Gwalia

AMLWCH. YTmweliad Gwynfryn—Nos Lun, yn Nghapei y Wesley aid, traddfdiodid y Pairch D. Gwynfryn Jones, Caer, bregeth a nos Faiwrth traddiod,odd yr un gwr parohedig ddardith air yr anfairwol Daniel Owen. Y Parch Meturig Jones, gweinidog y lie, a ofidiai ohtrwydd nas gadlai y cadeirydd penodedig fod yn bresenol oheirwydd aifiechyd, sef Mr O. E. Jones, Y.H., Ty'nyrheol, a chvnygiai y Parch Owen Bughcs. o'r Caipel Mawr, yn gadeirydd yn ei Ie. Felly, gwnaotli Mr Hughes gyfeiiriad at aJLu y dair- Uthydd yn pregetlm y noson gynt, ax? fod liyny yn ddigon o brawf iddynt y caent noswaith dldyddorol, fer na. fed rai ef ddweyd. dim a,m ciano fel darlithydd. Yr oedd ef yn m'ed!d\vl v dylai fod yn well pnegiethwr na darlithiwr. Yr oedd ganddo destyn pur ddydd- Orol y noswaith hon. Mae Gwynfryn yn ffafr- (Ildlyn-yn Amhvch. Yn fyir a ph wrpasol, aeth trwy lei adnabyddiaeth gyntaf a. Da/niei Owen, wa fel 'roedd darllen ei "Rys Lewis" wedi effeithio aimo Pan yn d'od allan yn y Drysorfa," etc. Gyda.) T>hob pa.rch, yr oedd'yn rhoddi .teyrnged i Hiraelthog am "Yr Hen Deiliwr" a'x "Hen Ffaxmwr," etc. Gild, credai nad oedkl ndb wedi d'od i fyny a. Daniel Owen. Crfeiriodd at lawer o awduiron Seisnig, ond Daniel Owen oedd yn oniyned a pfoethau gai-toef yn fwvaf effedthiol. Cafwyd daaiith tra. dyddoroI ac, er fod darlitli allan o'r ffasiwn, cafwyd cyiuutUiad du iawn ar v cyfan. Y Parch Thomas Evans (A.)- a "gvny^iodd ddiolchgarweh i'r darlithydd, a gwnaeth "sylw o'r cadeirydd fel yn well pragethwir na darlithiwr. Eiliwyd gan y Parch R. O. Wil- f Hams. Gwynfryn a d'dywedai ei fod gydia. phteser yn taliu diolchgarwch i'r cadeirydd am lywyddu mor ddoet.h. Er ei fod yn gwybod llawer 'am y testyn, nid oedd fel un y gwyddai ef am diano yn Man- ceinion -pan oedd un yn myned i ddarlithio, bu i'r cadeirydd fyned i'r Grwyddoniadlur, a chofiodkl ddigon i aJlu siarad am haner-awr ar y pwnc yn nachreu- y cyfarfod. Ar -ei ol cododd y diuiithydd a,pwyntkdig, gan ddweyd <ei fodl yn cyiiyg diokh- garwc.h i'r darlitliydd. Ei!iwyd gan ben "wag," a therfynwydi y cyfarfo-d y noswaith li-ono. Wedi i'r Parch Mevurig Jones eilio, pasiwyd yn unfrydol. Y Cadeirydd a. wnaieth syhv trvda goIwg air sylw y dau'Iit.liydd fodi :Daniel Owen Jrn dWeyd ei ifod wedi dyfod o'r ooleg yn bur onest; nad oedd wedi myned a llawer o'r "prizes" oddiyno os oedd heb fyned a llawer oddiyno, ei fod wedi giadaed ]Ila-WeT yno. Yr oedd pregefthwr wedi dyfod i bre,geftli<u un tro i'r Bala, a gallesid medldwl ei fod wedi parotoi nim-v am ei ddiwyg allanol niac yn feddylioL Yr oedd yn hynod boenus "'yda,'i gadaeh gwjm. Yr oedd y blaenaiT yn. y ddwy oclir braidd1 a phasio el ysgwyddaai. Yr oedd yn hynod1 o wael yn ei draddod'iad a'i feddy'igarwch. Wedi myned adref, gofynai ei nryd-fetty^vT i Dan(11 Owen Daniel. wyt ti a-m fyn'd i wrando ar y dyn yna lwno" Mae Yn weli i ni fvned, John," medldai Daniel; ae os Ha bydd yn well wyddiost, mi wn i be wnawn m fni g(d di fyn-od i un oohr i'r gallery we mi a ina i'r Hall, >ac os rci bydd yn wel] na'r bora, mi igel di afael yn un ocbr i'w giadach gwyn., a mi a;&-Lelaf inaj yn y llall, ac mi crogwn ni ef yn glwt yno. Detail- i Urn fod y darlithydd; yn rhoddi ei didarlith yn rhaki. GWheirld. — Nos Ftircher, yn yr A&aembly Room cViihaliwydl oynglieirdd (uraaiwireddtog, wTtli tOvrii) Oiwk'in-dd. Mr Hugh Pntchaird: airwein- ydd oeo-ddorol," Miss M. Papiter. L.R.A.M. Cyn- ^>"sai y rluiglen "March of the Men of Harfooh," ?°r; anerchiad y Oadeirydd "Llam y Oari'adlau," ^Irs Eifi0n Jones; violin solo. Miss Nalder^ Galwtid y Tywysog, Gutyn Eifion Myfanwy, Amlwch Quartet Party; pianoforte solo, "Echo," Miss Pa.yn.ter: deniawd!, Hjyd fedd hi jgar yn S}^wir, Mrs Eifion Jones a'i "wr eharias, "Be who truists in ladies fair," cor; ""The dreams of Jong o." Gutyn Eifion; pranoforte solb, "AiuiJululn," Miss Paynt«r; "Bid me discourse," Mrs Eifion Jones; chorus, "The Three Chaffers," cor; deiuawdi. "Hywel a Bilod!wen," Mrs Eifion Jones a Gutvn Eifion violin solo. Miss Nallder; demawd, "A Night, in Venice," Mrs Eifion Jones a G-uityn Eifion. Diweddwydi trwy ganu "Dtuw gadwo'r Rrenin. Oafwvd cyfarfod lluosog iawn, a thallwyd dioldt i Miss Pavnter am ei Ilia.fUT gyda,,r car, ac yn gobeithio y bydd iddi baihau. i fyned yn mlaien. Mae. perygl i rai ddisgwyl .goo-mod gan y cor, ao nid ydym yn meddwl1 v daw dim daioni tirwy i rai nad ydynt yn gwybod dSim am gerddoriketh Siarad peth- an Biwioeth. WTth gwrs, nid oets dim os nlac onibai nad oes eisieiu dysgybliaet.h ar y COT mewn llawer oyfeiriad, ac nid ydiym yn aanlieiu gallui Miisa Paynter at v gorchwyl hwnw, ond i'r aielodaiui wra.nda.w ami. Mae yn amlwg iawn ini nad ydyw yr oil o aelod.ui y cor yn btrod i roddi i fyny iddi. Pe boech ond meddwl am un, a hyny mewn He ainlwg. yn ysgwyd fel metix>nome." air bob nodyn oedd vn ei ganu. fel pe yn airwain Miss Paynter, a hithaiii mor llafurus yn trcio eu cael i gyd-ganu. Yr un pryd, cawsom noswaith dldifyir. Yr oedd Mrs Eifion Jones vn cam? yn dd, iawn, a Gutyn Wyd ac 'roedd Miss Nalder yn gwneud ei gwaith ilr v violin'' yn anxMterchog. Buasai yn dda Renym weled rliai pobl ieuanc yn ymgymeryd a'r offeryn hwn.

BEtAUMARIS. Oyngherddan y I^anfa.—>Ni fu v ddiaiUJ gyngherdd' diwed d a l ar v Ian fa yn Kyma-int llwyddia.nt eg y dvmunid, er fod' Mri'Will Roberts, Banigor, a J. 'B. Dew.' Porbhac-thwy. carau yn thagorol yno. Ysgol Sul y Bedyddwvr.—'Dydd Mun diweddaf odd trip blynvddol yr ysgol uchod lie. fe^^nwvd am unarddleg yn y borfu mewn oer- 1 Iienram. a'r tv^ydd yn ymddtuigos yn adda^-ol ond. druan o honom da^th yn „' trsvm Tn t prydnawn. Pa fodd bynag, "tii pawb eu goivu' elan yr amgylchiadau. • ^n £ ?ladd.—Dydd: Meroher cvrlnaiecModd gwe<Hi]l- °n marwol iLr Gibson, dilledydd. Lanctsdowne- P'Oe. LeTpu-l, vmjj, a chafodd ang1 add pajrchais yn Tn.rent hemfol St. Mair, wedi cyrhaedd 80 ^i'.rvidd otd. Fe trofir fod yr ynraadfiwedig wrdi bod/ JTl bvw vn y drcf lion cyn symird i LP rpwl. ac felly n adnabydalus ac yn ba.rcli"iis "iawn rran y triirolion. sanaetliwyd gan yP-,u-cli T. L. Kyffin. Huned1 511 dawel—'Trefwr.. (Vnjriior Trdol. — Cynhaliwydl cyfairfodl o'r ^Tifflior nos. Fawrtli, ac yr oedd vn ibresenol !rH*h0rwr 0. Grey-Edwards (m.aer), Henadur Hugh V^omas Oyn"horwyr W. E. Jones. Hugh Thomas pU. W. J. Thomas. J. Coijlthtird- R. Jones, Mri J. "Rob-rts (olerc).W. Griffith (ei gvnorthwywr),ae omas (aro' ygydd). —Pend'erfynwyd! cynyg 500p i W. Thornton Jones aim Grove House, etc.—1 Y^iderfvnwvd ymuno a Chy.-igborati Twrcelyn a i benodi un swvddog medd^^ol dlros y tri w^^nrth.—-Darllenwyd ilythyr oddiwrth Mr J'aimes Rvrrton rrrda. golwg ar cradw ffordd Uan'goed î1 cyflwr dft, gyda Thai awnjrymiadau at hyny. ^nhvrmvyd y llvthvr i svlw Pwyrgor y Ffyrdd.—« 1. r 'kimes Ad"ani, adei]«dydd plese.rkngaju, Goiiiroak, Gla srow, a yscrrifenodd yn gofyn am le yn» y I jVr!+ fel man i ode<il>ad-i. a nhenderfynwyd1 oyfair- g 'A' gais vn ol lOn v flwvddyn o "rent. —■ Ar f^inHellirid Pmdlgor y Ffyrdd, pasiwyd i gai^l i i;crfiin tnnell o cerA-g Penmaienmawr a haner IJH1" ° ^'Pch Rvchan ar v ffyrdd.—'Yn ol adrodd- .-pfror Y Lanfa,, oeid fod 47p 17s 8c wedi ew "j> ,^n Triiewn toll an vn vstodl v mis diweddaif.—■ ^uvvd i osod "shed;" vn Market-place i Gwmni fl /^don and North-Western Railway am 3p y ■^ddrn. r* ^^deithais yr Eglwys ar Gyfer yr Amddifaid a'r —Ovnhaliwydl yr hyn eilwir yn "pound :(,v ,vn Beaumaris vr wvthnos o'r b1aen, sef rhoddli i g'aredigion %T aohos ddyfod a rhodldion o a ai!)nol anwenrheidiaoi. Oafwyd 316 pwys, y rhai a'^fonwyd i Gartref St. Marc, Caernarfon. Do- r- 7s 6c ht-fyd mewn arian. Wele Xjj y cyfranwvr — Mr3 Armistead, ^ssie .Anderson, the Ladv Magdalen Bidkeley. "1'rton. Mrs Benn ett. Mi.ss Byrne, Mrs Brier- Miss Brown, Mrs TViylisr.. Mr*; Ohidwidk, Cottier. Mrs Ooilett. Mrs Connolly, Miss Mrs Davidson (Town's End House), Mrs Davi<ison (Orarch-streot), Mrs Goodanian Davies, Miss Annie Druwes. Miss Amelia Dawes, Mrs Grey- Edwasjds, Mr Montajgue Eliot, Miss Evans (Aidnam), Rev. Oha.bniar Greville, Miss Griffith (West End), Mrs John Griffith ■ Church-streei). Mrs Geary, Miss Hughes (Margaret-street), Mr Lewis Hutghes (Castle-steet), Miss Hunt, Misses Hughies (•Oastlie-street), Mrs Hey wood, Miss Hughes (Green Edge), Mr Hughes (Qiisitle-street). Misses Maggie, May, Violet, Kitty, and' Nellie Hughes, Master Johnny Hughes, Mr Urias Hughes, Miss F'orrio Hughes, Miss Jones (London), Mrs Slater Jones, Mrs Jenes (Victoria Oottagieis), Mrs M. Jones (Wex- ham-street), Miss Jones (2, Green Edigie), Miss James (2, Green Edge), Miss Jones ('Central Build- ings), Miss A Jones (Raglan-street), Mrs Jennings, Mrs Livingstone, Misses Prissie and Mona Jones, | Misses Frieda and' Monica Evans, Miss Mosaic Mrs Matthews, iliss !May Murphy, Mr Harry Owen, Mr Staples Owen, Miss Poole. Mr LI. Poole, Mrs W. Parry, Mrs Pickup, Mrs Lloyd Priestley, Misses Ridlsdule, Mr Roberts (Oistlie-sta^et), Mrs Roberts (24, Castle-street),Misses Roberts (Hendref), Miss Mary Anne Roberts, Miss J. Risk (Plymouth), Mrs Risk, Mrs Slater, Mrs Teddy Stanley, Miss Catherine Stanley, Mr Wil'ie Stanley, Mrs Salit- wedl, Mr Thomas (Castle-street), Mrs Thomas (Green Cottages), Mrs Griffith Thomas ('Chapel-street), Mrs Thomas (47, Chiuroh-street). Miss Tiiorna'« (Viotoria- terraoe), Miss Thomas (16, Castlie-street), Mrs Harry Thomas (16, Ohuroh-street), Mrs Thomas (7. Green Edge). Miss Thomas (48, Rating-row), Mrs Turner, Mrs Von dier Heyde, Mrs Lloyd Williaimis (Clrarch- stireet), Mrs Walker (BodloiwKefb), Mr Llewellyn Williams (17, Castle-street), Mrs Peter Williams (Castle-street). Mrs Wriigley, Mrs Williams (Mona Hotrae), Mrs Watkins (Church-street), Miss Nancy Williams, Mr Claude Yorke, etc.

BtRYNSIENOYN. Y Pliaait: Gwobrwyo Ffyddlondiab —Nawn dydd G-wiener, yn Ysgol y Bwrdd, aed drwy y gwiaith dfyddlorol o gyflwyno gwobrwyon i'r plantgadwasant yr ysgol oreu yn ystod y flwyddyn. Niter y rhai, gadwiasant amser llawn ydoedd 34, a cliaent un ai "medial" neu "brooch" bob un, llythyrenau cyntaf eu hlenwau ynélrfiOOig arnynt, yn nghyda'r geiiriau Y-sgol y Bryn, 1903. I'r rhai oedd heb gollii ond ychydig ibaioli o haner-diwrnodau cyflwynid llyfirau) buidldiol. Yr oodJd holl oolodau y BwTdd yn ihreisenol yn y cyfaifod, yn ngliyda Mr J. W. Roberts, lien gadeirydd, yr hwn, yn gysitlal ag aeiodo-u y Bwrdd Ysgol, a rodktait igyngnorion pwr- pasol i'r plant. Gan fod dam o'r plant wedli bod yn bresenol yn yr ysgol am chwie' blynedd h&b golli dlim, oawsant, drwy garedigrwydd y cad-,ityddi pmeisenol, Mr William Jones, Llwyn Idris, Feibl Oymraieg prydferth bob un. Hebliaw cyflwyno'r gwobrwyon a'r anercliiadlau, cynwysaii y rhaglen yn ystafel! y babanod lleiaf adlroddiad, "We are a band of littte ohilJdren;" ac yn yr i-n-faait--room ajdroddiad. "OIUJr baby iboy," a dwy gan, "Belil song" a Good-night song." Yn yr ystafell arall caedl gan y plant mwyaf, Safonau I.-VI., adrodd- iadara, "Burial of Sir John Moore," "Little boy," "Waves on sea-shore," a chaneuon, "I have a little sister," "Old folks ait home," "Fisher-boy," "Spring delights," a "Glan medld'dJod! mwyn." Tneiuliwyd prydnawn difyr ac adedladol, a chafodd y plant ddefnydld adgofion hyfryd am y cyfarfod— o}a.f, maie'n dtibyg, dhin nalwdd B'.vrdd Ysgol Bryn- siencyn.—R. G. H.

CAERGYBI. Oyrhaeddbdd y rhyfel-long "Spartan" i'r harbwr ddydd Sadwrn. Y mae Oadheu Dinney a'r teoilu yn treulio gwyl yn Swydd Efroig, Elrys Mr T. W. Russell, yr AS. dirwestol enwog, yn Headlands, Valley. Dywedir fod y Parch John Hughes yn dod allan yn ymgeisydd am sedd yn Llundain yn yr ethtoliad nesaf. Dydd Llun ymadawodd y Paitah Lorimer Thomas (malb Canon Walter Thomas) i gym eryd i fyny ei ddyledswyddau proffeswrol yn Ngholeg Llanbedr. Gwiirfoddolwyr. Dydd Sadwm 2 p.m. class-firing (gwisa,-dillad plaen). Dygir ar gof i'r rhai sydd hb gwhlhau eu class-firing y bydd y range yn oau ddiwedd y mis hwn. Aeth aelodau Oymdeiithas GyfeiUgar y Gen- ethod, brydnawn Gwener, i wasanaeth yn Eg. lwys St. Oybi a gerid yn mlaen gan y Parch Lorimer Thoanais. Wedi hyny aethant i'r Llanfawr grounds, lie y crtoesawyd ac y difyr- wyd hwy gan Miss Adeane. Y dydd o'r blaen nhedodd oeribyd dros Miss Michael, merch Capten Michael, Newry- street, gan ei hanafu; a Mr L. P. J"ones, o'r Llythyrdy, wrth fyned i lawr gallt Trearddur, a daflwyd oddiar ei olwynur wrlth ge-isilo paslio plentyn, a niweidiodd ei fraich. Boren Maw-rth bu i James Rejgan, Gwyddel wedi bod yn y cynhauaf, dafiu ei hun i'r mor. Oaed ef allan gan Mr Edward Jones, Bryn 'Cottage, ac eraill. Profwyd fod y Gwyddel wedi colli ei synwyrau. Oymerwyd ef i fyny ac anfonwyd at eti berthynasau. J Y, mae Mr H. R. Pritchard wedi ei benodi yn is-athraw yn Ysgol y Fiiiars, Bangor. Dan Mr J. Walter-Hughes yn yr Ysgol Genedlaeth- ol y disgyblwyd ef i'w waith fel athraw a bu wedi hyny yn Ng'Woleig Bangor. Yn y chwareu "tennis" fu yn ngerddi y Fieerdy enillwyd gan Miss Gardiner, Kirk. lands, Valley, a Mr E. Moreton Pritchard, Sycamores, Oaerybi. Dyma'n drydedd waith yn olynol i Miss Gardiner enill. Undeb Dinwestol y Rfyeilffordd. Rai mis- oedd yn ol cychwynwyd canigen o'r gymdeithas hon yn Nghaergyflbii. Y mae 89 yn aelodau o'r ganjgen erbyni hyn. Llwyrymwrthodiad yw am-od aelodaeth, nid adram cymedroldeb wedi cael ei throed i lawr. Yr Eglwy-s Newydd.— Deallir fod eglwys ne- wydd St. ElOOd i gael ei chodi ary llanerch y safai yr eglwys aiarn a ddrylliwyd gan y @wynt. Y mae Mr Harold Hughes yn mvned i gynlluniio, a bwriedir i'r adeilad fod yn deil- wrfe o'r rhan gynyddol hon o'r dref. Oynghor yr Ymneillduwyr. —■ Yn y cyfarfod yr wythnos ddiiweddai, dan lywyddiaeth y Parch Gbmert Evans, penderfynwyd cefnogi dathliad oanmlwyddiant Oymdeithas y Beibl- au yn y dref. Penderfynwyd cael cyfarfod unidebol o'r gwahanol enwadau yn fuan i ddad- Leu egwyddorion yr eglwysi rhyddion. 1 Ymneillduad Oapten Thomas. Wedi 52 o flynyddoedd o wasanaeth i'r Dublin Com- pany fel prif gapten eu llongau, y mae Capten Thomas, WeStbury Mount, wedi Fnderfynu ymddis-wyddo ar y laf o Hydref. Y mae yn 75 oed, ac yn edrych yn dda, ac hyderwn y caiff fyw yn hen i fwynhaiu ei orphwysdra. Bu Mn W. D. Jones yn angladd y diweddar Mr George Gibson yn Beaumaris wythnos i ddydd Mawrth, a dywed Mr Jones fod yn yma- dawedig yn perthyn i Gibson, y cerfluniwr en- woigv Yr ymadawedig oedd y cyntaf i ddwyn peirianau gwnio i sir Fon trwy draddodi dar- lithiau ai rhoddi ardd-anicsiad o'r rwaith a wneid ganddynt. Gwartheg Cymreig i Dde Affrica, Yn ddi- weddajr y mae Mr 0. P. Jones, Plas Lleoh- rylched, yr anxaethwr a'r arddanigosydd adna- byddus, wedi anion i ffarttn fawr yn Ne Aiffrica. wyth o ddefaid duon Cymreig, dau darw, a cthwech o heffrod. Deuai y llong-dal o Lun- dain d Dref y Penrhyn yn 25p yr amifa.il. Dy- wedir mai dyma y fintai gyntaf o wartheg Cymreig anfonwyd o Ogledd Cymru i Dde lAiffrifiri Pwyllgor y Llyfrgel'l.—Nos Fercher yr oadld yr aelodau canlynol1 yn bresenol yn y cyfairfod arferol: Canon Thomas (yn Uywyddu), Mrs Lewis, Mr Haissal Parch Gomer Evans, Mr Owen Roberts Mr T. G. Hughes, a Miss Thomas (llyfrg^ydd)i Hys- bysodd Miss Thomas fod) y llyfr," HynwaRMlalU Cajeoigylbi," wedi tori. Yr oedd ga-lw mawr am dano, a rhaad oedd ei dlrwsio, nem gael un luwydd. Dvwedodd Mr Hassal y 'buasai yn anrliegu y 11^- gdil ag un, a diolchwyd yn .gynes iddo. Hysovsodd y Llyfirgellydd fod 2178 wedii jim(%ye-led a r adax llenia, yn vstod mis Awst, mwy o 621 na r un uus y ilynedd yr oedd 262 o gyirolau wedi eu rhoddi allan yn fenthyg, cvnydd o 21. Bwrdd Ysgol.—■Ymgymilladd yr a^eloa^a caiuynoi yn y cyfarfod xhieolaidld nos Fa.wrth J. Nathaniel Thomas (cadeirydd), Mr W. D. Jones (is- gadeirydd'), Canon Thomas, Parch John Hughes, a Mr R. E. Pritchard (clerc). — Pasiwyd cydym- dieimlad a'r Parch J. Williams yn ngwvneb y ddamwain ddaoth i'w ran, ac i Mr Thomas Slatar, sycki yn waiel ers wythnosaai. — Dfrtganwyd llon- gyl'archiaidfc'ju ar briodas Mr W. S. Owen, un arall o aelodau y B.vrdd.— Darilenwyd Ilythyr oddiwrth Mri H. a' J. Williams vn egluro paham nad el id1 yn mllale!ll gyda'r gwaith r,vdO'g' Ysgol Llaingoch. Methu caieil y dtefnyddiam yr oeddynt, ond yn am yr ofddvnt wedi dyfod. a'r gwtadth wedi ed ddechreu. —Hvsbyswyd fod mwy o dir yn angenrheidiol at adl iladtt yr ysgol newydd na.g yr ooid, Arglwydd Stanfev vn barod i wetrthu. C'ïnygiodd y Parch J. Ruglif'ts,' a.c eiliodd Mr -W. D. Jones fod Ilythyr yn cael ei anfon 'aft gyfredthwyr Arglwydd' Stanley vn gofvn iddo roddi hysbv&nvydd am y tir mor fuan ag fyd'di hosibl. gan fod' Ibrys i fyned vn mlaen gyda'r gwaith.-—-TTvsbysodd y O'.P'f" ei fod wedi ysTirenu at y Bwrdd AdkJysg obtathed i drosglwyddiad yr I Ysgol Frytanaidd i'r BWIYM Ysgol, ac yn egluro saile petluuu. Ymddeingys fod y Bwidid1 Addysg yn barod i iganiatau trosglwyddliadl am ddwy flynieadl, ond! dymunent gad mwy o oleuni yn nghylch tros- glwyddiad! yir ysigol yn gyfangwbl. Pajsiwyd fod i'r Cfarc anfon at yr ymddiriedjolwyr yn 'gofyn am eui J eydweithrediad yn y mater. Nid oedd; y prif- athraiwon wedi anfon adroddiadau JUT y owestiwn o addysg y disigybl-athmwon. Mewn atebiadl i Oanon I Thomas, dtwiedodd, y Parch J. Hughes y byddai yn angieairheidiol yn fuian i ysgolor fod wedi cael dwy flynedd o addysg mewn Ysgol Ganolr-arld cyn y gellid ei gymeiryd fel disgybl-athraw.

DWYRAN. Marwolaeth a Ohladdtedigaeth 'Mr John, Hughes, Ty'n y Oliwarel.—Dydd Mawith diweddai clitedodd yspryd yr henafgwr parclms a enwir ucdiod i dar-gnefedd pan wedi cyrhaedd ei 86 mlwydd. Yr oedd yn gynefin a llenyddiaeth a bairddoniaeth oneoi ed genedl ed hun, ao i raddau felly ag eiddo cen- h-edloedd, etraill, heb eithrio hyd yn nod rai o'r ieithcedd clasua'ol. Ystyrid ef yn lienor, duwinydd a. cheaxldor (medruis. Cyfansoddodd nifer o donau cynnilleidifaol per iawn. Cenid gyda blats un o'r cyfiyw vn nghymanfaoedd Bodiedern, Gnralclunai a'r De y llynedd. Llafuriodd yn egniol am flynydd- am mewn gwahanol arda/loedd yn Mon gyda chan- iadiaath gysegredig. Bu yn atlnraw ffycMlawn am, uigeiniaAi o flynyddoedd yn yr Ysgol Sui. Gwaisan- aethodd y swydd1 o flaeinor .gyda'r M.C. yn Mon aim dros 42 mlvnedd, o ba rai y rhoddlodd agos i 31 mlynjedd o waisianaeth g"merthfawT a chymer- adw-y yn ngwinlilan ei Arglwydd yn Dwyran. Dydd Gwener hebryngwyd ei ddiailiu wedidillion i feddrod ei aiiwyl 'briod, yr hon a'i rhagflaenodd ddwy flyriedd yn ol, w-edi bod! mewn undeb priod- asol am dngadn mlynedd. Gwasanaethwyd gan y Parclin. J. Henry Wihiaffw (gwednidog), William Jones, New borough,, a Michael Owen, Gwrecsam. Anerohwyd y gynulk-idfa yn y capiel gan Mr T. Owoen, Y.H., Rhuddgaer, (yd-swyddog i'r yma- dawedig dros lawer o flynydldau. Nos 811.111 traddod- odd eu gweinidog bregeth aaiglad-clbl rymus oddiar SaJm xc: 3, a chanwyd un o donau yr ymadawedig. Gadlawodd ferched = uin mab yn y wlad hon i ala-ru, y rhai, er eu clod, fuont yn garu- aidd a gofalus iawn o'u rhieni air hyd! hir-nawn eu lieirioes. Byddied i'r gweddiau taerion offiymwyd yn y cynhebrvvng ar ram y plant a'r egilwys gael eu hateib yn ddtiionuis.—G. P.

I GAERWEN. ) Llwyddiant. Bu Mr Owen Richard Thomas, Ty'nllwyn, mor llwyiddianus yn yr arholiad am Elusen Dr. Lewis, yn Nghaeriiarfon, nes enill "grant" o bum' punt. Y Sports.—Yn y "sports" diwedldar bu anghyd- welediadi rhwng Mr D. Jarvis, Penmaenmawr, a Mr W. D. Williams, Bethel, Airfon, pwy oedd gwir en illy dd y gwpan arian (agored i Fon ac Arton). Bu oryn siarad a dadceM air y pwnc. Anogai y pwyllgor i'r ddau ail-redeg. Tra/r oeddlys yn gwneiud y trefniadau,, daoth ilythyr, wiedi ed axwyddl? gan y pedwar beirniad, eu bod yn unfrydol yn ei ddy.fiurnu i Mr W. Jaxvis, gan i'w wrthwynefoydd dori y rheolaiu; ond, serch hyny rhoddwyd iddo yr ail wobr (deg swllt). Dydd Sadwrn cy 11 wynwyd y gwpan i Mr D. Jarvis yn yr Half-Mcon. Rhwym- wyd hi ar ei gefn, aio, yn nghanol gosgoiddlliu o olwynwyr, aetli da«y y pentref, er lliawenydd i'r ardalwyr, oedd yn gefnogol iawn iddo. Marwolaeth.—Brawychwydl yr ardal borem ddydd' Mawrth wrth glywed am farwolaeth sydyn Mrs lagie Hughes, priod Mr John Hughes, Holland- street, yn 34 mlwydd oed, ar ol ond ychydig iawn o ddyddiaM o waeliadd. Yr oodkl. yn ae-lo-d dichlyn- aidd gyda'r Annibynwyr. yn gymydagtes dawel, a'i thy yn wers mewn glanweithdcra. Daieth tytfa luosog ddydd Sadwrn i'w bebrwng i Fynwent Llian,gristiolus. GA-jeinyddwyd y y ty gan y Parch J. G. Jones, Cana; ac yn yr eglwys gan y Parch W. Jenkins (rlieithor).-W. H. Marwolaeth Mr Hugh Roberts, Myfyriaa1 Uchaf. —Nos Sabboth y bu hyn, ac efeyn hen wr-peclwax ugain oed. Ni chystuddiwyd ef yn hir, a bu farw'n dlaweil Adnalbyddid Mr Hugh Pvtbeits fel amaiethwr rhagorol, a cnododd o safle gyffredin ii fod yn un o'r rhai mwyaif dylanwadol ac adnabyddus. Yn niwtedd 1899 y claddwyd ei briod bu hyny yn loes fawr iddo. Ers llawer o flynyddfcuu dlewiswyd ef yn flaenor yn nghapel y M.C. yn y Craemven, ac er pelldieir y ffordd bu yn nodtedig o ffyddlon yn auoddion gras Cyfranodd yn liael at yr addoldy r.ewyad, ond' ni chafodd weled ei orphen. Dan o feioic-n oedd iddlo, sef Mr Hugh Roberts, oedd gyda'i dad yn amaethu, a Mr G. J. Roberts, milr feddyg, Pwllheli.

LERPWL. Eglwys R-Jdd y Oymry.—Ar ol agor eui hoi gapefl- au, y mae yr en wad) hwn yn awr yn chwilio am wednidogion; a'r Sul diweddaf rhodda.samt aJ.wwd', unfrydol i Mr David Davies, Park-road, dd"od i'w gwasaniaethu. Fel lleygwr, gwoithiodd ef ¡gyda'r achos o'i dldeelirewadi, ac y mae yn hregtethwr da ac ymarfero]. Bydd ef y pedweoydd gweinidog yn hamas yr Eglwys Rydd, a bwriedir i'w oxdeinkid gymeryd He yn mhen ychydig wytlmosau. —Lleifiad. Mr Chamberlain. Er na chynier ymweliad Ysgrifenydd v Trefedigaethora le hyd y 27ain o Hydref, mas y brwdifryd"edd wedi codli yn uchel, ac yn aivvr ofnir na fyddi y Royal Hippodrome, West Derby-road, lianer cLigon eang i ddal ed edmyigwyr. Dan yr amgyichiadau., ac os y caniata aamseir, bwriedir eodi neuadd airbenig, yr hon ddeal o bymtheg i ugain mil o bobl. Oes, inae angen adedilad eang i ddoniau a. neges y gwr rnawr o Firminghajn. Ynnladdfa Grefyddol!—Pa un ai Prot.e;t.amaleth ai P,rubydldiae.th sydd yn iawn? Dyna'r e.Niiestiii-n geisir ei bendtirfynu gan y ddwyb'aid aa- l«yd ein heolydd y dyddillu, hyn. Mr George Wise yw ajrwednydd v Protestaniaid. a chynha.lj.a, .g'.vfarfudyclù yn ngwahanol ranau v dldinas i ddadlm yn erbyn seremonifiu erefyddol, ieto. Lt ef wedi rhoddi I,lelr--y canwis bi.Ù' gair yna,-i unrhyvr Ba-bydd fyned i ddadil ic" ef; ond y Sul diweddbf cafodd ajtebiad pur ddiscremi ni i'w gynygiad :rliyfygufi, pryd yr ymosodwyd ar un o'i gyfarfodjvxldl gan y Pabyddion gyda cheryg a phasCyna.ui. a dyi-a hi'n ymladdlfa, yr hyn a dynodd allan lu o ddynion y got liais i'w aresgyn Yr wyf yn axiedldwl y oa.'r darllenydd fod yr otebiad yn gorwedd yn rhywle rhwnig y pajstynau a'r cteiyg—nodweddiadoll iawn o Baibyddiaieth, onide? Undeb Ccirawl Oymreig Lerpwl. Er nad1 yw y cor hwn ond folwydd oed, y irnae llwyddiant. wedi gwen/ui 00..ei gamnau a nos Fawrth cynhaliodd y gwarantwyr eu cyfarfod blynvddol .viit,al yn y dommfin Hall, Hackin's Hey, Mr William Evans, Y.H., yn Uywyddu. Oaf wyd adlroddiad air waith y tymhor gan Mr Humphrey Lloyd, is-gadeirydd y Pwyllgor Gweithiol; a rhodd«vid Mr Llew Wynne, yr ysigrifenydd, gryrdiodetb o seifyllfa, arianol y cor. yn ckingos gweddill o agos i 40p ait ilx-riFormiaxl "Samson," igydlag elw- hefyd air waith cytfredinol y tymhor. Lloi]gyfarchodd Mr W. R. Owen y gym- •diedthas aa.' ed llwyddiant diamhieuol yn ystod1 y ) flwyddyn. Y swyddlogion am y flwyddyn ddyfodbl ydjynt: Mr Williamii Evans, Y.H.. ilywydd Mr Robert Robcfts, 'Bialmora'1-road1, 'cadiedaydd'; Mir Humphrey Llovdl, is-gadeirydd; Mr J. D. Jones, trysorydd; a Mr Llew Wynne, ysgrifenydd; gyda phwyllgor yn cynwys Mn J. T. Jonies, W. Georgie, A. G. Harris, R J. Hughes, R. Vaughfl.n Jonies, J. T. Lewis. R. D. Glyn Roberts, ae R. (I. Wiltiaa-ns. Mr Hainry Evans, F.R. C. 0 yw yr arwemydd, tt) diaiu y bydd i'w lwyddiant diweddiair yn Eisteddfod Genedilaethol Llanelli roddi mwy o ystorydiaeth eto yrt y cor goleithiol hwn. Beth aim Eisteddfod! Gened'aiethol y Rhyl, Llew Wynne?

LLANDDEU'SANT. Y Pwlpud.—Gwavmaethir y Sail nesaf yn Horeb (B.) gan y Parch P. S. Edwards, Caergybi; Elim (M.C.), Mr W. R. Williams, Gwaichmai; eglwys y plwyi, Parch T. Davies, B.A., rheKhor; Bethania (A.), Mr E. Wynne Griffith. Rliosjibol. Y "Ddafaden Wyilt. "—Dydd lau diw-ddaf, wedi dioddef dau fis o ofidi mawr.liwyr ryddhaodd dcufadaai wyHt. oddiai- wef<us hen gymeriad adnabyddus o'r 110 hwn, sef William Pritchard, cariwr. Chwith ei golli air hyd y ffyrdd, ond diau y gwelir ef yn ei hen gyniefin yn fuan eito. Gywiriad.—Yn niglyn a chofnodiad ymddangosodd o gyngherdd ibech.gyn Mon yn Nhrefriw gaidlawyd allan enw Mr Thomas R. Davies, Bottan, a Mr Williams, Waenfawr, yr hwn a ganodd gan y Coroniadi; hefyd, y fardclcnes fuddtigol o?dd Miss Wililiaims, Bettws Garmon, a plirif drefnydd oedd/ Wililiaims, Bettws Garmon, t plii-if drefnydd ooodJ Mr Hughes, Porthaethwy, 8. chaed gwasanaeth ilisse-s M. a K. Lloyd, Llandderfel. I' Y Gymdieithas Le'nyddol.—(Marfu y pwyllgor yr wythnos ddiweddaf eir dewis swyddogion a threfnu gogyfeir a'r tymhor dyfodol. Dewiswvd yn Ilywydd Mr"J. R. Parry. Tyddyn Bkiwd. is-lywydd', Mr 0. P. Jones. Bodynohvyn Wen; cadteiaydd y pwyll- gor, Mr J. Huighes. Groes Beuno ar yr oedd genym y tro hwn y gorchwyl o ddewis trrysorydd i'r llyfr- ;r.c-it a'r gymdeithas, yn He Mr S. J. Wi'liams, Gorphwysfa, yr hwn sydd' yn ymadaiel o'n plith. Dewiswvd yn nnfrydol Mr E. P. Williams, Ysgoldy y Bii-rdti. PendirTfynwyd agor v gymdeithas nos Weneir. Hydref 96edl os yn gyflfijs-.—Tysteb Mr G. ■T. Williams: Derbyni'wvd j'yfraai v casglyddion, a igwxL^lir oddiwTthynt fod' aelodau y gymdeithas wcdL cyfrvami yn anrliydeddus tua.g at:. Ni chyflwynir hi hyd yr ail gyfarfod o'r gymdeithas. CvmM Yinadawol. Yn "Bethania" (A.), nos Foreher. cyithaliwyd ewtld yimadaw 1 5fr G. J. Williams, Gorphwysfa, yr hwn sydd Wedi mynffi i gymeryd, gofal eglwys Annibynol "Vittoria," Birkenhead. Trefri y cyfarfod oedd! dan lywydd- iaeth y Parch T. R. Owen, gweinidog y lie, a'r duill dewisedig oedd cynal cyfarfod gweddi. CymeT- wyd irhan ga,n Mr O. Hughes, Pontesgynydd Mr J. Thomas, Pont v Pandy, a Mr J. Bmghes, Groes, tri blaenor yr egiwys. Yna wed: at y gorchwyl o gyflwyno tysteb yn cynwys dwy ar bymtheg o gyfroiaiu o -lyfrau g worth fawr a roddwyd gan yr eglwys. Cyflwynwyd hwynt air ran yr eglwys gan Mr Robert Roberts. Pen y dre', mewn anerchiad pwrpaisol. Siaradodd y Parch T. R. Owen a Air Owen Williams, Ysguibor Ddu, yn. ncliel am gymecr- iad y a rhoddasant awgrymiadaoi gweirthfawr iddo yn y eyfnod presenol o'i banes. Yr oeddynt oil vn gofidio colli brawd mor rhagorol a gweith- gar o'u plith, etc yn dymiuno o'u calon Duw yn rhwydd iddo. Deirbyniodd yntaan y rhpdd gyda ddoleh am y gj-dnaibyddiaeth ag hefyd am y teiim'ad- all da a arddangosent iddo air gyebwyniad ei yrfa weinidbgaetho 1. Te,unlai anhawsdeir i siarad llawer pan yn ffarwelio a'i fam eglwys. Bethania, nid byth y'th anghofir Gan Gruffudd. er d'adael yn llhvyr; Cofadail fvdd ganddo mewn nyfrgell, Yn adgof bob boreu, a hwyr; A'r addysg grefyddol gyfrenaist, f CjTigh orion caredig a gwiw— Adgofion am danynt fydd felius Pan aiff i "Vittoria" i fyw. Bethania. beth fyddai ymffrostio Mewn maib o gymeriad mor wyn, A fegaist yn frulgail VittorLb? Anrhydedd i'th ran ddaeth trwy hyn Ei goron yn sieir wna. rudtw, Nef-wenau yn ddios a'i gwna Yn ffyddllon weinidog ymdrechol— Ddwyn dynion i gyrhaedd y da.

LLANFAERYNGHORiNWY. Y GauQlf yn Dod. Clywir swn parotoi vmt. gogyfen.- a'r gauaf a': gyflewsderau; Cjti bo hir gobedthir gweled "Garno" yn pairotoi i gaiel < cyfair- tod UenyddOl. Mae yma ddigon o dalentaai- i wneud eyw-dcif has gref. Deuwch alVn, frod'yr toJentog, a dechreoiweh ar fyrder. Mae yma awydd angherddol) yn ein plith ni, yr ieuenctyd, am gynideithas o'r f ath.

LLANGEFNI. Y Ffair.—Dygwyd llawer o anifeiliaid i'r flair ddiweddaf. Araf oedd y galw, ac eithrio am fuehod a heffrod cyflo. Dangoswyd rliai oeffylau, campus, ac yi oedd y prisiau yn buir foddhaol. Y Moch Bach.—Pe bychain hefyd. Nid moch na.w neu dden-g wythnos oed) ddygir i'r farchn-ad yn awn* fel yn y blynyddJalU o'r blaen. Gelliir desgrifio llawer llwyth fel "stores." Yr oedd e.u prisiaui yn uwch o gryn dd'auswllt y pen ddydd lau di- weddaf llai o honynt, a p-hoi-thniyn o Loegr yn prynu. Gweathu Defaid 4DYdd Iau.,bu y Mri J. Pritchard a Porter yn cynyg WI" wearth naw o fylieryn bl'wydd, dau iyharen dwyfiwydd, pump o wyn myhesryn, pump o famogiaid gyxlag wyn, perthynol i Mr E. R. Owen, Bodfrwyn, Valley, ar werth. Hefyd, 15 o wyn myheryn Swydd Wilts, myheoyn folwydd a dwyfiwydd Swj-dd Wilts, a,cllwee-,h o wyn myh-elryn Southdown, eiddo Mr John Jones, Gentral Buildings, Lland'u-dno. Oa.fwyd prisuwi da., oanolrif 0 4p 8s 6c am wyn myheryn Swydd Wilts,- a gwiertliwyd un am 5p 2s 6c; de.uai'r wyn South- diown i tuia 3p 4s 6c. Y Rhyddfrydwyr.—'G wieilir yn mha gyflwr y mae cymdedthas leol y Rhyddfrydwj-r pan ddeaMir nad oes iddi ysgrifenydd ac na chynhaliwyd cyfairfod mewn cysylltiad a hi ers dwy flynedd—mwy new lai. Nos Wener ga.lwyd yn nghydi flaenion y blaid L-ystyriied y "sefyllfa" ibresenol yn y sir. Gwerth swllt o "stamps" dimad a wariwyd i hyn. Un sydd eto bob ein hadnabod oil oedd1 y cynullydd djyna pa ham na wahoddwvd rhai o'r cedyrn trai y cafodd rhai dienwaededig eistedd yn y gynghorfa. Traddodwyd areithiau ta.nllyd; a gwiiith ainhawdd i un 'brawd! oedd ffrwyno ei natur. Nis gallwn sderhau a, tesiwyd pleidlais o anymddiriiedaeth yn "ein haelod" ai peidio; ond oeir fod y dirwestwr tra phybyr, Parch R. W. Roberts, i lywyddu mewn cyfairfod cyhoedduis i wrando yr A.S. yn rhoddi cyfrif o'i oruchwyliaeth a'i gredo. Priodi. D^iia wnaeth Mr W. Lloyd Owen, "cashier" eirs rliai blynyddam yn y Metropolitan Bank, a Miss Kasia A. Hughes, merch ieuiengaf Mr E. Huiglies, Pen'rall't, foneu Mereheir dliweddaf. Daeth llawer i wetixl y seremoni. Gwasanaethwyd gan y Parclin. Robert Evans, cenhadwT (cefndeir y brio;i;ferch), a Dr. Moelwyn Hughes, Abetrtedfi. Daieth y briodfeirch i mewn yn niraich ed thad, yr hwn a'i rhoddodd ymaith. Yr oedd wodi ymwisgo mûwn-rhaid troi i Sa.esneg—costume of serpent- colour zibeline cloth trimmed with applique and ivory satin. Gwisgai ivory felt picture hat. Y morwynion oeddynt Miss M. J. Hughes (ohwaier y briodferch), a Miss Kate Roberts, Blaenau Ffes- tiniog (lianer-chwaer y priodfab), ac yr oedd' Mr Owen Owen, o Blaenau Ffestiniog, yn gweini ar ei frawd fel gwas. Chwareuwyd1 ymdeitligan briod- asol gan Miss Gwladys Myfanwy Jones, Pen'.rallt, ac yr oedd v canu clan arwedniad Air A. J. Williams. Yn myisg eraill yn bresenol yr oeidld- Dr. a Mrs Eraser, Caernarfon (brawd-yn-nghyfraith a eliwaer y briodfeirch) Mrs Roberts (mam y priodfu.b), Mr Rees Roberts, fferyllyddi, Porthaethwy, a Oadben Daniel Roberts, Biaenau Ffestiniog- (haner-brodyr). Wedi cyfranogi o hibryd, cychwynwyd yn y pryd- nawn am Ysgotland. Dal v diwyd Lloyd Owen—fu anodld,- Ni fynai daoi dalen; Ond ei gan, diruan, a drodld Mun a'i daJiodd mewn diolen. Priodas Arailll.—Dydd Mawrth gwelwyd1 priodas biydfierth arall yn yr un oapel. Mx* Own Griffith, "saddler," a Miss Maggie Humphreys, Bryn HyfJ.vd-dyr.a\l. ddau roddwyd yn y owlwm. Daeth Huaws eto yn nghyd y mwy afrit, with gwirs, yn ieuenctyd1 a chaed proficn amhvrg mor gymeradwy oedd y dda.u wneid yn un. Gweinydrll- wyd y seremoni gan y Pairch John Williams, yn ni,lii,osonoideb y Parch Hugh Hughes, oofrestrydd. Miss E. A. Williams Bridge-street (cyfnither y briodferch) oedd v forwyn a'r Parch W. Griffith*, B.A., Biynstencyii (Iriawd y priodfab), yn

LLANGOED. Y Cynhauaf.—Prysur ydyw ffermwyr y pairthau hyn gydia'r cpiliauaf y dydidia.u hyn. Alae rliai wedi ei gael. ond v mae y mwyalrif heb. Swn eras ac adtafar y peiriana.u a glywir i ha, le bynag yr e!o;n. Mae yn debyg mai y peth nesaf fydd swn y dyrnwr, a'i fwg yn dyrchalu fel oniwg yir a^pr- iongau yma, a bydd y felin w j-nt mewn llawn gwaith ar oi bod d/an law y meddygan,, a danedid tiya ac ani.fail yn ymryson cnoi y oeirch, a'r haidid, a'r "gwenitli g wyn. Yr Ymwiedwyr.—Y mae. llawer o'r ymwelwyr wedi ein gadael -m-lbyn hyn, ond llawer hefyd yn amts yn eia plith eto i fwynhau awyr bur cyn ymadiael i "rhyw Seisnig fyglyd dire' chwedl Hii-aethog. Y n-i:& gwasanaeth Saesneg Ysgoldy y Rhydi wedi terfynu am eleni.

PENSARN. Ysgol v Bwrdld.—Ar ol pum' wythnos o wyLiau mae Ysgol y Bwutld wedi ail-agor. Da oedd i'r prif- athraiw a'r aithnawesau ga-el ychydig o wyliau i ad- gyfnerthu ax ol gwaith caed y flwyddyn 6'r blaen. Mae golwg siriol a bywiiog ar yr athrawon oil. Niae yma ychydig o gyfnewidiad yn y "staff" y flwyddyn hon. Wledli priodi miae Miss Roberts, y 'brifathrawes. Bu Miss Roberts yn llwyddianuis iawn yma yn ei gwaith am lawer o flynyddoedd. Hoftai'r plant bach hi yn fawT; yr oedd gpmddi ffordd i fyned i serch y plant. Nid wyf wedi clywed a ydyw y plant wiedi cael cyfleusdru i ddangos eu parch a'u earhai tlra, ati. Os nad ydynt, dlylai'r rhai sydd mewn awdiuiidod1 ro'i cyfleusdira iddynt i roddi eu eeiniog at wneud iunrheig fechan iddi. Gwneir hyn yn didicithriad yn mhob ysigol pan y bydd y brifathrawes yn priodi. Paham na wneir hyn gm iblaait Ysgol Pensarn? Ai am fod Miss Roboc-rtswooi oodi yn yr ysgol ac yn un o enethod yr ajdal yr oedir gwneud? .Mrue'r plant yn discwyl am gael cyfleusdru i roddi eai oeiniog. GobeitFiiwn v bydd i hyn gael ei wneud ar un waith. Bydd yr ychydig o amlycriad o deimladau da y pliant yn ila.wr i sirioli y par ieuano ar ddechreiu eu gyrfa briodasol. Dymunwn o galon ddedwyddwch ac hapusrwydd i'r didJaiu yn eu Ibywyd newydd. Da genym fel aad'alwyi" gael y pleser o æ'O.i deirbyniad' caredig i Miss Hughes ar. ei dyfbdiadi'n plith. Pan yn gwybod' am doeilyngdOd yr hen athrawes, Miss Roberts, pryderem lawer yn nghylch cael1 olynydd teilwng a medi-us. Teimlem miai nid gwaith tia-wdd oeddi* llanw lie geneth mor fedrus ac effeithiol; ond, a,r ol cael prawf o dair wythnos, da genym weled fed Miss Hughes yn llanw ei lie gydag anrhvdedd ac ui'ddas. Llo ngyfarc liwn aelodau y Bwrdd Ysgol ar eu gallu i weled tei'yngdod' y rhai oedd yn apelio am v lie. Maent wedi: dangos treiddigarwch dwfn wrth ddewis Miss Hughes. Nid oeddem yn meddwl fod v Bwrdd mor lygadog cyn hyn, ond' yn awr, trwy v dewisiad presenol, maent wedi vchwaneigu graddaiu at eu poblogrwydd. Llongyfarchwn hefj-d y prifathraw ar gael Miss Hughes i'w gynorthwyo. Hefyd, y "monitors" a'r "pupil-teaohers: dvlent hwythaiu deimlo yn gryfach ao yn gadarnach i wyn film ar en harho'iadaiu ar ol cael un i'w cynorthwyo sydd wedi myned trwy bob arholiadt yn anrhydeddus." Credwn fod yr ysgo1 yn gwella, bob blwvddyn. a chawn weled cyn bo hir yr ystyrir yr "Ínmnt dasaroom" yn "mo" i ysgolion y sir.- Retsech. I-

VALI.EY Yr Ysgol Sul.—Ymwelodd aelodau Ysgol Sul y BedyddwyT Vailley ai Llandudno, yr hon oedd eu ple&erdaith eleni. Deallwn iddynt fwynhaai eu hunain yn rhagorol, a cliawsant dy-wyoo: hynod ffafriol ar eu hyniweliad yno. Aeth nifer dda o biant y tlctty gydti'r wibdaith, y rhai y mae y gwahanol enwadte.u yn c-eisio -e.'3tyn pob cairedigrwydd iddynt. Gobeithio y bydd hyd yn nod y daith hon yn foddion i greu sel<, brwdfrydedd a ffyddlondeb igyda'r Ysgol Saibbotho'l. Marwolaeth.—Drwg goenym gofnodi hanes mttr- wclaieth M:r Tliomas Wi'iliams, Oeifiog-teaTace, yr I hwn. a fu yn dilyn ei aiw<idig^ueth fel pobydd gydla Mi- John 'Hughes, Y Shop, Valley,, am aniiryw iiynyddau, ond gorfu iddo roi i fyny ei waith ers rhai misoedd oherwydd ei wnelcdd. Bu farw I vii ei breswylfod boreu ddydd1 Mawrth, Medi laf, yn 32 mlwydd oed. Dioddefodd gystudd yn dawel megis milwr da. i LesUJ Grist. aaddlvvd ei weddill- ion ddydd Gwener diweddaf. yn mynwent eglwys y Bt dyddwyc, Rhydwyn. Gwasanaethwyd gan y Paxclin. J. (iriffithr liodedern; J. Birtles, Llan- 'faethlu, a. Charles Roberts, Pontripont. Gadaw- odd w-fcddKv a phunip o blant i ailaru ar ei ol. Cyd- ymdedmlir "n fawr a'r teiula yn y brofedigaeth sydd wedi eu goddiweddyd. Yr oedd y brawd vn ae'od parch,us o eglwys y Bedycldwyr, Hermon, "Vai'iey, yn yr hon y bur yn ymdrechol aic yn w^asanaatligair am flynyddani g:\rd'a.'reanu. Dymunwn i Dud yr am- ddifad a D'adlernvr y weddvv' fod yn amddiffynwr i'r t12U.k11 yn eu profedigaeth lem.-G. W.

Ardcbngcsfa Amaethyddol Mon. TORI'R RHEOLAU. Yn Llangefni, ddydd Iau diweddaf, cyfarfu I'wy-lL'.KJir Oymdeithas Amaethyddol Mon i ys- tyried rumryw "prtteists" wnaed yn erbyn y dyfarniaidau yn arddanwsfa Caertgybi. Llyw- yddai Dr. W. Evans, Llanerchymedd. Dyg- wyd yr achoslm canlynol yn mla-en:- Dosbarch 26.-Protestiai Mr Hughes Jones, Fron, Llangefni, yn erbyn dyfarniad y wobr gyntaf i Mr W. JEL Jones, Fføram Rihosydd, Bodorgan, yn y dosbarth hwn, am ebol neu eboles ddwyffwydd ysgafn, ar y tir nad oedd ei anifail wedi bod yn ei feddiant am drii mis cyn dydd yr arddangpsfa. Oaniatawyd y I "pite'test," a dyfarnwyd y wobr i Mr Hughes Jones. Oyll Mr W. H. Jones hefyd bob gwobr arall enillodd yn yr arddango-sfa. Dosbarth 31.—Mr R" Coulthanl, Treffos, Llansadwrn, a brotestiai yn erbyn i Mini C. Flanagan a'i Feibion, Caergybi, gael y woibr am yr ebol noo'r eiboles heb fod dan bedair oed nac yn llai na 1 dyrnfedd b uchder, ar tir nad oedd yr anifail ddanigoswyd ganddynt wedi ei fagu yn y sir. Gan nas gal lai Mri Flanagan brofi i'r gwrthwyneh, dyfannwyd y wobr gyntaf i Mr (bulthard.. Dosbarth 35.—Mr Arthur W. Jones, Plas Hen, Llanddaniel, a ddygodd brotest yn erbyn Mr Joihn Jones, Olegyrdy Mawr, Llamgefni, yn noabarth y "turn-outs," am fod y ceffyL ddangosid ganddo wedi oael ei entrb hefyd mewn dosibanth arall. Bfarnodd y pwyllgor fod y protest yn gywir, a fforflietiodd Mr John Jones yr holl wobrwyon enillwyd ganddo yn yr arddanigosfa. Dosbarth 29 a 30.—Mr William Jones, Pwllpillo, Rhoseolyn, un o arolygwyrt dos- beirth y ceffylau yqafn, a fynetpodd fod Mr ATthNN W. Jones, Plas Hen, wedi entro yn Dosbarth 30, ond wedi dangos yn Dosbarth 29, dan entry anmhriodol. Penderfynodd y pwyll- gor fod y mynegiad yn gywir, a bu raid i Mr A, W. Jones fforffetio yr holl wobrau enillwyd ganddo yn yr arddangosfa, ac hefyd golli ei I halWl i ymgeisio yn arddangosfeydd y gym- deithas am ddwy flynedd, yn unol a Rlieol 28. I ->

Llys Sirol Llangefni. Gynhaliwyd hwn ddydd' Mawrtli. Gwrunatiw yd arnryw fan achostion yn y boreu gan y Cbfrestaydd (Mr W. Thornton Jones). GWAITH: NWY OAERGYBI. Gerbron ei An.rhjdedd Syr Horatio Lloyd, yn y prydnawn, awgnymodd AIR T. R. Evans am yr aohos, Edwardls yn hyn Cwrnni Nv7 Caerg37,bi, yn yr hwn y gofynai yr hawlydd am i awchcib g-ael ei g^vneud i rvvystro v diffynyddtion i wneud niwed i'w div.-Yn ingusai Mr II. C. Vincent dros y ewmni, a chyflwynodd bla.niau o'r gwe^lianit cynyg- i.edig yn y gwaith nwy etr g sneud i ffwixMl a'r hyn y cwynai Edwards o'i herwydd. Dywedodd ei Anrhydedd fod yr hawlydd yn teilyriga cael yr airelieb ofymid, ond gan fod y cwmni wedi cynyg gwneud gwelliantaiu yr oedd efe wedi oedi ei rhoddi mewn girym, gan fod amo eisieru gvneled beth fwrieddd wneud. Byddai efe yn Ngliaergybi yn mlien yiehyddg wythnosaiu, a byddiai iddo ediiych y lie eto, a byddai i ffurf yr archeb ddibynu ar yr hyn a w{."Ila.i. MOdH BACH A MOCH TEWIGN. GwTandawyd "inteirpleader action" yn oodi o achos wrandåwyd mewn llys biaenorol, yn yr hwn yr oedtd David Jones, grocer, Niwbwrch, yn hawl- ydd, a John Williams, Ystguborddu, llafurwr, yn ddiffvnydd. Rhoddwyd allan wys i aitafaelu, ond yr oedd gwraig y diffynydd (Rachel Williamis^ yn hawlio yr eoiddo. Ymddangosai Mr Richard Robarts. Caernarfon, dros yr "execution creditor," a Mr Nee (Mri Nee a Gordon Roberts) dtros yr hawlydd.—Oaniiatawyd hawl y wtraig i'r dodrefn, ond methodd ddangos ei hawl i ddaiu fochyn y dtywodeii yr oedd wedi eu prynu gan Mr John Wil- liams, Gwalohmai, am 22s 6c yr un ar v dealltwir- iaeth ei bod yn eu cynyg iddo yn ol yn diawion, pryd y byddai iddynt setlo yr holl fargen. DadkfUiai Mr R. Roberts nad oedd y fath arferiad yn Mon o gwbl-fod pobl yn cael moch bach heb d)a.lu am danynt ar y diealltwriaeth fod iddiynit fyned yn ol i'r un dyn drachefn.-—Dvwedodd ei Anrhydedd y gwyddai .am achosion felly, ond nis gallai ddweyd ei fod yn arfeTiaAl cyffredin. CYNGHAWS YN NGHYLCH MAKLEIN. John Morris, Fern Hill, Ty'nygongl, a, ddygodd gyntgaws yn erbyn Thomas Williams, Tyddyn Fadog, i hawlio mar'len a biynwyd gan y diffyn- ydd) oddliar dad yr hawlydd (Ricfwurd Morris), tra y gwyddai, fie honid, mai efe (John Morris) oedd ei pbemhenog. Ymddangosai Mr S. R. Dew dix>s yr hawlydd, a Mr W. Huw Rowland dros y diSynydidi. Tvstiodd Mr J. Morris iddo brynu y farlen yn 1893, gyda. clibr a harnis am 27p 10s. Wedi c-ael ei gwasanaeth am didwy neu dair blynedd yn Ler- pwl (He yr oedd ar y pryd' M adeiladVdd) dygodd y falden i'w dad, yn ynys, ac yr oedd igruel ei gtwasamaeth am ci ibwyd. ac ar y dealltwriaieth ei fod! ef (yr hawlydd) yn ei diael pan fyddiii ei heisieu. Nid oedd ei dad erioed wedii hawilio y farlen fel i eiddo. Croes-holwyd y tyst yn galled gan Mr Huw Row- landi, gan bwyso air v ffaitli ei fod wedi dyfodi a'r far'en i Sir Fon ac i beith y deuai a. hi li-êh ei fod vn meddwl ed rhoddi i'w dad. Gwyddai v tyst fod! ei ddiweddar dad wedi taltu am le i bori y farlen. Honai fod! Thomas Williams wedi prynu y farlen, gan wybod yr un pryd nad ei dad oedd ei pheirchenog. Mr David Owen, cvfreithiwr, a alwvd i brofi fod! gvwithred (deed of conveyance) wedi ei £ n^"neaid gan Ricliard Morris, yn yr hon y eyflwynai hdbpeth i'w ferch. Ellen Jones, chwaer yr hawlydid, a ddywedodd ei bed yn byw gydla'i thad yn 'Rynys cyn priodi. Cofi,tl ei brawd yn dyfod a marlen yno o Lcftpwl Nid oedd aimheuaetli yn ei meddwl nad ei brawd oedd perchenog y farlen. Daeth ei thad i fyw ati hi a'i gwr i Mynachlog a,n. un mis ax ddeg. Pan ymadawodd talai hi lCs yr wythnos at ei gadw*. Gadawyd y farlen gyda hwy. ond daeth ci thad! yno i'w chyrchu. Yr oedd -ei brn:wd wedi anfon nodyn o Lerpwl yn dweyd nad oeddynt i'w gwerthir. Edward Jones, Mynachlog, a ategodd y dyst- iolaeth uehod. Y-r'ùed.d Richaird Morris wedd dweyd wirtho mai John Moms oedd petrchenog y farlen. Gailwodd Mr Huw Rowland y diffynydd, Thomas Williams, Dvwedodd idfdo 'brynu v fallen am 5p. Cofiai fod yn Lerpwl cyn ei phiiynu, a'r gair ài- weddaJ ddvwedodd yr haiwlvdd Niirtho oedd y byddai yn well ididlo ei phrynu. Yr oedd yn hollol glir ei fiddwl ed fod' wrth wneud hyny yn ymwneud1 a'r l g.vir betrchenog,, onide ni "fuasai wedi taliu y swm dda.rfu am dani. Robert Roberts, 'Ryn— a William Edwairds. Bod- Ipnde.b, a i-oddasailt, dystiolaeth o b'aid mai eiddo Riohardl Morris oedd y farlen. Dytfarnodd ei Anrhydedd o blaid yr hawlyddv gvda chostau. « HAWL AM DATWS HADYD. William Huglnes, Yr Erw, Bodorgan, a liawliad 19s 6c am diatws hadyd a werthwyd yn ol 6s 6c y sach i*Wilham Williams. Penhenllys, Abetrffraw.—■ Ymddanigosai Mr Nee dros v dliffynydrl, a dadlenai Tiad oedd v tatws yr hyn v disgwyliai iddynt- fod, a bod v cnwd yn fethiant —Galwyd amrvw dystion o bobtu, a rhoddodd y Barawr ei ddyfarniad o blaid yr hawlydd! crvda'r cogtam.

The at m m M BURWICK'S, ^akss tiia Sweetest Be-ead, Cakes & P&suy 1

I [Xid ydym yn gyjtrifol aii, syniadau ein ^oht-bwiT.] LLYS AMIAVCH. Syr,—■'Mewn eynghaws o aniweirdeb oeir y Hys bob aansor yn hamx-llawn, nc-u fwv felly, hvnv Wo tro yn cynwys yr un porsonau. Fel rheol, dynion a bei-ihgyn liyfion ac atledlia/is ydynt: yn gwala a,r aflendid ac anfoes. Mae hyn yn dangos ohwaeth isel ac anheilwng iawn yn mysg proffeswyi- at iihrtbl gyfrifol mewn oed. Ali oni elllir gwaradwyddo gvrynislbau liyfion a segur fel hyn i gadw draw ? Maent yn Ilochesu bochgynos di- ibmfiad i aros a. gwrandaw arferion nad ymhalog- .asant a hwy. Ai oni all ynadon y dref wrando ambell i ca,sa'' yn ddirajel i gynhyrfu tipyn ar gvsgadrwj-dd y dosbarth rhyfedd hwn? Ydwvf, etc., DISGUSTED.

AT GADEIRYDD OYNGHOR DOSBARTH Y I VALLEY. Syr,—A fyddwch mor garedig a rhoddi ate!- iad tiiwy .eich newryddiadur i'r gofyniadau can- lynol :—- 1.—Pa faint yw &wm y gost yr aeth y Cyng hor Dosbarth iddo yn y gyfraith a fu rhyng- ddynt a'r PaTch Scbtt Hall, yn cynwys oostau llysoedd y Valley a llysoedd Llundain. y twr. neiod a'r bargyfreithwyr, y swyddogiotn a'r tystion ? 2.—Ar bwv y disjgyn y cyfryw gostau 1 Credaf, syr, fod genyf hawl fel trethdalwr o'r undeb i gael atebiad clir a chrynn i'r gofyn- iadau hyn.—Ydw^-f, etc., TRETHD JKLW^ &R. UNDES.

HOLIAD IVrEfWIf EHIFYDDIAETH. Syr-Mae yn fy meddiant neln lyfr yn cyn wys amryw ddarnau barddonol, yn eu plilb "Holiad mewn Rhifyddiaeth." Hwyrach ma.i nid annyddorol gam eich lluiosog ddarllenwyr fyddai chwilio i mewn iddo. ac anfon eu hatcb- ion r&R newyddiadur. Fel y oanlyn mae Pan a-eth fy serch at lodes, Mewn nwyfiant noeth o giariad poeth, I A hyny pan ymlygais, I'r gynhes dduwies ddoeth: 'Roedd oedran fy antgyles, I'm hoed ran i fel nruw i dri, I rwymo mewn priodas, Anaddas oeddym ni. 'Mlien seith-mlwydd syn, wrth gain'n dyn, A thaix a haner gyda hyn Fe ddarfu i'm hoed ehedeg, Yn fwy ctun at deg ei llun, Fel wyth i un ar bymtheg, Wyf at y fwyndeg fun. Ohwychwi sydd mewn doethineb Ilaw-n, Treiwch eitha'ch dysg a'oh dawn I adrodd beth oedd oedran Fy mun a mi pan hoffais hi, A pheth yw'n hoed yr awrhon 'N wych union dywedwoh chwi. —Ydwyf, etc., LUngristiolus. LEWIS THOMAS.

OWN LiLADD DBFAID. Syr,-Dymunaf gynyg yr atebion canlynol i ofyniadau "W." yr wythnos ddiweddaf, par- thed y gpLled mae wedi ei gaiel ar ei ddefaid. Mae y gyfraith ar y mater fel y canlyn: Fod gan berchenog defaid, neu un-rhyw anifail arall, a fyddo mewn perygl o gael eu lladd, gan gi neu gwn, hawl, pan y gwe,lo y cyfryw gi neu gwn yn y weithred, i'w saethu air unwaith, ond nid ar ol hyny. Neu fel hyn; tybier fod "W." yn gweled ci wedi dal un o'i ddefaid, ac yn ei llaitpio, fel y mae ei bywyd mewn -1 1"1 1 prrygi, y mae ganaao, yn 01 y gytraitn, nawi i saethu y ci hwnw yn y fan a'r lie; ac y mae yr un peth yn bod yn nglyn a chwninien, ys- ).yfarnog, neu unrhyw anibil arall ar ei fferm ond yn ot llythyren y gyfraith 'does gan "W." na neb arall hawl i saethu unrhyw gi ar ol iddo adael ei ysglyfaeth, er nad ydym yn tybied y buasai unrhyw faino ynadol yn condemnio 'jaet.hu y cyfryw gi dam unrihyw amgylchiad. (2) Y mae gan "W." hawl i godi iawn ar berchenog y ci am y difrod a wnaeth, pa un bynag a fyddo y ci hwnw wedi ei saethu ei peidio, os y gall brofi ci pwy ydoedd: ac hefyd pe buasa.i ci yn ymlid ar ol defaid yn drymion o wyn, fel y mae yn digwydd yn ami, ac i'r rhai hyny erthylu, gall eu perchenog os medr brofi iddynt erthylu mewn canlyniad i'r dychryn a gawsent gan y ci hwnw, gael iawn ar ei berchenog am y polled. (3) Ciedwn ein bod wedi atelb y gofyniad yma yn y ddau flaenorol. Buaswn yn caru gweled yr awdur- dodau yn fwy llym gyda'r mater yma o lawer nag y maent. Pa reswm sydd i'w roddi dros fod llawer o bersonau yn cael oadw own, a'r rhai hyny yn ami yn cael haner eu newynu nad ydynt yn dda i ddim ond i herwhela, yri hyn sydd yn gyffredin yn arwain i droseddau mwy! Dylai llawer o amaethwyr, hefyd, fod yn fwy gofalus gyda'u cwn o lawer nag y maent; trwy eu rhoddi yn rhwym y nos, yn lie eu bod yn crwydro ar hyd a lied yr ardal- oedd, a thjrwy hyny yn gjwneud difrod a choll- ed ar eiddo ac anifeiliaid un fel "W." a llu emill o'u cymydoeiion, a hyny yn arwain i anichydfod a theimlad drwg rhwTug dynion a'u gilydd.-Ydwyf, etc., AMAETHWR. Almlwch.

DDIRWBSTOL MON. Mr Gol.,—Yn gymaint a bod eich newyddiad- ur wedi enill safle uchel yn y cylch dirwestol, erfyniaf arntech roddi ychydig ofod i drin rhai materion sydd yn oodi ar hyn o brvd mewn cysylltiad a'r gymleithas. Qydnabydda pawb bod gwasanaeth y gymdeithas wedi bod o I werth anrnhrisiadwy i'r wlad, ac ni fynwn eri dim ddweyd dim yn isel am dani; ond yn wir y rhan fwyaf, bod y gwaith sydd wedi ei gario allan gan y gymdeithas i'w briodoli i sel a gweithjgarwoh dynion nad oes ganddynt ddim rhato-r i ddweyd wrth y gymdeithas, na charu eu Llwyddiant. Nid dynion a welir ar y pwyll- gorau ydyw y rhai hyn, ond dynion cydwybod- ol. Mae'n wir bod ami i un o'r pwyllgor yn ddynion da a gweithgan, a dywedaf ar yr un pryd fod yna ddynion nad ydynt yn dda, i ddim, a dyma fy neges gyntaf i Gymdeithas Ddirwestol Mon, a gynhelir yn fuan. Onid priodol a doeth fydd niewid y drefn o ethol pwyllgjar? Oniid nwy teg a'r achos dirwestol fyddai ethol pwyllgor, nid am fod hwn a hwn yn aelod o'r blaen, ond am fod dyn yn gym- vtys, a rhoi rhai eraill o'r neilldu ann eu bod yn anghymwys. Yn ol y drefn bresenol, mae yn berygl i'r gymdeithas fyn'd yn ddiffrwyth. Owesfciwn ariall y dymunwn i'r gymdeithas Igymeryd syLw o hono ydyw cyflog yr ysgrifen- ydd. Mewn gwiribnedd, yr un rhai ydyw Pwyllgor Dirwestol y gymdeithas yn awr ag ers blynyddoedd, ac eithrio ambell un sydd yn llanw lie rhai ymadawedig, fel y mae y pwyll- gor yn tawelu eu hunain bod yr ysgrifenydd yn gweithio yn ardderchog, ac yn ddigon bodd- lawn ar ei gyflog. Nid wyf am ddweyd nad ydyw yu ysgrifenydd yn ddiigon boddlawn ar ei gytflog, ond onid c-ywilydd i Gymdeithas Ddirwestbl Mon ydyw "rhoddi swm mor fychan i ddyn sydd wedi aici yn gweithio mor ardderch- oig, gyda'r achos dirwestol ? Mae y llafur sydd wedi ei droi allan mor llwyddianus gan y gymdeithas i'w briodoli yn ibenaf i'r ysgrifen- ydd a phan yr ystyriwn fod mwy o waith yn ol yr herwydd yn cael ei wneud gan y gym- deithas yn Mon na oh an yn un gymdeithas ddirwestol arall, yr wyf yn meddwl mai prii. odol iawn fyddai nodi swm y cyflog. Cyferbyn- wn waith ysgrifenydd Qymdeithas Ddirwestol Mon ag unrhyw un arall, a chyferbyniwn gyf- gyflogau yr ysgrifenydd ion, a chawn yr anerhys- ondeb mwyaf. Mater arall y dymunwn ddwyn gerbron ydyw y swyddau aniihydedd sydd yn perthyn i'r gymdeithas. Pwy sydd yn oaiel eu dewis yn llywyddion? Dynion da mae'n wir. Onid teg a chyfiawn fuasai rhoddi yr anrhvd- edd ar yr hon filwyr sydd wedi s'orfod dioddef gwiawd a dirmyg yn y llysoedd trvvyddedol, pan yn tystio ar air a nhydwybod dros ddileu tafarnani ? Dymunwn hefyd grybwyll am y rhai a-benodir i ddarllen piapyrau. Nid wyf am ddweyd dim yn isel am y rhai hyn, ond os oes teilyngdod i fod, onid gwell ac anrjiydedd- usach fuasai i'r gymdeithas benodi y rhai sydd wedi sefyll yn uchel yn yr arholiadau dirwestol i wneud papyr ar rhvw fater? Gan fod cyfarfod blynvddol-y gymdeithas mor agos, aa anfantpision i ni i fod yn t'.r<?'senol i wyntyHio y materiion hyn, dymunwn ar i'r ysgrifenydd neu rywun o'r pwyllgor wneud rhyw sylwad- au ar y materion hyn.—Ydwvf. etc., DIRWESTWR, I

————\ n ii m — IXESNORION Y GAEsRWEN. Syr,—Gellir casein oddiwrth y llythyrau at ymddaughosodd yn ektfi rhifyn diweddaf i'm ilythyr greu brwdfrydedd = arswyd yn iiilil It-h llenoition y Gaerwen. DadLeua" "Caer- wyn" a "Minafon" yn gryf a thanllyd drcs y mudiad o gael oymdeithas lenyddol ar gyfer y gauaf. Ond ceir nad dyma deimlad; os nad bron pawb. Ysgrifena "Temlydd Llengar" lythyn gyfiawnha fabwysiad ei gyfenw par- thed grammadeg a chystrawen; ond credaf y gyr Uythyr "lUinafon" ei xesymau egwan fel iiWersyll ar ffo. Aie aviheuaif anten atebiad. pellachi'w ysgnif. Ond cyliudda "Temlydd Llengar" fi o anwybod "am yr ardal yn ei cihysylltiadau cymdeitJiasol a llenyddol." Pwy bynag ydyw c-icli gohebydd llengar, dylai wyood mai amod pob gwyI4cdaeth ydyw ffydd, ac yn neillduol felly grwyi!>cdaeth neu adnab- yddiaeth o berscn, cymdeithasu a pherson, ac ymddiried ynddo, ydyw'r allwedd aur a ddetgly gymtrkdau ac a ddatguddia wir sef- yllfa ardal "yn ei chysylltiadau cymdeithasol a l-lcmyddol." lo aii-iia-i eich crohebydd hyn, synai at ei feidclQarwch yn wylo dros y ddinas, ,gan brined (?) y doniau o'i mewn. Dywed eildl igohdbydd etb nad an¡:(m am gymdeithas sydd yma. Addefwn fodolaotli y Demi Ddir- westol, ac edmyigwn ei hegwyddorion sylfaen- ol a gweiithigarwch di-ildio ei haelodau. Car- wn weled mwy o sel ati a mwy o lwyddiant ar ymdrechicn ei haelodau. Ond cydnebydd eich gohebydd aflwyddiant y gymdeithas hon mewn un cy-feiriad. Gwaii ei dylanwad ar un dos- barth—y dhsbarth anllengar (?), oblegid dy- wed na choir tri oddiallan iddi heb fod fellv- Paham na lwyddai y deml i sicrhau gwasan- aeth y dosbarth helaeth hwn? Paiham na ddeuant i'r deml? Os na all cyfeillion dirwest yr ardal wneud dim o honynt, a ydynt yn foddlawn i ni geisio 1 Amiheua eiah gohebydd fodolaeth "tri o ddynion ieuanc darllengar. talentog, a syched- ig am wybodaeth, nad ydynt yn aelodau o gyf- rinfa demlyddol yr ardal." Gwyddom fod yn y deml rai dynion ieuanc o'r nodwedd uchod. Ond yn ol yr honaid ni cheir tri oddiallan. Dyma ddatif--nddiad!-r,,iNvy chwyldroadol na dan-ganfyddiad "Radium" yi y yyd gwyddon. ol. Hell hufen a/thrylith ardal yn demlwyr da! Os yw hyn yn ffaith, ai am eu bod yn ddarllengar y deuant yno 1 Gwn na fydd maes darllen unrhyw un yn eangach o nonyn am fynycITul o honynt y deml. Ai am fod talentau iddynt? Os am hyny, ychydig ddiwyllir arn- ynt mewn lie o'r fath. Ai syched aim wybod- aeth au denu yno,? Na, nid amcanion Temr Ddirwestol y rhai hyn. Nid oes angen dweyd fod i'r deml angen am danynt; a hyny yw, i ddysgu eraill. Ond nid rllaid iddynt hwy wrth y deml. Y map iddynt hwy angen rhywbeth mwy cydnaws a'r gaJluoedd cynhenid a ceir ynddynt. 10iydrl cymdeit.has leiij-dd, 1 sym- byliad iddynt i ddarllen, dadblygu eu talent- au, a chaiif eu syched am wybodaeth ei ddi- wallu i raddau helaeth. Nid dynion yn gwy- bod ond am ddirwest ddylai dvnion fod. Y maie angen goleuo mewn llawer o syfMMadau, fel yr aw(e!ryma "Minafon." A oes angen yn y deml am ychwaneg, os posibl, o ddynion llengar ? Or goreu, bydd gan y gymdeithas lenyddlol, os sefydlir hi. lawer a'u cynorthwya. A deimla yr aelodau llengar nad oes modd iddynt gynyddu? A ydyw eu hadnoddau yn ddiderfyn 1 Os nad ydynt, gwaith a braint y gymdeithas y bwriedir ei sefydlu fydd rhoddi. iddynt hyn a mwv.—Ydwyf, etc., NEAiNIAlS. Mr Gol.,—Gwelaf fod Ilythyr "Neanias" an y cwestiwn tuchod wedi deffroi ieuenctyd yr ardal i ystyried a thrafod yr angen am gym- deithas o'r fath. Cofus genyf yr ymgiais m-naed o'r blaen. Y cyfrif a roddwn o'r meth- iiant oedd difaterweh a dilfyg sel. Nid cedd- wn hysbys o' unrhyw wrthwynebiad pendant i'r symudiad. Yn awn cawn esboniad cywir- ach: trwy yr ysgrifau yn eich colofnau gwelir fod yr awelon eroes yn chwythu o gyfeiriad na. buasid yn distgwyl. Gresynwn hyn. A ydyw y sefydlu cymdeithas lenyddol yn goiygu difod- iant Temlyddiaeth? Nid wyf yn credu; yn hytrach, gwelaf bosibilrwydd llarwforwyn effeithiol i achos dirwest mewn cymdeithas o'r fath. Llwyrymwrthodwyr yn unig sydd a hawl i imgorfreintiau y deml, onide? Trwry hyn cyfyngir ar gylch eu dylanwad mewn ardal. Yn ein byw ni allwn gydymdeimlo a Ilythyr "Temlwr Llengiar." Arddengys yspryd cnl a chyfyng; nid yw ei gydymdeimlad gyfled a'i ardal. Cfyfynga ed hun i'w deml. Allan i'r piuf-ffyrdd a'r caeau, gyfaill! I'r cymdeith- asau llenyddol idrafod dirwest, etc., mewn. cfylch eanjgach a chymeryd ei safle ef o ymres- ymuowestiwn, gallem ddadleu nad oes angen am Gymdeithas y Temlwyri Da o gwbl, gan fod y oymdeithasau eglwysig yn harod a'u breich- iafu yn agored, aic mai dyana yr unig gymdeith- as i ddyrchafu moes a chrefydd ein pobl ieu- anc. Yn hytraoh, credwn rod i bob un o'r cymdeit-hasau hyn eu lie a'u pwaith, ac nad oes wrthdarawiad ynddynt gan fod eu hamcan i ddyrchafu a l'lesoli dynion. Bu unwaith gymdeithas lenyddol flodeuog yn y lie, a cihredwn iddi wneud dirfawr les. Sefydle-r un" meddaf, a'i drysam yn agored o led y pen. Peidier a'i cihyfypgu i sect na phlaid. Gada- wer i'r ieuenctyd gyfarfod eu gilydd yn rhydd oddiwrth bob rhagfarnau, pleidiau, etc. Trwy gyfarfyddiad o'r natur yma deuir i adnabydd- iaeth well o'n gdlydd, ac, o adnabod, i allu cairu a pharchu y naill a'u llall. Megir yspryd eangfrydig a chymydogol. Gresyn, a chvwil- ydd yn wir, na buasai yn mhob llan a phen- tref un platfform y gallerm gydgyfarfod yn gyf- eillion; a pha le yn well nag ar esgynlawr llenyddiaeth? Rhwydd hynt, meddaf, i'r ym- gads ragurol hon o eiddo ein pobl ieuanc,- Ydwyf, etc., DJZRWESTWIt LLENGAR

YR ErrrHJOLIAD CYFFREDINOL A CfEIYNRYCHIOtLAETH YNYS MON. Syr,—Yn oil arwyddion yr amserau, nid yw dydd dlad,gorphori y Senedd yn mhell, a phri- odol iawn i ninau yn Mfon ydyw gwneud y trefniadau angenrheid,iol gogyfer a'r frwydr. Mae yn amlwg nadi yw cynrychiolydd presenol y sir yn myned i gael "walk over," fel y dy- wedir, yn yr e-tholiacl nesaf. Y mae teimlad cryf iawn yn y wlad dros gael cynrychiolyild mewn mwy o gydymdeimlad a'r gweithwyr, ac yn neillduol a'r dirwestwyr, i ddadleu ein hawliaai yn y Senedd. Nid oes neb yn am lieu gallu Mr Ellis J. Griffith, ond addefir yn gyff- redinol nad yw yn rhoddi digon o'i fryd ar lesoli y sir sydd wedi rhoddi ei hymddiried- aeth ynddo. Hyd yn ddiweddar nid oes neb wedli ei weled nai chlywed son am dano-nid ydyw wedi ymgrynghori a'i et.holwyr o berth- ynas i brif bynciau y dydd, an yn wir, y mae ei breseTioldab yn y Seuedd wedi bod mOli an- aml fel y mae yn amlwig i bawb nad ydyw yn cynryclhioli sir Fon ond mewn enw yn uniig* Sir amaethyddibl ydyw hon, ac felly dylai buddianau yr amaethwyr a'r gweithwyr gael sylw dyfal a chyson ei haelod Seneddol. Y mae arnaf ofn fod y mwyafrif mawr a oraf-),Ii Mr Griffith yn yr etholiad diweddaf a lu yn Mon wed'i ei wneud i deimlo fod ei sedd yn berffaith ddyog)el, ac nad oes berygl i neb- ddyfod allan i'w wrthwynebu, ac felly nad oedd ymroad a llafuri yn. angenrheidiol gyda'i ddyledswyddau yn y Senedd. Ond dengys y teimlad sydd yn y sir bethau yn bur wahanol. Nid yw etholwyr Mon mor ddall aig y myn rhai pobl gredu mi bod. Ni wna feiarad dros ddeddfwriaeth ddirwestol yn Mon, a phleidio tafarnwyr mewn siroedd emill, v tro yn y dyddiau hyn. Rhaid cael dynion eqnvyddorol a chyson. Mae si ar led fod Dn. Ri land Wil- liams, y meddyg a'r bapgyfreithiwT enwv>T. gynt o Gaergy^i, wedi amlyrm ei barodrwydd i ddyfod allan yn yr -tholiai acoshaol f l ym- geisydd annibynol, a dyma yn wir sydd arnom. eisiau fel gwlad. Nid dynion wedi ymrwymo i gpfnogi un blaid yn y Senedd, ond dvnion pad i gefnogi nob mesuir a fyddo er lies y wlad a igymycibiolant, waeth pa un ai Rhydd- .y frydwyr a/i Oecidwadwyn a fyddo ^ewn a^-dur- dod. Oedaf yn sicr y cwnai Dr. Williams- aelod ardderchog; mae ei yrfa hvyddia^us vn profi ed fod yn ddyn: o ddifrif, ac yn d,lyn svdd yn taflu ei holl e^ni i bob gwaith yr yneifl vn ddo. Owyr a.ngen yr amaethwyr a'r gweithwyr (canys y mae buddianau v naill yn gtlyrnedig wrth v llall) ovstal a neb vn v sin. ac os y daw Dr. Williams allan. cr daf yr etholir ef yn anrhydeddus.—Ydwr-f. el, GWMITHIWR.

LLANBEDRIGOOH. Yimrysonfa Gerdded.—Yn ras gei-fided Penbrafet-h enilhvyd y brif wobr gan Mr Ed. Roberts, Penl'yn, yr hwn a orohfygodd un a ystyrid cyn hyny yn brif geirddwr Mon. Dywed Mr Ed. Roberts mai par o esgid'iau o siop Mr O. J. Williams, Ll, a wisgai, a'i fod y paa- gorem ac esmwytha fu gan- ddio erioed.—Gohebydd..