Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
6 articles on this Page
Advertising
EIN TELERAU A'N DOSBARTHWYR. 1 Anfonir^i yn ddidraid trwy y post, gem y cyhoedd- wvr, i unrhyvj ie im 0j Qtfnioa iir nm. fyfddwn vn d/lrilcliriar i'n holl Dd/>sborthwyr sydd yn derlmn eu sypynau trwii y Post, am, tlvefmi en ha/rch cbion Yn v modd mwyaf digolled. GelHr anfon 4 am aeiniog, 8 am ddwy geiniog, 12 am dair ceiwiog, ac felhj yn mlasn; owl y rnme pob rhifedi cyd-rhw-ng y nifer uchod yn draul yclvwanegol i'w hanfnn. Ychndig o ymdrprh o iln ein cyfeillion a godai n 5 i 8, a'r 9 ir 12. Yr vdinn mm anfon y sypynau h/d Y gellir gyda'r Rail, oblegid ei bod! gymmaint vn rhatach: ac yr ydym yn cael ein dosbarthwyr yn mh,rl) man yn ga/redig iawn yn ein cynnorthwyo berffeitMo ein brefniadau. Pob archsbion (orders) i'w hanfon. a mbob avian i'vj (fumed nn dsrfadnmi i REV. H. E. THOMAS, 19, Chapel Walks, South Castle Street, Liverpool. tfft" Yr ydym yn ddiolchsrar iawn i'r Tlosbartbwyr flyddlawn sydd wedi anfon y tâl yn llawn ddhvedd y chwarter. Talodd amryw yn rheolaidd ar ddivredd noli mis. Dyna a hoffem, yn enwedig o'r lleoedd y mae nifer fawr yn myned. OND YR YDYM YN DISGWYL I BAWB TAWR M'ASTATTTFAT" BR CYFRTFON Alt DDTWFTID Y C.TFWARTFTT. Cofhveh y rlmi svod ar ol yn hyn. fel na bydno raid i ddynevd ond unwaith. Yr ydym yn ail ddiolch i'rlliaws ffvddloniaid. «?T Y mae am ryw wpdi anfon atom i ofyn pin tplprau. Yr oeddym yn tybied fod bvny yn ddipon eglur ar bob rhifyn: ond er mwyn crwneud y peth inor amlwg fel lia ellir camsynied. DALIER SYLW :— Anfonir 1 rhifyn gyda'r Post am eliwarter (13 wythnos) am 2a. 2c. Anfom'r 4 rhifyn am 4s. 4c. 8 rhifyn am Rs, Am 12 rhifyn. ac nwch law hyny, rhoddir 2ff. y swllt am Ddosbarthu. Nis gallwn gatiiatau vehwanesr o elw, A'TJ HAJT- POir TRWY Y POST. Caniateir v Postaere wrth anfon yr arian o'r swm. Ymdreched ein cvfeillion podi v dprbynwyr i 12 ae oohod bob wythnos, ac yna bydd rhywbeth iddynt am eu tra- Er arbed pob caTOsrvmnieriad. dymunir na byddo yr arcTiebion yn cael pu cryni i'r arcraphydd. ond yn ol y cvfarwyddvd i-Rev. U. R. Thomas, 19 Chapel Walks South Castle Street, Liverpool.
AT EIN CIOHEBWYE,
AT EIN CIOHEBWYE, .Oprbvtiiasoivi lxisws mawr 11 vsgfifian o bol) liia/lh vn nrrhorph yr wvthnoq ddiwpddaf: piddn Taw Iwrch, DafyiH Morgan. Penmon. Ppdd fv Mam. 'Khedvdd, Brogiivn, Jpnan T)du o P' OwilvmTrpfor. W. G. Evans. Y teulu dpdwydd. Yr hpn Wr medrns. "Dewi Mpdi, Cartref dp'Twvdd, Rhvs MpiVon, Mab y Daran. vr hen Forgan, Garibaldi arall, R, T. H., I. C., ae am- ryw eraill. GWJLYII TREFoR.-Rby syml i'w gyhoeddi. Cynnygivveh etc. .r. DAVIHS.—ISfap v cvfaill yma yn pin cervddu yn llvm na buaSAm wpdi at ph pi ofyniad—Pwv a sylfaenodd vr Yseol Sit] P Yn wir. buom vn feius: ond i cvfaill ■vmend. Y mae .T. n. vn dvrrinno cyflwyno ei ofyniad i John Davies, Rhyd- y-hont, Cynwil Elvet. U. TJ.—Ts'id vdym yn jrweled yn briodol cyhoeddi vchwaneg ar y Dilwv Geinioir ff ol llvthyr Mr Roberts yn y rhifyn hwn, ()&¡ ua bydd enw priodol wrtho. T. L. IiKWia.—Caiff eich Taitli i'r Gogledd ymddangos yn y it saf. ,RoT)Ri.-Yil ein neAaf. A. R. THOMAS.—Xwl ydym YH arfer evlioeddi adolygiadau Ir lyfrau, os na roddir hysbysiadau am danynt yn y papur. .SIBTWOH.—Gall Meilweh orphwys yn dawel nad oes dim oerycl o hvn allan i neb ladrata ei ffugenw. Ofer blino y dar- llenwyr a rhagor ar y mater. Bl1 gorfod i ni adael amryw bethau allan y tro hwn, rhai o blegid meithder, ac eraill o blegid eu diweddarweh yn dyfod i law. Da chwi, ohebwyr caredig, tosturiweh wrthym, ae ysgrif- enweh yn fyrach. Offeirier y Gohebiaethau oil—To the EDITORS OF THE TYST CTMEEXG, 19, Chapel Walks, South Castle Street, Liverpool.
f * ytttuø.
f ytttuø. LLEDA.EN\VYU y newydd via ddiwecldar, trwy gyf- rwng y newyddiaduron. y byddai cyfnewidiad pwysig yn cymmeryd lie yu fuan yn y Weinydd- iaeth. oblegyd fod Arglwydd Derby wedi pender- fj-nu rlioddi i fynn ei swvdd fel Prifweinidog. Ond dywed y Times gyda ei anRkeledigrwydd arferol, nad oes gun Arglwydd Deiby im bwriad ar hyn o bryd i daflu awenau y llywodraetli o'i ddwylaw. Hysbyswyd yn ddiweddar fod Mr Thornton wedi cael ei appwyntio yn llysgenad yn Wasli- iagton, yn lie y diweddar Syr Frederick Bruce. Ond gan fod Mr Thornton yn Pdo Janeiro, a chan ei apwyntio yn flaenorol yn Llysgenad i Lisbon, mae yn amheus a wna efe ddewis Wasliington o flaen Lisbon, gan fod ganddo gyssylltiadau agos a pliwysig yn Portugal.' Agorir y Senedd ar y 19eg o'r mis nesaf.-Mae y Senedd yn arfer ail gyfarfod tua'r amser liwnw olr flwyddyn, ac yn cael ei gohivio dracliefn am ddeufis neu dri ond y mae yn ymddangos y bydd y peth yn llawer mwy na defod yn unig y waith hon, canys y mae mater pwysig PJxyfelgyrch Abyssinia i ddyfod dan sylw. Yn gyntaf, bydd raid cael llawer o arian, a'r Senedd yn unig sydd t, a liawl i'w rhoddi; ac lieblaw Iiyny, mor fnan ng y symmudir y milwyr o India, bydd eu holl dreuliau yn disgyn ar bobl Prydain. Purion peth fydd i'r Senedd gael cyfleusdra i roddi barn at- vr helynt filwrol hon cyn eidwyn yn mlaenyn mhellach. Gobeitliir gan rai y derbynir y new- ydd yn y cyfanser, fod y brenhin Theodorus wedi gollwng y carcharorion mewn rliydd-deb. Yn ol y newyddion diweddaraf a dderbyniwyd, nid oedd iiemti vvr sail i'r fath obaith; canys yr oedd y car- ctiarorion pan glybuwyd eu helynt ddiweddaf, m<3wn caetliiwed yn Magdala. Am lawer o flynyddoedd bellacli, y mae cyllid ein teyrnas wedi bod mewn sefyllfa iachus a dy- munol. Yr oedd Mr' Gladstone o flwyddyn i flwyddyn, yn hysbysu nid yn unig fod deupen y llinyn yn dyfod yn nghyd, ond fod ganddo arian dros ben, a'i fod yn alluog i ysgafnhau beiehiaix y wlad trwy leihau y trethi. Ond os ydym i ddechreu rhyfel yn Affrica, ac os Mr Disraeli sydd i ofalu am y cyllid, nis gallwn lai nag edr- I z!1 v, cli yn bryderus ar y dyfodol. Y mae genym lawn ddigon o ddyled wladol eisioes, ae y mae y trethi yn gymmaint ag a ellir dalu, yN ol sefyllfa fasnachol ein gwlad ar hyn o bryd. Pwll diwaelod vdyw rhyfel, efe a Iwnc drysorau anfesuiol. Treulfawr aruthrol yw rhyfel mewn gwlad war- eiddiedig, pgl faint mwy mewn gwlad farbaraidd. beb ftordd, heb bont, ac heb fath yn y byd o ger- bvd ar olwynion ? Yn ol ein gwybodaetli bres- ensl am Abyssinia, ni clieir ynddi na thortli o fara na phwys o gig. Cynlialiaeth y fyddin yw v peth anhawddaf yn mliob rhyfel. Ac y mae yn anhawdd deall yn bresenol pa fodd y gall ein milwyr ymgvnnal ar eu taith o Ian y iiior i brif d din as Theodorus. Ac eto, yr ydym yn teimlo y dylent waredu y Consul Cameron a'i gymdeit hion os mewn nn modd y wncud hyny. Nid ydym heb brofiad o gvffelyb anturiaetflaii yn yr oes hon. Daliwyd yr Arglwyddes Sale, a bon fiddijjesati Seisnig eraill, yn garcliarorion gan yr Affghaniaid, pan gymmerwyd Cabul. Daliwyd v carcharorion hynymewn caetliiwed am fisoedd, a theimlai pobl Prydain bryder dwfn am danynt. Yn ffodns, rhvddhawvd hwvnt, yn anvliydeddus a diangol, ar ddynesiad y fyddin Brydeinig. Mae cofio Yi-amgylchiad hwn yn rliyw galondid i geisio I rlrvddhau y carcharorion yn Abyssinia. Gellir cvfeirio at enoTaifft arall o gvffelyb amgylchiad, 101111 iclcli derfynu Jill aflwyddianus. Yn ystod rhvfAI Afghan, anfonwvd cenhadau at Frenhin Rakhnra, yr hwn a'u bwriodd i garchar, a thybir iddvnt gael en rhoddi i farwolaeth fel yspiwyr Cristionogol. Gwnnec1 pob ymdrech i'w rhyddhau trwy lwodraeth Twrci. ac aeth y dyn rliyfedd ac anturiaetlms liwnw, y Dr Woolf, mown Maffxme i Bakliara. i geisio eu gwared, ond bn yn aflwydd- ianus. Yr oedd yn ammhossibl anfon byddin, a buont'feirw yn nwylaw y gormeswr creulawn. Beth fydd diwedd carelaarorioii Abyssinia, nid ydym yn cymmeryd arnom brophwydo. Y Ffeniaid yw blinder mawr y wlad y dyddiau hyn. Nos Wener, daliwyd pedwar Ffeniad mewn tafarndy isel yn Livarpool, cymmerwyd hivynt i'r Ilys i Fanchester. ac adnabyddwyd dau o honynt fel rhai a gymerasent ran yn y gwaith o ddryllio van y carchar, a rhyddhau Kelly a Deasy. Yn Warrington y mae gynau y gwirfoddolion yn cael eu gwylio nos a dydd, a'r heddgeidwaid dan arf- au, rhag ofn ymosodiad Ffeniaid. Diwedd yr wythnos o'r blaen, brawychwyd Oldham, pan gawsant allan fod mintai o Ffeniaid yn dysgu rhyfel yn y nos mewn maes yn agos i'r dref. Dydd Sadwrn, derbyniodd maer Plymouth lythyr dienw, yn ei hysbysu fod y Ffeniaid yn bwriadu cymmeryd meddiant o r arfau yn y lie. Casglwyd yr arfau i ddiogelwch. Dywedir i genadwri gael ei derbyn yn ngwersyllfa Salford, nos Sadwrn, yn hysbysu fod y Ffeniaid wedi pen- derfynu cliffodd y gas yn Manchester fel y caent gyfleusdra i gyflawi*gweithredoedd y tywyllwch. Rhoddodd yv awdurdodau ganwyll a lucifer match i bob milwr, fel na oddiweddid hwynt gan dyw- yllwch. Boreu y Sabbath, cynlialiwyd cyfarfod dirgelaidd mewn coed, yn agos i Sheffield, gan y Ffeniaid. Nid oes neb ond hwy eu liunain yn gwybod pa beth a benderfynwyd yn y cyfryw gyfarfod, end y mae y dref mewn pryder, a'r aw- durdodau ar eu gwyliadwriaetli. Oddiwrth yr yr holl bethau hyn, y mae yn anihvg nad yw y diwedd eto.| Nid oes genym ond gobeitliio ein bod eisioes wedi gweled y gwaethaf, ae y cawn yn fuan, weled y diwedd.
CYNNADLEDDAU EGLWYSIG.
CYNNADLEDDAU EGLWYSIG. Gallem feddwl na bu erioed y fath drafod ac achosion crefyddol ac eglwysig mewn cynnadleddau mawrion ac sydd wedi bod yn ddiweddar, o fewn corif y flwyddyn hon. Hyn yn ddiau fydcl gan y flwyddyn 1867 yn un peth arbenig i'w ddivngos yn nglyn a'i choffadwriaeth mewn hanesyddiaeth.. Yn necbreu y flwyddyn gwnaeth Pio Nono ar- ddangosfa fawr o boll gryfder a gogoniant teyrnas ei fawrhydi Anghristiol, drwy wysiaw holl urddas- olion ei lywodraeth, i ymddangos ger ei fron yn y 'ddinas dragwyddol,' fel ei gelwir; ac anfynych y canfuwyd ar y ddaear y fath rwysg a gwychedd, a phob peth a eilw'r ddaear yma yn fawr, ac a welwyd yn y cynnulliad hwnw. Aeth hwnw heibio, a chododd blys ar Dr. Lang- ley, Archesgob Caergaint, i gael cynnadledd gyfifelyb i uu Pio, yn ei lys archesgobawl yn Lambeth. An- fonodd ei wysiau allan at yr holl esgobion yn Lleegr a Chymru, lwertldon agcotla-nd, America a Chanads. Affrica a'r Trefedigaethau, Jerusalem, a Samaria, od oes esgob yn Samaria, a phob man arall yn yr holl fyd lie y mae y fath ddynsawd ag esgob Anglaidd yn bodoli. Ufuddhaodd llawer, ond nid ufuddhasant hwy oil i'r alwad. Fodd bynag, daeth lluaws mawr yn nghyd, ond Did oedd cynnadledd Lambeth ond llai na dim mewn cymmhariaeth i un Rhufain. Ni allai'r Archesgob dori cystal ffigwr, na dim y n debyg' o ran ymddangosiad, i'r eiddo y Pab. Yr oedd llygaid holl newyddiaduron y deyrnas ar Gynnadledd Lambeth. Yr oedd y rhan fwyaf o honynt wedi ei barnu a'i chondemnio fel peth di- bwrpas ac amcan cyn iddi ddyfod yn nghyd; ac wedi iddi fyned heibio, y maent yn hcllol gytuno a'u gilydd mai mynydd mawr wedi esgor ar lygoden, a hono yn llygoden fitw fach iawn hefyd, ydoedd. Anfonwyd annerchiad esmwy'-h, common place iawn oddiwrth y Gynnadledd at ffyddloniaid yr Eglwys, a phasiwyd rhyw nifer o benderfyniadau hynod o ddi- niwed a dibwys, ac yna ymadawodd pawb i'w fan. Y mae yn syndod i feddwl i gynnifer o ddynion dysgedig ymgynnull at eu gilydd o eithafoedd y ddaear i ddim arall ond pasio y fath benderfyniadau diddim. Yr oedd yr Archesgob, a'i frodyr esgobion y deyrnas hon, yn gwylio yn ofalus rhag gwneud dim i droseddu yn erbyn awdurdod eu meistres-y Llywodraeth. Ni chynnygiwyd un feddyginiaeth i glwyfau dyfnion yr eglwys; na, yr oedd ar y Gyn- nadledd ofn yn ei chalon fyned i'w golwg, na thrin dim arnynt. Ie, ie, meddygon diddim iawn oeddynt hwy oil. Caiff yr hen Eglwys, druan, farw yx ei chlwyfau a'i gwaed o ran dim a wnai Gynnadledd Lambeth iddi. Gyda bod Cynnadledd Lambeth drosodd, dyna nn arall yn ymgynnull yn Wolverhampton. Yr oedd yn hono hefyd rai Esgobion, Deoniaid, Archddiacon- iaid, Perigloriaid, a Viceriaid. Yr oedd yno uchel ac isel, cul a llydain Eglwyswyr; Ritualiaid a gwrth- Ritualiaid, a nifer go fawr o wyr lleyg dylanwadol. Bu yno lawer o siarad cryf a doniol anghyffredin. Llefarai y naill blaid a'r Hall eu golygiadau a'u teimladau yn groew ac yn groch, a mawr yr wbwb a'r terfysg a dorai allan lawer gwaith. Ceisiai y blaid Ritualaidd haeru mai hi oedd y luosocaf a'r gryfaf yn y Gynnadledd, ac haerai y blaid Efeng- ylaidd hithau mai hi oedd y gryfaf. Y blaid Ritual- aidd, beth bynag, oedd yn cadw mwyaf o swn,— ganddi hi yr oedd y lungs goreu. Llefarodd rhai lleygwyr, yn enwedig Arglwydd Harowby ac Arg- Iwydd Sandon, yn rhagorol iawn. Dywedasant wir- ioneddau noethion a llymion iawn yn wynebau y clerigwyr, y rhai da y gwnaent pe dalient amynt. Cynnaliodd yr Annibynwyr eu Cynnadledd Hamier-blwyddol yn Manchester yr wythnos di- weddaf; ond t-an mai cynnadledd reolaidd ydoedd, ac felly yn gyffredin, nid yw yn gymmaint gwrth- ddrych sylw a'r lleill. Y mae y cyfarfodydd hyn yn myned yn gryfach, gryfach bob blwyddyn. Ym- driniwyd a llawer o bethau pwysig perthynol i achosion crefyddol ac eglwysig yn y cynnadleddau yn Manchester, a llefarodd Dr. Yaughanyn neilltuol fel oracl ar agweda petbau mewn ystyr cglwysig yn y dyddiau hyn, yn y cyfarfod cyhoeddus yn y Free Trade Hall nos Fawrth. Y mae yr holl gynnadleddau hyn yn arwyddo rhyw bethau go bwysig yn ddiau sydd ar ddyfod. Dygwyddiadau dyfodol yn taflu eu cysgodau o'u blaen ydynt. Y maent oil yn arwyddo hyn beth bynag,—fod dydd y dattodiad mawr gerllaw—dat- todiad yr Eglwys a'r Llywodraeth oudiwrtb eu gil- ydd-dydd ysgariad Seion a Sion Bwl y naill oddi- wrth y llall am byth. Y mae ton pob cynnadledd, a phob ymddiddan yn mhob cylch o gymdeithas, yn profi byn. Y mae gwawr y dydd hwnw wedi tori- dydd y tybid ychydig amser yn ol na wawriai yn oed wyrion; ond gallai llawer sydd yn daid fyw i'w weled eto.
Y PARCH. JOHN PHILLIPS, BANGOR,
Y PARCH. JOHN PHILLIPS, BANGOR, A glywsoch chwi fod Phillips Bangor wedi marw ?' Dyma y cwestiwn a ofynwyd mewn prudd- der a synedigaeth gan filoedd yn nghorph yr wyth- nos ddiweddaf. Edrychai amaethwyr Mon ac Arfon yn ddifrifolach nagarferol yn y marclinadoedd, a'r gofyniad cyntaf gan bob un ydoedd A g-lywsoch clnvigfod Phillips Bangor wedi marw ?' Cyn rhoddi eu negesau i'r rhai a ddeuent i'wsiopau, rhoddai pob masnachwr y newydd galarus yna mewn ffordd o holiad. Adseinid y gofyniad o glogwyn i glogwyn yn chwareli Arfon ddydd Iau, ac edrychai pawb yn anngnrediniol pan glyweut y peth. Nid oedd yr un dyn yn sir Gaerynarfon ag y teimlid yn anmharotach i dderbyn y newydd o'i farwolaeth. Yr oedd yn gyffredin yn mwynhau icchyd CIA-0 arferion pur a gofalus-yn meddu cyfansoddiad a dybid yn gryf a diogel-ac yn un o'r rhai hyny y gallesid meddwl arno a welsai ddyddiau da-ac oedran teg. Ond nid yw y rhedfa yn eiddo y cyflym, na'r rhyfel yn eiddu y cedyrn, na bwyd yn eiddo y doetnion, na chyfoetb yn eiddo y pwyllog Mae y dynion cryfat, cadarnaf. mwyaf pwyllog a gochelgar, fefyr egwan. yr esgeu- lus, a'r diofal, yn cyfarfod a'u diwedd yn annys- gwyliadwy. Mewn amgylchiadau fel hyn gwirir geiriau Job, Y naill sydd yn marw yn ei gyfl twn nerth, ac efe yn esmwyth ac yn heddychol -Nvi)i ei fronau sydd ya llawn llaeth, a'i e!<'gY!'JI yn iuiidd pri fer. A.'r Uall sydd yn mc\\ II chwerwder enaid, ac ni fwyttaodd mewn hyfry dwch.' Nid dya cyffredin eedd Mr Phillips. Teimlir colled a hiraeth ar ei ol gan filoedd y tu allan i gylch ei deulu a'i bertbynasau, a thu allan i gylch ei enwad ei hunt Genedigol ydoedd o gymmydogaeth Pontrhydfendig. aid, un o ardaloedd mwyaf annghysbell sir Aberteifl. Cychwynodd o diinodedd hollol, 1 heb dad, heb fam, heb achau,' i'w gyflwyno i sylw y byd, ond ymgod- odd yn fuan i boblogrwydd a chymmeradwyaeth. Nid yn fynych y daeth nn dyn ieuanc i gyhoeddua. rwydd fel pregethwr mor foreu yn ei oes. Yr oedd ei agwedd hardd, ei lais mwynaidd, a'i bregethau gafaelgar yn peri fod y lluaws yn ymdyru ar ei ol. Aeth pan yn bur ieuanc o'i ardal enedigol i wasaa- aethu fel math o genhadwr cartrefol yn Rhaiadr Wy. Oddiyno y daeth ar gyhoeddiad gyntaf i'r Gogledd, a tbynodd sylw neillduol fel pregethwr. Yr ydym. yn cofio yn dda y lie y gwelaom ef gyntaf, a'r testyn. ar ba un y pregethodd, er fod debygem bymtheng mlynedd ar hugain er hyny. Dyn ieuanc tal, llathr. aidd yr'olwg arno, yn siarad yn esmwyth a thyner, hwyrach yn fursenaidd yn nhyb rhai, ond i'r lluaws yn swynol dros ben. Digwyddodd focl rcyfarfod pregethu yn y Carneddi yn sir Gaernarfon ar y pryd, ac yn oedfa y boreu yr oedd ef yn pregethu ya gyntaf, a'r anfarwol John Elias ar ei ol. Nid ydym yn cofio nemawr o'i bregeth, ond yr ydym yn cofio yn dda ei fod yn terfynu gyda dweyd Arddeled yr Arglwydd ei anwyl a pharchedig vas.' Yr oedd hyny yn ddull newydd i ni-nid oeddym erioed wedi clywed defnyddio y ddau air 4 anwyl a pharchedig was.' Teimlem fod rhywbeth hynod yn y dyn a fedrai dori ar yr hen ffurf o ymadroddi i dir newydd. Bu am beth amser yn Mhrifysgol Edinburgh, yn gyd.fyfyriwr a Dr Edwards, Bala. Edwards oedd y meddyliwr, ond Phillips oedd yn medru ei deyd hi' oreu, ys dywedai Elias Morris am wr enwog arall. Sefydlodd Mr Phillips yn weinidog yn Nhre- ffynnon wedi ei ddychwelyd o Edinburgh, ac os nad ydym yn camsynied yr oedd yn un o'r rhai cyntaf, os nad y cyntaf yn Nghymru, a ddewiswyd gan gyn- nulleidfa o Fethodistiaid Cymreig i'w bugeilio. All nid dynion cyffredin a wnai y tro i ddwyn i mewn weinidogaeth lied sefydlog i fysg enwad o bobi oedd wedi cynnefino a gwrando doniau dieithr, ac yn ami ddoniau annghyffredin. Ennillodd Mr Phillips radd dda yn Nhreffynnon, ac y mae ei enw yn berarogl yno hyd heddyw. Cyhuddid ef gan rai o fod yn rhy rydd yn ei olygiadau ar rai pynciau duwinyddol, a pharodd lawer iawn o siarad ac ysgrifenu yn ei er- byn oblegid rhyw syniad ar Grist fel gwrthddrych addoliad a ddatganodd mewnpregeth a gyhoeddodd, ond ni thybiodd neb erioed nad oedd ) n dal yn lew ddirgelwch y ffydd.' Trwy gyssylltiadau priodasol symmudodd i Fon, a than wahoddiad oddiwrth eg- lwys y Tabernacl symmudodd i Fangor, ond ni bu ei gyssylltiad y mwyaf hapus. Yr oedd y drych- feddwl o gael gweinidog sefydlog yn annyoddefol gan ryw hon foncyffion yno a dybient eu hunain yn flaenoriaid. Ond y mae y to hwnw i gyd wedi myned heibio. ao nid oedd eu colli yn golled i'r ddaear, nis gwyddom a oedd eu cael yn rhyw ennill i'r nefoedd. Ymryddhaodd Mr Phillips oddiwrth ei weinidogaeth yn Mangor, ac ymgyssegrodd yn ben- af i wasanaethu fel goruchwyliwr i Gymdeithas yr Ysgolion Brytanaidd. Ac nid ydym yn tybied fod ojmod ini ddweyd i Mr Phillips wneud mwy dros addysg y genedl yn Nghymru yn yr ugain mlynedd diweddaf nag un dyn arall. Gwyddom lddo gael cydweithwyr llafuras, a chynnorthwywyr haelionus yn eraill, ond arno ef yr oedd y gofal. Cyfarwyddai ardaloedd i gaelysgolion, i godiysgoldai. i gael arian oadiwrth y llywodraeth i'w cynnorthwyo, i gael athrawon i gyfranu a/.dysg, acmewnlluaws o ffyrdd heblaw' h; ny. Edrychai y rhan fwyaf o'r athrawon yn Ngogledd Cymru yn enwedig arno fel eu tad, ac edrychai y pwyllgorau arno fel eu cyfarwyddwr Trwy ei ymdrechion diflino ef yn casglu yn y De a'r Go^ledd, yn Lloegr a Chymry, gan Gymry a Saesom y llwyddwyd i adeiladu y Coleg Athrawol yn Man- gor. Tra yr erys hwn ar lan y Menai bydd yn gof- golofn o'i lafur caled mewn amser ac allan o amser. Cnsglwr rhagorol ydoedd; yr oedd ganddo ryw ffordd hynaws i fyned heb yn wybod i ddynion i'w calonau, ac yna hawdd oedd myned i'w llogellau. Gwrthdystiodl yn gryf £ lyn\ddau yn ol yn erbyn cynnydd Puseyaeth yn yr Eglwys Sefydledig. Tra- ddododd ddarlithiau, ac ysgrifenodd lythyrau ar yr achos, a goddefodd lawer oddiwrth y blaid Eglwys- yddol oblegid ei amddiffyniad cryfi grefydd Efeng- ylaidd. Yr oedd yn bleidiwr selog i bob achos da. Dir- westwr trwyadl ydoedd o'r dechreuad. Ni feddai y Gymdeithas Ddirwestol neb yn Nghymru yn burach i'w hegwyddorion. Pan y mae llawer welwyd yn arfog ac yn saethu a bwa wedi troi eu cefn yn nydd y frwydr,' bu ef yn ffyddlon hyd angeu. Sychwyd llawer ar ei yspryd fel pregethwr flyn- yddau yn ol trwy ei ymyriad a chynnifor o bethan eraill, oblegyd nad oedd mewn cyssylltiad ag un- rnyw eglwys i'w orfodi i fyfyrio pregethau newydd- ion; orid yr ydym yn deall fod rhyw beth o'r sel a'r ymroddiad a'i nodweddai flynyddau yn ol wedi ei as if ddianu a'i fod yn myned allan ac'yn ymysgwyd fel cynac nid oedd ei fawr nerth wedi cilio. Clyw
TELERAU Allf HYSBYSIADAU.
TELERAU Allf HYSBYSIADAU. Chive' UineU a than hyny Is. 6c. y tro. Am bob llinell ychwa.npaol 3c. 1Iysbvsda,dam arm, eliwarter blivyddyn a throsoddam brisiau llawer is. Dalier Stilw.—Oyhnedrlir Hysbysiadau am Gyfarfod ydd Precrthn. a Chvmmanfaoedd, a Cbymmanfa- oedd vr Ysprolion Sabbatbol. a Cbylcb-wvlian Dir- westol. a phob ppfh cYRsylltiedigo a cbrefydd a mop^oldeb am bris llawer is na hysbysiadau yn gyffredinol.