Gwalia

Clafdy Newydd i Fangor. Mae Gwarcheidwaid Undeb Bangor a Biw- toaris, o'r diwedd, wedi pendexfynu-a gol- YCU y oeir caniatad Bwrdd Llyvvodraeth Leol i hrynnu llain o dir gan Arglwydd Penrhyn, am 2000p, yng Ngianadda, Bangor, at godi ysbytv arno, a phedv/ar ugain gwely.

Co!eg Nermaiaidd Bangor. Ma<r adeiladau newydd yn cyflym dd'od yn barod, ac m.a.? idran ohonynt eisoes yu cael 6U defnyddio. Bydd y draul i gyd yn 40,000}), & gwneir paratoadau i sicrhau lie i bedwar ugain o athrawesau. Goliij-ir yr a.goriad fturtiol tan Ionawr, a disgwyliT y bydd y CanglieLlor yn br-esennol 1 gyftawni'r twaoauu/etb.

Diwydiannau Arfon. Yn Arddungosfa Cymdeithas Diwydiannau Pymreig, a gvnhelid yng Nghasnewydd, yr ■Wythnos o'r blaen, cafodd amryw wobrwyon eu henillU gan ymgeiswyr sir Gaomarfon. Yinhlith y rhai a gai'odd wobrwyon oedd Mr Johb Jones, Mclin Brynkir; Mr Williams, Upper Bangor; Miss Mabel Clark, Bangor; Davies, Station House, Llanbens. d Arfon tan ofal yr Anrhydeddus Mrs ^tos'tyn, Llandudno, hi 'n cael ei cliy north wyo gan Miss May Jenkins, Pemn&enmawr (yr y&grifennydd), a Mrs Owen Roberts, Peny- *>ryn, Porthaethwy (llywydd Dosbarthiadau Arfon).

Ymwelwr Difyr. GWR O'R BALA. Pan aeth Prifathro Ooleg Normalaidd Ban- gor ystafell y myfyrwyr, nos Lun diweddaf, I-anfu ddyn gwyllt ei olwg yn eistedd, a'i ddwylo ymlileth, ynghanol y bechgyn. Gwedi tfofyn ei neges, dy-wododd y dyn fod angen arno, ac yna rhoddodd yr Athro arian ^ddo i'w brynu. Gwedi siglo flaw yn gynnes *'i gynrwynaswr, aeth y dyn at gyfeiriad y Wwyf^n, yn Lie myn'd all an o'.r ystafell. Toe, dyma fo'n dechTcu aiinerch y becligyn yn ^ymra<eg, ac nid hwyrfrydig hwynthwy i'w tfymeradwyo. Gwr o'r Bala oodd, ebe of, a ddelfryd fawr oedd cflkel cwns o addysg 34ewn coleg, yn arben-nig yn ei hoff goleg, sef y Normal. O'r diwodd i'e'i cafwyd allan o'r f^tafell, ac wodi ymgynghori a swyddogion yr tteddlu, cafwvd ei fod wedi ymddwyn yn r&yfedd, ac wodi aflonyddu'r gwasanaeth "dewn dau gapel ym Mangor, y nos Sul blaen- orol.

Cynorthwyo'r Llyfrgell. Tan ewyllys y diweddar Barcli Llewelyn Edwards, M.A., Rhuthyn,—Llundain cyn hy,nny,-y mae y Llyfrgell GenedJaetliol yn Aberystwyth wedi cael ei holl lyfrau Cym- -Y raeg, yn eu mysg gopi 1567 o "Destament Salisbury," a "Oarwr y Cymry," 1630.

Harddwch Dinbych. Cynhygiodd Cyngor Tre Dmbycli dair gwobr am y plania:u gore o adeiladau tre Sol a msiiackl gyho&dd'us add as i ddal dwyfil o bobl. Ym- geisiodd 32 o firms; ac eniliwyd fel y canlyn:— 1, £ 75, Mri. Porter ac Eloock, Colwyn Bay; 2, £ 50, A. Fairdaie, Yoro; 3, £ 25, Maokintosh a Newman, Llundain. Yr adeiladau i giostio o ddeg i bymr-heg mil o bannau; ao i fod yn brif hatddwoh Dili by oh.

Rhodd i Gymru. Y ma-c'r Proffeswr Ker, o Goleg y Brifysgol, Llundain, w-edi rhoi 150p i gario allan ym- chwiliadau Cymreig, ac y mae Cyngor y Brif- y-sgol Gymreig wedi penderfynu cynnyg yr arian i Miss Mary Williams, genedigol o Aberystwyth, Doctor mown Ll<aiyd<liaeth, ym Mhrifysgol Paris, i'w gall-uogi i aros ym Mharis i barliau ei hym-chwiliadau ar y "Mabmogion," yn y Llyfrgell Genedlaetli- ol.

Y Coroniad. Mewn perthyaas i'r adroddiad v eymer y out-omiad te Mebetin 21ain y flwyddyn nesaf, hyabysir nad oes un dyddiad wedi cael ei ben- dea-fynu ebo, ymhellaoh na'r oyfaod oyffredinol a grybwydlwyd yn y Proolamasiwn amryw vvytii- noaaoi yn ol; ao nid ydyw yn dobyg y gwneir hynnv am ryw gymaint o amser. Dywtxlir y bydd Tr dyddiad gael ei adael mor bell ag y gellir cyn pejtxlerfynu aarnot ■

Bywoliaeth Llanfihangel- y Pennant. Mae Esgob Bangor wedi cynnyg by woliaeth Llarnfihangel-y-Pennant i'r Parch Tegid A. Davies, curad, Ctelli a Llandegsai, ac y mac ynt-au wedi ei derbyn. Gweithiodd yn llwydd- tannus am flynyddau yn y Gelli, a mawr ofidir ei vmadawiad. Mab yw Mr Davies i'r Parch John Davies, rheithor Llaniestyn, yn Lleyn, a chyn-fioer Blaenau Ffestiniog. Rhydd vr hysbysiad hwn fawx foddhad i blwyloJion^a deonia-eth wladol Eiiionydd.

Marw'r Parch. R. Eames Williams. Gofidus gennym hysbysu am farw'r Parch R. Eames Williams, yr hyn a gymerodd le nG6 Fawrtn, yn 7, Leonard-street, Caer- gybi. Bu yn wael am fisoedd, ac yn gorwadd ers rbai wythnosau. Yr oedd yn enedigol o ardal Oaipel y Tabernacl, Tynytgongl, a dedireu- odd bregethu yn Siloh, Caernarfon. Bu yn fugail y N-glunadda, Bangor, am rai blynydd- au, a gwnaeth wasanaeth mawr yn y cylch. Yn 1896 cafodd alwad o eglwysi Liaingoch a Pen- rhosfeihv, lie y bu yn ymdrechgar iawn hyd ddiwedd ei yrfa. Yr cedd yn gymeriad da, yn bregethwr efengylaidd, ac yn nodedig o ffydd lawn yng agwasanaefch ei Arglwydd.

Undeb Dirwestol Gogledd Cymru, PENODI SWYDDOGION. Cych wyn wyd cyfarfodydd blynyddol yr Undeb yng Ngwrecsam, nos Fawrth. Gwedi <a»effawJr M«er, cynfoaliwyd cyfarfod cyhoedd- us yng Nghapel Zion, a chafwyd anerchiad brwd gan Mr William George, Oriccieth. Dydd M-crcher, Uywyddwyd dros gyfarfod Cymdeithasau'r Bonoddigesau, yng Nghapel Jerusalem, gan Syr J. Herbert Roberts, a rhoddodd araith yn ILawn nwyf, ac anogodd pawb i fyw eu ffyitu ex oeisio glakhau y wlad, canye, ebe ef, nid trwy gyfraitli y glanJieir gwlad, eithT trwy aberfch ac ymdrech y bobl eu hunain. Ail-booodwyd Syr Herbert yn ilywydd; Mr W. G. Thomas, is-lyTvydd a'T Parch J. Glyn Davies, ysgrifennydd; a chafodd y rhain eu dewis ar y Pwyllgor Gw-eithiol: Mr William (Jeorge (Cricciefch), Dr. W. Carter (Degan- wy), Mr J. Herbert Roberts, A.B., Dr. Uew- efyn Williams (Gwrecsam), Mr F. Llewelyn Jones (WyddgTug), y Parch D. Gwynfryn Jones (Aberma-w), Mr J. Matthews (Am- lwch), Mr J. J. Marks (Llandudno), Mr J. S. Lloyd (G-wrecsam), y Parch EJdis Jones (Baa- gor), y Parch E. B. Joaes &'r Prifatfrro Rees (jBangot), -'0"

Urddo Tywysog Cymru. COR 0 GAERNARFON A'R CYLCH. v GORCHYMYN Y BRENIN. ferby?^ Williams (orgaa- y I^lw-ys Crist, Caernarfon, ao arweinydd ^r mawr Caernarfon) orchymyn oddiwrfch y Bemn (trwy kw Mr Lloyd G-eorre) i ffurfi o cor oymysg o Gaernarfon a r cy1 h s gymcryd rhun ar yr adhlysur o urd<lo Tvwygog Cvraru vug Nghaernarfon, Gorffennat, l'JU.

Ynadøn Newydd Bangor. Dr. Grey Edwards a Mr J. E. Griffith, Bryn Dihw, Upper Bangor, yw ynadon new- ydd sir Gaernarfon. DR. GREY EDWARDS. Mab yw'r Doctor i'r diweddar Barch Henry G-»ey Edwards, Lkmfachraoth, Mon, efe'n wyr i'r Parch Poster Williams, awdw-r eeboniad cyntaf y Beibi, ac yn disgyn o deuiu Eegob Bayle-y, a fa'n Eagob Bangor o'r flwyddyn 161:3—1630. Cafodd yrfa golegawl ddisglair ac mae wedi dringo'n uchlel risiau'r byd medd- ygol. Am rai hiynyddoedd bu'n gynghorwr tnbfol, ac wedi ei ddewis yn Faer, fe'i gwnaod yn henadur. Am ch Ulynodd bu'n a-elod o'r Cyngor Sir. Mae'n Geidwadwr ac yn Eg- IwyevfX, ac ychydig flyayddau ym ol fe'i dewltrwy^ yn ymgeisydd Seneddol tros Arfon, yn erbyn Mr Rathbone; eithr ar yr awr olaf rhoddodd yr ymgaie i fyny er <ynorthwyo Syr John Piukston. Mae'i benodiad yn dra pho'b- logaidd. MR J. E. GRIFFrm. Brodor o Fon yw Mr J. E. Griffith. Fe'i ganwyd gerllaw Bodorn; eithr daeth i Fangor ac yntau ond iouanc; ac yn Ninas Menai y mae o hyd. Am dymoT maith bu'n gwa-sanaethu gyda'i ewythr, Mr Griffith, chemist, High-stawt-; ac wodi llanw lie ei ewythr am ysbaid, ynmeiKduodd tua deng mlynedd ar hugam yn ol, Mae'n Uysic-uwr hysbys, ac mae ei lyfo ar* lysieuaeth Mon ac Arfon yn hysbys ddigon, Nid 11ai brwd- frydig yw gydag hynafiatthau, a rhai blyn- vddau'n ol, ysgiriiennodd lyfr yn llawn dar- luniau ar gromicchau Mon ac Arfon. Un o'i lyfrau erai.ll yw hanes aohau hen deuluoedd y ddwy sir, liyfr A gostiodd I a fur mawr a manwl i'r awdwr. Derbyniwyd hysbyarwydd ei benodiad yutau gyda liawenydd cyffredin- 01.

Ysgol Tremadog. Y PLANT MEWN GWRTHRYFEL. Yr wythnos o'r blaen mynogwyd fod lluaws o blant ysgol Tremadog wedi gwrthod myned i ysgof uwch safonol Porthmadog am y rheswm fod ysgol ragorol yn Nh re ma dog. Yr wythnos ddiwcddaf cynhaliwyd cyfarfod cyhoeddus yn Nhremadog i gondemnio pendorfyniad y Pwyll- gor Addysg yn gorchymyn i blant yn Safon V., VI., a VIL, fyned i Ysgol Uwoh-Safonol Porth- madog. Llywyddai Mr Ri^'taxd -Morria. Siarad- wyd gan amryw, a hynny yn gryf yn erbyn ym- ddygiad y pwyUgor. Dywedwyd fod rhai o'r plant hynaf, olierwydd gwaclcdd iechyd eu mam- au, yn gorfod gofalu yn y bore am y plant ieuengach, ac os y gorfodid y plant cyntaf fyned i Borthmadog ni cheid neb i ofalu am y lIe ill. Cyfeiriwyd at gyflwr drwg y ffordd rhwng Bod- awen a'r eglwys yn y gauaf: ni allai plant ei chordded heb fyned dros eu hesgidiau drwy ddwfr. Heblaw hynny, yr oedd ysgol ragorol yn y dref, a phrifathraw trwyddedig galluog yn gofalu am dani. Gofynwyd i Mr E. H. Roberts, aelod o'r Pwyllgor Addysg Lleol, ddweyd eu farn, a dy- wedodd efe fod y pwyllgor hwnnw wedi gwneud eu goreu yn erbyn archeb y Pwyllgor Addysg Sirol, ac wedi methu a llwyddo. Apeliwyd at y Bwrdd Addysg, ond eynghorai hwnnw y rhieni i ymoatwng- i gynllun y Pwyllgor Addysg. Pasiwyd yn urifrydol i beidio anfon y plant i'r ysgol ym Mhorthmadog, ao i ymladd y mater mewn Uys gwladol os y byddai raid. Ffurfiwyd is-bwyllgor, a phendorfynwyd i ffurfio cronfa er mwyn cario y gwaith ymlaen.

Cymdeithas Gweinyddesau Qogledd Cymru. CYNHADLEDD YN LLANGEFNI. Cynhaliwyd cynhadledd liosog o aelodau'r gym- deithas yn Ncuadd y Sir Llangefni, ddydd lau, y cyfarfod wedi ei drefnu gan Mrs Fox-Pitt a Miss Davis, Treborth, swyddogion y Gymdeithas, er mwyn ennill cydymdeimlad a chynorthwy Mon. Llywyddwyd gan Lady Magdalen Williams- Bulkeley, ac yr oedd y rhai'n ac eraill yn bres- nnol:—Mrs Fox-Pitt, Mias Davies, Mrs Wil- 1 ams, Glyngarth; Mrs Davies, Treborth; Mrs Phibbs, Penoraig; Mr W. Venmore (Uchel Sir- a Miss Vemmore; Mrs Warro in Evans, Hen- bias; Mrs Sotherby a Miss Williams, Parciau; Mrs Chadwick, Misses Mills, Mr a Mrs Matthews, A mlwch; Mrs a Miss Jones, Prysowain; Mr a Mrs Thomas Prichard, Llwydiarth Esgob; Miss Rathbone, Miss Prytherch, Llanerchymedd; Miss Owen, Bodsuran; Major Fox-Pitt, Rev D. Rees, Dr E. Parry Edwards, Dr E. Williams, Dr and Mrs J. R. Prytherch, Dr G. Llywelyn Jones, Dr Parry Edwards, Caernarfon; y Parch a Mrs W. Jenkiiie, y Parch a Mrs James Evans, Bodedern; y Parch 0. Harding, Mr H. O. Hughes, Cetn- mawr; Miss Hughes, eto; Miss B. Jones, New- borough: Mr a Mrs Bowen Roberts, Glanrafon; Mr- Thomas Williams, Y.H., Mr L. Hughes, Y.H., Mr J. Rice Roberts, Miss Parry, Bodedern; Mrs Nicholls-Jones, Penrhos; Mrs S. J. Evans, Llangefni Mr R. E. Jones, Y.H., Rhosneigr; Mr W. Hughes Jones, Y.H., Cemaes; Mr L. Prot.hero (Prif-gwnstabl), Miss Thomas, Bodeilio; Miss Jones, BodfTordd; Mr H. Hutton, Ben- Ilech; Mr H. Rees Davies. Derbyniwyd llythyr oddiwrth Arglwyuu Sheffield ac amryw o wyr blaenllaw eraill yn datgan eu gofid oherwydd eu habsenoldeb. GWAITH Y GYMDEITHAS. Y foneddiges gyntaf i annerch y cynhulliad oedd Mrs Matthews, hi'n rhoi hanes cynnydd Cymdeithas Mon, ac yn cyfeirio at y ffaith fod ganddynt, hwy ddeg o weinyddesau, sef yn ardal- oedd Amlwch, Biwmaris, Bodedern, Caergybi, Llamfechel, Llangefni, Brynsiencyn, Porthaethwy. Llanfachr. rdh, a Phenmon. 'Roedd y sir yn cyf- rannu mil o bunnau!n .flynyddol tuag at weini ar y tlawd claf: Yna oododd Mrs Richard Davies a chyfeiriidd at Iwyddiant y gwaith ym Mhort.h;ethwy yr ys(j -I y dcunaw mlynedd diweddaf. Mawr oedd eel dyled hwy yno i Arglwyddee Pcnrhyn a Mrs Rpgninthtt Rath bone. Dywedodd Dr Evans Williams nad ellid wrth well prawf o angen ehsngu gwaiw y gymdeithas na'r lies mawr oedd eisoes yn deilliaw oddiwrth eu hymdrechion. Cafwyd anerchiadau pellach gan Mr Thomas Richard, Mr Thomas Williams, Mr J. Rice Rob- erta, Mr Hutton, Miss Davies, Nurse Jones, a Mr W. Hughes Jones (ia-lywydd Pwyllgor Add- ysg Mon). Cyfeiriodd yr Uebel Siryt at ddyled y Gym- deithas i Lady Magdalen Williams-Bulkeley am i dyddordeb yn y mudiad, yn gystal ag i Miss Daviee am ei hymdrechion Ilwyddianniis. Pas. !wyd penderfyniad o ddiolchgarwch i Lady Mag- dalen am lywyddu. Major Fox Pitt yn cynnvg Mr D. Rees yn eilio; ac i Miss Davis, ar gynnyg Lady MagdaJen a Mrs Phibbs yn eilio; ac hefyd r Uchel Siryl.. am roddi ei bresenoldeb, ar gyn- nyg Mrs Williams, Glyngarth.

Eisteddfod Qenedlaethol Caerryrddin. ARHOLIADAU GORSEDD Y BEIRDD. Y mao Cymdeithas yr Oraedd wedi trefnu y bydd arholiadau yr Orsedd am Urddau, o nyn allan, yn cae.1 cu cynnai mewn gwalmnol fanau canoiog yn siroedd Cymru a rhai o brif drefi Lloegr, tua thri uus cyn yr adeg y cyn- j helir yr Eisteddfod Genediaetho-l — ac nid, fed o'r biaen, ar adeg yr Eisteddfod, yn y dref lie y cynhelid yr liiisteddiod. Dvma bynciau'r arlioli am y flwyddyn 1911:—Lrdd Bardd: Awdl "Y Fynw-ent," gan Dafolog (gpvveJ "Y Gcninen" am Orffe-nnaf, liX)oij; arwrgerdd "Esaiah," gan Cadi'an (gwel "Cancuon Cadfan"); "Yr Y&gol Farddol," gan Ddafydd iiorg>anwg; a cliydnaibyctdiaeth a rhan o Waitii Barddonol Cynddedw. Urdd Ofydd: "Drych y Prif Oeeoedd," gan Theophilus Evans; "Gxamad«eg Cymraeg" (Duwi Mon); a "Hanea Cymru" (0. M. Ed- wards), Rhan I.-(iel y gwelir, yr ydya wedi dewis ilyfrau 1 arholi ynddynt sydd ymhtll o fod yn ddrudfawr ac anhawdd eu caeJ\. Urdd Derwydd Rhaid i'r ymgoeiswyr (YllOO drwy arholiad Bardd neu Ofydd. Urddau Cerddorol: Penoerdd: 1, Cynghaneddu Alaw (Harmonising a Melody); 2, Cyng- han-eddu Sawd (Harmonising a Bass); 3, Gwrtnuwynt Syml (Simple CounteipoiHt); 4, Gwrthbwynt Dwbl (Double Countei|>o:nt); 5, Ateb Testyn Eh-edgan (Answering k%,c,rlie Subject); 6, Yjsgrifemt Bhedgan i ddau (Writing a Fugue for two voiccsj; 7, Ranes- iaeth G-arddoroi (Musical History); 8, offer- yniaeth Cw-estiynau ar gylch, ansawdd, a doebarthiad yr offeryna-u (Orchestration —Questions on the oompaas, quality, and the classification of the instruments).—Cerddor 1, Ychwanegu bri llais at alaw syml (Adding throe parts to a simple Melody); 2, Ychwanogu tri llais at Sawd w.di ei rifnodi (Adding three parts to a figured 3, Gwrthbwynt syml i ddau a thri IL&ie, nod wrth. nod (Simple counterpoint in two and paz-ts, note against note); Hanes Cerdd- onon Prydeinig, 18OO—-1850. Fe nodir tri clierddor (History-Britilili composers. "Three musicians will be named).—C?rdd Ofydd: 1, Mydr a diyweirnodau alaw roddedig (ivl^ thm and keys of a given melody); 2, Cyirynpaai (Intervals); 3, Cord Cy Win ei wrthdduli- lau, a u teithi (Common Cord: it-s inversions, and their progressions;; 4, Cvnghane<idii feawd (Harmonising a Base); 5, Prif ddi- gwyddiadau yn H«nes Ceiddorion Cymrei:*r, 18^o—187o. Fe nodir tri cherddor (Principal H^tory of Wefch Musicians, 7^7 Thr>ee musicians will be named). —Cxtellir g weithio y papyr yn y Sol-ffa neu'r Hen N'o.dlant.-GÐUr ateb y gofyniadau vn Gymraeg neu yn Sa-esneg, ac Vn yr Hon iSodiant neu y Tonic Sol-ffa. Arholwyr:—Urdd Bardd: Dyfed, Podw a Gwih.—Urdd Ofydd: Rhys BJaen Rh*idiot Berw, a Thryfan.—Urddau Cerddorol Pcn- wrdd Gwynedd, Mus. Uac.; J. T. Ress Mim Bac.; a Mr L J. Roberta, M.A.—Bvddyr ar- holi ym mis Mawrth. J Dalier Sylw.—Bydd macs Uafur j7 arhol- iadau yn cael ei newid yn gyfane-wbl ar ol ymge;sydd basio tair gradd ym lnkob Urdd (yr hp a gymer, o leiaf, dair bl\Tiedd o amser) cyn y caiff ei urddo yngNgoridd^ ^lacli autdn.er at Gofiadyf yr ^rsedd, Exfiot»y<id, CAerttarfon. f J

Cymrodorion Bangor. Cynhaliwyd cyfarfod cyffredinol o'r Gym- deithas newydd nos Fawrth, a daeth nifer fawr ynghyd. LIywyddwyd gan Ddeon Ban- gor. Rhoddwyd ystyriaeth i awgxymiadau'r Pwyllgor Gweithiol ynglyn a'r rheolau. P-en- derfynwyd yn unfryd mai amcan y Gym- deithas a fyddai hyrwyddo astudiaeth" yn Hanes Cymi-u, ei hiaith, ei lien, ei chan, a'i chelf, ac i ymdrafod ar faterion oedd vn gvs- ylltiedig a oh\"nnydd oenedJaethol eu*gwiad. Rhaid i bob aelod anrhydeddus danysgriho'n flynyddol banner gini; aclodau cyifredin, ooron; a'r cymrodorion eraiU, banner coron yr un. Dewiswyd y rhGi'n yn swyddogion :-Llyw- ydd, Arglwydd Penrhyn; is-lywyddion, M, aer Bangor, ac eraill i'w dewis eto; trysorydd Mr James Smith, Banc Lloyds; ysgrifen- nydd, Mr J. Gwilym Huglics, Ysgol Friars. Cyngor: Deon Bangor, Mr W. A. Foster, Mr Harold Hugh- A.R.I.B.A.; Mr Matthew Hughes, y Parch Thomas Hughes, y Proffeswr W. Lewis Jones, M.A.; Mr Foulkes Jones, (Llew TcSd), y Proil'eswr J E. Lloyd, M.A.; Mr David Own, Mr Ivor Pryce, Mr Wm. Richards, y Parch T. Shank- land, Mr G. J. Williams, a Mr J. LIQyd W il- liams, D.Sc.

Yr hyn nas gall ik Ar Merch ei wneyd yn ami f Gall dyn, fel rheoL, fyned i'r lie y myano, a byw lie y mynno. Gall ddewis ei grefft, n«u' ei atwed^eth a bod yn archadeiiladjdd &.r cii ffawd ei hun. Nis gO mcrch bob aniiier wneud y pethau hyn, ac y liiae hi yn caeL ei lifC- teino yn hynod mewn ystyron eraiil. Gail y dyn ieu- ano sydag iechyd da edrych yn sytii i lav/r ffordd bywyd, ac oddi eithr iddo cyfarfod a clamwain, y nia-a yn sefyil siawus dda i fyv* yn iwew i gyrraedd henaint. Ond U:6 gall geneth edrych yn sytii i lawr y ffordd, a.m fod pwyntku peorwr}us yn miaen nas gal: hi eu gvveied, pw.ynt- lau trofaoi a all fod yn ila wa o berygion cudd- ledig. Y maa unrhyw cnetli yn ffodue 05 cyr- haedda wreigdod heb fod yn ddarcs.,yng-. dig i dJ;ffvg gw.a.ed, neu r.hy.v dradTc^tli o'r fi tlt Yn •Jdiwoddarach, jwn y daw hi yn fail y mie g-ill;. ddi gyfrea n-cwyd o bervglon j1\ gwyniebu V ac unwaith etc, yng nghyfnod troad bywyd, rhaid iddi arfer pob gofal vdyw i gyiTae-cld L^ens.'nt, Yn awr, gwyr yr holi foddygon, or fod gan torched awer mwy o aiJ*awsijern.u i jrmwneud a hwy nas gallant L;<lii-'gjn 1 ra>n dvu., gellir or^goi bob un o'r au.hwyide.<vu, tra bydcl i fe-oli gadw -.j, lw>rgannau tieuiiadol ntc-.v-n trefn gwe-'kiiio poesr. ii'aith. Dyna. yn ymarfe.! ol. yr holi ddirj;x-lwoh Os oes gennych oisiou bOii yn rlrydid oddiwrth ddiffyg gwaod, cur mown pan, "biHousisoca. I'iiwymedd, i^^godd, af^ooieidd-dra y cvfanaodd-' iad, g wen did, a phob traffeith o'r fath codwch oioh cyfundrefn d.>c-uii;u1;J mewn trefn dda ai' wsithio trwy^gymoryd Motr.er So'gel's Svrup a bydd popcth yn iayvn. Dvwoo Mrs R. Fri.so, Rlchmond-tsrraso. Albert-road S., Woodford, < f'ex :— "Kai hlynyddoedd yn oi c..fa'.» boenau yn fy mrest a.'m oefn ar ol bwyta. Byddwn vn and vn caed bias yn fy ngenau a ilosg'gyda. Dew1Í Vr ymoswiadau o 'bJi-ou.ne. ar unrhyw ad>eg, a byddwn yn hollol anaUuog i weithio. Gan fy mod yn gvyybod gwerth Mother .oigei s 1.1 l'up at, orailerch'.on y cvhai a'r axii v inora-is ychydig ddognau. v -'Syrup''iv ;ihaiod, gwehtoodd fy'eh want at fwyd, ymW- !odd bob arwvddtion 0 'biiaouim-sss.' a gwe]ihan<kl 1 o'r anhwykMr iivvnnw a'm TTe, ;;2fyd. Nid wyf yn gwybod am ul1 foddv»in- = ",nuh sydd yn agoe mor dda ar p-yf. -.r tiuiTerth ii y cy 11a a'r aIu. Dia 'lreuiiad, 'bdnxw fhwymedd. a aahwylderou cyffieiVb, a iVloth#? Ssiisftl's Syrup."

CRAFIAD NET.—'Roedd dau Wy-dd-1 vii"' ngharohar—un am ladirata oriawT, y~ lia.il am I ddwyn buwoh; ao el)6 lleidr y ruw-ch wrth k'idr yr oriawr, "Pa'r faint ydi hi o'r glooh ar dY oriawr, Pat '"Doaa gen i ddim moddion i wybod 1 sorvvydd horkiyvv," ebo niau a ^ino grocodeilaidid yn ei lygpd, "ond' gallwn feddwl ea bod yn tynnu at amsor godro." Y mae agos i didwy ran o dair y trorxddau Llundain yn oael eu cyflawni rhwng dau o'r' .glooh prydnaw» Sadwrn a aaw o'r giook boreu Liuo..

Difred yr Ystorm. ACHUB DWYLAW GER PORTHMADOG. DYMCHWELIAD BYWYDFAD CRICIETH. Dydd lau, yn ystod y dydd a'r noa, chwythai awei gref ^.ros arloidir Porthmadog a Cbricieth, ac yn yr hwyr gwelwyd fod dwy bysgodlong pei-tliynol i Borthmadog mown perygl rhwng y Greigddu a'r fyncdia i Borthmadog. Aeth bywyd- fad Cricieth allan 1 ganol y rhyferthwy, dan ofal Mr Evan Hughes. Yr oedd tonnau mawr- ion, nerthol, ewynoi, yn ymdaflu ar y creigiau a'r lan, a liyrddiwyd y bad i'r creigiau yn ymvl y Castell. Daeth ugeiniau o bobl yno i helpu y criw, ac i gludo y bywydfad i ymyl y "slip," He y'i gollyngwyd i'r dwfr. Yna, ar ol brwydr of- nadwy heto'r eltennau, llwyddwyd i gael y bad i'r dyfnfor. Yng nghanol tonnau ac yn wyneb rhuthrwynt ceisiodd y bywydfad gyrraeaU y dd iVy bysgodlong; ond gan gryfed y tonnau a'r gwynt fe'i dymchwelwyd. Gafaciodd y dwvlaw arr., ei waeloO, ac yiahen onnyd i-rodd y bad yn ei ol, a gailodd y gwroniaid ddychwelyd iddo. Buont yng ngha ol yr ystorm drwy y nos. Methasant dchvyn y bad yn ol i'r lan arferol, ac nid oedd dim i wneud ond glannio yr ochr arall i'r Caste 11. Yr oodd y bad wedi ei niweidio yn ddirfavr. Fore Gwener aeth BYWYDFAD PWLLHELI allan, ac ar ol ymladd a'r tonnau a'r gwynt -odd enbydus, cyrhaeddoad y ddwy bvsgodlo ig, p.c ACHUBASANT Y CRiW. Suddodd un o'r ddwy bysgodlong, ond ddynodd y llail y bywydfad i Bwllheli. Cadben Wil1 uighby oeau llywydd y bywydfad. Y pysgotwyr a achubwyd oeddyat: Mr Hugh Jones, R;dph-street, Borthygest; Mr John Jones, MalÍoc-stred; Mr Henry Jones (Dinbych), a Mr W. Jones (Ruby), Madoc-strcet

I Dyfu Qwallt ar Ben Moel. GAN WR CYFARWYDD. Dioddefa m:loedd o bobl oddiwrth benfoelni a gwaUt yn colli, y rhai wedi profi bron bob cyflur a hysbysehir at dyfu'r gwalli heb ga.nlyniad bodd- haol sydd wedi rhoddi i fyny yn hollol i ben- foolni, a'i anoiinwyth 'yd arlcrol. Eto, nid yt .eu hachos yn anobeithiol; mae'r cyngor cartrefol syml hwn wedi gwneud i wallt dyfu wedi blyn- yddau o focini, ac hefyd y mae yn ddiguro at adnewyddu gwallt brith i'w liw cyntefig, ac atalia i walit syrth o yinaith. Ni wna'r gwallt yn olew- aidd, a gellir ci gael gan uiirbyv iTeryllydd:-Bay Rum, 3 owns; Lavonade Composce, 1 owns; Men- thol Crystal, g dram. Os y dymunech ei bereiddio ychwaneger o banner i un llonaid llwy de o ber- arogl French Fon Flour a una yn bcrffaith gyda'r defnyddiau eraill. Cymeradwyir y ddarpariaeth hon gan feddygon a gwyr cyfarwydd, ac y mae yn ho!!ol ddiborygl gan llf. chynwysa yr alcohol ooed gwcnwynllyd a geir mewn tonics eraill at y gwa,ed.-Na chymhwyser i'r wyneb, na lie na bo angen gwallt-

Mewn Ehedlong. (Gan y "Capten.") Mae "cerbyd y Seiat Fisol" yn prysur ddifiannu. Eisoes gweur blaenotiaid yn myned nwwn cer- bydau inodur i'r boiat Fisol fel ag i leoedd eraiil. Cafodd cyfaill i mi gerbvd modur newydd yn ddiweddar, a chan iod y cyfaiii yn flaenor ac yn aelod or Seiat Fisol, aeth yn y cerbyd modur i'r Seiat. Gydag ef yr oedd blaenoriaid eraill. Yr oedd un o iionynt heb fod yn y fath gerbyd erioed o'r blaen, ac ni wyddai yn hollol sut y teimlai ynddo. Wedi i'r eorbyd fyned am tuag wyth milidir, a dyfod yn agos at y capel, dywedodd y cyfaill oedd heb fod mewn oerbyd modur o'r blaen, "Drive on, frawd anwyl—y mae hi yn ardderchog yma— 'drive on' i Aberdaron—'never mind' the Seiat Fisol." Cad ataiiwyd y cerbyd wrth y capel, ac aeth y blaenoriaid i fewn. Datiiiium ar ymweliad a PHENRH VNDE UDRAETH yr wythnos ddiwoddaf, gaii ddisgwyi cael cgwrs hefo y Parch John Hugaes, y licer, ond yr oedd ei yn rhy brysur. Elaa yma a tiiraw i bregechu miwii eyiartudydd diolchgarwch am y cynhauaf. Gweithiwr riii;&,oz-ol yw cte. Daeth Mr Griffith Jones ataf, ac àwg-rymodd, yn ei Ifordd gall ei hon, y oylwn yswirio fy mywyd. Parod oedd efe i wncud hyui.y drotor os p'arod oeddwn i daiu. Gyda hynny dyma'r Rhmgyil Davies heibio i mi ar adeuiodar, yn myned ar ol rliyw gerbyd modur oedd wedi iaro dyn ax y ffordd. Y mae son uiiiy swyddog hwn fel un "smart" iawn. Yn ddiweduaiuch elywais ci tod wedi cial y cer- byd uiodur. Cefais y pieser o loo- gyfarch Mr Joseph Humphreys ar ei fynediad i'r swydd o Cynghorwr Sirol. Rhyngddu io a Mr R. T. Jones bydd dosbarth Deudraeth yn ddiogul rhag cael cam oddiar Gyngor y Sir. Ych- ydig iawn o burnt y tloty yn yr ysgclion dyddiol yn awr. Ychvdig o honviit sydd hefyd yn y tloty. Aufonir hwynt i'w cad", gyda tlieulu- oedd yng ngwahanol ^rdaloedd. Trwy hyn sy- mudir nod y tloty oddiarnvnt. Llawenheais wrtii weled Mr J. Bennett Jones wodi gv.-eiia cy- maint ar ol ei vvsiels-dd diweddar. Caiodd rliyw phjsig da iawn gan nr. J. R. Jones nou ni luasai yn 6 mor dda, Mae Mr iijnaett Jones J n frawd i'r ddiwoddar GwynHh Vaaghan. Byddai yntau ysfalni yn llenydda ac yn barddoni. TALSAR.VA I J. Cefais le cyfleus i dd* gyri yma, ac un o'r hrod- orion eyntaf it old(i Mr Ll. Jon's Morris, Y.H.. Wrach Ynys, ymge.isjdd Utidebol Meirion. MetJuu yn lan a deail bi,t!i oeddwn ar y cyntaf, ond pa.n hol"i., ynghvkh Morfc a'i ysgri'eniadau fe'rn coHodd yn y fan. Dywe^ioed fod Morfa yn parli;iu yn bry-ur iawn. Pan aethum i'r orsaf pwy welais yn difigyn o'r fren ond Morfa. Meth- ai.,3 a ciiao] 1.Y]T,ldidd;w ag ei-T-F oedd yn orlawn o'r gynhad.'eJd a gynhaliwyd yn yr Abcrmaw. C'nf weled ei farn yn y Wasg Egiwysig yn fuan o bnsibl. Yr oedd vn dda gennyf glywed fod Jlawer iawn o ddioiili -'aicl wodi bod yn aros yn y He yn ystod yr haf- mwy n'g arferol. Pe ceid mwy o dai oeid mwy o ymwelwyr eto. Vroesr'is i BORTIIYGEbT. a I)tzan.r oeddwn yng nghanol llawer o'm hen gvdnabod. Yr oedd y trigolion yn dechrcu cael eu gwynt at-ynfc ar ol prysardeb mawr yr haf pan oedd y lie yn orlawn o ymwelwyr. Sk'radwyd mwy o Seisneg yma. eloni nag a tn ysfcod unrhyw haf o'r blaen, ac y Borth- iaid wedi dyfod yn tobl lied anibynol erbyn hyu. iiu ymddiddan rhyngwyf a tliri nou bod war o'm heu ifryndiau yn y il\ a synnais fel y siaradeht PXII Bovtiiinadoijf. liyddui y Bnrl-h yn arfor di- bynnu ar Borthmadog am fyv oii;.oi.h sun ddegau o flynyddoedd; ond erbyn hyn y 11H1.0 pcti;-ui wedi nowid, a'r Bo«thiaid iivrythau yn bobl ¡¡¡¡ibyn01 yn awr. Nid ydynt. hwy am gyroeryd pepeth a gynhvg:f iddynt. gan Gyngor Tiefol Porravnadog, ac 08 parha y He i gynbyddu tri y gwn-.cth yn ddiweddar, bydd yma Cyngor ar wahi-.n i iddo Porthmadog tnaes o law.

TRSCIIWR TWM O'R NANT.—Pwythwr i'.arcd a llYn1 ei bigiad ydr-^did Twm o'r Na.nt; ond cyfarfyddai yntM a i drcch anibell dro. Aafch yn ymryscti erasiceb • rnyngddo a 'Sia.nas o WY]¡tdd, ooikl enedigol 0, G-U:ca«ncig, ,-ger. BSmtkin. Edliw.ai Twin lW y Siamas yu berthynas a'r hon Simon yr hinginoii o Glo- I caeuog'; ac Siamas yn y fan, a'i wiyohyn i »yny;-r. "ISid ydyw Simon'r han^nion. ». Me.vu mocUMon ddim i mi; Ond- gresyn gartr iddo farw CYl1 tagu d'vvddw di." I O'R GWAETII I'R gwr o Dromenchion wedi vrh-di tair gwraig1—y gyntaf ei chy'oet.h, vr ail am ei haKkSwoh, f1'or iinli i'w -gysuro a'i ymgl('ft,kl' yn ei hen dxJyddiau; <)nd troes y dryo.e<ki yn wreigan hynocJ iLdrwg- ao a surodd ei fyvvyd. Ac moddai yiitaa with g-ytaiil yn oi did, I, Fe "bricdas dair gwraig yn ysL)(1: fy O.C-C,-y byd. y cuawd, a'r aiafol." Y mae prioei vn debyg iawn i'r eloctrio I battery: fo ban- i ohwi didawngk>, ond yn yoh I byv,« y' e'cllwoh ollwng ovctfi ga'fa"i ynddo. Cafodd Torwerth o Gaernarfon ei wneud yn Iar.S ac yn Dywysog Cymru yn y fi'wy- ddyn 1301.

Achos Prudd o Lanfairfechan Y GOGYDDES A'I BABAN. Dygwyd Laurie Berry, gynt oogyddes yn it "Home of Rest," Llanfairfedhan, o fiaen yr ynadon ym Mangor, ddydd Mawrth, ar T oyhuddiad o kvdd ei phientyn. 'Roedd y r wyr ydhydig ddyddrtau cynt wedi dychwolyd rhoithiarn o "Farwohbeth trwy anffawd," ao yt oedd y gweathrodiadau preesmnol yn oael ert eydhwyn gan yr hecSdge dwaid, ao yn cynnwys cyhuddiad o gelu genedigaeth. Erlynid gan Mr S. R. Dew ar r&n yr heddgeid-* waid, ao aeth dros fanylion y trenghoiiad. Parhaodd yr aoboe dros yr eriyniad am buBV awr. Anerdhodd Mr Rumsey Williams y fojco ar ran y garoharss, a dadleuai, yn wynei > y dystiol- aeth, nad oedd adho6 wedi ei brofi o'r o o dod-yn laddiad. Mewn pertliynas Yr cyhuddiad gelu genecPigaeth yr oedd yn ofni nas gallai wrthwyivebu y dystlolaeth. Yna ynmeillduodd yr ynadon, a phaa didy* dhwelaeairt i'r llys hysbysasant ell bod, ar gy- farv/yddyd ou circ, yn pendwrfynu traddodi y garchares i aefy 11 ei phrawl ar y oyhuddiad 0) ddyn ktddiad. Cafodd hefyd ei thraddodi sefyil prawi &r y cyhuddiad arall. Ar gtiis Mr Rumsoy Williama darlu i'r? ynadon, o dan Gyfraith Amddiffyniad Car- ol) arorion Tlodion, roddi on eydayrtiad i sicrhau gwasanaeth cyfreitbiwr i gymeryd "gofal yr aohoa yn y frawdlys. Ym Mrawdlys Caernarfon ddydd Gwener fe'i dedfrydwyd i garohar am dkleufis beb laJur oalect

Gwallgofdy Gogledd Cymru. Y SWYDDOG MEDDYGOL. Cynhaliwyd cyfarfod arbennig o Ymwelwyr G wallgofdy Gogledd Cymru, yn Ninbych, ddydd IJUTI diweddaf, tan lywyddiaeth Mr J. A. Chadwick. Y DIWEDDAR MR PENNANT. Ar ddeclireu'r cyfarfod, cynhygiodd y Cad- eirydd osod oofnodixid o'u golid yu colli Mr P. P. Pennant, ac o'u gv,ca-tLIawrogiad o'r gwasanaeth mawr a wnaeth ar ran y sefydl- lad. Bu Mr Pennant yn a<o]od o'r pwyllgor am 42 o flynyddoedd, ac yn gadeiiydd dros un-ar-hngam. Pasiwyd jx'.nderfyniad o gydvmdeimlad dwfn a Mrs Pennant a'r feeulu. PENODI SWYDDOG MEDDYGOL. Ystyriwyd adroddiad yr is-bwyllgor ynglyn ag amodau j>eoiodiad swyddog meddvgol i lanw lle'r Dr. LJ. R. Cox. Penderfynwyd fed yr ymgeiswyr i fod yn feddygon cofrestnedig, ac yn brofiadol o'r gwaith engenrheidio;. Bydd y cyflog yn • oOOp y flwydd\Ti, a rhaid wrth fedr o'r Gym- raeg. Cafwyd ymdrafodaeth fywiog mewn cys- ylitiad a chaiifasdo, a phenderfynwyd nad oedd oeisio dyla.nwa.d:u'u bersonol ar yr ael- odau i'w ganiat.au. Gwneir y penodiad yn y cyfai'fod i'w gynnal ddiwedd y mis. FFERM PENNANT. Gwedi gorffen y cyfarfod, talodd y pwylI- gor ymweiiad a'r adeiladau oodd yn cael eu codi ar y ffeain a sicrhawyd yn ddiweddar at watanaeth y Gwallgofdy. Penderfynwyd ei galw'n Fferm Pennant, er 001 am y diweddai- Gadcirydd, a rhoddi lkchen mewn mltu amlwg i gofnodi'r ffaith.

Diin Cyfnewidiad am Dair Blynedd. DIGWYDDIAD YM MANGOR. Am flynyddau mae'r farn o Fangor ail-adroddir yma wedi arcs yn ddigyfnewid. \n wir nid yw tair bivnedd o brawf ond wedi ei wneud yn llawn- ach o galondid nag erioed. Mrs J. Hughes, I, Club-street, Bangor, a ddy- wed:—"Am dd;-uddeug mis diodiiefais gyda phoenau yn fy meingefn, ac yn arber.nig yn ty ochr am elun c'lwith. Gwqli g\\yro i lawr cawn hi yn annodd i godi drat h -fn. Nis gallwn gcrdd- ed ymholl, gan fod fy anadi yn fyrr ac ymsaethai poonau llymion drwy faoTodau. Cawn deimlad trymaidd o gylch fy Ivvynau, anafai'm pan, pylai fy ngoiwg a nofiai ysmotiau bychain o flaen fy Uygaid. "C-wedi profi cyffuriau rrp-idvgon a chynghor- ion fferyllwj-r, ac heb wi-lia, penderfynais gj-nl- eryd Doan's btu-kache k.dn;^y pills, ac o'r dognau cyntaf a gymerais eefi'is eu bod yn gwneuthur daioni i rui. Parhcais gyJa.'r pdcni. a phan orffennais tri blychaid teimiwn yn ddyn g -.vahanol. Yr wyf yn ddi> lehgar a;n y budd gefais o Doan's pills." Dros dair blynedd yn t'aiweddarach dywrdodd Mrs Hughes:—"?\rid < ddim eystal a Doan's backache kidney pJJs al fy nghadw yn iach. Gwna ychydig ddogn.iu o honynt ddaioiii i mi pryd bynnag y teimlaf mcwTTl camhwyl. Mae Doan's backache kidnej pills yn ddau a7 .wl!t a naw ce>:niog y b1-mh, neu ohwe' blwch am dri fwitt ar clie, a naw ceiniog. Gan tylb fferydydd ao ,'ol'd;¡i. neu yn uiiioagyrchol oddi- wrth v Fo^ter-McC'lan Oo., 8. Wc':«-stroet, Oxford-street. London, W. GofaJwoli cieh lxxi yn C3,el yi un ula-th o beitni ag a gafodd Mrs Hughes.

PElIILION a ddarllenwyd -n.g ngliytarfod Tysteb 1 I'areh D. L. Williams, M.A., ficer Llan- N-, nda a l-Lanfagiaui, am iiannecr can' mlyn- edd. Lion undeb gy'11 Llanwnda, Aeth ysbrydt plaid ar ffo, o barci: at an, oawn is-eddyw aereh A hodd ai" Iwvbraai'r fro. Cyd-unir i long'yfaroh Yr hen offeiriad gwyn, Am banner canrif ilawn o waith Gysograi'r ii.vybrau hyn. Yn ol a biaen bu'n orwydro Drwy'r plwyf, o llwydd i flwydnJ, Yn Gr Mj'on a bon ddwr glan, A'i gaion yn ei swydd. Bu llawer eyfnewiidiad O'i gylcll or gwell, er gwaath, A b-A, i [wyr gyd-lawonhau A chyd-aluru wnaeth. Sawl bab-m a fodyidiodd Sydd iicddyw'ti hen 0; liunT &en.} givaifh bu'n gennad hedd, Dmiiiasont- 0, gytun. Yng nghysgod coed y fynwent, Sawl g.vai;,h bu'n genad hodd, A'i ^i.yner ia" yn fairn ar glwyf Y byw ar hn y beddT Weinidog Duw yn aawel Gall syllu ar a fu; Ac i tki.Htiauu ei henaint tegJ Da.w lieu adgoiion ou. Mai'i wedd o liyd yn annwyl I ni, yn liwyrddjxfd oes, Ac ar ei yr[a lewyreh pur Ei dduwioifrjdig foes. I'r Fioer holf oidd-jDwn, Er hiroes, einioes hwy Rhy chwithig meddv.-i am y lie fleb ben wyn dad y IJ..v'. RRRW.

Fj nrl&&hÚ I*nd of P.oJn ioe A week from U. m Ge opi-0, for *«rl -elt'jr1»te W" f tun Qiiieki* lieonm* luullaidL IOfclryins, jfniKin*. Jroit irr./winjr, f»ril«Diar, nn- M L'mHc:* maxket 106 mll'k n acm virsia soil a'- vx tort w —ea«y twrms. Improved fr T'hoM facnu wn b« bon;W I far what Brltlih farmers 917 in r»nt. Omn4 ci'mu*. ■ Theawuta of kcras Is t>«Bcheg. li«atedt)c«tiaut.l «ur!«l 9 etmdililMi. BctfUtprnapeeUfarfRiaitladaisartla. Tb* ■ aomruuiaot £ u«r«iitne to pU>e comprtrat mm W c. JJ,U"ra11'8800U'88a_' tisciBTartcn. write Mr. N B. Colcoefc. Untatiu Gtvt. Adftt. 1" H M I QBB'BEjmBmmmmmitamBmrs&mmBm asHl Pl&a.$ isoation the raiae ol thu pap6L

Qwraig neu Gwisgoedd ^Gwychion. Ebe'r Dr. Hemphill, yng Nghynadledd Eg- ivvys yr Iwerduon, y dydd o'r blaen Beth ey ar fin dyn.ion ieuainc weithian pan maj gwell ganddy-nt wisgoedd gwychion a phythefnos o NrYli-ait drud ar lan y mor dymor yr haf, a threulio'u nosweithiau ntewa chwareuon yn eu clybiau, rliagor mwyniant digymar aelwyd deul uaidd P Nid yw eu cyftogau yn caniatau iddynt gael y gwisgoedd gwychion, a'r cliwar- «uon gwag, yn gystal a gwraig, a gwell ffanddynt eu inwyniant hunanol na chym- Qeitlias gwraig garuaidd. Priodas yw'r ar- dderehocaf o 1101 weithrediadau Duw, ebe'r doctor.

Bwrdd Qwarcheidwaid Caernarfon. MATER YR YSBYTY. Cynhaliwyd cyfarfod o'r Bwrdd ddydd Mr Thomas Jones yn y gadair. Bu cryn drafodaeth o berthynas i'r cyn- I lau ynglyn a gAvedla cyflwr yr ysbyty. Yr yna badwar o gynLluniau, ac un i gael lad hollol newydd gwerth 4000p. Yn ei dy wedai Dr. Tom Roberts na cheid J*osbarfchiad priodol o dan yr un ond y cyn- ^Un diweddal'. Yr oedd pleidleisio y pwyll- eor yn chweoh o blaid ysbyty newydd a saitli J 13 bLaid adgyweirio yr adeiJad preeennol. vafwyd trafodaeth faith ar y mater. Dywedodd Mr H. R. Williams, aroJygydd "Wrdd Llvwodraeth Leol, fod y mater yn un :llduol bwysig. Ni wyddai neb betli edlai darpari aethiau y Llywodraetli yn y dy- d k wyddent beth oedd angen yr Un- ar hyn o bryd, ac o'r safbwynt hwnnw y "ytent edrych ar y peth. Rhaid oedd gwneud r^ywbeth. Ni al-Lent ohirio y mater yn hwy. "yddai yn rhatacli i'r tTethdalwyr g»el r^^ilad newydd. Wrth adgyweirio ni chaent ari thyg aria.n ond am oddeutu 12 i 15 mflyn- So ond am adeilad newydd oeid ben thy g am nilynodd. ^y^hygiad Mr J. E. Williams, pasiwyd ^^cLiolch i Mr Williams am roddi ei farn 2*«yiit yn Gymraeg, ac hefyd am yr adrodd- CY-aeg y aeth i la fur mawr i'w baratod. Mr HenTy Parry> a phasiwyd yn un- dr Poen.derfyn-wyd myned i m-ewn i'r mater yn Cyfarfod °'r Pwrdd YMENYN. i^enderfynwyd prynmu ymenyn Cvmreia' vn y farchnad yn JIe gofyn ieiS y*

= NERVOUS STRAIN. falI reooSTlise t3» eaHy in. •ie-enlo^n^ weakening nerves. Headaohaa, .ne"ralSia», hysteria, mental de- *Ron arr ™8s:'tu^e» irritability oom- 1 of nerve trouble. • > all cases of nervous disorders and whon- f have to faoe protracted labour or strain—trust to Hall's ^ir^aiKl teAr °f causes a Tv strain on t-lio nervo system nf«ieob J3}** "^gT&ed out" feeW «JOh sometimes follows ovcr-exartion. Delays toickU rK'rvou3 exhaustion comes 0rov;iy" ,i_Fort':fy >'ourself ,now—Hall's Wine Quires natural stimulation your body taking Hall's Wine to-day. It will •iljV „ ^r<>ur "ra^n clearer, your work easier, and grantr you that PwcofiU oontcntment which an untrou oled m:nd can eniov Get, fh« SZcW 'r- T 38 M. youfwS: ^ys^lnSe gr00er °r chemi3t- See what Piolr1,.1^111^ IlaI1'8 Win? ?• »ra»d toffiio and PJok-nie-up when one fee.ls run down."—F fiftld^Ia^fs °nS Farm' Elvetiham' Winoh- fmrr

I I Acting upon the nerve ] centres insfantly, Hall's 111! j | Wine restores the sufferer j II ifIJ in a remarkably short I I time. Doctors and nurses | I testify without reserve to the value of Hall's Wine 11111 as a nerve • food and | | IIIjj thorough tonic. II | | .Get a new, extra-large fil Hill size bottle now-316. jj| I | 94

Ffawd y Methodistiaid. Y mae'r diweddar Win. Evans, adeiladydd, Pe.nisa'rdre, Bryn Pydew, Llangwstenin, Sir Gaernairfon, a fu farw'11 wexth 2059p, wedi gadael 600p i CTenhadaeth Dramor y Meth- odistiaid Calfinaid-cl; 400p i'r Genhadaetli GartrefoJ; 200p i oglwys B*atlilelieim, Colwyn Bay; a lOOp i Athrofa'r Cyfund'ob.

Cofio Dr. Edwards. Y mae "model" Mr Gcscombe John o gof- golofn Dr. Lewis Edwards y Bala wedi ei chymeradwyo gan Bwyllgor Cymanfa Gyff- rodinol y Methodistiaid; y nxae yntau bellaclx yn myn'd ymlaen efo'r gwaith, a threfnir iddi fod yn barod i gael ei dadorehuddio o flaen Athrofa'r Bala fis Meliefin nesaf. Ac y mae Mr John \vfdi ei gyfarwyddo liefyd i gwblliau "bust bronze" o'r Dr. at ei ddodi o tta.en capel ei faboed ym Mhenllyn.

Y Ddirprwyaeth i'r Almaen. Fel yr hysbyswyd o'r blacn, y mae Mr A. L. Bridge o'i galon hael yn dwyn treuliau dau neu dri pharti o wahanol siroedld i fynd i'r Aimaen i edrydh ac astudio probLemaiu masnaoh, er mwyn oael eu barn, ao mewn oolofn arall ohwi a gewcih argxaffiadau rhai ofhortyitt o'r daith. Wete'r deg a bigwyd i'r daith o sir Gaernarfon, wyth othonynt yn ELhyddfrydwyr, ond Mr Bridge ei hun yn Geidwadwr: —O Gaernarfon: Cvngh. P. Axigell (airgraffydd), J. H. Lloyd (paentiwr), J. Riohaxdb (001 Uedhi). O Faaffor: Ovn,o-h. O. Owen (dilledyddl), D. Rowlands (Hedhau. ysgol), 0. Jones (teiliwr), W. O.ven (stevedore). Criooieth: W. Owen ( wer coed). PvvlllheJi: O. Parry (ohwarelwr). Nevin: T. G. Parry (ar gr a.ffydd).

-d Helynt Portugal. GWAHANU'Pv EGLWYS A'R WLADWR- IAETH. Yn ol y gair a ddaetlh o Lisbon ddiwedd yr wythnos, cafod<l y Gvveirvidog Firengig, M. Taillandier, ynigotn faith gyda'r Gweini-log Traiuor. Mewn oyloh swyddogol y mae hyn yn oael ei gymcryd fel y oam cyntaf i gydna- bod y Weriniaeth yn Portugal. Y tnao Oyngtar y Gweinklogion ar hyn o 1 ryi yn y;t.yried_ y gyfraith newydd i bofydlu pieud- lais gyflfredinol, ao hefyd y ddocWf i wahan.iu yr Eglwya Babyddol oddiwrfch y Wladwriaeth. Yn lied fuan bydd y naill a'r Hall yn cael eu cyhoeddi gan y Llywodraeth Ddarpar- iaetihol, a byddainfc yn oal eu cadarnhau fun gyforfydd y cynulliad oenhedlaietliol cyntat. Dywododd Senior Relvas, y Canghollor, tra mai d'au brif ddiwygiad mewnol y Llywodr- ooth a fydd eofydlu addysg fydol orfodol, a gwahaniu yr Eghvys oddiwrfch y Wladwriaeth, fod y Llywodraeth yn bwriadu cydnabod y tkly- led genedlaethol yr holl gytu-ndebanx a goroh- ymyinion sydd yn aros, a llei'hau y diffyg yn y GyHideb drwy ail-drefnu y trefchi ac i roi hunan- lywodraethiad ariannol i'r trefedigaethau gyda'r eithrlad o Angola. Bydd y Llyngos a'r Fyddin yn oael eu c-ryf- hau, ao y mae'r Llywodraeth yn bwrladu ck.t- blygu y Trefedigaethau.

Y Ddamwain ar y Wyddfa. CYHUDDO BACHGEN 0 DDYNLADDIAD. Yn y Fravvdlyis adhvodd yr wyfchnos, cyxoexid dyddordeib anighyffredin mewn aohoa a ddygid yn or byn bachgoen dounaw oed, o'r eow W m. Robert Jones, preritis dilie-dydd, Caernarfon. Cyhuddid ef o acho^i marwoiaeth baohgen 10611- anc o'r enw Wm, Morris Griffith, ar y Wyddfa, ar y 18fed o Fedi. y my dangosai Mr Artemus Jooea (dan. gyfar- wyddxi Mr J. H. Jenkins) dros yr orlyniad, ao ainddilfyxiwyd gan Mr R. A. Griffith (dftui gyf- arwyddi-d Mr J. B. Aliaioon). Dywod'&did Mr Artemuo Jones fod y oyh-udd- edig yn faohgon iouano pa.rohus yn byw yog Nghaerr;arfon. Nod iSadwm, 17eg o Fedi. aeth llawer o bob! i ben y Wyddfa i waled yr haul yn codi. Yr oedd yn arienad ffol gan rai pan yn dych wciyd i O&l.'(/ oarrig ar y ffordd haiam a Jiithro i lawr arnynt. Ar y noswaith dan aylw bu d'amvvaan ar y Wyddfa i ddyn ieuano o'r w Wm. Morris Griffith, a fu yn liibhro i lawr mewa rnodd oyifelyb, a bu farw yn gan-lynl aA i'r ni- weiaiau a dderbyniodd. Honrsiid i'r cyibuddodig osod carreg ar y Jlmnoii wedi i'r trancedig iifcnro i lawr, ac Ïr garr-eg honno htJHO yn gytiym ar ci 01, a waro y trareoedig n-e-s iiido syrtnio oddiar y rheiaau, a derbyn riiweidiau a lXJe. yn angeu- 01 iddo. Yn y cvvest a gynhaliwyd daeth y rhieitiiwyr a nhoithfarn o udynladdiad yn erbyn person neu borsonau anhysbys, ac yn ganlyniad' i ffe.th.iau. nedlduoi, dygid y cyhuddiad yma. yn orbyn y cybucldodig. Yr oedd yn wcuthred, anghyfroiawn i roddi carreg ar y llinell, a-o yr oodid hynny wodi bod yn aohos marwolaeth y dyn touamo anffodus. Pan ymgaegJodd y dorf ar ol y ddamv/am, gofynru>dd rhywun pwy a roes y garreg a darawodd y dyn fouanc, ao atobodd y o,y,hu, "Y fi a y garreg," a dioJch- odd rhywun iddo am addef. Rhoddwyd fcys^fcolaeth gan y tystion, a roddodd dyswolaeth yn y owest ac o flaen yr ynadon. Yr ootid y tystiotaefchau yn ymarferoi yr un peth ag a roadwyd o'.r blaea. YR AMDDIFFYNIAD. Cyn anncroh y riieithwyr, dad.euai Mr R. A. Grittith nad oedd achos i lyned gerbron y rheiith- wyr- Dywadodd y Barnwr na.d atalial yr aolios ockuwrth y rheitliwyr. Yna aaiih Mr Grutith ymlaen i armeroh y rneithwyr, a dywedodd maii ffolineb oodd dwyn yr eriyniad ymliaen. Yr oedd rheithwyr yn y cwest wedi dyfarnu fod rhywun wodi achoei mar- woivieth y dyn iouanc. Crodai fod cyfrifoldeb a-iTritoi ar bwy bynnag a gytarwyddodd yr erlyiu iad yma ar dystioiaeth mor wan ag a alwyd. rSK.d oedd Cystioket.h o gwbi i gyisyllfcu y oyiiudd- 1fii f r a da-rawodd .y tranoedig. Nid oectd tn ox pwf dystion wedi profi dim yn erbyn y- cyhuddodig, ac yr oodd tystsolaeth HoweJl Parry yn uungos yn glir nad oodd yn bosibl i'r garreg a roed gan y cyhuddedig darro y trano- eaig. TYSTIOLAETH Y CYHUDDEDIG. ywododd m. Robert Jones (y cyhuddedig) anirywo gerrig yn liitliro i lawr y Jdinn^l ar ei ol. Rhoes of garreg ax y llinnell, a'i cynorth wv id gan Parry. N*d Jth y garreg yiruaen seroh hynny, a thynnwyd hi ymaith. Pan aetnant 1 lawr ymbelbch, gwe.'sant dorf wedi a u *1 fod rh-Twun wedi ei anafu. Got.rtw6dd rhywun, "lJwy .-oddodd garreg ar y it1 ef ar y ■P'y*1 oedd wedi achojsi y ddamwam. Atebodd y tyst, "Jahodd- ajs 1 garreg. Dywedodd rhywun, "Dioloh i Gwelodd ef Morris Griffith (y tranoedig) yn daflu oddiar y rheiiiau. Ni w^dai iddo gael eji daro gyda oharreg. Croes-hoiiad: Nid oedd of yn inoddwl fawr am y ewesbwn a ofynwyd ar ol y ddamwain ar y pryd. Addefai iddo ddweyd iddo rod-di carreer ar y llineli. Rhoddwyd. tystiolaeth beHiaoh gan amryw i'r porwyl sddynt wefed amnrw gerrig yn Ilifhro i lawr y nbeiiiau y noswaitih faormo. Aiierchodd Mr R. A. Griffith y rheithwyr yn fyrr draohefn, a dadleuai nad oedd y tystiolaeth- au y fath ag 1 gyifiawnbau y rbeithwvr i ouog- ,V cyhuddedig o'r ti-osedd oedd yn un <iif- ofo1 iawn Gofynnai i'r rheithwyr ystyried y mater yn ddifrifol. rL Wedi i Mr Artemus Jones anneroh y rheith- wyr, y Baxiiwr a ddywedodd y gobeilihiai na-d ystynai y rhe.tiiwyr niai ffolineb oedd dwyn yr achos ymlaen, fel yr awgrymai Mr Griffith, cher- wydd yr oedd yr Uchel Reithwyr wedi b-od vn ystyried yr achos, a barnent ei fod yn aohor. priodol i'w djdwyn gerbron y Eys. Dibynnai yr achos ar fynegiad wnaeth y cy- huddedig wrlh at-eb owestiwn iddo ax ei gyr- haeddiad i'r fan y bu'r ddamwain. Yr oedd o'r pwys mwyaf i'r rhetihwyr benderfynu fod y mynogiad yn gyfryw fei y gal lent euogfarnu v cyhuddedig arno. Rhaid oedd i'r rheithwyr fod yn sicr mai'r garreg anfonod.d y cyhuddedig i lawr a darawedd y trancedig, oherwydd deuai llawer o bobl 1 lawr y Wyddfa y noswaith honno, a gjauai fod ajrvryw wedi Ikiohio cerric. ym^V^frhoriad byrr, bamwyd fod y cy- huddedig yn d<W>g, a rhydd.hawyd ef. Dat- ganwyd cymenadwyaeth o'r ddyfa.rniad.

Qweinyddes Mewn Ysbyty yn Annog Zam-Buk. YTR IACKAWR 1IYNOD A'll CYF4ILL TELLUAIDD. ^xr^1Ldj {^jn eb'wodd gweinyddes mown ysbyty pa fodd yr oedd Mrs K. Smith, o 102 HwLr End, Netherton gor Dudley, v.vdi dioddef am bum mlyned odtdi wrth boon Uo^gawl, bra;Jliol Iter lynoneaig, argymhellodd hi yn gTyf i ddef- nyddio Zam-Buk. Eglurcdd Mrs Smith i'r Birmingham Echo" pa fodd yr oedd y bafn ^"Sy^yrru 7 1 ffwrdd' a iacliau y briw "Dechreuodd fy nghoesau i'm poeni yn Ilym er's dros bum' mlynodd yn 01,' meddai, ao j'I oedd y gwythienau yn sefyU allan fel oortynau gweuedig. Dy^vedai y meddyg' wrthyf fod yn rhaid 1 m ooeeau. oi-ffwys cyn gymaint ag oedd J?1 Rhoddodd feddyg-oldh, hefyd, i mi a w goldlii. Dilynais driniaeth v meddyxr yn ofal us, eithr dim ond i ganfod fod croon fy nghoee dde yn torri ymron ia law y ffer, a 00,1 mater dyfrllyd yn dyfodi allan. Nid oeddwn, yn gwybod beth oodd bod yn rhydd oddi wrth boon ddydd na iwm. Wrth eistodd, sefyll, neu orwedid, yr oedd y boen dloefe yw bob amser, a bu figos idda fy ngwneud jIIt14 wallgof. "Rhoddais brawf ar lawer o enaint a meddyg- iniaethau rhad, a bum, hefyd, yn mynod Tr Clafdy am dros dn mis. Yma rboisaut i mi Wn elastic j;w g-wi«go, yn g^tal a medxtyg- laethaw ao enaint, and yr oedd yr arcfcoU vn panhau i ymarllwys ac ymledfu. Yr oodd yr artaith y bum yn ei ddioddef am fiaoedd ar fisoedd yn ddyohrynllyd. Un diwmoH tb.t.h gweinydldes o ysbyty i mewn, a. phan woiodd hi fy rig-hoes, dywedodd, 'Rhoddwoh brawf ar Zam- Buk; yr wyf fi wedi profi ei werth lawer gwaith. "Er nad oeddwn yn meddwl y byddai i mi dderbyn-Ilaw-er o fudd o hyd yn oed, y balm hwn a argymhellodd mor fawr, penderfynais roddi prawf ar Zam-Buk. Felly prynais fl-,voh, Ar ol i mi cklefnyddio Zam-Buk y waith gyaitrf dooh- reuais deimlo esmwythad oddi wrth yr artaath losgawl, fel yr oedd v balm yn lliniaru y boen gnoawl. Aofchum ymlaen i ddbfijyddio Zam- Buk, yr hwn oedd yn yntddangos fel yn tyninu yr holl ddrwg o'm 000s, ao ya raddol Uanwodd y twll i fyny gyda ohnawd iachus. Yna tyfod.l croon rh&s'orol newydd dros y lie oedd yn gig noeth. Yr oedd' y poenau a r teinJad lkjaga^ wedi gadaol fy nghoesau yn, hollol, a gallwn ger- dded o givmfjae drathefn yn hoiol. gysunis, heb deimlo y gwendSd l'eiai yn fy nghoesau. Yr wyf yn ddyledus am hyn i'r »wyn. sydd mown Zam-Buk "Cafodd fy ngwr, hefyd, allan fod ZaJn- Buk yn beth Aagorol pan dorrodd ei benelin yn y mwngiawdd glo. Yr oedd gan em baohgen, Tommy, saith mlwydd oedd, wyneb chwyddedig, mewn ca<nlyniad i ddyntod a gafodd wr3i ohwarou. Troohaia y He yn dda, a deifnydiuk Zam-Buk ato, yr hwn a dynnodd y boon i ffwrdd yn fuan, ao a osbyn^odd j obwydd i lawr. Yr ydym yn galw ZamJiuk yti gyfaili boukiadd, ac y mae genagran flwch bob tnver yn ein oartrti,

Dywadir fod Capfcen Kendall, wedi derbyn y 250p y wobr a gynhygiwyd am ddal Crippen a Le NMO.