Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

11 articles on this Page

Y DIWEDD. 'j'■

News
Cite
Share

Y DIWEDD. 'Y diwedd a ddaeth-daeth y diwedd > 1 O'r diwedd dyma y diwedd wedi dechreu o ddifrif, ond ni wyddis eto pa bryd na pita fodd y ter- fyua, Y mae hen lywodraeth y Pab a'r offeir- iadaeth babaidd, yr hon yr oedd ei baicli yn anrhaith i'w oddef, a'i henw yn rheg ac yn fell- dith yn ngenau Rhufain ac Itali, ac yn ddiareb am ei thrawster a'i ffieidd-dra drwy'r boll fvd gwareiddiedig, yn awr yn mhangfeydd ei thranc- edigaeth. Daliodd i fynu drwy boll dorfysgoedd a chwildroadau deuddeg cant o flynyddoedd hyd yn awr. Gwelodd laweroedd o orsoddau yn codi ac yn syrthio o'i hamgylch—lluaws o awdurdod- au affurf-lywodraethau yn tyfu, yn gwywo, ac yn diflanu o'i dentu, a hithau yn aros trwy'r cwbl. Daeth y cwpan ati hithau yn 1848-caf- odd ergyd y pryd hwnw a/i hysigodd trwyddi. Bu raid i fyddm ,o Ffraneod ei dal ar eu hva- gwyddau am dneunaw mlyneld. Tua'diweddy flwyddyn Uynedd tybiai ei bod yn ddigon eref i sefyll ei bun. Gwnaeth ei hategwr mawr, L. Napoleon, ammod trosti a. Llywodraeth Victor Emmanuel, i'w rhwymo i ymgadwrhag cySwrdd a hi; flci atlll Garibaldi a phob g-elyn* arall i chwythu ami. Yr oodd. y cytundeb "luvnw yn fwrn adgas ar gylla Itali o'r dechreu, ac yr oedd ei chalon yn ei gasau; a'i gonau yn ei felldithio o hyd. Aeth Garibaldi ar ei draws, fel yr aethai ar draws ami gytundeb brenhinol o'r fath o'r blaen, Ei- i law Hywodraeth Florence osod "-br- b, threch ar Garibaldi ei him, a'i atal i fyned i dalu ymwcliad peraoaol a Pio Nono yn Rhufain, llwyddodd ei fab, Menotti, a rhai miloedd o Ital- iaid gwirfoddol, i groosi y terfynau i diriogaethau y Pab, ae y ffiaGnt yn amgylchu y Ddinas Sanct- aidd o bob cwr, ao yn nesau bob dydd tua»j ati yn llawn awydd am gael g-olwg ar yr herf dad' a'i gyfarch a'r gorchyaiyn i fynetl alian odcliyno, ac i beid.o dyohwelyd yno mwy. Dyma ItAi a Ehufa'n wedi dyfod auwaith drachefn ynganolbwnc y cyfeiria 'llygaid y byd yn gyffredinol ato.. Y mao bob. dydd yn dwyn l'hyw chwedl newydd oddiyno, sydd yn dyfnhau ac yn cryfhau y dyddordeb -.cyff'redinol" vn yr 'achos. 1-ir golofn bono o'r neWyddiadur sydd yn cynnwys ynewyddion oddivii o- v try pob dar- Ilenydd yn gyntaf oil bob dydd. Edryeha cyfeill- ion y Pab a'r babaeth gyda chalon bryderus a dwylaw crynedig am y newyddioa hyn o ddydd i ddydd, ,U&ll' faint' ëu hofnau i'r Garibaldiaid lwyddo yn eu haaican; a ehyfeiUioa Garibaldi ae Itali, o'r tu arall yr un mocld, eu hofn iddynt aflwyddo a methu. Dengys hanesyddiaetli y byd bod yr awdur- dodau a osodid i fynu trwy orthroch a thrawster a north y cleddyf, yn cael eu datod a'u tynu i lawr draohefh trwy yr unrhyw foddion bob am- ser. Yr oedd swn drylliant hen lywodraethau Assyria a Ghaldea, a Porsia, a Groeg, a Rhufain yn llenwi'r ddaear a synder a brawychdod. Saf- odd lly wodraeth y Pab i iynu yn llawer iawn hwy o atnser na'r un o'r rhai hyny, er nad oedd ei bavdurdod dymmorol ond fechan a chvfyng ei tiierfynau mew cymmariaeth iddyuthwy; nnvy; eto ni bu yn ol i'r un o honynt. mewn trais a chreidondeb, ac. yn mkclliawn y tu hwnt iddynt mewn twyll, a honiadau rhyfygus a chabloddus. Ni thraethodd genau un awdurdod a fu ar y ddaear erioed gymaint 6 fawrhydri a cliabledd ac a draethodd ei genau hi. Ni ddarfu i yr un o honynt hwy aarhau y nefoedd a gwarihruddo y ddaear yn debyg fel y gwnaeth hi. Oyflavvn- odd holl ruBsdtlau anfacl ci gallu tymmorol ac ysprydol yn cnw y Goruehaf, a'r Arglwydd lesu, a'r angolion, a'r apostolion, a Mair y Forwyn, a'r boll saint, yn ddiofn a digywilydd trwv yr holl oesau. Yn awr v ..Mae'r nefoedd yn dat- guddio ei hanwiredd, a'r, ddaear yu codi yn ei herbyn.' Ar y ddaear ing cenin clloedd mewn cyfyng-g^ugor. Felly mewn gwirionedd y mae hi ar y ddaear yn bresenol; ac vn noiiltuol felly y mao y Pab a'i gyngor, L. Napoleon a'i gyngor lctor Emanuel a'i. gyngor — oil mewn cvfyn-- gyni>of, hsb ^ybod beth a wnant. Rhaicl yr yniddengys i Pio Ifono bod Mair yn o anniolcix- gar wedi'r holl anrhydedd a wnacth efo iddi na wrandawai ar ei lef, a'i waredu o ddwyJnwei elynion. Y mae wedi troi ati'hi a'r hoil saint lawer gwaith am nawdd ac ymwared, ond nid 008 un o honynt yn troi ato ef, (ti-uin. Na, nid pes ganddo neb yn awr i odrych ato am gy-n-i- inoi-tli ond Nant ISapoIoou. ac y mao-hvrnw mewn dyryswch h-os ei ben yn ei achos, Yll gyfyng amy _«'r ddau iu, Y mae arno awydd anion byddin cfo i Hnfam. i gadw yr Italiaid all an a'r Pab i mown; ond y mae arno ofia drwy hvny wneud Pali yn elyii anghymmodlawn iddo^ a'i thaflu i freichiau Bi^mark, ac iddi fyned mewn oyngrair a Prwssia, yr hyn na fynai efe er dim iddo ddigwydd. Gwyr yu dda befyd, pe y gwnelai hyny y sy-rthial dan gondemuiad y gwledydd, ac y gadawai ei enw yn warth ar ddalenau Iiaiiesyddiaeth, .O'r tn and1. os na chyfrynga yn aeho.; y babaoth, bydd yr offeiriad- aeth babaldd trwy y byd yn ei felldithio, ac y bydd i'w dylanwad hi yn Pfrainc gyfodi gwrth- ryfel a berygta fvwyd ei awdurriod. iuao ictor Eraaauel a'i gyrigor yntau mewn flwdan a phetrusder mawr. Teimlant awydd i y1 eu kyddmoedd i gymmeryd meddiant o xluiciui a thiriogaothau y Pa.b, 'cyn'i'l' Garibald- laid ou. gorpsgy; ondy mae arnynt ofn bvgyth- ion Napoleon a'I Iywodraeth. Ond tra y maent hwv yn petrubo, v mae Itali wedi gwneud ei meddwl i fvnu; gosododd ei chalon ar Eufain, ac nid oes dim ond Eliufain a'i boddlona. Gwyr Victor Eniantiel a'i weinidogion hyny yn d(m. Gwyddaut fod pob dydd o oediad o'u tu hwy yn eu gwnoud yn fwyfwy anmhoblogaidd. Y TIlac holl galon y gonedl gycla, Garibaldi a'i wyr; ac os gwrthodant hwy gymmeiyd rhan yn yr ymdrech i feddiannu Ehufain. ac os lJwydda. v Garibald- iaid i'w chymnieryd heb eu cymmorth, bydd y "renin a'i Iywodraeth yn ddirmygus yn ngolwg yr holl genedl, os goddefir bwynJ heb eu bwrw ymaith yn hollol. Hawdd ydyw dyfalu a daroganbeth a rdd, a pha iodd y terfynu. y diwedd, ac y mae llawey yn gwneud hynj, ond callach ywtewi; ychydigyn bach o amser eto a ddengys. Os a yr athvydd hwn heibio heb esgor ar ryfel ofnadwy rhwng galluoedd Ewrob, bydd yn drugaredd fiiwr i'r gyd. 0 Pen ychydig oriau wedi i ni ysgrifenu y llinellau blaonorol, dyma genllif o newyddion o I Ffrainc, o Itali, ac o Rufain yn ymdywallt arnom. Ymddengys y tair llywodraeth a'r tair gvylad yn berwi yn grychias fel tri chrochan uwcli ben lTwrn dan ysol. Dywed un chwedl fod L. Napoleon wedi dyfod i'r penderfvniad i i gyfryngu yn achos y Pab, a'i fod wedi "erehi i ugain mil o wyr i hwylio o Toulon i Ciyitta Vechia yn ddioed, Anoheua rhai, a gwadaeraill, o bapurau Ffrainc hyn. Cytunant yn o gyffredin mai anturiaeth ofnadwy o beryglus i Louis Napoleon a Ffrainc fyddai ymyraeth ag achos Rhufain a'r Pab eto. hyspysir fod y teimlad yn Itali yn dyfnhau ac yn mwyhau bob dydd, a sefyllfa y llywodr- aeth yn n-iyned yn fwyfwy enbyd; bod Hatazzi wedi rhoi ei swydd i fynu, a Garibaldi wedi dianc o Caprera. Dyna y chwedleuon pwysig sydd yn cael eu taenu heddyw. Bydd rhyw oleuni ychwanegol ar yr amgylchiadau cyn y daw y TYST o'i loehes, a chaiff eu hyspy.su.

I---,----.----.-■ MYNWENT'…

-_._____--__----_.-U{t(touind1t.

-"'-_-.---| Y NEFOEDD FAW.E…

A Yn 'I-UX DEILlWJt: 4

LLINKLLA \' rc « TYST CYMREIG."…

WILLIAM WILLIAMS, SLATE HILL…

.'rn GOLEUNI.

--ENGLYN BEDDARGPiAPK,

; GWYDDELOD YN LLOEGR.

"1,,1'r;-J1.-:¡'l