw., fydd yr ymgvsisydd ixhyddfrydig, ac mai Alderman Bennett, fydd vr jmgeisydd Toryaidd. Rhif y Ilongddrylliadau am yr wythnos ddiwedaf yd- 1274' CJ Y yn Y am y flwyddyn breaonol i
-.ç\\ty(l(liøn r,dlHt(toL
.ç\\ty(l(liøn r,dlHt(toL LLANFYLLIN.—Nos lau, Tacli. 7fed, traddododd S. R. ei dclarlith ar America, yn nghapel Pendref. Yr oedd y gynnulleidfa yn ymddangos yn cael eu boddhau yn fawr. S-OAR, WYDDGRUG. —Traddododd y Parch. E. Trogwy Evans, ddaiiith yn y lie uchod, nos Lun, Taehwedd lleg, ar Adgyfodiad Crist.' Llywydd, y Parch. E. Adams, Cilcenin. Cafwyd cyfarfod da a chynnulleidfa luosog. PWLLHELI.—Cynhaliwyd cyfarfod blynyddol y Feibl Gymdeithas yn y Town Hall, nos Lun, Hydref 2Sain. Cymmerwyd y gadair gan D. Evans, Ysw., Ty'nycoed, Abererch. Dechreuwyd trwy cldarlIen a gweddio gan y Parch. Williams, ficer y dref. Darllenwyd y cyfrifon am y flwyddyn gan G. Jones, Ysw., yr ysgrifenydd. Anerchwyd y cyfarfod gan y Parch. L. Jones (B.) Dywedai yn ffraetli nad oedd am gymmeryd ond ychydig o amsar, gan ei fod yn disgwyl cael araeth ddyddorol gan gynnrychiolydd y fam gymdeithas. Ar ei ol, cafwyd anerchiad byr, ond miniog, gan y Parch. W. 0. Williams (T. C.) Yna galwodd y cadeirydd ar y Parch. E. Evans, Caernarfon, cenad y fam gymdeithas a'r foment y pyfododd ar ei draed, gwenai pob gwyneb. Areith- iodd yn Saesneg a Chymraeg. Rhodclodd olwg mall- wl a chyffredinol ar weithrediadau y gymdeithas am y flwyddyn ddiweddaf. A barnu wrth ymddangos- 7 gynnulleidfa, cawsant eu boddhau "i'r graddau eithaf. Dywedodd y Parchedig ficer, yr hwn oedd y nesaf i anerch y cyfarfod, fod hyawdlodd Mr Evans a'i araeth yn gyfryw, fel nad oedd angen dyweyd dim yn ychwaneg; ond erfyniai ar y gynnulleidfa fod mor garedig a gwrandaw ar ychydig o sylwadau yn Saesneg. Tystiai pawb fod araeth Mr Evans yr alluocaf a wrandawsant ar y fath aclilysur erioed o'r bla,Qn.~Sylivedydd. —os Lun a dydd Mawrfch, y 4ydd a r ocd cynsol, cyuhaliwyd cyfarfod pregethu gan yr Anmbynwyr yn y lie nchod. Pregethwyd yn ystod y cyfarfod gan y Parchedigion canlynol:—Y noson gyntaf gan Evans, Llanbrynmair, a Roberts, Tany- grisiau. Dranoeth am 10, gan Evans, Llanbrynmair, ar hen batriarcli Jones, y ilhos. Am 2, gan Evans, Llanbrynmair, a Roberts, Tanygrisiau eto. Wedi hyny am 6 y noson ddiweddaf, gan Perkins, Pennal, a Eoberts, Ttiaygrisiati. Nicl yn fvnych y cawsom bregethu mor sylweddol, mor gyfeiriadol, ac mor nerthol ag a gawsom y tro hwn. Dilyned yr Ar- glwycld y gwirionecldan a benctith. Sion Duw yn y lie fyddo yn myned ar cynnydd, annmvioldeb a phob uchaer croes i r efeng-yl gafEo ei dynu i lawr, ac enw y bcndigedig Iesu elo yn uwch, uwch, yn y sym- mydog'aeth.—Meiriomvr. DAitLiTHiAtr GAUAFOL ADDOLDY GLYNNEDD Traddodwyd y drydedd ddarlith o'r gyires uchod nos Fawrtb, Taehwedd 5ed, gan y Parch E. Hugh-s Penmam, ar Gydweithrediad.' Hwn oecld y pumed tro i Mr Hughes i fod yn darlithio yn Glvn- nedd, a'r ail dro iddo draddodi y ddarlith lion yn yr addoldy. Yr oedd yn raid i'r lluaws ei chael i fod yn nn o'r gyfres, er eu bod wedi pi nhlwwori 'L.I 'J "I- V.L blaen. Yr oedd y capel yn orlawn o bobl, a Mr Hughes, ni dybiein, yn ei fan goreu ya traddodi. Y mae y cwrs presenol o ddarlithiau yn cael eu gwerthfawrogi yn fawr yn yr ardal, a chredwn hetyd eu bod yn gwneud lies. iJechrenwyd y cwrdd gan y Parch D. Thomas, Hermon. Cymerwyd y gadair gan Mr J. Jones, Blaonbadan, Pencade- Sir Ga.rfyrddill.- -Gohebyrld. BOSRA, PJ^NISABYWAEN-.—Cynhaliodd yr Annibyn- wyr a vmgyferfydd yn y lie uchod eu cyfai foci blyn- yddol Taehwedd 4 a'r 5. Pregethwyd gan y Parchn E. Thomas, Bangor; n. Williams, Bethesda: yr Hybarch D. Griffiths, a'i fab, R W. Griffiths, Bethel. Cawsom ein siomi yn y Parch E. Evans, Caernarfon, o herwydd fod ei ferch ieuengd yn gorwcdd o dan ei chrwys ar y pryd. Nodded Duw iyddo ar ein brawd a'i briod yn eu profecligaoth lem. Yr ydym yn brofiadol ein hunain o'r teimlad chwerw gynyrcliir gan ddyfodiad cyntaf angeu i'r tei-iii-L. Yn hir, hir y byddo eto cyji croesi trothwy eich ty. Dechreuwyd y gwahanol oedfaon gan y Parchn G. Thomns, Llannig; 1). Griffiths Bethel • Mri R. Hughes Ebenezer, a J. Pritchard, athrofa y Bala. Yr oedd y craulliad yn lluosog iawn, a'r adeilad yn boenus o lawn yr hwyr ddiweddaf caf- wycl aiwyddion sicr fod yr Arglwydd gyda'i weision, canys yr oedd min ar grymusder neillduol yn y weinidogaeth. Yr oedd yn llawcnydd mawr i'n calon 1 gael eistedd o dan weinidogaeth yr hybarch D. Griffiths. Er ei fod yn ymylu ar y pedwar umnn oed, y mae ei ysbryd mor fywiog ag erioed, a'ilais yn soniarus. Hir oes i'r patriarch, a plirydnawn bywyd tawel a heddyohol.—Taborfryn. PENA-RTIT.Cyiihal,vyd cyfarfod pregethu yn y lie tichod ar y 5ed a'r 6ed cyfisol. Nos Fawrth am 7, pregethodd y Parchn B. Davies, Glandwr, a J. Jones, Pentyrcn. Dianoelh am 10, pregethodd y Parchn Williams, Canton, a J. M. Evans, Caerdydd. Am 2, pregethodd y Parchn B. Davies, Glandwr a J. Davies, Caerdydd. Am 6, pregethodd y Schn Williams, Canton, a Jones, Pentyrch. Cifwyd z, pregethau da, a gwrandawiad syml. Mae Pcnartli yn sefyll ar fryniau yn agos i Gaerdydd. Dechren- wyd yr achos yma g dar Annibynwyr er ys ychydio1 flynyddau yn ol, trwy ymdrech y dyn da hwnwl Mr Davies, Caerdydd. Yr oedd ddyfodiad Mr Davies i Gaerdydd yn gaffaeliad mawr i ni yn y fro lion. Hir oes iddo i wneuthur daioni. Cofied y Cym^y oil fyddo yn symud i'r ardal hon, fod achos ann vr Arglwydd yn Penarth.—-S. Thomas, CarmeC MEIITHYU CYsroa.—Cynhaliwyd Cyfarfod' BIvn- yddol y lie uchod ar y 5ed a'r Gecl cyfisol, pryd y gweinyddwyd gan y Parchn Hughes, Aber Tho- ma.s, Pennorth Williams, Aberhonddu Stephens, Brychgoed Williams, Troedrliiwdalar; Evans lalg-arth Davies, Cerrigaddarn, a Thomas, Llan- gynidr. EHIW, GER -DIXBYCH.— Cynhaliodd yr eglwys Anmbynolyn y lie uchod ary 7fed a'r 8fed cyfisol, ei chyfarfod blynyddol. Hen arferiad ganddynt yma ydyw cael cyfarfod pregethu wedi iddynt gael y cynhauaf. Tua'r adeg hon o'r flwyddyn. y maeut fel amaethwyr yn cael ychydig o hamddcn, wedi gorphen casglu trugareddau Duw oddi ar wyneb y meusydd i ddiddosrwydd a defnyddianfc yr adeg i roddi y clod i Dduw am ei ddaioni mewn cyfarfod mawr.' Er nad yw nifer yr Annibymvyr ya y lie uchod ond ychydig, eto gwelir llnoedd o bob cyfeir- iad o wahanol enwadau crefyddol yn hwylio eu cam- rau tua r lie i aidoli ar adeg ein cyfarfod blynyddol. Ni welwyd yma well cynnulleidfa erioed iia, clei-ii ac yr oedd hyn yn dipyn o grcdit i'r rhai oedd yn gweinydau ar yr achlysur. Yr oedd eu clod, a'r ad- nabyddiaeth blaenorol o honynt wedi ymledu dros y gymmydogaeth, nes denu y preswylwyr o bob enw yn nghyd i'w gv/randaw. Ac Li chafodd neb ei siomi; yr oedd y cenhadon mewn hwyl yn pregethu, a r bobl mewn hwyl yn gwrando. Pregethwyd eleni lf'rxvv' f Par-ry' Graigfechan, R. Thomas, Khyl, H. Ellis, Llandrillo, a J. Williams, Cae coch, retnw Mae yn ddrwg iawn genym ein bod yn colli y Parch. E. Parry, Graigfechan, o'n cymmydog- aeth, ac nad oes genym obaith ei gael am amser maith, os byth, i'n cyfarfod blynyddol eto. Gobeithio y cymmer pobl y Dehondir yna ofal mawr o hono ac y parchant ef fel gweinidog da i Iesu Grist -Goileby(ld.
tcw!Jtt{Un" m;tnUxr.1
tcw!Jtt{Un" m;tnUxr. 1 EHAGOR 0 FASYLION AM O-PCIIPYCIAD Y GARIBALDIAID. Ymddesgys i Crispi, Sineo, a Corte gyraodd i Monte Rotondo, prif orsaf Garibaldi, i geisio ei ddar- bwyllo i roi i fyny ci anturiaeth ar hyn o bryd, yn herwydd ymyriad Ffrainc, ondtrodd yn glust fyddar iddynt. Dywedodd yn gynhyrfus wrth ei hen gyfaill Corte, Dylai fod arnoch gywilydd i roi y' fatli gynghorion i mi; ni ddylai milwr byth gyfrif ei clynion.' Na ddylai, fy nghyfaill,' meddai Corte, ond clylai cadfridog.' Ond ni fynai glywed am droi yn o],—' Rbufaia neu oedd ei arwydd- air o hyd. Irefnodd y rhyfelgvrch nos Sadwrn yr ail, i adgymeryd Tivoli. Yr oedd y nifer rhwng tair a phedair mil, ond yr oeddynt yn liynod fyr o gad- offer nid oedd ganddynt ond rhyw ddau o ynau mawrion, y rhai a gymerwyd oddiar iiIwyr y Pab mewn brwydr o'r blaen, Ychydig wedi lleg boren Sabbath, cych wynasant allan, a chyn pen yr hanner awr daethant ar draws milwyr y Püb, yrhai oeddynt yn auturio gadael gofal Rhufain i'r Ffrancod. Hys- bysa rhai liewyddiaduron fod milwyr y Pab rhwng deg a deuddeg mil, ond y mae hysbysiaeth nnvy credadwy yn dyweyd mai pedair mil oedd o honynt hwy, a clwy fil o'r Ffrancod. Mynai amryw o new- yddiaduron Ifraino wadu fod gan eu milwyr hwy un llaw yn y rhyfel, ond ofer oedd gwadn,-y mae adioddiad y Cadfridog Failly yn ddigon o brawf 0 hyn. Daeth y fintai gyntaf o'r Garibaldiaid, sef y Ileug Genoauld, o fewn cyraedd yr holl elynion yn y modd mwyaf disymwth ac annisgwyliadwy, a dechreuwyd tanio yn ffyrnig arnynt, ac amgauwyd am danynt. Daliodd y Geaoaid eu tir, wedi cael eu cynnorthwyo gan wyr Iloiuagiia, a dwy fataliwn o'r Bersaghen, am dros dri chwarter awr, a buasent yn iuaduogol oni bae i ynau. mawrion a Chassepôt y Firancod gael eu tanio arnynt. Wrth gael eu teneuo 1 r hanner, dechreuasaut gilio yn ol, gan ymladd bob mocliedd o dir wrth wneud hyny. Gwnaeth rhai o honynt y gwrhydri mwyaf. Daliodd y Cadben Oacciami, ymnoddwr Ehufeinaidd, mewn safle ofn- adwy 0 beryglus am yn agos i awr, gyda saith av hiigain 0 wyr yn erbyn bataliwn o filwyr y Pab Modd bynag, yr oedd yn rhaid cilio, a Uwyddodd Garibaldi i ad-drefnu ei filwyr yn Monte Rotondo. a pharhaodd y frwydr yno o. ddau o'r gloch y pry i- nawn hyd banner awr wedi pump, pan y llwyr orch- fygwycl y gwirfoddolwyr. Y syndod yw na fuasent oIl wedi eu Iladd; ond yr oeddynt yn ymladd fel llewod, ac ni faasai un gobaith i fiLwyr y Pab oni ba-, y Hrancod; a phe buasai gan y Garibaldiaid gad-offer priodol, diau y cawsent hwythau prm orchest i'w trechu. Fel yr oedd pcthau, yr oedd yn anmhoslblldclynt dda! eu tir. Yr oedd y lladdedi" 1011 o dri i bed war cant, a chymerwyd oddeutu wyfch cant yn gaicar.ronon. Nid oes eto ddim cyfrif iawn 0 r clwyfedigion. Dywedir mai rhyw dri neu bedwar cant y fan eithaf oedd lladdedigion a chlwyfedigion y gelynion. Daeth Garibaldi a chynifer ag a allai .t r1 n.' 1"1 luwutiuo.cae. JJygwyci llawer or clwyfedigion i Terp.1, lie yr oedd Gavazzi wrbhi yn egniol yn trefnu hysbyttai iddynt, ac yn gweini er eu cysur. Y mae yn deilwng o glod na chynnygiodd y Garibaldiaid wneud y difrod lleiaf wrth ddychwelyd, er fod llawer o honynt bron trengu o eisiau bwyd a diod. Ni loddenc eu llaw ar ddim heb dalu amdano. Pan y cynnygiwyd cymeryd Garibaldi yn garcharor vn illigne, gomeddai ar y cyntaf ymostwno-. ond vr oed.I pedwar 0 filwyr Itali wedi cael arch°'oddiwrth y Brenhin i wneud hyny—ie, y Brenhin y bu yn offeryn i roddt y rhan fwyaf o'i deyrnaa iddo. Codai Hicciotti, mab leuengaf Garibaldi, gryn derfys, iv, rtli gael ei wahanu oddiwrth ei dad. Nid oedd Menotti wrol yno, gan ei fod wedi cael ei glwyfo yn ysgafn yn ei goes. Cymerwyd y gwron mewn cerbyd, ac aed ag ef o dan ofal milwrol i Spezzia.
PA BETH A WNEZK A GARIBALDI…
PA BETH A WNEZK A GARIBALDI ? Dywerl yr It,,zlie, fol y cwestiwn o anfon Gari- baldi 1 ynys Elba, wedi cael ei ystyried yn no-hv- i'ghoi diweddaf y weinyddiaeth. Ond y mae goheo ydd y Liberie, o Florence, yn dadleu yn gryf 11a odaefa y senedd bresenol iddo gael ei erlynu. gan ei tod mor anrhaethol boblogaidd. Pan y cyrhaeddodd 1 Spezia, ymgasglodd torf fawr ato, ac yr oedd eu iiongytarcLiiadau iddo yn diaspedain trwy vr awyr tadai mejeaed flodeu o dan ei draed, ac ymwthient yn mItten i gusanu hyd yn nod ymyl ei wisg. Tyn- wyd y ceffylau o'r cerbyd oedd yn ei ddwyn gan y bobl, er mwyu cael ei dynu eu hunain, ac aeth i mewn i garchar Varignano fel gorchfygwr. Edrych- ai y milwyr a'u harweinient ef yn isel a phrudd. Hawcld gweied fod y weinyddiaeth mewn penbleth beth i wnead ag ef. Y mae y brenin, yr hwn sydd wedi ei gamanvain, yn cadw yn ei balas nifeiddia ddangos ei hun allan, gan na wna y bobl ei lonoyf- arc! °'' Casineb at Ffrainc trwy Itali.— Dyfnha yr elyn- Jn erhyn. Ffrainc agos yn rnhob dosparth. j^iurhr cynghrair yn Turin yn erlyn masnachu a Ffrainc-ymrwymant i beidio prynu dim o nwvddau y wlad hono, ac y mae y nwyddau hyny mewn can- yn dechreu dod i lawr yn eu prisiau. V Rhyddfrydivyr yn Ffrainc.—Y mae y i.hyddfrydwyr yn teimlo yn ddigofus iawn at y blaid olreinadol, ac at yr Ymerawdwr ei hun am ei ym- ynad yn achos y Pab. Cafodd amryw o'r rhai a ddaughosent eu cydymdeimlad a Garibaldi, trwy fyned at fedd rhai o'r Ehyddfrvdwyr, ac a gymmer- wyd i fyny gan yr heddgeidwaid, eu gollwng yn rhydd, ond y mae craill i gael eu profi ar vr 22oin o'r mis hwn. Napoleon yn canmol Oweinyddiaeth Itali. Y mae erthygl wedi ymddangos yn y mewn perUiynas i ymadawiad milwyr Itali o daleithiau y rab, yn yr hon y mae yr ymerawdwr yn mawr ganmol itali, a chyhoedda y gelwir yn ol ryfel- gyrch Ffrainc, mor gynted y sicrheir llonyddwch trwy y taleithiau, ac yn y cyfamser y c'eselir y milwyr i Civita Yechia. Cynhadledd yn acho-s Rlt?t oes dim i sicrwydd wedi ei benderfyn'u ar hyn, er fod un neu ddau o hapnrau a yrtyrir yn hanner swydclogol yn Pans, wedi cyhoeddi fod yr holl deyrnasoedd Ewropeaidd wedi datgan barn gymmera.dwyol i'r gynhadledd. Dywedir nai yw Prwssia yn gweled un angenrheidrwydd am gynhadledd, gan fod Itali a Ffrainc yn benderfynol y gadw llywodraeth dym- horol y Pab. Gwell gan Ewssia aros nes gweied Galluoedd mwy cysaylltiedig a'r mater yn datgan eu barn yn gyntaf. Ariywydd dyfodol yr Ai)tei-ic(t.-Nid oes dim wedi ei benderfynu eto am y mater hwn. Dadleua rhai yn gryf mai y Prif Farnwr Chase a fJdd yr ymgeis- ydd a ddyga y blaid Weriniaethol yn mlaen; end y mae gohebydd y Stai, yn haeru yn gryf iawn mai y Cadtridog Grant sydd gan y blaid hono mewn golw"- ac y bydd iddo gael ei ethol trwy fwyafrif mawr. °' Oor-ph y diwedclar Ymerawdwr Maximilian.—Nid yw cenhadaeth y Idyngesydd Tegethoff, i ymofvn corph Maximilian, hyd eto wedi troi yn llwyddianus. -Dywed Dr. Basch, meddyg yr Ymerawdwr, fod Juarez yn gwrthodyn. holloil roi y corph i fyny, heb gael llytliyr oddi wrth Ymerawdwr Awstria yn dy- muno hyny. Erys Tegethoff nes cael ei gydnabod fel swyddog awdurdodedig Awstria.
..:.r."<:,..-..,,;c:;.:..,,-CYlnYYD,…
:.r."<c: CYlnYYD, GER COBWSN. Nid yn ami y byddwn yn trafferthu eich TYST, gyhocddi na hen na newydd oddiyma. Ond nid focl hen bethau wedi myned i dir angof, a digwyddiadau newyddion heb gymmeryd lie, yw yr achos na. byddem yn galw yn amlach ar y TYST CYMKEIG i gario ein helyntion i blith ein cenedl, i wahanol barthau y byd. Ond prinder mawr sydd yma yn bresenol o Ysgrifenyddion a Phariseaid. Ond nid felly yr oedd yr oesodd aeth heibio; ua, gwelodd ein hen dadau yn dda groniclo digwyddiadau eu hoes, fel yr ydym mnau yn cael y fraint o ymbleseru yn eu Hafur hwynt. Ni phetrusaf ddweyd i chwithau, pwy bynag ydych, pe buasech chwithau yma yn y Cyfarfod Dydd Nadolig, 1866, yn gwrando ar yr hyawdl Barch. T. Davies, Llandrillo, yn areithio ar liyriajiaethau Cymvyd, ni buasech wedi peidio rhyf- d edchi o hyny hyd yn awr, fod y fath le vn cael ei gadw o wydd o byd, sydd mor ilawn o lenyddiaeth ac yw byd bach y Cjmry y dyddiau presenol: ac os ewyllysiwch, gallwch gael clywed parhad o'r araeth gan yr un areithydcl eleni, yn nghyfarfod Dydd Nad- olig, 1867. Mae genym ddiolch calon i lenorion ac areithwyr Cymrn, am ein cynysgaeddu au gwybod- aeth a'u talentau areithyddol ambell i dro. Er j s ychydig amser yn ol, cawsom araeth dalentog a hwyliog iawn gan y Parch. J. Lewis, gweinidog yr Anmbynwyr yn y lie. Testyn yr araeth ydoedd, 'FfraÍllC, yr Arddangosfa, a Phabyddiaeth.' Cad- eirydd y cyfarfod ydoedd y Parch. T. Davies, Llan- i^ ?lac ,os eaf°dd y gadair ei Uanw gan ddyn erioed, cafodd y tro hwn. Clywsom lawer o son am Ffrainc a 1 Arddangosfa, a Phabyddiaeth; ond erbvn bod yn ngwmni yr areithydd am tuag awr, dyna adywid yn mhlith y dorf luosog oedd yn ymwasgaru, Caw- som ninau heno gystal exhibition ac a gawsaiit hwy- thau erioed yn Ffrainc, a hefyd wybod llawer iawn o driciau yr hen Bab gwrthun yna.' Gobeithio y givnaiff Garibaldi roi filing i'r hen orsedd cyn pen pytliefnos. Trueni o beth yclyw os caiff y fath hurtyn a hwna lywodraethu, ar ol i'r Bibl fyned yno. Does dim dadl o ran hyny na wnR, yr Eiengyl drefn ar diriogaeth y Pab, gwnaed ef a fyno. Dechreu y mis hwn eto cawsom araeth gan Cyn- ddelw. Testyn yr araoth oedd, 1 Dynion od,' ac yr wyf fi yn methu dean a oes gwahaniaeth rhwng lujnod ac od, a braidd yn pasio bam nad oes dim, ac felly yn cael allan ar unwaith nad oes dim gwahan- iaeth rhwng Cynddelw a thestyn ei araeth. Os teimla yr areithiwr a nodwyd ar ei gaJoll gael enw newydd, mi fnaswn i yn cynyg iddo Cronicl Cymru. Os ydyw yr enw gan arall yn awr, y ma3 yn eithaf priodol i Mr. Ellis. Os teimla rhywan ar ei galon gael hanes rhywun hynod ac enwog yn Nghymru, troed i'r benod gyntaf o Gromcl Cymrn, caiff yr holl hane7 yn ddi-goll. i;Vi>i>.
CRICCIETH.
CRICCIETH. Ar ol darllen ysgrifau 'Neb' yn eich newvddiadur I coeth, yn enwedig ei deithiau reilffordd vn ni ac yn mlaen, gallwn feddwl ar rhyw ystvr ei fod yn hynod daehcate yn ei waith yn trim cymmaint a-c y cotshes a'r trens. Y mae yn wir fod y cerbydau pedwar carnol yma yn haeddu eu dwrdio ar Jawer adeg; ond am yr hen geffyl tan, chwedl pobl Cric- cietii yma, y mae hwn yn ein cipio mewn winciad chwanen o r naill gwr i'r llall o'r wlad. Feddyliem hefyd fod Neb yn ymffrostio yn fawr yn ei ffuo-emv dirgelaidd. Raid iddo ddim, oblegid nid oes°-ma neb yn petruso fawr pwy ydyw, nag o ba lwyth, l-aith, a chenedl y mae wedi harm, nac ychwaith pa un ai crydd, teiiiwr, neu siopwr ydyw; ond gof-aled ef na bydd ei holl ardderchawgrwydd yn gyniiivy-s- eclig yn ei enw. — Mri Golygwyr, y mae genyf air bach i'w chiyweyd cyn terfynu, a dyma fo. Y mae yma lawer yn barod L61 rf' T/1111/3 rdyw yn caeJ ei ddos- partha yn eu cyrhaedd, a gresyn mawr na bai rhywun yn y dref yn cymmeryd ychydig i'w dos- parthu—rhywun sydd yn y He yn barhaus. \Yel, gwell yw terfynu y tro hwn, (os bvdd tro ar ei ol heiyd), rhag eich blino a meithder, gan ddis- gwyi gwell testyn os bydd hwn yn dderbvniol. Yr eiddoch, gan gofio atNeb' a phaw'b, GLAN ETFION.
--_--------LLOFFION.
LLOFFION. Rhifyddwr dc,Di.Tclclocld foi G wydd el gonest mewn cwmni unwaith lie y beiid y clerigvvr am gymmeryd y ddegfed ran. Dyn a/eh heloo meddai y Gwyddel, 'pe gallent hwy a cymmiivnt vr ugemfed ran.' •> Camgymmeriad chwithig.—Unwaithyx oedd plad- res o ferch NVIecli o ganol sir Aberteifi yn sefyll ar station Castellnedd, ac wrth weled un o'r porters yn edrych yn gryn ddyn, a'r llythyrenau G.W.E. (Great Wescern Eailway) ar ei gap. Hy,' ebe'r llances, fasa dim raid 1 hwna roi ar ei gap mai wwr ydi E waeth 'dywe ddim mor hardd, fel yr oechtdim pery^' i neb ei ffansio. 0 Givendid yn hytracJi na bai.-I A ydyw eich ceffrd yn llouydd ?' meddai ei gyfaill wrch Mr Dabster 'ydyw yn berffaith lonydd,' meddai yntau, 'yr unio- fai sydd arno (os ydyw yn fai) ei fod yn estyn ei draed ol yn chwareus yn awr ac yn y man.' Go- beithio mai nid cicio ydyw yr hyn a olygweh wrth estyn ei draed ol.' Y mae rhai yn ei alw yn gicio, Mr Green, ond gwrthweithiad y cyhyran yciyw- rhyw wendid yn hytrach 11a bai.' Aeth boneddwr i edrych am gyfaill a breswyliai mewn ardal neillduedig, ac wrth weled unigrwydd a llymder y lie, efe a ddywedai, Tom anwyl, grdl fod genych chwi eich rlieswm dros fyw yma. Ond ebai ef, wrth edrych yn synedig ar ynythod brmn, beth tybed a allai fod yn cymhell yr adar gwirion vma i aros yn y fa.th le ?' Yr hen toraig a'r Cigydd.—Yx oedd hen wrei«*au pur hirben a chyfrwys yn arfer prynu tipyn o .ri<?yn aclilysurol gyda chigydd pur ddefoaiynol, yr hwn a gymuierai arno bob amser wneud ffafr fawr a'r hen chwaer am ei foa ef a III thau yn gyd-aelodau o'r un eglwys gyda r Hen Gorph. Yr oedd yr hen wrai« ers t:° wecli ei ddrwgdybio, mai crys o rawnl dwyllo oedd gwyneb hir a geiriau niAyyn y cigydd. Ln diwrnod aeth i'w siop i ymofyn pen dafad, gwelai yno ddau ben yn hongian-un pen bychan pur dda, a'r llall yn hen ben teneu i ryw hen ddafad y mewn oedran. Gwyddai yr hen wraig vn dda pa un oedd y goreu, ond er mwyn treio y cigydd, yr hwn bob amser a broffesai gymaint o garedigrwydd dywedodd, I AVel, Mr W- mi 'clawa i arnoch chi ddeyd prun o'r ddau ydi'r goreu, 'rydach chi'n deall am benau defaid yn well na mi.' Wei,' meddai yntau, yn iven o glust i glust, y mwya' yna fyddai y goreu i chi.' I Gyda.'ch cenad,' meddai'r hen wraig, rho'wch y lleia i mi, 'rydw ina 'nabod rhagor rhwng pen da a phen sal cyn eich geni chi.' Cyd- iodd yn y pen, taflodd y pres i'r bwrdd, Boreu da i chi,' meddai yn bur awgrymiadol wrth y cigydd, yr hwn a welai erbyn hyn fod yr hen chwaer yn gweled drwyddo. Giuraig Gyfawys,—Dywedai gwraig, Pan y bydd arnaf fi eisiau cael diwrnod braf yn hollol i mi fy hun, byddaf yn dweyd wrth George fod fy mam yn dyfod acw, ac yna ni welaf ddim oddiwrtho nes bvdd yn un o'r gloch y boreu.'
--PRAWF Y FFENIAID YN MAN…
cydredai hyn gyda'r ddedfryd arall, ni byddai ond mewn eaw yn unig. Fel yr oedd John Francis Nugent yn gadael y llys, wedi ei ryddhau ar y cyhuddiad o lofrudd- iaeth, adgymmerwyd ef gan heddgeidwad o'r Iwer- ddon, ar y cyhuddi ad 9 gymmeryd rhan yn y terfysg yno yn Mawrth diweddaf.