Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

7 articles on this Page

ili Awl)ll AP., ]-)'I',.YI)DEST.

News
Cite
Share

ili Awl)ll AP., ]-)'I'YI)DEST. DYWED Coleridge yn rliywle fed yn bossibl gwisgo Barddoniaetli ft gormod o addurniadau odlawl a chyngliaueddawl, lies peri i'r fydrydd- ddiaetli dincian fel haritioiiicon, a myned o'i sain yn wagsaw a blinderus. Os oes rhyw genedl yn yr oes bresenol yn euog o roddi clocli wrth odreu pob gair, a phedoli Pegasus a pliedolau arian, rliaid imi addef mai yn N ghymru y mae y genedl liono yn byw. Y mae eynglianedd yn wertlifawr niewn gwlad ae oes farbaraidd, lie 11a byddo llyfrau nac ysgrifen i gynnortliwyo y cot'. Y mae yn wertlifawr liefyd i feirdd fnlelo a mwy o amser a diwydrwydd' i bletliu geiriau nag o grebwyll a darfelydd awen i gymiyrcliu. Barddoniaetli. Dichon liefyd fod «an Fardd- oniaetli gyngliaiieddol fwy o afael ar y werin, yr lion na fedr werthfawrogi meddyliau coeth- edig a mawreddog, oiid a ogleisir gan sain ber- oriaetliol a gwead cywrain y gynglianedd. lihaid i bawb addef fod pertrwydd a tlilysni yu per- thyn i farddoniaeth gyngliaiieddol, ond pertrwydd ,y a tlilysni tegan yw mown cynimhariaeth i ar- cldercliawgrwydd awen nwyfianus. Gresyn me- dxlwl mai y Cymry yw yr unig genedl svdd yn parhau mor bleutyiiaidd-ilior farbaraidd—lies gwisgo en liawen mewn cadwynau a tliorcliau alcamaidd y cy nglianeddion, fel genetli feclian yn ftddurno ei doli. Y mae yn gysur mawr i'r byd feddwl fod dyddiau gwell ar wawrio, a tho newydd 0 feirdd talentog wedi eu geni. Beth bynag am Fil- ji^vyddiant Dr. Cumming a'i ddisgyblion Sweden- 11 ^orgiaidd, gall proffwydi barddonol gysuro y j :i(l fod milth\yddiaiit eu liurdd awenyddol liwy 'IU ar gycliwyn. Y mae y duwiau wedi myned 1 Gaerfyrddin, ac yn awr wrthi ) n brysur yn troi y rhod.' Yn lie rliynu ar binaclau rhew gwsialog y cydseiniaid, cawn bellacli ymdor- leulo ar laswellt ir, dan gangau gwyrddion ar lanau dyfroedd gloywon gwir awenyddiaetli. Onid yw y cyfnod euraidd eisoes wedi cych wvn ? Olli(I yw ein pryddestwyr a'11 cyfieitliAvyr yn barod ar y macs, ac wedi dwyn o fewn cyrliaedd y Cymro uniaitli druan grynswtli 0 diysorau pvledydd pell' Y mae becligyn doniol a go- cuedig y bed\varedd-ganrif-ar-bymtlieg eisoes 11 11 yn cleehrou gorlifo ein gwlad a chynnyrcliion gWl'eichionog en liawen laebar, lies y mae Imalau )'1' hen feirdd yn toddi oddi am eu traed gaiidan- w'alnyydd y gwres. n y petli rliyfeddaf yw fod y beirdd hyn yn. chwennyelm clod yr hen ffasiwn. Bliaid nad « u deall eu sefYllfa. 1 )yma yr Awdl gadwyiiedig a cliaetli wedi gosod ei bri neillduol '1 eu gadair dderw, ac nid oes 11a byw 11a niarw ,a cliaifl' y dynion ieuainc atliryiitligar liyn clstedd ynddi. Ni fyddai waetli genyf fi weled '*Jl gwragedd llednais, mevii sidan, a lasiau, a clirinolin, yn eistedil yn nghadair garreg Hmv Alorus, na gweled pryddest invyfns yn nghadair ■drom Eisteddfod, l'ahani 11a chyflogasit saer neu beiriant i wneud cadair newydd o fahogani neu ddel, wedi ei goreuro, a'i stwffio a gwlan neu rawn? Dvlai pawb wneud cadair iddo ei nui neu biynu a tlialu am 1111, ac nid cliwen- }chu cadair un arall—liyd y nod ar amser asiwn neu Eisteldl'od. ]')_ylent fod mor onest •ac anrlydeddus 0 leiaf, a pheidio myiied a c ladeiriau o dai eu cyinmydogion beb gennad. Yn awr Eyrod, Liewod, a Seintiau, cymmer- 'Weh ychydig o bwyll. Yr ydyeh wrth ymladd am y gadair yn addef dau betli-yn gyntaf, fod yr awdl wedi rhoddi bri annghyffredin ar g2,dair Eisteddfod uwchlaw hollgadeiriau y synagog; "C yn ail, nad all piyddest byth enwogi na stol, ffunen, na chadair, na choron, na theyrn- lalen, na gradd, ond ag anrhydodd ailraddol. nd i chwi ystyried ac ymbwyllo ychydig cliwi ^elwch ddybiyJrwydd eich carngj^mmeriad. ^lewn pa beth y mae Awdl yn rhagori ar pryddest? Nid yw mewn gwreiddiolder cre- Dwyll na beiddgarwcli dychymmyg, oblegid nid '0es a fyno fi r pethau ysprydol hy n. Yr wyf yn ^Wadu ei bod yn rhagori hyd y nod mewn mydr- ^Iaeth. Gwir fod eisiau gofalu am yr odl ^r gynghanedd, ond nid yw hyn yn cyffwrdd a'r eidwl 0 gwbl. Ilhaid i Bryddest ofalu am riau addas mewn sain yn gystal ag mewn synwyr, i osod allan holl eiliwiau y meddwl, a ehYRsylltu a dovetailio y rhai'ny yn nghyd yn y Inodd eywreiniaf. Cymmerwch bennill o Awdl, a phennill 0 un o'r Pryddestau manwl-weithiedig a gyhoeddwyd yn Yr Eisteddfod-cymharwch y flau a'u gilydd, a sylwch ar y geiriad, y cloion jmadrodd, y.mantoiiadbrawddegau, yr ystwyth- der, y bywiogrwydd, a'r llithrigrwydd cyfan- soddiad, ac fe welwch, osnad ydych 4dalluenod, fad mautol cywTreinrwydd a pherffeithiad yn lroi yn anfesurol 0 blaid y Bryddest. Peidiwch ^rhoddi y pwvnt hwn i fyny ar eich dannedd. 1 a iwch a dadleuwch oddiar reswm ac argy- mw.Y 0 waith o lawer ar bennill fPeffaith ° Bryddèst nag sydd ar bennill cywir -0 B-wdl, ac fod yn haws canu mil o linellau yn y tjynghaneddion caethion na chant mewn mesur d. FACT! 'Da chwi, gadewch lonydd i'r hen bobl druain "-Ictedd yn eu cadair, a mwynhau prydnawn- fe^aith bywyd yn ddifyr a dyddan, i dori cnau cynghaneddion a gefail rydlyd Dafydd ap ■^Uiinvnt. Byddant yn fuan wedi marw 0 farw- ? ae& naturiol, ac nid yw yn werth i chwi gyf- aWni llofruddiaetli wirfoddol, hyd y nod er Illwyn Henyddiaeth. Gadewch i'r ddwy fardd- "Olliaeth ei hymladd hi allan ar faes tegwch. an fod mydryddiaeth rydd mor dra mai-teisiol 1 r 3:wen, y mae eich Pryddestau chwi, feirdd y oniau a'r dychymmyg, yn rhwym o drechu yr A. wdl heb na deddf na gorthrech. Os nad yw y erm anwybodus a'r wlad gibddall yn gallu gWeled a gwerthfawrogi eich talentau yn bre- °m<^ yw*e*ck ymdrechion 0 baid llenor- isVi P.rysui' °leuo y wlad, ac onid yw yr C, ^eisnig a'r Chineaeg yn prysur ennill tir b parth o'r byd ? Pa brawf eadarnach Jr. 1 ,eisiau ^'0(i goleuni gwybodaeth, ac arogl °ethder yn ymledu ? Wrth gwrs, yr hyn a foesolai Gymru, ac a wnai ei thrigolion mor ddysgedig a thrigolion Clawdd Offa, fyddai di- fodiant yr iaith Gymraeg, ond rhaid cymmeryd pobpeth yn raddol. Ymfoddlonwch yn bresenol ar ddifodi y gynghanedd a rhoddi y gadair i Bryddest, a chewch gyhwfanu y pwnc arall wed'yn. Paham y rhaid cyfyngu y gadair i farddoniaetli Gymreig o gwbl Onid drych- feddyliau yw enaid y gan, a be waeth am. y I wisg l Boed y wisg yn Seisnig, Sanscrit, Pechuanig, neu Toxocatopetlig—cael BARDDON- IAETH dda yw y pwnc. Tra y bo Oriau y Nos' ar gantau yr Abred, a Blodeu Eithin' ar y maes, a Munudau Segur ar 'Fin y Ffordd,' ac 'Arthur' wrth ei 'Ford Gron,' y mae genym bob sicrwydd y difodir pob peth Oymreig, ac y caiil' meibion Taliesin a Llywarch Hen eu gwar- eiddio, eu Gweiryddeiddio, eu Talhoiarneiddio, eu Twm-Payneiddio, eu cigareiddio, eu di-Sul- eiddio, eu digapeleiddio, a phob eiddiad arall tig y gellir eael patrwm 0 hono drwy holl seleri, a theatrau, a miwsig-neuaddau, a pbuteindai Lerpwl a Llundain. Dyna'r pryd, a 1. 7 ■: Du eich byd, Daw eich holl ofidiau' gyd. A bydd holl amcanion y Bryddest a'r Eistedd- fod Gethernaethol wedi eu cyrhaedd, a holl or- chwylion y byd tanloerawl yn cael eu dir.ryn i ben. lOAN PEDR.

CYMMANEA LIVERPOOL.

[No title]

BWRDD. Y CYNGHOE.

farddoniaeth.

Y BEDD.

ENGLYN BYRFYFYR