Y Tyst Cymreig

DIDDYMIAD Y DRETH EGLWYS. Darllenwyd y bil yma y drydedd waith yn Nhy y Cyffreclin nos Ferciier, a'r tro cyntaf yn Nhy yr Arglwyddi nos Iau.

MATKKION GWYDDELIG, Cynnygiodd Mr. Blake, nos Wener, fod mwy o ymborth i gael ei ganiatau, yn enweclig i'r l'hai In oeddynt i fod yn ngharchardai yr Iwercldou dros ddau fis, oncl wedi i Arglwydcl Naas acldaw dwyn mesur i ynidrin yn lielaetliacli a'r mater, tynocld ei gynnygiad yn ol. Galwodcl Syr C. O'Logh- len, sylw y Ty at sefyllfa yr Iwerclclon, a nodocld dri pheth pwysig y rhaid ymclrin a hwy cyn y ceid un tawelwcli yno, sef y cwestiwn rhwng y tirfecldianwyr a'r rhai o clan rent, yr Eglwys Sef- ydledig, ac achos Addysg. Dilynwyd ef ar yr un oclir gan Syr F. O'Brien, Mr. Maguire, Syr J. Gray, Mr. Monsell, a Mr. O'Beime. Dywedai yr olaf nad oedd gan y Gwyddelod cldim i dclisgwyl oddiwrth y Weinyddiaeth bresenol, a'i fod yn hiraethu am weled yr adeg y byddai Mr. Glad- stone eto mewn swycld. Arnddiffynwycl y Wein- yddiaeth gan Syr F. Heygate, Cangliellydcl y Drysorfa, ac Arglwydd Naas. Bu yn ddacll frwd a maith, ond ni cliynnygiwvd un penclerfyniacl ar y mater.

CARCHAROIUOX ABYSSINIA. Cyfeiriodd Mr. Seymour at liir garehariacl y Prycleinwyr yn Abyssinia, ac at y pwys o cldefn- yddio pob moddion eyrhaeclclaclwyat eu rhyddhau a phe bycldiai raid, i wneud hyny trwy rym mil- wrol. Dywedai Arglwydcl Stanley, fod y mater yn cael ystyriaeth ddwys yn y Swycldfa Dramor. Teimlid gwir awydd am eu rliyddliau, ond yr oedd yn bur amlwg mai ofer oedd ymgyflaf- areddu a'r Brenin Theodorus. Byddai anfon llu milwrol yn gostus iawn, ac achosai i rai bywydau yn ddiamlieuol gael eu colli. Ynfyclrwycld o'r mwyaf oedd anfon rliyfelgyrcli lieb wneud ein hunain yn acliiabydclus a'r holl anliawsderau yr oedd yn rliaid myned trwydclynt yn gyntaf, ac yr oeddynt wedi penderfynu i aros nes y gallai Llywodraeth yr India anfon allan o Bombay, swyddogion o ymdcliried i gyfarfod a'r Milwriacl Merewether yn Aden, ac ymgyngliori am yllwybr goreu i anfon rliyfelgyrch.

Y BIL DIWYGIADOI, YXY PWYLI.GOR. Ar gynnygiad i eistedd mewn Pwyllgor, nos Lun, yn Nhy yr Arglwyddi, cynnygioclcl Arglwydd Halifax, welliant mewn perthynas i adrefniad yr eisteddleoedd. Gwadai fod ganddo un amcan plaid wrth gynnyg y gwelliant, a clianmolai y Weinyclcliaeth am y mesur diwygiadoi rhyddfryd- yd- ig oeddynt wedi ei ddwyn yn mlaen, ond edrychai ar y cynllun i ad-drefnu yr eisteddleoedd yn an- fodclhaol iawn-y fath nad allai bytli fod yn der- fynol. Yr oedd deg o fwrcleisclrefi a'u pobiogaetli bob un o dan 5000, yn clycliwelyd un aelod, nid oedd y cyfanswm oncl 88,000, ac yr oedd poblog- aeth rhai o honynt yn parhaus leihau. Yr oedd yn Liverpool yn unig ddeg gwaith y rliifecli hyny o clrigolion, ac yr oedd Wolverhampton a Birken- head wedi cynnyclclu mewn cyfartaleclcl cyfatebol; yr oedd ylleiaf o'r bwrcleisclrefi ybwriedid rhoddi dau aelod iddynt, yn cynnwys dwy waith mwy o boblogaeth na'r cleg bwrcleisdref oeddynt yn awr yn dyehwelyd cleg aelod. Amddifiynoclcl Iarll Malmesbury, (yn absenoldeb Iarll Derby, trwy afiecliycl), y Weinyclcliaeth, a dadleuai mewn araeth lied faith y dylai Ty yr Arglwyddi heb unrhyw gyfnemdiad na gwelliant, gadarnliau mesur oedd wedi derbyn c^-meradwyaeth pob plaid yn Nhy y Cyffredin. Siaradodcl Iarll de Grey a Kipon, Dug Cleveland, Iarll Russell, Arglwydd Taunton, Iarll Harrowby, Arghvydcl Stratford de Redcliffe, ac Iarll Foiiescue, dros y gwelliant, a gwrthwynebwyd ef gan Arglwydd Denman, Due Buckingham, ac Iarll llonuiey, yn nghyd ag Arglwyclcli urcldasol eraill, ac ar raniad y Ty, collwyd y gwelliant trwy fwy- afrif o 41. Yna ynifturfioclcl eu liarglwycldi yn bwyllgor, Gwrtlioclwycl y gwelliant yn gofvn i lettai gael eu dal o'r ciyclcl olaf o Fawrth, yn lie y dydd olaf o Gorplienaf Codwyd etliolfraint y llettywr o lOp. i 15p., a'r un modd y nawddfedd- ianwr i'r un swm. Cariwyd gwelliant Arglwydcl Cairns yn clynodi llettai fel yr un a'r unrhyw gyfres o ystafelloedd na thretliicl ar wahan.

Bu. DIWYGIADOI. YSGOTLAND. Dywedai Cangliellydcl y Drysorfa na fwriedid myned yn mlaen gyda'r bil hwn yr eisteddiad yma.

ANFODDLONRWYDD AT FFRAINC. Y mae yr Italiaid yn anfocldlawn iawn at ym- dclygiad Ffrainc yn anfon swyddog i arolygu mil- wyr y Pab, ac yii neillduol at waitli hwnw yn gwneud araetli mor frwclfrydig i annog y milwyr wneycl en goreu dros ei diriogaeth. t, c

Y mae cyflenwadau helaeth o wenith a phob grawn arall o wledydd tramor yn parhau i ddyfod i farch- nadoedd y deyrnas hon, ond y mae y gwlawogydd diweddar wedi effeithio i raddau lied helaeth er gwaethygu rhagolygon y cnydau, ac y mae y prisiau yr wythnos hon wedi codi o Is. i 2s. y chwarter, ac os parha y tywydd yn wlyb am dymmor eto, bydd y prisiau yn debyg o godi yn gyffredinol.

MARCHNAD ANIFEILIAID SMITHFIELD. Dydd Llun diweddaf. Nifer yr holl anifeiliaid tramor a ddaeth i Lun" dain yn ystod yr wytbnos ddiweddaf oedd 10,353. GWARTHEG.—Yr oedd galw da am y mathau goreu, am brisiau dydd Llun. DEFAID.—Y Downs goreu yn gwerthu am brisiaUi yr wythnos, ond y rhai gwaelaf 2c. yr 8 pwys yn is. WYN.-Y fasnach yn farwaidd, a'r prisiau yo tueddu i ostwng. LLOL- Y cyflenwad yn gymedrol, masnach yn arafr a chedwid at brisiau blaenorol. MocH.-Araf iawn oedd y fasnach, a'r prisiau; braidd yn is.

AMRYW WKLLIAXTAU. Nos Fawrtli, cynnygiwyd gan Iarll Grey, i aclael allan yr aclran sydcl yn cliddymu v gallu i randalu am clrethoecld pi y bwrcleisclrefi; cyn- nygiwyd gau Arglwydd Halifax, nad oedd neb i gael ei gofrestm fel etholwr sirol am unrhyw le o fewn y iwrdeisclref, os byddai ganddo bleidlais yn y fwrdeisdref am y lie hyny; cynnygiodd Ar- glwydcl Lyttleton, nacl oedd neb i gael pleidleisio ond a allent ysgrifenu eu lienwau yn eglur; a clij-nnygiodd Ardalvdd Glanricarde, i cldifuddio freemen o'r liawl i bleldleisio mewn etholiadau Senecldol; ond collwyd pob un o honynt. Cyn- nygiwyd gan Arglwydd Cairns, nad oedd yr-iin person mewn bwrcleisclrefi 11a siroedd, lie clychwel- id tri aelod, i bleidleisio dros fwy na dau, ac yn ninas Llundain, ddim dros fwy na tliri. Ni efteithiai liyn ond ar unardcleg o etliolfanau. Cefnogwyd y cynnygiwycl gan larll Russel, ac timrai eraill, ond gwrthwynebwyd ef gan larll Mallllesbury, dros y Llywodraeth, oncl ar raniad y Ty, cawyd drosto 142, yn erbyn 51, mwyafrif 01. Cytunwycl ar yr aclran i dclifreintio Yar- mouth, Lancaster, Totnes, a Iteigate,

HELYNTION MEXICO. Ymddengys odcli wrth y lleWyddion sydd wedi cyrhaeclcl Paris o Washington, nad ydyw llywoclr- aeth yr Unol Daleithiau am ymyraetli gyda g^-eitlirediadau Juarez yn Mexico. Llofruddir I y swyddogion ymerodrol o'u cwr. Y mae rliai o'r oiieiriaid wedi eu carcharn, ac y mae holl etifeddiaetli y mynachod o dan ofal milwrol. Credir gan lawer fod 1\1. Daiio, gweiniclog Ffrainc, yn cael ei gadw yn garcliaror. t;1 Y mae r, plaid yn vmgodi yn yr America o clan y cyfenwad o Ddial- eddwyr Maximilianv maent yn benclerfynol o ddial ei waeel. Tybir fod un tintai wedi cychwyn eisioes, ac y mae ereill yn parotoi i'w dilyn.

PRYDER YN RHUFAIN. Ymclclengys fod Cardinal Antonelli, yn anes- mwyth gyda golwg ar yr ymosodiad fygytliir wneucl ar Rhufain. In Y mae yr yspryd gwrthryfel- gar yn ymdaenu trwy Italy. Datganir yn giyf hawl yr Italiaid i Rufain fel eu prif dclinas.

MAR.WOI.AKTH CYX-FUHNHIX.—Y mae Otho, cyn-frenliin Groeg, wedi marw piyclnawn dydd 0 Gwener yn Bamberg.

PETH NEWYDD DAN HAUL. Y mae eglwys y Bedyddwyr. Heol y Felin, Aberdar, wedi cael allan ffordd newydd i sanct- eiddio y Sabbath, sef myned oddi cartref ar ex- cursion i adrodd y pwnc. Mae dysgu ac adrodd pynciau wedi myned allan o'r ffasiwn yn awr; ondymddengys fod ysgol yr Eglwys uchod yn bwriadu adnewyddu yr hen arferiad drwy gy- mhorth excursions ar y Sabbath. Y mae yn debyg fod ysgol Heol y Felin wedi addaw myned drosodd i Gapel Seion, Merthyr, i adrodd y pwnc y Sabbath diweddaf. Gwnaed cytundeb ag awdurdodau Rheilffordd y Vale of Neath am excursion o Llwydcoed i Merthyr ac yn ol. Clyw- som fod pobl dda Merthyr wedi dychrynu pan welsant y train hir yn dyfod i mewn am hanner awr wedi un o'r gloch. Ond yn fuan, cafwyd esboniad ar y train dieithr. Beth oedd yno ond Ysgol Sabbathol y Bedyddwyr, o Heol y Felin, wedi dyfod drosodd i ymweled a'i chwaer yn Capel Seion, Merthyr. Yn garedig iawn. aeth ysgol Capel Seion i'r station i gyfarfod ei chwaer o Aberdar; ac oni buasai y mynycld yma sydd rhwng Aberdar a Merthyr, buasem yn gallu eu clywed yn canu, fel yr oeddynt yn lion yn myned o'r station i'r capel. Wedi gorphen y gwasan- aeth, dycbwel vvycl i'r station; ac am 5 o'r gloch, cychwynodd y mai ch tanllyd a'i lwyth mawr o sancteiddwyr y Sabbath ar ei ol; o blegid rhaid oedd dychwelyd i Heol y Felin, erbyn 6, i addoli Duw mewn dull arall. Oni buasai ein bod yn llygad-dyst, prin y gallasem gredu y dyn mwyaf geirwir, fod unrhyw eglwys wedi caniatau i'w Hysgol Sabbathol i dreulio Dydd yr Arglwydd yn y fath fodd. Gobeithiwn nad oes un o ysgolion plwyf Aberdar, nac un plwyf arall, yn bwriadu efelychu Ysgol Heol y felin yn y peth hwn. Beth bynag, ystyriwn y fath ymddygiad yn warth ar "refydd.-B.

LIVERPOOL A'I HAMGYLCHOEDD. Mae amryw yn cymhell arnom i ddywedyd rhywbeth o helyntion Liverpool. Ond beth 'B ddywedwn ? Nid oes yma ddim neillduol yn cymmeryd lie. Nid ydym wedi cael na chym- manfa, na chyfarfod—na darlith na The Parti— na chyngherdd nac eisteddfod, er ys wythnosau. Mae ein gweinidogion yn fynych oddicartref yn misoedd yr haf, a llawer iawn o'r bobl. Y gauaf ydywyr adeg yma am bob math o gynnull- fadau. b Cwynir yn lied gyffredin mai araf iawn ydyw masnach y dref, Er nad oes yma ddim swn methiantau, ond 'does ynia mor bywyd hwnw sydd yn rhoddi myn'd i bob peth. \Bu Murphy, yr areithiwr gwrth-babyddol. yn Birkenhead nos Lun, yn traddodi y gyntaf o gyfres o ar- eithiau yn y Workmen's Hall. Mae Birkenhead yn un o'r lleoedd llawnaf o Wyddelod a Phab- yddion o un lIe yn Lloegr; ac ofnid yn fawr oblegid hyny y parasai ei ddyfodiad gythrwfl a therfysg gwaeth na'r hyn a fu yn Birmingham. Ond pasiodd pob peth heibio yn ddigon tawel. Yr oedd cryn gyftroad yn y dref rhag ofn y dy- gwyddai rhywbeth. Rhybuddiodd yr offeiriaid Pabaidd eu pobl y Sabbath i gadw draw yn hollol oddiwrtho, acymddengys iddynt wrando arnynt. Nid oedd neb o honynt i'w gweled yn y cyfarfod. Mae i areithio eto ar hyd yr wythnoa, ac i bre- gethu ddwywaith y Sabbath. Nis gwyddom pa fodd y bydd cyn y diwedd. Clywsom cyn ei ddyfodiad fod rbai o'r Gwyddelod yn tyngu y lladdent ef, ac nid oes dim ymddiried iddynt na wnant os cant gyfie. Mae Murphy yn ddyn hyf, gwrol, diofn, yn siarad yn noeth a digel am yr offeiriaid Pabaidd. Nid ydym yn am- heu nad gwirionedd yw y cwbl a ddywedir ganddo; ond yw y dull yr ymosoda yn debyg o wneud llawer o ddaioni. Ond y mad y cti- frawder mawr sydd yn mysg Cfi^tionogion yn ngwyneb Cyimyuu ?aoyadiaeth; a'r dullinwys, tyher, y llefarir am dani, yn ddigon i gyn- hyrfu yspryd unrhyw ddyn y mae ei lygaicl yn agored i'w herchylldod. Y gyfundraeth fwyaf damniol ydyw a ddychymygwyd erioed gan elyn dynoliaeth. A pha bethau bynag sydd gan Murphy i'w ddywedyd am dani, mae yn iawn iddo gael llonydd i hyny. Rhyddid barn a rhyddid llafar ydyw ymffrost y Pryd- einwyr. Nos Fawrth, bu Mr. Henry Vincent yn tra- ddodi darlith yn y (Jotteyiate Institution ar America. Yr oedd yno gynnulleidfa fawr yn nghyd, ond nid oedd dim nodedig yn ei ddar- lith. Yr oedd dyddordeb y testyn yn peri fod y cwbl yn myn'd yn dda; a'r ffaith fod y darlithydd poblogaidd newydd fod ar yinwel- iad ag America, yn ychwanegu at ei dyddor- deb. Un o'r darlithiau hyny ydoedd sydd a'u tuedd i feithrin y teimladau goreu rhwng y ddwy wlad, a da pe byddai y cyfryw yn amlach. Yr un noson yr oedd y Parch. A. J. Parry, Cefnmawr, yn darlithio yn nghapel y Bedydd- wyr, Birkenhead, ar Addysg y Gweithiwr.' Yr oedd y gynnulleidfa wedi cael gwledd dda o De yn flaenorol, a rhoddodd Mr, Parry wledd feddyliol flasus iawn. Yr oedd tuedd y Ddar- lith i beri i weithwyr roddi addysg i'w plant, ac eglurodd y darlithydd trwy lawer o hanesion tarawiadol werth addysg gyffredinol. Dys- gwyliwn y bydd genym ychwaneg o newydd ion dyddorol i'w cofnodi yn ein rhifynau dy- fodol.

Dvx WKDI CAET, 1:1 I'RATHU A'I GNOI GA XEIDH- Mae labrwr o'r enw Lewis Lewis yn byw ar oclir y brif fforcld sydd yn arwain 0 Aberteifi i Aber- ystwyth, ddwy filldir i'r ochr ddeheuol o Aber- aeron. Fel yr oedd ef er ysvehydig ddiwrnodau yn ol wrth ei waith, canfu neidr yn ei ymyl o'r fath fwyaf gwenwynig, ac yn ei ffolineb aeth at y gorchwyl o dynu ei cholyn ond gwell fuasai iddo beidio, canys brathodd ef, a'r canlyniad fu iddo chwyddo a myned yn boenusiawn. Anfon- wyd i ymofyn meddyg ar frys, ond nis gallasai hwnw wneuthur dim, am nad oedd son am frath- iad neidr yn llyfr ei ddoctoriaeth ef. Wedi hyn anfonwyd i Aberaeron, a chafwyd dau feddyg oddiyno, ond nid oeddynt hwythau ychwaith yn deal! pa fodd i iachau y dyn. Wedi i'r gwyr uchod fethu yn deg yn eu hymdrechion, hysbys- wyd y teulu fod rtermwr o'r enw Mr. David Lloyd, Penrhyn, ger Ceinewydd, na fethodd ei feddyginiaeth erioed, a gyrwyd am dano gynted ag y gellid. Wedi i'r gennad hysbysu Mr. Lloyd o'i neges, cymmerodd hwnw ei geffyl a brysiodd at y claf, yr hwn a gafodd yn y cyflwr mwyaf poenus. Y peth cyntaf wnaeth Mr. Lloyd oedd rhoddi dogn i'r claf, yna tyllu y corph drosto ag offeryn blaenfain, er mwyn i'r gwynt a'r dwfr oedd yn peri y chwydd fyned allan; wedi hyn yr oedd yn iro y claf drosto, achyn pen deg munud yr oedd y dyn yn teimlo ei fod yn well. Erbyn hyn mae y dyn yn hollol iach, o ran dim niwed a gafodd gan y neidr. Mae Mr. Lloyd yn haeddu y ganmoliaeth uchaf. nid am y weithred hon yn unig, ond am ddegau o rai cyffeIyb, ac y mae yn gwneuthur y cwbl yn rhad.-T. D., Dyjfi 'l/n-arjfyd.

nuinu. Etifeddiaeth yw amser na chynnyreha ddim heb ddiwylliad.—Johnson. Yr anrheg fawr gyntaf a allwn roddi i eraill, yw esiampl dda;—Syr Charles Morrell. Nis gall dyn feddianu dim gwell na gwraig dda, na dim gwaeth nag un cldrwg.—Simonides. Merched y gwisgoedd gwychion ydynt nef y llygaid, uffern y galon, a phurdan y pwrs.— Fontenelle. Merch ieuanc a fo yn caru, sydd yn credu fod yr holl fyd yn anwybodus o'i nwyd; teifl dros ei llygaid y gorchudd a daflodd dros ei chalon, -St Berne. Dywed y Morning Advertizcr ar sail dda fod croesawiad y Sultan i Guildhall, nos Iau, Gorph. ISfed, wedi co&tio i Gorphoriaeth y ddinas 420,000. Mae y Parch. Thomas Binney, yr hwn a gyf- arfyddodd a damwain yn ddiweddar yn Switzer- land, wedi ei adferu gymmaint fel y gallodd gyrhaedd adref ddydd Llun diweddaf. Mae Cymdeithas y Biblau wedi cyflwyno i'r Sultan Fibl pi ei iaith ei hun, memi rhwpniad hardd. j\lae Ai-glwj'dcles Llanofer wedi cj-flwyno Bibl 1 bob un o aelodau eglwys Abercarn, ac i bob un o'i tlienantiaid, er cof am ei diwecldar briod. Ar- glwydcl Llullofer. Mae Coleg newydd y INIetlioclistiaicl yn y Bala i gael ei agor Mecli y 5ed a'r (ied. BKI)DARGRAI,'I*' HYXOD.—Mae y pennill canlynol i'w ganfod ar fedd yn m3 ilia-ent Llt iiilltnlcl Dyma lie gorphwys hen gorphyn fy nliad, Z, Pridd ar ei dalcen a phridd ar ei clra'cl, Pridcl ar ei draws a pliricld ar ei hyd A dyma lie gorpliwys hyd dcliwedd y byd.

MARCHNAD LLUNDAIN. Ddydd Llun diweddaf. Gwenith yn gwerthu yn rhwydd am brisiau yr wythnos o'r blaen. Gwenith goreu yn gwerthu o Is. i s. yn uwch nac o'r blaen. Pob math o yd gwanwyn yn gwerthu am brisiau blaenorol. Ceirch ychydig yn is,

r MARCHNAD LIVERPOOL. Dydd Maiorth. Y farchnad yn fywiog. Gwnacd masnach ddo, mewn gwenith, a'r prisiau yn aros yn sefydlog fel o'r blaen. Haidd, ceirch, a phys, yn brin, a'r prisiau yn sefydlog. RANGOU, Gorph. 29.-G-menith, o 63s Oc i 64s Oc

y chwarter haidd, 37s Oc i 39s Oc ceirch, 29s Oc i 32s Oc; blawd ceirch, 41s i 42c y 240 y pwys; ymenyn fires, o 12c i 13c y pwys cig eidion, o 7c i 9c y pwys cig dafad, 9c i 10c y pwys h wyaid, 3s 6c i 4s Oc y cwpl; cywion ieir, o 2s 6c i 3s Oc y cwpl wyau, 7 am 6c. CAERFYRDDIN, Gorph. 27.—Gwenitli, 7s 3c i i 7s 10c y bwsel haidd, 4s 6c i 5s 3c y bwsel; ceirch, 3s 3c i 3s 6c y bwsel o 40 pwys; blawd* 42s i 54s Oc y sach o 280 pwys. CAERNARFON, Gorph, 27.-Gwenith 64s Oc i 67b, Oc y chwarter; haidd, 39s Oc i 40s Oc y chwarter; ceirch, o 29s Oc i 32s Oc y chwarter; blawd ceirch, a 40s Oc i 42s Oc y 240 pwys ymenyn fires, 12c i 14c y pwys; wyau, 8 am 6c; pytatws, le y pwys; cywion ieir, 2s 6c i 3s Oc y cwpl; hwyaid 3s 0a i 4 0c y cwpl; pytatws newydd, 1 c ypwys. LLANDEILO, Gorph. 27.-Gwenith, o 8s 6b 'I, 9s Oc y bwsel; haidd, 6s Oc i 6s 3c y bwsel; ceirch, 3s Oc i 38 6c y bwsel; ffa, o Os Oc i Os Oc y bwsel; blawd ceirch, o 2!c i 3c y pwys; pytatws, Ie y pwys ymenyn ffres, o 12c i 13c ypwys; ymenyn 2 llestri, lOel 10ic y pwys; cig eidion, o 6 i 8c y pwys cig dafad, o 7c i 9c y pwys.

(!i)tntdigadhau. Gorphenaf 22, priod Mr. Joseph Griffith, Dolygar- regddu, Ffestiniog, ar fab. Gor. 25, priod Mr. Richard Parry, Four crossesf Blaenau Ffestiniog, ar fab. Gor. 29, priod Mr. Robert Thomas, Draper, Lon- don House, Pont Menai, ar fab. IVWWTT. Gor. 26, trwy drwydded, yn yr Hen Gapel, Llan- brynmair, gan y Parch. O. Evans, yn ngwydd Mr, Williams, cofrestrydd, Mr. Nathan Williams, Station master, a Miss Mary James, Tafolwern, Llanbryn- mair. Gor. 27, yn nghapel Mynydd bach, ger Llangyfel- ach, gan y Parch. T. Thomas, Glandwr, Mr. John Hopkins a Miss Elizabeth Thomas, y ddau o Glan- dwr. Gor. 24, yn nghapel Ebenezer, Abertawe, gan y Parch. T. Thomas, Glandwr, Mr. William Thomas, pwyswr, a Miss Catherine George, merch ieuengaf Mr. D. George, Grocer, Glandwr. Gor. 27, yn yr un Ile, a chan yr un gweinidog, Mr. W. Davies, Station Inn, Glandwr, a Miss Mary Waite, Kidwely. mtarwøtadhau. Gor. 17, o'r darfodedigaeth, yn 32 oed, D. Davies, Crydd, Mydroslyn, Ceredigion. Yr oedd yn athraW defnydcliol yn yr Ysgol Sabbathol, ac yn athraw canu ffyddlawn yn y lie uchod. Telmlir colled a galar cyffredinol yn yr eglwys a'r ardal ar ei 01. Gor. 18, yn 76 oed, Elizabeth Jones, Pen'rhewl, Llanelwy. Yr oedd yn fyd-wraig gyfarwydd er ys llawer o flynyddau. Gwerthfawrogi(I ei gwasanactll hefyd mewn cylchoecld uchel yii y ddinas, am ei medr a'i thynerweh yn ystafell-wely y claf. Gor. 23, yn 12 mis oed, John Rees, anwyl blenty" Mr. Rees Rees, 60 Watson Street. Birkenhead..

MARWOLAETH Y PARCH. W. GRIFFITHS, LLANHARAN. Bydd yn ddrwg gan filoedd o'n darllenwyr ddeall fod y gweinidog teilwng a llafurus uchod wedi go"- phen ei yrfa. Urddwyd ef yn Llanharan, Chwef. 4, 1830, felly llafuriodd yno, a hyny gyda chymmei"- adwyaeth mawr, am yn agos i 38 mlynedd. Yr oecld ei iechyd wedi ei anmharu er's tro, a dydd Iau, Got- 25, hunodd yn yr Iesu. Claddwyd ef y dydd Mawrth canlynol yn mynwent capel Llanharan.—Heddwd1 i'w lwch. Boreu Sabbath diweddaf, Gor. 28, bu farw'y Pars'1, Richard Bonner, yn Nghaerynarfon, wedi bod && hir flynyddau yn weinidog llafurus gyda'r Trefn'T yddion Wesleyaidd. Cymmer yr angladd le Iau, a diamheu genyf y bydd torf luosog yn gwnettd y gymmwynas olaf i'r hen bererin duwiol. Argraffwyd gan John Morris, yn ei swyddfa, 2L Chapel Walks, South Castle-street, Liverpool, &T° G«Tnni y Newyddiadur Cymreig" (Cyfyngedig)-

anwyl, dyma i chwi ychydig linellau cofiannol am yr Eos. Methais gan ffwdan byd, a chael hamdden luosogi eu rhif.' Blinfyd fu bywyd ein beirdd, Ac oerfyd sydd i'n gwirfeirdd. Rhyw oesfer a mawr groesfyd, Dwyn afiach boen dan baich bycl. Dyna fyd bywyd ein barcld Yn ei oesfer-Powys fardd, Dyn o redclf dyner addfwyn Trwy'i adfyd i gyd, digwyn. Ei gref awen ar aden ehedai A chanu o'i fodd, ac nid echwyn fyddai, Ei Dduw yn felus a'i ddawn a folai, Am y gwir ammod i'w Dcluw ymgrymai; A da eilchwyl diolchai,-mawl bob dydd Odlau i'r Dofydd, oedd awdlwr difai. Andi-eas o V, un, Yr oedd ei wrtliwynebydd yn feddw ar y pryd.