Y Tyst Cymreig

Y MYFYRWYR, YR EGLWYSI A'R GWEINI- DOGION. At olyywyr y Cymreu'j Foneddigion,—Gobeithiaf y bydd gair yn dder- byniol ar y matter uchod, fel y bydd iddo gael ym- ddangos yn eich newyddiadur addawus. Y mae bod nifer luosogo eglwysi heb weinidogion, a chynnifer o ddynion ieuainc heb leoedd, yn rliyw- beth yn galw am sylw. Gadawer i ni yn awr edrych i mewn. i hyn. Pa fodd y mae cyfrif am hyn ? Ai am nad ydyw y my- fyrwyr yn dod i fyny a safon yr eglwysi fel pregeth- wyr? Ai am fod eu cymmeriad yn ammheus ? Neu ynte am fod yr eglwysi yn myned yn mlaen yn fwy Jlewyrchus heb weinidogion ? (xwrniwri ein goreu i roddi atebion boddhaol i'r ymholiadau uchod. Y gofyniad cyntaf yw, Ai am nad yw'r myfyrwyr yn clod i fyny a safon yr eglwysi fel pregethwyr ? Add. z, efwn yn rhwydd fod llawer myfyriwr yn gadael y coleg ac yn bur wanaidd fel pregethwr, er hyny, ni ddylid digaloni y cyfryw, oblegid gall y pregethwr gwanaf tra yn y coleg ragori digon ar ol myned i'r weinidogaeth. Ac yn wir, o ran hyny, g-allem ddy- wedyd fod prif weinidogion yr oes bresenol yn Nghymru, yn ogystal a Lloegr, yn gyfryw ag nad oeddent yn rhagori fel pregethwyr tra yn y coleg. Trueni o'r mwyaf ydyw collfarnu dyn heb roddi prawf teg arno. Nid yw y myfyrwyr yn cael man- tais i ddadblygu eu galluoedd fel pregethwyr tra yn yr atlirofa. Nid dysgu pregethu y maent yno, ond yn dodrefnu eu meddyliau a chymmwysderau i fod yn bregethwyr yn y dyfodol. Nis gall yr eglwysi gael yr un ffordd mwy sicr ac effeithiol i ladd dylanwad y pwlpud Cymreig yn y dyfodol, na thrwy ddiystyru y myfyrwyr. Byddai yn burion peth i'r eglwysi gofio dywediad gweinidog iiraeth pan yn anfon cyhoeddiadau dau ddyn ieuainc oedd yn dechreu pregethu yn ei eg- Iwys-fli pob un i'r cyhoeddiadau yr oedd wedi eu liysgrifenu-, rhaid magu lloi cyn cael ychain.' Dylasai yr eglwysi deimlo gwirionedd y dywediad mewn perthynas i'r myfyrwyr, yn gystal ag y gwna yr amaethwyr mewn perthynas a magu ychain. Ac lieb hyn nis gall yr eglwysi ymdawelu, ar y dybiaeth eu bod yn gwneud eu dyledswydd tuag atynt. Yr ail ymholiad yw, A oes rhywbeth yn erbyn cymmeriadau y myfyrwyr ? Pregethwr heb gym- meriad da ydyw y creadur tylotaf yn y greadigaeth. Rhaid iddo wrth ei gymmeriad bob amser. Wel, a yw cymmeriad y myfyrwyr yn ammheus ? Na: nis gall fod, oblegid y mae eu hathrawon dysgedig a manylgraff yn dwyn tystiolaeth i hyn, ac ond odid, pe bai rhywbeth yn boa, gwneid hyny yn hysbys o™ y sy<id yn ymorfoleddu mewn svlwi ar fl'ael- eddau myfyrwyr, yn hytrach na sylwi ar eu rhin- weddau. A yw yr eglwysi yn eu mantais wrth fod heb weinidogion ? yw yr ymholiad nesaf. I hyn yr ydym yn ateb yn gadarn eu bod yn hollol i'r gwrthwyneb. Tra heb weinidogion dirywio mae yr eglivysi-ym. ollynga yr aelodau oddiwrtli eu dyledswyddau cre- fyddol, a rhedant i benrhyddid, a'r cyfarfodydd wythnosol wedi myned yn faich ar y eyffredili. Credwn yn bendifaddeu fod hynyna yn nodwedd arbenig pob eglwys sydd yn byw yn liir heb weini- dog, ac fod caredigion Zion, trwy Dde a Gogledd, yn barod i ddwyn tystiolaeth i'r hyn a ddywedasom fel ffaith. Nid ydym yn meddwl y dylai yr un eglwys roddi galwad i neb fel math o charity, yn annibynol ar fod cymmwysderau hanfodol i'r weinidogaeth efengyl- aidd yn cael eu ha,mlygu yn y myfyriwr. Ond dy- wedyd yr ydym, ein bod yn argyhoeddedig fod yr eglwysi yn ymddwyn at y myfyrwyr gyda gormod o ddiystyrwch; ac fod enciliad llawer myfyriwr ocldiwrth yr Yrnneilldnwyr at Eglwys Loegr i'w briod- oli yn fwy o lawer i angenrheidrwydd a phenstiffdra ambell i ddynsawd, o herwydd ei liaerllugrwydd a digy wylydd-dra sydd wedi ymwthio i fod yn ddiacon, a hyny er oolled i'r eglwys lie y mae. Y mae teimlad llawer myfyriwr mor dyner fel na fedr oddef ei gornio gan bersonau fel yr uchod. Hhag trethu eich gofod a meithder, rlioddwn ein hysgrifell or neilldu gyda dweyd—credais, ac am hyny y llefarais. B., M.

YMWELIAD A PARIS. At Olyyioyr y Tyst Cymreig. Foneddigion,—Tybiais y gallasai hanes fy ymwel- iad a'r ddinas fawreddog hon, fod yn ddyddorol i filoedd o ddarllenwyr Y TYST, a hyny yn neillduol ar yr adeg bresenol, pryd y mae miloedd o bobl o wahanol wledydd yn cyrchu yno i gael golwg ar yr Arddangosfa fawr Gyclgenhedlaethol. Nid wyf yn cofio i mi weled un hanes o ymweliad a Paris mewn unrhyw newyddiadur Cymraeg. Fe allai fy mod yn camsynied; modd bynag, nid wyf mor ffol a thybied y gallaf wneud y diffyg i fyny yn foddhaol i'm darllenwyr, nac ychwaith i mi fy hunan, ond ceisiaf roddi hanes cywir a chryno o bob peth a welais ac a glywais yn ystod fy arosiad yn mhrif- ddinas Ffrainc. Nid yw o bwys i'r darllenydd o ba le y cychwynais; digon iddo ef yw i mi ddweyd fy mod wedi cyrhaedd Llundain yn ddyogel, ac wedi bod yno dros ychydig amser, a gwneud parotoadau gogyfer a'r daith, cychwynais gyda chyfaill un boreu ddechreu mis Gorphenaf, o London Bridge Station tua N jwhaven, ag oddiyno gyda'r agerlong Marseilles tua Dieppe. Yr oedd llawer o ymdeith- wyr ar fwrdd y llestr, a'r cwbl mi feddyliwn fel ninau yn cyrchu i'r un lie. Buasai yn anhawdd dychymmygu am fwy o wahanol wynebau, nag oedd ar iwrdd y steamer y prydnawn hwnw. Yr oedd yno hen wyr a hen wragedd ag y gallesid tybied fod tymmor nwyfiant a clifyrwcli wedi en gadael; nifer fawr o ddynion canol oed gyda'u gwragedd a'u plant ag am wn i nad oedd yno gannoedd o fech- gyn a genethod ieuainc (boneddigion a boneddigesau hwyrach ddylaswn ddweyd). Nid oedd dau wyneb yr un fath o ran eu ffurf, ond yr oedd gwyneb siriol gan bawb, a hyny a roddai fywyd yn y cwmni. Gol- ygfa brydferth iawn ydoedd gweled tri neu bedwar cant o bobl o bob oed, rhyw, a gradd, a phob un yn edrych yn siriol a llaNcn. Yr oedd pawb yn siarad am y mwyaf, a dechreu a diwedd pob stori a phob ymgom oedd Paris. Dygwyddodd yn ffodus i mi daro wrth bedwar o Wyddelod, percliynol i Sligo yn ngogleddbarth yr Iwerddon. Pedwar o fechgyn mor hynaws, siriol, a boneddigaidd ag a gyfarfyddais erioed. Ghwareuteg i'r Gwyddel. Mae llawer o guro a thrin arno, ond fe fyddai i yn gweled rhyw ddosparth o bobl pur wael yn perthyn i bob cenedl. Mae genyf barch calon i'r pedwar Gwyddel o Sligo. Gwelais lanver hen gast brwnt a hen dric go gas gan ambell Gymro, ar ol wythnos o adnabyddiaeth; ond am fy nghy- eillion o Sligo, ni welais ddim ynddynt ag a fuaswn yn ei ystyried mewn un modd yn shabby. Yr oedd dau o honynt yn Babyddion, ond nid oeddwn yn edrych arnynt yn ddim gwaeth oblegid hyny. Gan fod ein cyfeillion newydd wedi sicrhau lletty yn Paris cawsom wahoddiad i fyned gyda hwynt, ac felly fn, a chyda ein gilydd y buom tros ystod ein harosiad yn y ddinas. Wedi mordaith gysurus o bum awr a banner, cyrhaeddasom Dieppe. Y mae Dieppe yn dref lan a phrydferth, yn cynnwys tua 20,000 o drigolion. Saif ar lan y mor, tua 125 o fill- tiroedd o Paris. Ni chefais hamdden i weled y dref wrth fyned, ond treuliais dair awr yno wrth ddych- welyd. Cafodd yr holl ymdeithwyr ychydig i gael ymborth yn y station, a chan na fedrai y waiter ddim Saesoneg-, na llawer o'r ymdeithwyr ddim French, dyna lie bu siarad a thafodau dycithr. Cef- ais ddifyrwch mawr wrth weled y benbleth yr oedd rhai o'r teithwyr ynddo wrth geisio siarad yr iaith. Yr oedd cyfaill wrth fy ochr a'i gylla yn bur wag, ac yn pellllerfynu talu iddi am yr liir newyn trwy wneud ciniaw right dda. Cymmerodd gryn drafferth i esbonio i'r waiter y dymunai gael roast, chicken, See., ag eisteddai yn bur amyneddg-ar gan ddysgwyl yr ymborth blasus. Cyn pen ychydig funudau gosododd y waiter blatiad o gig coch (cig ceffyl am a wn i) wedi ei banner wneud o'i flaen. Edrychai y brawd yn bur iiyrnig arno, ond nid oedd dim i'w wneud, gan na fedrai ddigon o'r iaith i'w drin, a gorfu iddo ei fwytta neu lewygu. Dywedai wrthyf ychydig ddyddiau ar ol hyny ei fod yn sicr fod yr hen gig ar ei gylla byth, a'i fod yn teimlo yn wael gan indigestion. Gadawsom Dieppe gyda'r train am banner awr wedi saith. Gan y buasai yn hwyr arnom cyn cyr- haedd Paris, penderfynasom dori y daith yn Rouen. Disgynodd nifer fawr o'r teithwyr yno. Y mae Rouen yn dref fawr, hardd, yn cynnwys dros 100,000 o drigolion. Saif ar lan yr afon Seine. Hon oedd prifddinas Normandy, a chynghorwn bawb sydd yn bwriadu ymweled a Paris, i dreulio noswaith a rhan o ddiwrnod yma. Mac y Cathedral ac eglwys fawr St. Owen, yn werth yr holl drafferth. Y mae yn anmliosibl rhoddi desgrifiad o honynt, o leiaf yn anmliot;ibl i mi, na feddaf na chrebwyll na darl'el- ydd, chwedl y beirdd. Dranoeth gadawsom Rouen gan wynebu tua Paris, ac aethom gyda'n cyfeillion i'r Hotel de Lille et Albion, yn y Hue St. Honore, lie y cawsom letty rhagorol, yn nghyd a'r pleser o dalu yn rhagorol am dano. Wedi cael ymborth aethom allan am dro, a'r lie cyntaf a welsom oedd y Place de la Concorde. Dyma y Square fwyaf a harddaf yn Europe. Louis XIV. a'i gosododd allan. Ar ganol hon y cyfodwyd y guillotine yn adeg y chwyklroad yn 1792, ar ba un y cyfarfu Louis XVI., Marie Antoinette, Robespierre, ac eraill, a'u diwedd. Cynhygiai Chateaubriand fodfonntain i gael eichodi ar y fan, ac argraphu ar hono-' Nad oedd digon o ddwfr yn afonydd y byd i olchi ymaith y gwaed a dywalltwyd ar y llecyn.' Aer,hom oddiyno drwy y Champs Elysees i weled y Triumphal Arch. De- chreuwyd hon gan Napoleon yn 1806, agorphenwyd yn 183(5, wedi iddi gostio £ 415,000. Dyma yr arc/t fwyaf yn y byd. Oddiyno aethom i weled yr Hotel des Invalides, lie y llettya o dair i bedair mil o fil- wyr methedig Ffrainc. Yn y capel perthynol i'r Hotel y gorwedd gweddillion marwol Napoleon Buonaparte. Ar y beddadail y mae yr argraphiad canlynol—' Fy nymuniad yw, ar fod i'm llwch or- wedd ar lanau y Seine, yn mhlith pobl Ffrainc, y rhai a gerais mor fawr.' Wedi gadael yr Hotel des Invalides, cychwynasom tua'r Hotel yn mha un yr oeddym yn llettya erbyn chwech i giniaw. Buasai yn foddlonrwydd i'r dosparth benywaidd o'r dar- llenwyr imi ddweyd pa fodd yr oedd y bwrdd wedi ei hulio, ond ni fecldaf enwau Cymraeg i'w rhoddi ar y pethau oedd ganddynt. Wedi ciniawa aethom allan drachefn, a tlirwy rai o'r Boulevards. Gwel- som lawer o leoedd nad wyf yn awr yn cofio eu henwau, ac ar ol cerdded o amgylch am oddeutu tair neu bedair awr, dychwelasom yn ol i'n lletty i orphwvso. Dyna hanes y diwrnod cyntaf yn Paris, ac os bydd hwn yn dderbyniol, ysgrifenaf bwt o ly- thyr rywbryd eto, yn cynnwys y pethau a welais yn yr Arddangosfa. J. 0. S.

BETHEL, VICTORIA. I Dydd Llun, Awst 5ed, cynnaliwyd cylcliwyl liynyddol Ysgolion Sabbathol Victoria "a Glyn Ebbw Fawr. Er fod yr hin yn lied ctaffafi-iol, eto daeth y gwahanol ysg-olioii allan yn anrhy- deddus yn y lie uchod, sef ysgolion y Primitive Methodists, y Bedyddwyr, a'r Annibynwyr. Ymffurfiasaut yn orymdaith enfawr, a phob ysgol yn cael ei blaenori gan ei chor. Gorym- deithiwyd drwy brif heolydd y lie, ac yna dy- chwelodd pob ysgol i'w chapel ei hun. Felly ai ein hysgol ni i Bethel, He yr oedd y byrddau wedi eu gosod gogyfer a chael te. Ar 01 i bawb wneuthur cyfiawnder a'r danteithion a osodwyd o'u blaenau, cliriwyd y byrddau. Am saith o'r gloch dechreuwyd y cyfarfod hwyrol trwy ethol Mr. Benjamm Morgans yn Ilywydd. ivedi an- nerchiad pwrpasil gan y llywydd, annerchiad barddonol tra dyddorol gan Mr. David Williams, dechreuwyd arwaith y cyfarfocl yn y drefn gan- lynol.—God bless the"Prince of Wales gan y cor bach. Darlleniad gan Mr. Jacob Davies. Can, Weep not for me, gan Miss Rachel Lewis. Darlleniad gan Mr. D. Williams. Can, I'll meet thee at the lawn, gan Mr. Lewis, yn dda iawn. Dadlen Cymraeg difyfyr, gNobr 2s. 6c. goreu, Mr. B. Lewis. Cafwyd cryn ddifyrwch oddiwrth y dernyn hwn, sef dernyn o Blodau Arfon,' tudalen 157. Can, Janet's choice, gan Miss Margaret Parry, yr hon a encoriwyd, a bu raid iddi ganu yr ailwaith. Adroddiad gan Mr. M. Morgans. Can, As we gather'd in the hay, gan Mr. M. Lewis, gyda chymmeradwyaeth mawr. Adroddiad gan Mr. Jerry Lewis, Lly- thyr caru yr hen fab gweddw.'—gan fod y lly- thyr mor ddigrif, a'r adroddwr mor ddoniol, mawr y difyrwch a gafwyd wrth ei wrandaw. Darlleniad gan Mr. j. Jones. Can a chydgan gan y cor bach. Can, Y Cloc yn taro, gan Mr. Charles, Samuel, yn swynol iawn. Darllen Saesoneg difyfyr i blant dan 16 oed; yr oreu, Miss Rachel Lewis, gwobr 2s. 6c.; yr ail oren, Miss Sarah Samuel, gwobr Is. 63. Ar lan lor- ddonen, gau y cor bach. Cafwyd yn nesaf ym- ddiddan, Yr Eisteddfod Genhediaethol, o'r Tyst Cymreig, Gorphenaf 27, gan Mr. J. Jones, a Mr. J. Davies. Can, Mermaid's Song, gan Miss G. Price, Miss J. Price, a Miss Parry; canwyd y darn hwn hwn yn ardderchog. Araeth ddi- Z, fyfyr, ur ba un yr oedd S yn cystadlu; dyfarn- wyd v wobr, sef 2s. 6c., i Mr. J. Davies. Yn nesaf cafwyd can, The man of war, gan Moses II. Davies (Torwerth Glan Ebbw), yn effeithiol iawn. Hen Wiad fy Nhadau,—Miss Joanna :\1, Jones yn canu'r solo, a'r dyrfa yn uno yn y cydgau. Aethpwyd drwy y seremoni arferol o daiu diolchgarwch i'r cadeirydd, y cor, y bonedd- igesau, &c. Dylem grybwyll cyn dybenu fod Mr. Elias Lewis wedi gwneud ci ran yn dda wrth chwareu yr holl gyfeiliant. Dichon mai grwgnach a wna y beirniaid os na osodaf eu heiiwau hwythau i mewn yn fy llythyr. Wel, dyma hwy,— Mri. J. Thomas, G. Davies, a W. Lloyd. Felly aeth pawb tua chartref wedi eu llwyr foddioiii. Gctyn Glan Emsw. Victoria.

CYELAFAN EKCHYLL YN LLUNDAIN.— Lloimiuddiaexh DDWBL, A HUNANLADDIAD. Prydnawn dydd Iau, Awst 22ain, cymerodd un or llofruddiaethau mwyaf ofnadwy 10 yn ughymmydogaeth Lambeth, pan y trochodd mam ei dwylaw yn ngwaed ei dau blentyn, ac y gosododd derfyn ar ei heinioes ei hun. Cyiiawn- wyd y weithred ysgeler gan Ann Roberts, dynes tua ,10 oed, gwraig i un Charles Roberts, Plum- ber & Glazier, 51, Chester St. Mae Mr. Roberts yn adnabyddus yn y gymmydogaeth fel celfydd- ydwr o safiad parchus, ac yn cadw llawer o weithwyr. Yn ol yr ymchwiliadau a wnaed ymddengys fod y teulu wedi byw ar y telerau goreu hyd yn ddnveddar, pan y parodd ymddyg- iad au dyeithr v wraig lawer o anesmwythder i feddwl ei gwr, nes o'r diwedd y siaradodd a'i pherthynasau ar y mater. Yr oeddjganddynt dri o blant, Charles yi hynaf yn 12 oed, Annie rhwng 9 a 10 oed, a Frederick yr ieueugaf yn 7 oed, y ddau olaf a syrthiodd yn aberth i greulondeb eu mharn. Yn fuan wedi 5 o'r gloch clywodd gwraig y ty nesaf rhywun yn gwaeddi mwrdwr' yn uchel, ag wrth fyned rhyngddi a'r lie, o'r hwn y deuai y llais cyfa.rfu y bachgen Charles a hi, a dywedai yn gyffrous, O Mrs. Hills, mae mam wedi lladd y ddau ac fe'm lladd innau.' Glynai y bachgen wrth Mrs. Hills yn gyffrous iawn. Aeth Mrs. Hills i'r ty, a chafodd y druanes an- ffodus yn gorwedd yn ei gwaed. Yr oedd wedi myned mor wan drwy golliant ei gwaed fel mai prin y gallai ddweyd dim, ond deallwyd hi yn dweyd rhywbeth am ei phlant. Yr oedd cyllell bwrdd a charn gwyn yn ei Haw a'r hon yr oedd wedi gwanu ei hun. Galwodd Mrs. Hills am help cymmydoges o'r enw Sarah Coleman, a chyda"< chynnorthwy hi symmudwydcorpli Mrs. Roberts o'r passage a rhoddwyd ef ar yr hearth -rwj oilaen y tan. Rhoddwyd gwaedd am gymhorth medd ygol, a daeth Drs. Wheeler a Cortes ag ereill i mewn yn ddioed, ond yr oedd erbyn hyn wedi marw. Aed i wnoud ymchwil am y plant, ac wrth fyn'd drwy ystafell-wely uwchben y gegin i lumber-room yn y cefn cawsantgorph Frederick yn gorwedd ar ei ochr aswy, mewn llyn o waed. Cafwyd fod ei wddf wedi ei dori o glust i glust, ac nid oedd yr un arwydd fod yno unrhyw ym- drech wedi cymeryd lie rhyngddynt. Wrth chwilio yn mhellach, cafodd y meddygon a'r heddgeidwaid gorph Annie yn yr ystafell-wely yn y front yn gorwedd ar ei liochr aswy yn farw rhwng y gwely a'r ivash-stand. Yr oedd cwrlid 11 11 0 y gwely a'r wash-stand wedi eu trochi a gwaed. Yr oedd yn hawdcf deall fod yno ymdrech galed wedi bod rhwng y plentyn druan a'i mham. Mae yr adroddiad a ddyry y bachgen Charles yn dorcalonus i'w ddarllen. Dywed:—• Yr oeddwn i a Fred yn chwareu yn yr ardd rhwng 1 a 5 o'r gloch y prydnhawa, pan y daeth Inam i lawr, ac y dywedodd, "Fred, y mae arnaf eich eisiau.' Aethum i fyny y grisiau ar ei hoi, ac i'r room gefu dros y gegin, a gwolais Fredy yn eistedd yn y gadair fach, a mbam yn y weithred o lifio ei wddf gyda r gyllell. Tatiodd ef wedi hyny oddi ar y gadair ar y llawr, ne5 oedd ei waed yn tasgu dros y lie; rhedais i lawr y grisiau, a mam ar fy ol. Gofynais, Beth yw y mater ar Fredyr1 Dywedai hithau, "Mae yn sal iavvu." Aeth mam wedi hyny i fyny y grisiau i ystafell wely y front, lie yr oedd Annie fy chwaer yn gorwedd ar ei gwely yn dioddef gan boen yn ei breast. Cymmerodd mam afael yiiddi. Dywedai Annie, 0: mham, er mwyn daioni, beth ydych yn myn'd i wneud." Dywed- odd ei mam, Mi a'eh stabiaf chwi; ac ar hyny tynodd y gyllell yn ol ac yn mlaen ar draws gwddf Annie. Yr oeddwn yn y drws yn gweled hyn, a dychrynais, a rhedais i lawr y grisiau drwy'r gegin front a'r gegin gefn i'r ardd, a gwaeddais, Mwrdwr, a help. Arosodd jfy mam ya nrws y gegin, Ia. dywedais innau, O mam beth ydych chwi yn myn'd i wneyd ? Atebodd

fiurfiaeth yn ein gwlad; y mae ein Llywodraerh yn ddigon boneddigaidd a dyngarol i gymhwyso 0 ei chyfreithiau i gyfarfod ag iaith a chrefydd yr Hin- dwaid, yr Hotentotiaid, a deiliaid trefedigtethol ereill; ac yr wyf yn meddwl inor dda am dani, fel y credwyf na wrthodai wrando arnom ninau pe gof- ynem iddi yn foneddigaidd, yn daer ac yn gyfreith- lon. Nid oes genym sail i cldisgwyl y chwareu teg gaiff yr Ysgolion Gwladwriaethol ycliwaith, nes y bydd i'r Llywodraeth appwyDtio boneddwyr i ym- "weled a'n Hysgolion, a fyddo yn Gymry, ac yn Ym- neiilduwyr. Nid wyf yn gvvybod y ffordd i fyned 0 gwmpas hyn, ae nid wyf yn gvvybod faint o lafur Y byddai raid boddloni myned drwyddo cyn gallu llwyddo. Yr wyf yn credu y gwyddoch chwi, a plie byddai i chwi end dangos y ffordd, a pha fodd i Weithredu, yr wyfyii credu liefyd fod genym ddyn- ion yn ein gwlad yn ei cliaru mor fawr, fel na byddai unrbyw lafur yn ormod ganddynt i ddileu y gwarth liwn, a'r gorthrymder o'r tir. A gawn ni ofyn yn ostyngedlg i chwi ddangos i ni y Ifordd. Yr eiddoch yn barchus, X.