Y Tyst Cymreig

oW Anfonodd amryw flaendal i ni am chwarter; ac y mae llawer o'n Dosbarthwyr wedi anfon y tal ar ddiwedd y mis. Yr ydym yll ddiolehgar i'r cyfeill- ion caredig hyny am eu gofal. Mae tal misol yn ddiogelach, yn enwedig o'r lleoedd y mae nifer fawr yn myned-ogid bob chwarter y disgivyliivn i bawb lwyr wastadhau eu cyfrifon. Er arbed pob camgymmeriad, dymunir na byddo yr archebion yn cael eu gyru i'r argraphydd, ond yn ol y cyfarwyddyd i-Rev. H. E. Thomas, 19 Chapel Walks, South Castle Street, Liverpool.

TELERAU AM HYSBYSIADAV. ChlOe' llinell a than hyny Is. 6c. y tro. Am bob llmell ychwanegol 3c. Hysbysiadau am chwarter blivyddyn a throsodd, am brisiau Uawer is.

Newydd ei gyturneryd, CARTE-DE-VIS ITE TEA CHYWIR O S. B. Pris 6c., trwy y Post, 7c. ;> ■■ Liverpool: cyhoeddir gan Isaac Foulkes. Hefyd, y mae ychydig o Haul-axlixniau, 12x 8 mod- fedd, o hono ar law. Pris 2s. d., trwy y Post 2s. 7c.

TAI AR OSOD. Dau dy a elwir Hampton Villas, yn nghornel Hampton Street, Church Road, Higher Tranmere, Birkenhead. Rhenti, £ 25, a £ 22. Yr allweddau i'w cael yn 26, Seymour Street; neu ymofyner gyda Mr. W. Williams, 77 Mill Street, Liverpool.

YMWELIAD Y SULTAN A LLUNDAIN. Ychydig flynyddoedd yn ol, anfonodd tywysog paganaidd o Affrica. i-ofyn iln Grasusaf Frenhines beth oedd dirgelwch mawredd Prydain. Yn meddu ar ben digon goleu, a chalon digon Crist- imogol i daflu llewyrch q ogoniant hyd yn nod ar yr orsedd yr eistedd arni, anfonodd Victoria iddo, nid un o hyrdd-longau ein llynges, nac un o Armstrong Guns ein byddin, ond copi harddo Hen Feibl anwyl Iesu,' ac arno yn argraffedig, 'Dyma ddirgelwch mawredd Prydain.' Ond weleyn 1867, pan y mae y Sultan wedi dyfod yn bersonol i weled rhyfeddodau ein gwlad, ac i chwilio dirgelwch ei llwyddiant, mae yr hen Feibl nid yn unig wedi ei anghofio, ond y ma ei egwyddorion, megys wedi eu tatlu i for 0 e eg f anghof. A gallesid meddwl nad oes dim genym fel gwlad werth ymffrostio ynddo ond ein gallu milwr'ol. Braidd, mae'r Twrc mawréddog wedi gweled dim ond milwyr ac arfau rhyfel oddi ar pan laniodd yn Dover hyd heddyw; ac onid teg fyddai iddo gymmeryd yn ei ol ganddi i'r dwyr- ain fel adg-of o'i ymweliad a ni un o'n thych- ddrylliau, a cherfio arno, 'Wele ddirgelwch Prydain.' Ac onid teg fydd iddo gredu oddi wrth Lloegr fel esiampl mai cleddyf, ac nid cyf- reithiau rhyddfrydig sydd yn anhebgorol er llwyddiant gwlad ? 0oner nid ydym am gau ei Fawrhydi yn ystordy y Feibl Gymdeithas, er, fe allai na wnelai un o awelon iachus y lie ddim drwg i'w ysbryd gorthrymus; ond ai nid mwy buddiol i lywodraethwr sydd yn byw ar ymyl methdaliad fuasai ei gymmeryd i weled miloedd llongau pob gwlad dan haul yn mhorthladd Liverpool, i weled masnach diddiwedd Manches- ter, ie yn wir, neu i Dy y Cyffredin i weled ein Toriaid yn tawelu llais y bobl trwy lyncu gyda gwen ysgrif a'u dychrynau chwe mis yn ol, yn hytrach na dangos iddo wastraff anesgusodol eiri llywodraeth F Mae yn ddirgelwch i mi i ba beth yr elir i'r drafferth a'r golled yma o ddangos iddo ein milwyr a'n llongau rhyfel; o blegid nis gall fod eto wedi anghofio mai nid gwerthfawr gwaed gan fawrion Prydain. Ai nid ydyw yn cofio am frwydrau yr Alma, Inkerman, a Sebastopol, lie yr aberthwyd miloedd lawer o ieuenctid ein gwlad i ddim pwrpas ond i ddal i fyny ei orsedd bwdr orthrymus ef 1 Ai nid ydyw wedi clywed am y gwrthryfel mawr yn yr India, lie yr oedd milwyr tyner-galon (?) Prydain yn ymgystadlu a'r Sepoys mewn erèulonderau 1 Ai nid ydyw wedi clywed am ymddygiad bwystfilaidd llyw- odraethwr diweddar Jamaica a'i gaulynwyr,, a'r modd y tynasant warth ar y faner Brydeinig drwy saethu, ftlangellu, a chrogi dynion, merch- ed, a gwragedd fel cwn, am mai du oedd lliw eu croen ? Ydyw, y mae ei ymddygiad ef heddyw trwy ei weision yn Crete yn profi ei fod yntau hefyd yii un o edmygwyr gweithredoedd y dewr- ion (?) Eyre, Ramsay, Nelson, a Brand; oblegid nid dim llai na blingo y Cristionogion gwrth- ryfelgar yn fyw, dinystrio eu cartrefi a than, a chymmeryd eu gwragedd a'u plant yn gaethion wna eu boddloni. A oes eisiau dangos rhagor o nerth y cledd a'r bidog iddo yntau ? Nae oes, r ebe synwyr cyffredin oes, ebe. llywodraethwyr Prydain Gristionogol. Wnaf fi ddim gwarth- ruddo calon darllenydd y TYST drwy ofyn iddo pa ochr mae yn gymmeryd. Un sylw eto, ac mi sychaf fy ysgrifell. Mae Rindostan neu India, fel y mwyaf adnabyddus yn perthyn i goron Lloegr, ac v mae yno dalaeth eang o'r euw Orissa. Y llynedd, bu yno gyn- hauaf drwg iawn a'r canlyniad fu i filiynau o'r bobi farw o newyn. Do, ddarllenydd, bu rhagor na holl boblogaeth Cymru o ddynion a deiliaid Victoria, fel tithau, farw o eisiau angenrheidiau bywyd cyn i'n llywodraeth ymysgwyd o'i chwsg a'u cynnorthwyo. Ac ar ddydd Gwener diwedd- af, gwnaeth yr un llywodraeth wledd i'r Sultan a gostiodd dros ddeng mil o bunau. Ond: pwy sydd i dalu ? Y mae pobl Lloegr wedi talu yn barod ryw gan mil am ymweliad ei Fawrhydi Mahometanaidd, a rhaid peidio, gwasgu gormod ar natur dda. Pwy feddyliet ti, gaiff dalu ynte, ddarllenydd? Pwy hefyd ond pobl dlawd di- amddiffyn yr India, cyfeillion, perthynasau, a chydwladwyr y dynion fuont feirw o newyn wrth y miloedd cyn i'n llywodraeth ystyried eu bod yn werth eu hachub. Ie, pwy sydd i gael yr anrhydedd o dalu; ond nid ydynt i gael clywed am y wledd nes y bo John Bull a'i law yn eu llogeilau yn ymofyii yr awr i dalu'r bil. Hawdd yw bod yn haelionus, a rhoddi gwledd- oedd costus, 03 ceir eraill i dalu, onid e ? Fel yna y mae Lloegr Gristionogol am ddysgu gonest- rwyclcl i'r byd I! Am ymddygiadau brwnt fel yi-iit y dysgwyl Prydain i'r Hindw anwybodus gusanu y gadwyn sydd yn ei rwymo wrth or- sedd Victoria 111 Yr eiddoch, &c., Llundain. W. J. E.

EIN TELERAU A'N DOSBAPTHWYR., Anfonir 4,8,12, yn ddjidraul trwy ypost, gem y cyhoedd- wyr, i unrhyw lcyn 01 Ceiniog yr un. Byddwnyndra dAolclu/ar i'n holl Ddosbarthimjr syddj yn derbyn eu sypynau trwy y Post, am drefnu eu harchebion yn y 1nodclmwyaf digolled. Gellir anfon 4 am geiniog, 8 am ddwy geiiiiog, 12 am daAr ceiniog, ac felly yn mlaeii; ond y mae pob rhifedi eyd-rlmng y nifer uchod yn draul ychwanegol i'w hanfon. Yehydig o ymdrech o du ein cyfeillion a godai y 5 i 8, a'r 9 i r 12. Yr ydym am anfony sypynau hyd y gellir gyda'r Rail, oblegid ei bod gymmaint yn rhatach; ac yr ydym yn cael ein dosbarfhwyr yn mliob man yn gavedig iawn yn ein cynnorthwyo i berffeithio ein trefniadau. Trefnir i gael Qoruchwyliwr (Agent) yn mhob tref a phentref o bwys, a gellir cael ganddo ef uwrhyw nifer.

AT EIN GOHEBWYR. Daeth yr ysgrifau a ganlyn i law yn ddyogel, sef eiddo T. Sarah, Ieuan Mon, Huwco Mon, Llew bach, Sion Gof Dulas, Gwynfead, O G. R. M. Jones, Brysiog, Bardd Odyn, Rhedynog, Dewi ab Gomer, Gohebydd Rhymni, Abersoch, Gwilym Bach, Dewi Myrnach, Jonathan, Caranawe, MyrddinWyddgrug, D. L. Rhos, Dyfanfryn, ac eraill. E. Edwards.-Ni anfonodd neb i ni air o'r hanes, onide buasai yn hyfrydwch genym ei gyhoeddi. Yn sicr nis gall neb ein beio am beidio cyhoeddi pethau na anfonir i ni. T. W. Richards.-Bydd yn dda genym gyhoeddi unrhyw beth teilwng a anfonir yma ar Ymfudiaeth, yn gystal ag ar unrhyw destyn dyddorol arall. T. Roberts.—Bydd llythyr byr yn achlysurol yn dderbyniol iawn. Abercarne.-Gan fod yr ysgrif wedi ymddangos mewn papur arall, nid yw o un dyben ei chyhoeddi yn Y TYST. 4W Yr oedd amryw o'r ysgrifau sydd yn y rhif- yn hwn wedi eu cysodi erbyn y rhifyn diweddaf ond o ddiffyg lie gorfodwyd eu gadael allan. Dymunwn hynawsedd y beirdd; y maent wedi ein llwytho mor drwm a'u cynhyrchion fel nas gallwn addaw eu cyhoeddi yn fuan, ond gwnawn ein :goreu. OW Drwg genym ddeall fod rhai o'n dosparth- wyr heb dderbyn eu sypynau. Mae yr oil yn cael eu hanfon oddiyma fel y dylent fod yn mhob man .ddydd Gwener yn gynar. Os gofynir tal ychwan- egol am gludiad y rhai a anfonir gyda'r rail anfoner atom yn ddioed, oblegid yr ydym yn tybied ein bod yn clirio y sypynau i ben eu taith, oddieithr mewn clan neu dri o leoedd. Aiifonwydailsypyniboblle y clywsom na chyrhaeddodd y cyntaf.

t\\1yadiø1 l&rn:tUor., ,1.;>)' GrAmBALDI A RaUFAIN. Y mae cryn bryder yn Uliufain, rhag i Gari- baldi a'i luoedd rutliro yno: ac y mae cyffro mawr trwy Itali ar y mater. Cesglir arian a dynion er gweithio allan gynlhaniau yn erbyn Llywodraeth y Pab, ac o'r ochr arall y mae Llywodraeth Itali yn benderfynol o wrthwynebu pob cynnyg at chwyldroad. Dywedai un o swyddogion uchaf Garibaldi, Nid oes dim deall- twriaeth rhyngom a Rattazzi; bydd efallai ail Aspromonte, ond nis gallwn yn awr clroi yn ol— y mae yr hen wr" (Garibaldi) yn benderfynol.

EFFAITH YMWELIAD Y SULTAN. Tybir fod ymweliad y Sultan ag Ewrop, ac yn neillduol a Vienna, wedi ei dyneru at y Cretiaid. Bu Barwn Beust yn ymddiddan a Fuad Pasha a chredir ei fod ar ol hyny wedi newid ei olygiadau mewn. pertliynas i'r cynnygiad i gael pwyllgor 0 ymcliwiliadol i sefyllfa Crete, ac na byddai yn anfoddlawn i bennodi llywydd Cristienogol i'r ynys. Yn y cyfamser y mae Omar Pasha yn araf, ond yn trwyadl ddarostwng y gwrthryfel.

Y PRYDEXNIAID YN ABYSSINIA. Y mae y newydd canlyiiol wedi cyrhaedd mewn llythyr o Aden, Y mae agerddlong ei Mawrliydi, Dalhousie, wedi cyrliaedd o Massowah ar y 15fed, a dyga y newydd fod y earcharOrion wedi eu 11 gwahanu oddiwrth yr yiiierawdwr, ac fod y ddwy blaid wedi eu cylcliynu gan y gwrthryfelwyr nid oes perygl iddynt syrthio i'w ltÍael eto.'

TERFYSG YX TENNESSEE. Bu yn derfysg pwysig yn llogersville, Tennes- ,See. Rliwystrwyd-cyfarfod i'r Ceidwadwyr gan rai o'r Negroaid Iladicalaidd, tra yr oedd Mr. Emerson Etheridge yn areithio, un sydd yn ymgeisydd am y llywyddiaeth. Defnyddiwyrd pistolau, lladdwyd dau, a chlwyfwyd saith yn farwol, a deg ar hugain yn ysgafn. Bu cynhwrf hefyd yn Knoksville, ac ofnir y bydd yn derfysg mawr ddydd yr etholiad trwy y dalaeth. -.i

,1.(1 rynhndtb $tt\tttdnt. :); .-•;■< v i:¡f\l'UIÎ Y BIL DIWYGIADOL. Cynnygiodd Iarll Grey, nos Iau, welliant i adran 15, seffod bwrdeisdrefi o ddeuddeg mil, yn lie deg mil o drigolion, i gael dychwelyd un aelod. Qs cerid hwn, bwriadai gynnyg ychwan- egiad o eiriau ar ddiwedd yr adran, trwy ba rai y gwneid darpariaeth i uno gwahanol drefydd a'u gilydd er dychwelyd aelodau yn y dyfodol. Trwy y cynllun cyntaf, ennillai ddeuddeg o eis- teddleoedd. a thrwy gyfuno ennillai un-ar-ddeg, y n gwneyd 23 yn yr oil. Bwriadai roi tri aelod i'r liieith-westtai, a'r gweddill i'r bwrdeisdrefi a'r siroedd mwyaf, fel y byddai i bob sir neu ddosparth o sir lie y byddai dros 150,000 o drig- olion i gael tri aelod. Gwrthwynebodd larll Derbyy gwelliant fel un anghyflawn ac anadd- fed, ac ar raniad y Ty, collwyd ef trwy fwyafrif o 12-drosto 86, yn ei erbyn 98. Collwyd cyn- nygiad Argl-wydd Lyveden, i ddifreintio yr holl fwrdeisdrefi nad yw eu poblogaeth dros 5,000, trwy fwyafrif o 56. ETHOLI-IUTXT Y IjLETTYWE. Dadganodd Mr. Torrens, yn Nhy y Cyffredin, ei fwriad i gynnyg penderfyniad nad oedd y Ty yn gweled un rheswm i gyfnewid ei farn mewn perthynas i etholfraint lOp. y llettywr. Y BIL DnVYGIADOL TRWY Y PWYLLGOR. Cynnygiodd Ardalydd Salisbury, nos Wener, i roddi adran i mewni ganiatau i bersonau wedi eu cofrestru yn rheolaidd, yn lie bod yn bresenol eu hunain, bleidleisio trwy bapurau mewn bwr- deisdrefi a siroedd. Barnai y byddai i'r cynllun yma sicrhau cynnrychioliad mwy cyflawn yr etholfanau. Datganai Iarll Derby ei gymmer- adwyaeth i bapurau pleidleisiol, pa rai yn ol ei farn ef, a dynent i lawr draul etholiadol. ac at- talient weithrediad dylanwad anmhriodol a bygythiadau. Ni wrthwynebwyd end ychydig ar y cynnygiad, a chariwyd ef trwy fwyafrif o 78, ond gohiriwyd yr adranau i reoleiddio papur- au pleidleisio hyd yr adroddiad. Cynnygiwyd amryw welliantau eraill, ond gwrthodwyd hwy, a chariwyd y bil trwy y pwyllgor, yn nghanol ychydig o gymmeradwyaeth o seddau y wein- yddiaeth. PWYI.LGOR DEFODAETH. Mewn atebiad i Iarll Shaftesbury, dywedodd Archesgob Canterbury fod adroddiad y pwyllgor ar ddefodaeth yn agos yn barod. ETHOLFRAINT Y LLETTYWR. Llwyddodd larll Russell, nos Lun, i gael gan y Ty newid y penderfyniad mewn perthynas i etholfraint y llettywr, sef ei gostyngiad o 15p. i I Op., yn ol fel y cyttunwyd yn Nhy y Cyffredin. Dadleuai y buasai y codiad yn yr etholfraint yn difreintio y rhan fwyaf o'r dosparth gweithiol yn y brif ddinas. Cyttunai Iarll Derby, ac Ar- glwydd Cairns, a'r newidiad. Cynnygiwyd am- rywiol welliantau eraill, ond gwrthodwyd hwynt. Dygodd Ardalydd Salisbury gyfres o adranau i weithio allan yr adran er galluogi yr etholwyr i bleidleisio trwy bapurau. Teimlai Iarll Russell wrthwynebiad mawr i'r gyfundiefn a ddygid i mewn trwy fabwysiad yr egwyddor. Dywedai larll Derby ei fod ef gymmaint ag un o'r ar- glwyddi yn erbyn pleidleisio yn ddirgelaidd, ond gwneid darpariaeth yn yr achos yma i'r returning^ officer, yn ystod polio ar ddydd yr etholiad, i agor yn gyhoeddus bob papur pleidleisio. a an- fonid iddo, ac iddo ddarllen allan enwau yr ym- geiswyr a enwid ynddynt. Yna cyttunwyd ar yr adran. Awgrymodd larll Derby y byddai iddo ofyn i'w harglwyddi ddarllen y bil y drydedd waith nos dranoeth. GLADSTONE A DISRAELI. Yr oedd Mr. Gladstone yn awyddus i wybod bethydoedd bwriad yLlywodraeth mewn perth- ynas i wellian tau Ty yi- Arglwyddi i'r bil Diwyg- iadol, ond gwrthododd Mr. DisTaeli roi un wyb- odaeth ar y mater hwn. TRYDYDD DARLLENIAD Y BIL DIWYGIADOL. Ymgyfarfu eu harglwyddi am 5, prydnawn Mam-tii, a cliyunygiwyd darllen y liil Diwygiad- ol y drydedd waith. Gwnaed sylwadau gan amryw o'r arglwyddi, rhai yn erbyn, ond gan mwyaf yn ffair y mesur, a darllenwyd y bil. Diolchodd Iarll Derby i'w harglwyddi am y dull yr ymddygasant at y mesur. Aci-los Yii ALABAMA. Mewn atebiad i Mr. Reardon, yn Nhy y Cyff- redin, yr un noson, dywedodd Arglwydd Stanley, y byddai i'r oliebiaetli rhwng y Llywodraeth hon a Llywodraeth yr Unol Daleitlnau am yr achos uchod, gael ei gosod ar fwrdd y ty, cyn gorphen- iad yr eisteddiad. Y Bu, DIWYGIADOL. Dygwyd y gwelliantau a wnaed gan eu har- glwyddi ger bron, ac ar gyimygiad Canghellydd y Drysorfa, gorcliymynwyd eu hargraffu, ac iddynt gael eu clwyn o dan ystyriaeth y ty nos lau.