Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

5 articles on this Page

SABBATH YN LLANYMDDYFRI, *'"'YN…

News
Cite
Share

SABBATH YN LLANYMDDYFRI, YN 1841. Mae chwe blynedd ar hugaiii yn ddarn mawr yn oes dyn. Mae yn wir nad yw wrth edrych yn ol arno ond fel doe ond pan gofiom y cyfnewid- • iadau mawr sydd wedi cymmeryd lie yn yr ys- (paid liwnw, rhaid ei fod yn gyfnod maith a j phwysig. Llawer oedd yn fabanod y pryd hwnw sydd erbyn hyn yn llawn pryder yn gwylio eu babaiiod eu hunain. Mae wedi taflu llawer gwr ieuanc hoyw a gwisgi i ganol dwysder a thrafferthion canoiddydd bywyd. Ac y mae wedi rhychio gwyneb, a gwynu gwallt, a chrymu gwar llawer un oedd yn nghanol ireiddiwch a bywiog- rwydd ei oes heb son am y miloedd y mae wedi iiewid eu hwyneb a'u danfon i ffordd. Tarewir y meddwl yn fwy toffeithiol gan ryw syniadau fel hyn pan yn ymweled a lie ar ol hir ab- senoldeb. Teimlais hyny yn bur effeithiol pan » yn treulio Sabbath yn Llanymddyfri yn haf y flwyddyn lion. Rhedai fy meddwl yn naturiol at y Sabbath cjmtaf erioed a dreuliais yn y lie yn ngwanwyn y flwyddyn 1841. Nid oedd odid ddim yn aros fel yr oeddynt y pryd hwnw. Prin buaswn yn euhadnabocl pan welais hwy eleni gan faint y cyfnewidiad a welwn ynddynt. Mae genyf gof da am fy nyfodiad i'r dref, a'r holl amgylchiadau cyssylltiedig. Yr oedclwn wedi anfon at y Parch. W. Davies y buaswn gyd ag ef yn Llanymddyfri nos Sadwrn a boreu Sab- bath gyda dymuniad ar iddo anfon y cyhoedd- iad i Sardis a Myddfai erbyn 2 a 6.' Yr oeddwn wedi gvmeud hyny dan gyfarwyddyd yr Hybarch Azariah Shadrach (coffa da am ei enw) yr liwn a dynodd i mi gynllun y daith. Oyrhaeddais dy Mr Davies yn gynar prydnawn Sadwrn Trig- iannai ar y pryd yn ymyl hen Eglwys Llanfair- ar-y-bryn yr hon sydd yn nodedig fel yllanerch y gorphwys llwch yr hen Williams Pantycelyn.' Derbyniodd Mr Davies fi yn garedig dros ben. Mae cofion cynhes gan bob pregefchwr ieuanc am y Gweinidog hwnw fu yn siriol a chroesawgar iddo ar ei gychwyniad cyntaf allan. Mae ambell J Ull yn sarug a thaeogaidd i bob dyn ieuanc. Gwelais-rai o'r rhai hyny I illore-Li mywycl' r- Yll chwedl yr hen Williams Llanwrtyd, a gwelais rai o honynt yn bur ostyngedig wedi i amgylchiadau newid. Mae y dynion hyny sydd yn ddisefch a digymmwynas i ddynion ieuainc yn bur sicr os cant-fyw i fyned yn hen, o fod yn xldigysur a di- gyfaill. Ond nid un felly oedd Mr Davies. Mae llawer yn fyw yn awr yn cofio vn dda y swllt a estynai yn ddirgql o'i brinder iddynt, am y credai ei bod ar y pryd yn brinach arnynt hwy itat arno ef. O'r ychydig a dderbyniai rlioddai f fivy* ifa llawer oedd yn derbyn tri chymmaint. I r Nid oedd 'cyhoeddiad nos Sadwrn, ond aeth Mr r Davies,a iiii-i )Vesty byehan lie yr oeddwn i let- tYa. Yno yr oedd y mis. fel y dywedid. Trefn r Wd ydyw trefn cadwyinis. Ond rhaid i mi beidio inyTied ar ol ei hynodion yma er mor brof- edigaefhus ydyw hyny. Cefais le cysurus a v ce cliroesaw .mawr, Synid fi yn fawr at y niferi mawr o dafarnau oedd yn y lie ond boddlonwyd fi er hyny wrthwelecl nad oedd yno ond ychydio- o feddwi, ac ar y Sabbath cauid y cwbl i fynu. ° Boreu Sabbath aethoifi t,IL'r C"Lpe,l, ac edrych- wn ar y capel yn un mawr a helaeth ac felly yr ydoedd mewn cydmariaeth i'r rhan fwyaf o gapeli y dyddiau hyny. Ac yr oedd yno gynnulleidfa dda lawn. Pregethais gorcu meclrwn, a gwran- dawai pawb yn siriol, yn enwedig Mr Davies. 0 Yr oedd ei wen garedig a'i amen gynhes yn galon- did mawr i mi, er na bum erioed yn un o'r rhai hawsaf i dori ei galulL Ychydig iawn sydd genyf i ddweyd am MrDavies fel pregethwr, unwaith y clywais. ef erioed. Pregethui y tfo hwnw yn gyn- hes a bywiog. Ond fel gwrandawr gwnaethum 11 wnaeth-LLm sylw arbenig ohono. Pan y crybwyllais wrtho ar ol yr oedfa y boreu ei fod yn gwrando yn siriol, dywedai yntau yn ol mai y peth lleiaf allai pregethwr;wneud' oedd gwrando yn dda; ac v dylai pregethwr gwael fod yn wrandawr da.' Ond fel arail y mae yn digwydd fynychaf. Y pregethwyr salaf ydyw y gwrandawyr salaf; a'r pregethwyr mwyaf awyddus am hvyl ei-i lilinain r 7T 7 Tr a iydd leiaf 0 lle]P 1 nc'b ara11 i g"ael liwyl. Mae pregethwyr trwy wrando yn ddiflas wedi aiidwyo llawer odfa. Beth bynag oedd yn rhagoiol yn yr hen bregethwyr, y mae pregeth- wyr yr oes hon yn well fel gwrandawyr; ac nis gwn am ddim ac y mae mwy o welliant wedi cymmeryd lie ynddo o fewn cylch fy sylw i yn y pymtheg mlynedd diweddaf nag yn null ac ys- pryd pregethwyr yn gwrando eu gilydd. Tynodd Mr Davies fy sylw ynnodoclig fel gwrandawr; ac yi oedd* llawer iawn o r un yspryd yn y gynnull- eidfa. l^-egethais yno drachetn am 3 yn°y pryd- nawn i gynnulleidfa luosog dros ben, a pharchus iawn yr oiwg arni; a thracliefn yn yr hwyr, preo-- ethais gyda gweinidog o Loegr, genedigol o Lan- ymclclyfri, oedd yno ar ymweliad a'i berthynasau. Ceisiwn gael myned ymaith ar ol yr odfa y boreu tua Sardis a Myddfai, gan dybied fod y cyhoedd- iad wedi myned ond grvrthododd fy ngollwng, gan sicrhau fod yno bregethwr arall; ac ychwan- egai, buasech chwi yn pregethu yn wael iawn y boreu, buaswn .yn 'eich gyru i Sardis a Myadiai erbyn y prydnawn a'r hwyr; ond y mae y boHY11 eich leico chwi, a gwell i chwi aros., Yr oedd tairiaia fel yna yn felus i facligenvn ieu- 'jnc; „ tjpyn o'r cadnaw ynddo "befyd. .Cadwodd. Ivn .Davies gynliesrwydd a. bywyd vn y gynnulleidfa. Pregethai dair gwaith bob Sabbath; ac yr oedd yn fugail gofalus yn mysg ei bob!; er na chafodd erioed am ei laf-Lir fawr fwy na chytlog gweithiwr cyffredhi. Ond cafodd ddigon; ac y mae yn byw yn serch y rhai y llafuriodd YIleu .plith. Mae ei weddw dan nawdd PJiagluiiiaeth a goleuni Ðuw ar ben a'i lewyrch ar bebyll ei blant amddifaid. Mae ambell i deuluy maent yn darfod o'r byd; nid ydyw Bhagluniaeth yn .gweled yn werth parliau yr iiiliogaeth aT y • ditlii'11'' °IIf* cen^ec^ae^1 y uniawH a fen- Mae llawer o gyfnewidiadau wedi myned dros ,eix e§'w.ys Salem er "hyny, yn symmudiad a marwolaeth gsveinidogion ac aelodau; ond yr, oedd yudda genyf weled rhai o'r rhai oeddynt ii gQlofnau yr achos y pryd hwnw ? wedi cael help gan Dduw yn aros hyd yr awrhcn.' ac eraill wedi |U coca i lenwi y bylchau a wnaed gan angau; ttly mae yno arwyddion fod yr amddiffyn ar yr lloli' ogoniant.' i SYLWYDD. l' .1 ¡)

rddtdtth.

GrALAR Y BARDD

BEIRNIaDAP^TH"0 YFANSODDIADAU…

Y DRWS GWICFIIEDIG.