Y Tyst Cymreig

DEWINIAID A BRUDWYR. Y mae dewiniaid a brudwyr yn lluosog iawn yn y wlad hon er pan drwyddedwyd ysgrif y diwygiad seneddol gan y ddau dy. Pa fodd o gweithia? Beth a fydd y canlyniadau? Pa blaid wladyddol a gaiff y ni- weid, a pha un y fantais fwyaf oddiwrthi? ydynt y cwestiynau pwysig y saif y brudwyr yn cldifrifoI iawn uwch eu penau, a cheisia pob un eu hateb yn ffafriol i'r blaid y perthyna ef iddi. Ceisia y dewiniaid Toryaidd ymresymu a dadleu mai yn fihfr Toryaeth y gweitliia pan ei dygir i'r maes yn yr etholiad nesaf. Yr un modd y ceisia brudwyr y blaid ryddfrydig ragfynegi mai man- tais i'r blaid hono fydd y canlyniadau. Ond nid ym- ddengys fod y naill blaid na'r llall yn rhyw hyderus iawn yn nghywiredd eu daroganau. Y mae'r naill neo. y llall yn gobeithio, ac eto yn ofni; yn ceisio credu a dweyd y goreu, eto yn amheu ac yn ofni y gwaethai. Y mae gobaith y daroganwyr Toryaidd (er na fynant ddangos ac addef hyny yn groyw) yn seiliedig ar y dos- parth iselaf a mwyaf anwybodus o'r rhai gynnysgaeth- wyd o'r hawlfraint i bleidleisio yn etholiad aelodau i'r senedd-y dynion na wyddant y gwahaniaeth rhwng y Haw ddehau a'r Haw aswy mewn ystyr wladyddol. Dynion na waeth ganddynt pwy a elo i'r Senedd, neu pa un a fo senedd yn bod neu beidio: ac y mae y dosparth yn ddiau yn un lluosog iawn yn y wlad eto, ac y mae y Toryaid yn ddigon call i ddeall, a llygadog i weled, mai goreu iddynt hwy po luosocaf fydd y fath yma o bleidleiswyr, y gallant eu trin a'u troi, eu scriwio neu eu hudo, a'u llwgrwobrwyo wrth eu hewyllys. Aderyn y nos yw Toryaeth erioed. Y mae yn cashau goleuni addysg a gwybodaeth; ni fyn ddyfod i'r goleuni hwn, fel nad argyhoedder ei gweithredoedd am eu bod yn ddrwg. Hi a safodd yn erbyn addysg y werin hyd yr oedd yn bossibl iddi, a phan y gwelodd nas gallai ei wrthsefyll a'i attal yn hwy, cododd ei chloch yn uwch na neb am roddi addysg i'r bobl. Ond mynai lywodr- aeth yr addysg hono i'w llaw ei hun. Cododd ei hysg- olion cenliedlaetliolj a honai mai ei gweision hi offeir- iaid yr eglwys wladol-ya unig oedd atlirawon cyfreith- lawn ac awdurdodedig y bobl. Arwain y bobl o dywyllwch anwyb?daeth i dywyllwch hygoeledd—o anialwch Sin i anialwch Sinai-oedd yr amcan, gan wybod yn dda y gallai gael ei hamcanion yn mlaen yn llawn cystal trwy werin hygoelus a thrwy werin an- wybodus. Ceidw Toryaeth lygaid craffus ar y dosparth mwyaf anwybodus o'r etholwyr o hyn allan, a dwg bob dyfais a gallu a fedd i ddylanwadu arnynt, er gwneud peiriant etholiadol o honynt. Ewyllysiai Gladstone yn ei Reform Bill ef, roddi .yr etholfraint yn llaw y rhai mwyaf gwybodus a goleuedig yn mysg y gweithwyr-y rhai a dalant 5p. o dy-ardreth. Cadwasai y mesur hwnw weliilion gwaelaf y bobl o'r tu allan i wersyll y bleidleisiaeth. Yr oedd arno ef-a Bright yn gystal ag yntau—led ofn yr Household Suff- I rage, ac fe allai fod achos i'w ofni. Nid yw rhoddi y fath hawlfraint i ddynion nad oes ganddynt yr un ddir- nadaeth am ei natur na'i dyledswydd yn ddim amgen na rhoddi 'gwerth yn Haw ffyliaid,' a 'paliam y rhodclir gwerth yn nwylaw ffol i berchenogi anrhydedd, ac yntau heb galon ganddo?' oedd hen ofyniad y doethaf o ddynion. Gwnaeth y Toryaid yn gall hwyrach wedi'r cwbl, i wrthwynebu a thaflu mesur Mr Gladstone allan, trwy gymmorth gwyr Ogof Adulam, a dewis yn hytrach, gan mai rhaid oedd, i gymmeryd yr Household Suffrage yn ei le. Y mae gobaith y blaid ryddfrydol yn y dosparth mwyaf goleuedig o'r werin a freiniwyd gan ysgrif y diwygiad, y rhai y mae ganddynt wybodaeth a synwyr i wahaniaethu rhwng da a drwg mewn ystyr wladyddol, ac y mae y nifer luosocaf o honynt yn rhyddfrydwyr bob amser. Disgwylir y bydd i'w dylanwad ennill Uaweroedd o'r dosparth iselaf i bleidleisio gyda hwy ar adeg etholiad, o leiaf, darogenir hyny. Creda llawer na bydd i'r etholiad o dan y Reform Bill effeithio nemawr o gyfnewidiad yn sefyllfa pleidiau yn y Ty, mai go debyg yr un fath yn yr ystyr hono fydd y senedd nesaf i'r seneddau blaenorol, hyd oni cheir y Tugel, a phan geir hwnw, yn iach i Doryaeth mwyach am byth bythoedd. Bydd gan y senedd bresenol un tymmor eto cyn rhoddi ei goruchwyliaeth i fyny, a gwneud lie i'w hol- ynydd; wedi hyny daw y dirgelwch mawr i'r amlwg. Ceir gweled o ba natur fydd y flfrwyth a ddwg ysgrif y diwygiad. Gwna y Toryaid eu goreu i ennill poblog- rwydd trwy ddwyn cyinmaint a allont o fesurau cym- meradwy yn mlaen, er mantais iddynt eu hunain yn yr etholiad, a sicrhau pa-rhad awenau y llywodraeth yn eu dwylaw. Taflant byrth y ddwy Brifysgol yn agored o flaen pawb fe ddichon, gan eu gwneud yr hyn oeddynt ar y eyntaf, a'r hyn a ddylasent fod bob amser, yn sefydliadau eenhedlaethol, yn lie eu bod fel y maent er ys iiir oesau bellach, yn eiddo y sect esgobyddol sefydl- edig; ac ni ryfeddem pe bwrient allan gelain yr hen Dreth Eglwys i'w chladdu o'r golwg. cyhoeeldwyd [ dedfryd marwolaeth ami ddwy waith neu dair o'r blaen yn N'hy y Cyffredin, ond adlUbwyd bywyd y draanes j trwy gyfryngiad Ty yr Arglwyddi. o'i plilaid, a digon j tebyg ydyw y gwna Derby a Disraeli ben arni y tymmor nesaf er mwyn ennill ffafr yn ngolwg y bobl. Ni fyddai yn destyn llawer o syndod chwaith pe rhoddent fwyell- awd yn mhen yr eglwys yn yr Iwerddon;—rhywbeth, ie pobpeth er diogelu eu swyddau. Aberthant bob egwyddor a berthyn i'w Toryaeth i wasanaethu yr am- can mawr hwnw.

CASTELLNEWYDD EMLYN. Gwelliant GwaU.—Yn fy ysgrif ddiweddaf gwnaeth. um ychydig o amryfusedd trwy ddweyd mai cor y Methodistiaid a ennillodd yn Nghaerfyrddm. Bydded hysbys fod rhai o honynt o enwadau eraill. Ni ticiy- weda-is i mai Methodistiaid oedd yn gwneud i fyny yr holl gor, ond ei fod wedi ei ffarfio gan y Methodistiaid, a dywedaf yr un peth eto, o dan arvveiniad y cerddor medrus Mr T. Morgans. Y cynhauaf.—Mae y cymmydogaethau cylchynol yma wedi cael yr yd i ddiddosrwydd gan mwyaf. Catwyd gwenith a haidd pur dda, ond y ceirch dipyn yn ysgafn yn gyffredin. „ Y Ffair.—Dydd Gwener diweddaf cynlialiwyd flair fawr yma. Daeth yn nghyd bob dosparth a gradd. Aeth pobpeth heibio yn bur dawel, ac ni ehafodd yr heddgeidwaid rhyw lawer o anhawsder i gadw trein er Iluosoced y cynnulliad. Os bydd y cynhauaf wedi cael ei orphen yn p cylehoedd hyn bydd yr amaethwyr yn rhoddi rhyddid i'w meibion a'u merched, en § £ velS*?u a'u morwynion. i i'wynhau y ffair, ac y mae y doparth hwi weithiau yn ymddwyn yn bur anfoneddigaidd-y meibion yn llusgo y merched ar hyd yr heolydd i'r tafarndai, gan waeddi "D oes dim ond heddyw am Yr Heddgeidwaid.—Y mae yma ddau heddgeidwad yn y dref hon ac un yn Trefhedyn. Mae y ddau sydd yma yn aelodau ffyddlon gyda yr Annibymvyr. Nid peth cyffredin yw gweled heddgeidwaid yn aelodau eglwysig. T. CUNLLO Griffiths.

PONTARDAWE A'R ALLTWEN. Mae y 12fed o Fedi yn ddiwrnod mawr yn yr ardal- oedd hyn. Cynhelir ffair fawr yn nhref Castellnedd ar y dydd hwnw, yr hon elwir ffair Fedi. Mae'r|?weithfeydd yn yr ardaloedd yn sefyll am y dydd, a'r holl ieuenctid a dynion o bob oedran yn tyru i'r ffair. Mae pay y gweithfeydd hyn fynychaf yn digwydd rai dyddiau arol y ffair, ac eleni yr oedd dranoeth wedi'r ffair. Mae clod yn ddyledus i W. Gilbertson, Ysw., perchenog gwaith alcam Pontardawe, canys darfu iddo ddangos yr un caredigrwydd i'w weithwyr y tro hwn ag y mae yn arferol o wneud ar achlysuron o'r fath. Am gwmpeini caredig y gweithfeydd glo, elywais eu bod hwy wedi gomedd talu eleni fel arfer. er fod eu gwaith wedi sefyll er mwyn y ffair, a'u goruchwylwyr wedi addaw talu. Priodol iawn y canodd yr hen Ficer Prichard, onideP— Beth wneir a thaflod heb ddim gwair, Beth wneir a ffair heb arian.' Yr oedd amryw o bersonau o'r ardaloedd hyn, 21 mewn nifer, wedi penderfynu cymmeryd pleserdaith tuag Aberhonddu ar y dydd crybwylledig. Yr oeddym yn cyehwyn o Gastellnedd hefo'r tren haner awr wedi wyth yn y boreu— c A ffwrdd a m Tros ddyffryn a bryn; Trwy y creigiau, tros y pynt, Fel y gwynt; Yn gynt, gynt, gynt: Bwrw trwyddi-'mlaen a hi! Nes cyrhaedd tref Aberhonddu ugain munud cyn deg Wedi ini gyrhaedd y dref ymneillducdd rhai o'r cwmn oddiwrthym, fel yr Adulamiaid. i'r Ogof neu rywle dreulio y dydd. Ond darfa i 14 o honom aros yn ffyddlawn hefo'n gilydd trwy y dydd. Aethom i'r Lion Inn er cael yehydig o luniaeth cyn cael golwg ar y lie. Darfu ini ddeall yn fnan ein bod wedi taro ar ddynion caredig iawn. Wedi cymmeryd lluniaeth a rhoddi ein luggage yn ngofal gwraig y ty, aethom allan i gael gohvg ar y dref, ac wedi teithio gwahanol ranau o honi, a chael golwg ar luesttai y milwyr a'r prif adeiladau, dychwelasom i gael ciniaw. Wedi diwallu angenrheid- iau y corph, neilldawyd a^yr i gael ychydig o wledd i'r meddwl, ac etholwyd cadeirydd, yr hwn a annerchoda y cyfarfod yn fyr a phwrpasol; canwyd Hen Wlad fy Nhadau, a chafwydd annerchiadau gan Carn Alun, Gwyddon bach, ac amryw eraill, ac wedi Solo a Chorus, aethom i gael golwg ar hen eglwys y Priordy. Y neb a fyddo yn cymmeryd dyddordeb mewn henafiaeth a chelfyddyd, mae yn werth iddo dalu ymweliad a'r eglwys henafol hon. Yna dychwelasom i'r gwestty er cael gafael yn ein luggage, a thalu diolchgarwch i wr a gwraig y ty am eu caredigrwydd i ni yn ystod y dydd. Cychwynasom o Aberhonddu ugain munud i chwech, a chyrhaeddasom Gastellnedd ugain munud wedi saith. Cyrhaeddasom gartref erbyn naw o'r gloch, ac yr oedd pawb yn tystio na chawsant well enjoyment erioed yn eu bywyd. Gohebydd.

BLAENAFON. Y Sabbath diweddaf cynhaliodd Annibynwyr Seisnig y lie uchod eu gwyl flynyddol i'r Ysgol Sul, a llawen genyf eich hysbysu fod y cyfeillion hyn, er cael eu gyru o'r capel oeddynt yn ei rentu, a gorfod cynnal eu cyf- arfodydd a'u hysgol mewn ystafell annghyfleus, eto yn dal yr eiddynt os nad yn ychwanegu cryfder. Mae nifer yr Ysgol Sul tua 250, a'r gwrandawiad yn dda, ac ystyried eu hannghytleusderau. Heddyw anrhegwyd y plant a The a theisen &c. Rhoddodd eu brodyr Cym- reig fenthyg y capel a'r festri iddynt ar yr achlysur.— Wele mor ddaionus yw trigo o frodyr yn nghyd,' a hyfryd yw gweled y teimlad cyniies a charuaidd sydd yn bod yn bresenol rhwng y brodyr Cymreig a Seisnig yn y lle. Pregethodd y Parch D. Lewis, Llanvapley, am 11 yn y boreu, yn Seisnig; am hanner awr wedi 2, yn Gymraeg, ac un o'r Bedyddwyr yn Seisnig. Yr oedd yn wir dda genym weled y gynnuUeidfa Gymreig wedi rhoddi i fyny eu hysgol, a dyfod mor gryno yn nghyd i gynnorthwyo yr achos ieuanc hwn. Pregethodd Mr Lewis am 6 yn Seisnig. Adroddwyd amrywiol ddarnau gan y plant yn rhagorol. Yr oedd yr adrodd, a'r canu, yn brawf eglur fod yr atlirawon yn llafurio 'n galed a diflino. Cawsom bregethau da, cynnulliadau lluosog, a chasgliadau go lew. Llwyddiant i'r ysgol, a bendith y nef ar eu Hafllr. Mae eu capel newydd yn dda; mae yn y square erys pymtlie;nos. Gobeithio y bydd wedi ei roddi dan do cyn gerwindeb tymhestlog y gauaf. Rhedtnog.

DALIAD LLOFRUDD TYBIEDIG. 0 ddeutu saith mis yn ol, cafodd hen wr o'r enw M'Keon, gwerthwr hen ddillacl, ei yspeilio a'i lofraddio ar ganol dydd, wrth y Great Float, yn nociau Birken- head. Er holl ymdrech yr heddge'dwaid, ac er i'r llyw- odraeth gynnyg gwobr o lOOp., a'r mab o 20p., am ddal y liofrudd, methwyd cael gafael arno Modd bynag, drwgdybiwyd rhyw Wyddel ieuanc o'r enw James Mar- key, o wneud y weithred erchyll. Ymddengys iddo adael Birkenhead yn faan ar ol y llofruddiaeth, a myned i Kilcarry, ger Dandalk, lie y gwariai arian yn rhydd, er nad oedd yn dilyn un alwedigaeth. Cafodd yr Arol- ygydd Hammond, perthynol i heddgeidwaid sir Gaer, r/vv hysbysiaeth am dano, ac anfonodd at heddgeidwaid Dandalk, y rhai a ddaliasant Markey, a deuwyd ag ef i Birkenhead. Dygwyd ef ger bron yr ynadon, ond go- h:rnvyd yr ymchwiliad i'w achos hyd ddydd Llun a Ma wrth diweddaf. Dygwyd lla-wer o dystiolaethau cryf- ion iawn yn ei erbyn. Dywedai Mary Thornton (chwaer i'r trancedig), fod y carehanr wedi bod yn llettya gyda hi yr un pryd a'i brawd trancedig, yn 1861. Bu yn cysgu gydag ef am both amser. Tystiai un George Lawrence iddo weled y carcharor yn siarad a'r hen wr yn agos i'r lie y caf vvyd ef wedi ei ladd, ugain munud cyn deuddeg y boreu hwnw. Dywedai John Kennedy, heddgeidwad o Wrexham, yr hwn oedd ar y pryd yn byw yn Birkenhead, ac yn ngwasanaeth Cymdeithas Elusengar, ac iddo fod yn rhoi pedwartocyn i'r carchar- or yn Ionawr i gael cynnorthwy, gan ei fod yn dlawd iawn ar y pryd hyny. Dywedai Samuel Johnson, hedd- geidwad o'r Iwerddon. iddo fyned i'w ddal ar ol cael hysbysiaeth ei fod wedi dychwelyd yno o Liverpool. Yr oedd yn gynhyrfus iawn pan yr aeth ato, ond gofynai yn syn, Ai fi yw ?' Yntau a'i hatebodd, Ie, chwi yw y gwr.' Ni ddywedodd air yn mhellach. Estynodd iddo lyfr.llogell a 4p. ynddo, a chafodd ganddo 11 mewn sylltau, a 44 mewn ceiniogau. Yr oedd pistol Uwythog yn mhoced ei frest. Barnai Mr Pemberton, eigyfreith- iwr, mai ofer gwneud dim sylwadau, os nad oedd rhyw anmheuaeth ar feddwl yr ynadon am y priodoldeb o anfon yr achos i lys arall. Dywedodd yr ynadon nad oedd dim, ac felly traddodwyd y carcharor i gynimeryd ei brawf yn y Frawdlys nesaf.

MAN NEWYDDION. Y mae un arall o'r trueiniaid a gyfarfyddodd a damwain gyda'r Bus yn St. Helens, wed' marw. Dyewvd y trengholiad ar yr achos i ben ddydd Mawrth diwaddaf-rheithfarn, Marwolaeth Ddam- weiniol.' Chwilir amneuadd gyfleus yn y dref hon i Murphy draddodi cyfres o ddarlithiau. Y mae y Pabyddion vn parhau i waedu o dan ei fflangellau. Cyfeiriodd Esgob Goss ato yn ei bregeth, yr hyn a brofai ei fod yn ei ofni fel blaidd. Cyhoeddwyd llythyr Mazzini at Gynnadledd Heddwch Geneva yn newyddiadui ei blaid yn Itali. Y mae yn llawn o yspryd rhyfel gyffredinol. Y mae arddangosfa Paris i gael ei gau Hydrefi 30ain. Dywedir fod Mr Ernest Jones wedi cyd-ynio a dosparth o etholwyr Manchester, i fod yu ym- geisydd am fod yn un o aelodau Seneddol dros y lie yn yr etholiad nesaf. Y mae y Globe yn hysbysu fod Garibaldi wedi gwrthod y gwahoddiad i fod yn bresenol yn Ngwledd Fawr Diwygiad yn y Palas Gwydr, y 30ain o'r mis hwn. Y mae y rhyhudd canlynol wedi ei osod ar fyned- fa i eglwys yn Canada, Bydded i foneddig-ion adael eu tybaco mrth y drws.' Y mae hyn yn bur aw- gr>miadol. a gellid yn briodol iawn ei roddi o llaen llawer capel Cymreig. Cafodd Ianci yn Connecticut, wared o lygod ffrengig o'i dy trwy ddal un, a'ithrochi mewn paent coch, a'i gollwng yn rhydd. Diangodd y lleill am eu hoedl, gan nad oeddynt yn hoffi lliw y llygoden goch. Yn ei anerchiad i Gymdeithas Gwvr Ieuaine Bir- kenhead, gwnaeth Dr Baylee, nodiadau anffafriol iawn ar Murphy a'i gynnorthwywyr. Ceisiodd Mr Houston amddiffyn Mr Murphy, ond gomeddodd y Cadeirydd adael iddo. Addawodd > Dr modd bynag ei gvfarfod ryw dro eto. Boddodd un o deith ,vyr y Scotia ei hun ar ganol y mor, rhwng New York a'r wlad hon. Ymddengys fod rhyw ddyryswch ar ei feddwl er ys tiO deuai meddyg gydag ef, a gobeithid y buasai y fordaith. yn Bghyd ag ymweliad a'r hen wlad, yn gwneud lies iddo. Modd bynag, catodd g\ fie i fyned i fwrdd y Hong, a neidiodd i'r mor, a'r olwg olaf a gaed arno oedd yn nofio ei oreu at y llong. Gwnaed pob ym- drech i gael gafael arno, ond methwyd Barnai » meddyg fod y cynhyrfiad a gafodd wrth roi naid i'r dwfr wedi adferu ei synvyr Ymddangys mai stori anwireddus ydyw fod bon- eddiges yn Ysgotland wedi gadael XI-0,000 i Kicciotti Garibaldi Y mae anfoddineb mawr yn mysg gweithwyr Paris oherwydd drudaniaet.h y bara. Ardalydd Kxeter sydd i olynu Arglwydd Aveland, fel arglwydd-raglaw swydd Lincoln. Torwyd tri o blant yn ddarnau trwy i dren fyned drostynt yn ngorsaf Colney Hatcb, ddydd Sadwrn. Bedyddiwyd plentyn i un Mr John Young, wyth- nos i'r Sabbath diweddaf, gan y Parch James Porteus, a'r hyn awnai y seremoni yn dra dyddorol a hynod ydoedd, mai efe a fedyddiodd fam y plentyn a'i nain, ac mai efe a briododd hen daid a hen nain y fam < n 18] 5, sef y briodas gyntaf ar ol ei urddiad. Parheir i gredu gan amryw fod sail i gredu fod Dr Livingstone eto yn fyw. Cafodd hen wraig 70 mlwydd oed, ei bedy(ldio trw? daenelliad yn eglwys Fryerning, un o'r Sab- bathau diweddaf. Yr oedd wedi bod yn bur wael ychydig cyn hyny. a chan ei bod heb ei btdyddio, teimlai yn ofidus iawn. Bu raid iddi gael tadau a mamau bedydd. Ni ddywedir beth oedd oedran y rhai hyny. Treulia Mr Bright ychydig ddyddiau yn awr yn Kendal, ar eiffurdd o Ysgotland, i Windermere aT llynoedd. Y mae Elihu Burrit, y gof dysgedig, wedi myned yn ol i New Britain, i fyw, ei hen le genedigol. Dvwedir fod y gwahanglwyf Chineaidd ar Frenin ynysoedd Sandwich, ac na bydd byw yn hit-. Y mae pump a'r hugain o'r rhai cyssylltiedig a newyddiaduron Orleans fel golygwyr neu ohebwyr, yn hen swyddogion yn myddin y De. Daw Arglwydd Derby i Liverpool ar y 23ain o Hydref, i osod careg sylfaen yr Yspytty Deheuol. B. dd Esgob Caer yn bresenol hefvd ar y pryd. Cyrhaeddodd Arglwydd Brougham ei 89 mlwydd oed wythnos i ddydd Iau. Bu bachgen farw yn Falkirk, trwy effeithiau gwydriad o Whisky, roddwyd iddo gan ei dad, ar yr achlysur o enedigaeth yn y ty ddydd LIun. Traddodwyd > gwetidill o fintai Caseley, tai-dor- wyr, i garchar i aros eu prawf. Bu gyrwr cerbyd farw yr wythnos ddiweddaf yn Llundain. yr hwn oedd yn ngwasanaeth boneddiges. Caedef yn farw ar ei se id yn y cerbyd. Achoswyd ei farwolaeth gan afiechyd y galon. Dadleua y Leader, newyddiadur wyrhnosol sydd newydd ddod allan yn y dref hon, dros gael Mr Gladstone yn drydydd aelod aros Liverpool. Y mae y Parch. Newman Hall, wedi cyrhaedd i America, ac yn cael croesaw mawr yno. Dyctiwela yn Tachwedd. Rhoddodd Nelaton, y meddyg Ffrengig enwog, ei le i fynu fel Proffeswr meddygol yn Paris, oherwydd gwaeledd ei iechyd. Cyhoedda rhai o newyddiaduron Paris, fod amryw o'r swyddogion Ffrengig perthynol f fyddin Affrica,i fyned allan gyda rhyfelgyrch Abyssinia. Ni thorodd dim llai na deudiieg o danau allan yn y brif ddinas rhwng nos Sadwrn a boreu Litin. Nifer y llongddrylliadau yr wythnos ddiweddaf oedd 27, yn gwneud y cyfanswm 1879 am y flwydd- yn hon. Gyda theimlad obryder yr ydym yn cofnodi hanes damwain i deulu y Beechers. Y chydig ddyddiLLu yn ol yn Georgetown, Mass., fel yr oedd party o bump (pum cefndier) yn hwylio mewn eweh ar Lyn Pen- tueket boddwyd tri tvwy i'r eweh droi yn ddisvm- mwtb. Enwau y rhai a gollwyd oeddynt Albert Lewis, yn 20 oed, mab Dr Edward Beecher, o Gales- burg, 111. Harriet Edith, yn 13 oed, ac Esther Lyman, yn 15 oed, merched i'r Parch. Charles Beecher, Georgetown. Y rhai a safiwyd oeddynt Eugene F., mab i Dr Edward Beecher, a Lockwood COffiD, cefiider i'r l),eechers. Yr oedcl Albert Lewis yn aelod gn Eglwys ei dad yn Galesbnrg, Esther yn aelod gyda'i thad yn Georgetown, yr oedd Harriet ar gael ei derbyn gyda'r olaf, ond maeei chymmun- deb cyntaf hi ni a hyderwn yn y nef. Mae Mynachdy aj gael ei adeiladu yn Taunton, z;1 swydd Somerset.

MARCHNAD LLUNDAIN. Ddydd LZun diweddaf. Yr oedd y fasnach mewn gwenith yn bur farwaidd. Yr oedd samplau gwir dda yn gwerthu am lirsiau yr wythnos o'r blaen, ond yr oedd peth givaelach yn gwerthu yn ffafriol i'r prynwyr.

MARCHNAD ANIFEILIAID SMITHFIELD. Dydd LZun diweddaf. Nifer yr holl anifeiliaid tvamor a ddaeth i Lundain yr wyth. nos ddiweddaf oedd 15,004. Gwaetheo.—Yehydig o brynwyr oedd wedi dyfod yn nghyd a'r fasnach yn farwaidd. DEFAJD.- Y fasnach yn farwaidd, ae heb gyfnewidiad obwys yn y prisiaii. Lloi.— Marwaidd iawn oedd y fasnach am ostyngiad 4c. yr 8 pwys. -Moch.—Yu gwerthu yn araf am brisiau diweddar. Y cyf- lenwacl yn helaeth.

MARCHNAD LIVERPOOL. Dydd Mawrth. Y mae y tywydd wedi bod yn gyfiiewidiol ar hyd yr vvythnos. lr oedd masnaeli fywiog yn myned yn mlaen mewn gwenith, yr hwn o herwydd givir brinder a godid 3c. y can' pwys. Yr oedd blawd hefyd yn ddrutach. Yr oedd ffa 6e. y cliwartor yn uwch.

MARCHNADOEDD CYMREIG. Llajtebchtmedd, Medi IS.-GiN-eiiith, o 60s Oc i 61s Oc y chwarter; haidd o 35s Oc i 36s Oc y chwarter; ceirch o 21s Oc i 22s Oc y chwarter; pytatws tis 6e y can pwys ymenyn ffres, 12c i 12c y pwys; cig eidioii, o 7e i 8e y pwys cig dafad, o 7c i 8c y pwys; eig 110 o Oc i Oc y pwys cig nioeh. fires, o Oe i Oc y pwys. Llangefiti, Mcdi 20.—-Gwenith, o 59s Oe i 618 Oc y chwarter haidd, o a4s Oe i :i(js 0c ceirch newydd, o 21s Oc i 23s Oc; ymenyn tires, o 13c i 13c y pwys; hallt, o fc i Oc y pwys cig e.dion, o 7c i 9e; cig dalaci, o 7e 1 8e cig lio, o Cc i oc; pytatws, Oe y pwys- llACHYNLLETH, Medi 18.—Gwenith, o 30s 6d i 32s Oc y pwn; haidd o 6s Oe i 6s 6c y W mehester; ceirch, o 3s 6e i as 6e; lia, 0 00s Oc i 00s Oe eto; blawd ceirch, o 41s Oc i 43s Dc y Z40 pwys; pytatws, Oe y pwys; ymenyn tires, o He i J.2 y pwys; ymenyn llestri, o 00c i 00c. y pwys; cig eidion, o 8c i 8^c y pwys; eig dafad, o 7ic i 8c y pwye^ gwer, o i>io i 6c y pwys. Rhfthyn, Medi 23.—Gwenith, o 21s Oc i 22s Oc yr hob; haidd, o lis Oe i 14s Oe yr liob ceirch, o Os Oc i Os Oe yr hob; blawct ceirch, o 2s Oc i 2k Oc y phio aid pytatws, Os Oc i Os Oc yr hob ymenyn tires, o 12|c i 13c y pwys; eig eidion, o 8c i 9c; cig datad, 8c i 9c y pwys. WxDDGKua, Medi 18.—Gwenith, 22s Oe i 22s 6c yr hob; haidd, lis Oc i 15s Oc ceirch, 00s (JC i 00s 0c pytatws, Os i 0s ymenyn, 13c i 14c y pwys. Ba.vgok, Modi 20.—Gwenith, o 60s 0c i 62s Oc y chwarter; haidd, 0 a5s Oe i 36s Oe; ceirch, o 22s Oe i 24s Oc; biawd ceirch, o 39s i 41s y 240 pwys ymenyn Irres o 14e i 15 y pwys; cig eidion, 0 7c i 8c y pwys. CARRYNKRYON, Medi 21.—Gwenith o 59s 00 i 628 00 y chwarter haidd, 35s Oe i 37s Oe y chwarter; ceirch o 22s Oc i 26s Oe y chwarter; blawd ceirch, olo.,3 lis Oc y 240 pwys; ymenyn fires, 15c i 16c y pwys. LLA-VI)rl ILO, Medi 21.—Gwenith, o 8s 6c i 9s Oe y bwsel; haidd o 5s Oc i 5s 5c y bwsel; ceirch, o 3s Oc i 3s 6c y hwscl blawd ceirch, o i 3c y pwys; pytatvys 6c yr wyth pwys; ymenyn tires, o 10c i lole y pwys; cig eidion o 70 i 8c y 1my"; cig d<11ad o 8c i 9c y pwys.

<S»ieuje4i^jettou. Medi 8, Priod y Parch. D. Evans, Rhosymedre, ar fab. Medi H, priod Mr Evan Davies, Pantglas, Llanybyther, ar fab. Medi 13, yn nghapel newydd yr Annibynwyr Cymreig, Grove Street, Ijiverpooi, gan y Parch. W. Rees, gweinidog y lie, Mr Thomas Williams, Joiner, o'r un dref, a Miss Ellen Wiams, aii ferch Mr Rowland Williams, Ty Capel Bethesda, Arfon. Byd o heddwch boed iddynt.—trwy'u dyddiau, Tra dyddan fo'u helynt; Hir fo u hoes, difyr fo u hynt, Ion fo n nerth a cliefn wrthynt. H ikaethog. Medi 23, yn nghapel y Trefnyddion Calfinaidd, Cayo, gan y Parch. B. D. Thomas, Llandeilo, y Parch, David Williams, Cayo, a Mrs Margaret Davies, Cwmpriddfa. Hon oedd y bri- odas gyntaf a wemyddwyd yu y capel uchod. Pimvctettau Medi 2, yn SO mlwydd oed, Evan Evans, Ysw., Cwmgvven, ger Pencader, gynt o Cwmbychan, sir Gaerfyrddiu. Dyad Iau caulynol hebryngwyd ei wecidillion i gladdfa y teulu, yn Llan- fihangelararth. Medi 9, yn 72 mlwydd oed, er mawr alar i'w deulu, a Uuaws o berthynasau a chydnabod, William Saunders Brynmeiyn, Llanycrwys, sir Gaerfyrddin. Bu yn aelod gy' wyr yn Esgairdawe am 40 mlynedd. Ei afiechyd oedd y 4* Complaint! Er iddo gael y meddyg goreu yn yr ardal, metiiodd a gwrthweithio ei afiechyd, ond yn hytrach pob eytiur yn prysuro ei angeu. Yr oedd yn un o ddarllenwyr mwyaf yn y nymmydogaetn, ac yn addurn i'w brofi'es yn mhob ystyr, yn Wrcadarn yn. yr Ysgrythyrau, ac o synwyr cytlredin cryf. Yix gymmydog cariadus a chymmwynasgar. Y dydd Mawrth can- iynol, hebryngwyd ei weddillion marwol gan dyrfa fawr i Esgai'rdawe, lie y cafwyd pregeth bwrpasol iawn gan y ")veu}1{ dog, y Parch. H. Jones, iihagorol iawn y dywedodd y banltt gynt— Dyn da a diniwed oedd,— Dyi, i.'w N af daii —C. Ateok. Modi 16, yn dra disymmwtli o le(yd y. glöI;. )Ir Lwjs, gwraig Mr T. Lewis, Chemical Worlis, iregoriiV • xvir Josiah Eees, yn 38 mlwydd oed. wraiJ war o blant bach amddilaid. Yr oedd Mrs Lew s jn v»a g ^refycidol iawn, a pherchid lii yn r ^an c naboci.. Medi 16, yn Aberystwyth, Mary Jane, auwyl briod Mi- Edward Jones, o Lanfyilin, yn 30 newydd oi d. CladiU\ jd lu yu mynwent lVndref, LlanfyUin, y dydd Gwener canlynol. Medi 16, yn Pandy, Bryngwran sir Eon Mary Morris, merch ieuengaf y diweddar Barch. W. Morris, Bryngwran. Yr oedd Miss Morns .yn byw gydamliam weddw yn Llan-. l'ylim, ae aeth y ddwy ar ymwehad a u hen gartrcl yn Bry>>- gwran, He y bu farw. Claddwyd hi yn Bryngwran ddydd Xvlercher. Bufarw y Parch. James Richards, Pontypridd, diweddar o Caerphilly, oddautu naw o r gloch nos babbath diweddat. Cafodd enwad parc.hus y.Bedyadwyr, ac yn wir pob enwacl arall, goiled fawr ar et ot, gan ei fod yu ddyu da ouiaeth, ac j u. clengyiwr o'r iawn ryw. Argraffwyd gan John Morris, yu ei swyddfa, 21, Chapel: Walks, South Castle-street, Liverpool, dros Uwmni y Newyddiadur Cymreig" (Cyiyngedig).

yn hir iawn cyn gallu ail datiu bywyd i'r hen eglwys yn ei diwyg Seisnigaidd. Und belach y mae wedi cychwyn yn deg, ac y mae yn debyg bod dyddiau hafaidd yn ei haros eto. Nos Lun a dydd Mawrth, yr 16eg a'r 17eg o'r mis hwn, urddwyd Mr Edwards yn fugail ami. Cymmerwyd rhan yn y gwasanaeth gan y Parchp. W. P. Darnton, B.A., H. Oliver, B.A., Lochne D. Davies, Mynydd Seion, Casnewydd; Proff. Roberts, o Aberhonddu; Parch. J. Jenkins, Ponty- pool; a'r Parch. J. Davies, Caerdydd. Yr oedd y cynnulliadau yn gefnogol iawn, a'r cyflawniadau yn fedrus. Nos Fercher a dydd Ian, yr 18fed a'r 19eg o r mis hwn, urddwyd Mr T. C. Williams, o G-oleg Aber- honddu, yn fugail ar eglwys ieuanc Canton, Caer- dydd. Nid oes gan y ddeadell hon gapel eto ond bydd ganddi un eang a hardd yn fuan. Dygwyd y gwasanaeth yn mlaen yn nghapel y Methodistiaid Calfinaidd, yr hwn a ganiatawyd yn garedig gan y eyfeillion. Pregethwyd y nos gyntafgan Mr Griffiths. Llanwrtyd, a Mr Edwards, Aberdar. Tranoeth, wedi i Mr Davies, Mynydd Seion, Casnewydd. ddechreu drwy weddi, pregethwyd ar 'Natur Eglwys' yn xhagorol gan Proff. Roberts, Aberhonddu. Holwyd y gofyniadau gan Mr Griffiths, Llanwryd, y rhai a atebwyd yn bynod o fyr, eglur, cryno, a hyglyw gan y gweinidog ieuanc. Otfrymwyd yr urdd-weddi. a byny, gallasem feddwl yn yspryd gweddi gan Mr Jones, peDlyrch. Traddodwyd siars i'r gweinidog gan Mr Davies, Caerdydd, ac i'r eglwys gan Mr Evans, Caerdydd. Yn y prydnawn, dechrenodd Mr James, Eglwys ewydcl, a phregethodd Mr Davies, Pen-y-wern, Dowlais, a Mr Jones, Pentyrch. Arn 7, pregethodd Mr Jonjs, Drewen, Aberteifi; Mr 0 iVdr, B.A., l-'asnewydd, a Mr Griffiths, Llanwrtyd. jDangosodd yr eglwys ieuanc ga"edignvydd mawr yn ngroesawiad y cenhadau, a chafwyd arwyddion bod y cyflawniadau, yn ol meddwl Pen yr Eglwys. Mae eglwys Ebenezer, o dan ofal y Parch. J. M. Evans, yn myned yn llewyrchus—y capel yn cael ei newid. a'i brydterthu yn fawr, ac yspryd gweithio—a'r gweithio hwnw yn yspryd yr efengyl, yn meddiariu y gweinidog a'r bobl. Mae achos Seisnig newydd wedi ei gychwyn yn Walnut Tree, o fewn rhyw bum milldir i'r dref, ac y mae yn argoeli dyfod yn mlaen yn dda. Mae eglwys Mount Stuart, dan ofal y Parch. J. Davies, wedi talu eu dyled, ac yn parhau i raddol gynnyddu. Mae y capel Seisnig newydd sydd gerllaw iddo yn myned yn mlaen yn hwylus. Bydd dan do yn fuan. Gan fod gwaith haiarn yn dwyn llawer o Gymry i'r parth o'r dref y gelwir Grange Town arno, y mae eglwys y Mount ar gychwyn Ysgol Sabbathol, cvfarfod gweddi, a phregethu achlysurol yn y lie. a dichon gydag amser. y daw y boblogaeth Gymreig yn ddigon lluosog i ffurfio achos yno. Dylai fod yn Nghaerdydd o leiaf 4 o achosion Seisnig newydd eto.