Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

5 articles on this Page

--_-.__-AT GOHEBWYR.

Advertising

HOLLTI Y BLEWYN.

0 Ben y Garnedd-

News
Cite
Share

0 Ben y Garnedd- [Gan "Sylwedydd."] Wytlinos Oyngres yr Undebau Ci-efftol yd- oeddy ddiweddaf—wythnos gwyl meistraioedd yr helynt. Y mae i'r gyJllgres ran fawr wedi bod yn yn holl drybini. Iddi y oyrohai y pro- phwydi, ac oddiwrthi y deuai pendenfyniadau rhwysgfawr, ond hollol ddinystriol i'n hardail ni yn ystod y blynyddau a aethant heibio. Ond eleni ychydig iawn iawn o sylw a gafodd "helynt y Penrhyn" yn y oyfarfodydd, a phrof- ai hyny nad oes gan brif arweinwyr llafur yr un gronyn o gysur i roddi ffyddloniaid y farchnad. Gwyr pob dyn synwyrlawn fod yr helynt, neu o leiiaf yn ymgyrch, drosodd er's blyrr,yddau, w mae'r busnes wedi myned yn fwrn, hyd yn nod ar yr Undebau iCrefftol. Y llynedd yr o-edd rhai o'r prophwydi yno yn wroniaid y gynulleidfa, a,c yn oanu yn y gwleddcedd. Eribyn heddyw nid oes neb yn son am danynt. Mae'¡<, frwydr drosodd, ac nid gtyda hwynt, er maint.eu geiriau gorchestfawr ac ymcihwyddlgar, mae'n fuddugoliaeth. Wedi ayngori mabwysiad o'r cynllun Gwyddelig, llechwraidd, ac isel o. "foiootio" ymddengys fod y driniaeth anwaraidd fel pe am ddisgyn ar ysigwyddau ei hawdwyr, ac fod melldithion Meheifin, 1901, yn deohreu dod adref fel ieir i glwydo. Dyna yn ddiddadl ydyw arwyddion yr amserau ar hyn o bryd. Y mae deffroad digamsyniol i wir sefyllfa petlhau i'w weled yn amlwg yn mhob eyfeitriad a goleuni y gwir- ionedd yn ymddangos an bob Haw. Cyndyn fu'r dechreuad, ond llwyr fydd y difrod yn y man fel y gwel ymhonwyr a phrophwydi gau cyn bo hir. 7r ow Yr unig gyfeiriad a wnaed at yr helynt oedd yn araeth y llywydd. Ao mae ei eiriau yn teilynjgu sylw dwysaf.yr ardal. Dau o bethau a ddywedodd yn dwyn cysylltiad uniiOllio-vrchol ar rhai sydd wedi ymlynu a ohredu i addewid. ion di-sail yr. arweinwyn. Un ydoedd fod yn dda ganddo fod oynweithwyr y Penrhyn: — "0 fewn ychydig i gael at waith unwaith yn rhagor, er yn anffortunus nid yn y chwarel yr arferont weithio ynddi rai ohonynt am laiwer o flynyddau. Gobeithiai y byddai yr ymdreoh a wneid yn awr i sefydlu chwareli cydweithredol yn llwyddianuis, etc." Geiriau eglun a diamwys ydyw y rhain, yn gosod allan fam difloesg y swyddog uchaf a fedd llafur ar hyn o bryd fod yr ymgyrch drosodd. Canys onid dynru ystyr y geiriau? Beth ynta? Yn ngwyneb y datganiad croew hwn. o eiddo Llywydd y Gyngres sut y desgrif- ir ymddygiad y rhai f), anogant y ffyddloniaid truain i "ddal ?" Fe fyddai'r peth yn chwer- thinllyd o ran ei ffolineb dfcymar onibai ei fod yn dclifitifol tu hwnt i amgyffred i'w gxedin- wyr. Pa bryd yr addefir y gwir ? A ydyw ymddjygiad llwyfanwyr y farchnad yn gyson a gonestrwydd? Pa hyd y parha'r ffyddloniaid igoelio y truth anheilwng a deflir atynt oddi- ar lwyfan y farchnad ? Y mae lie i ofni fod eu hufudd-dod slafaidd wedi g.or ar ddirmyg yn mynwes y meistriaid. Dyna ran caethwas ib,ob amser-"m,o-iie kicks than ha'pence"—a ühyd ag y diioddef dyn hyny dyna ddaw iddo. Ond odid fe dedfry y mwyaf dwl o blith y ffyddloniaid ar ol gweithrediadau y gyngres ac aTaeth y llywydd. Gan nad beth am hyny mae'r streic drosodd, er's dros ddwy flynedd. Coelied a goelio. Gwaded a wado. » Gellir casglu hefyd oddiwrth eiriau y cad- eirydd ei fod yn disgwyl y byddai pawb o gyn- weithwyr y Penrhyn mewn gwaith o fewn ych- ydig amser. Nis crybwyllodd yn mha. le, ond mae yn amlwg ei fod yn disgwyl rhywbeth oddiwnth y chwareli newydd y clywir cymaint o son—ond hyd yn hyn dim rhyw laiwer ond son—am danynt y dyddiau hyn. Rhodder ar- aeth y llywydd ochr yn oohr a "pharagraph" > awgrymiadol a gyhoeddwyd gan newyddiadur Saesonig yn Nghaernarfon wythnos i'r Sadwrn diweddaf, aic nid anhawdd fydd i'r mwyaf cib- dall ,yn mhlith y ffyddloniaid ganfod fod adeg terfynu y segura wedi dod, ac nid cyn ei am- ser 'ohwaith. Ymddengys fod y pwyllgor Llundain—o'r pwyllgorau afrifed yma!—wedi penderfynu hel yr ieiuen.yctyd o'r ardal i ohwilio ,am waith. Mae hyd yn' nod y Sais amyneddgar a hawdd ei dwyllo wedi blino o'r diiwiedd ar gadw y dosbarth hwn i ddiogi. Bellach rhaid i bawb droi allan i weithio, ond yr hen a'r eiddil. Hen wr mawr, praff, a rhad- lon ydyw Sion Tarw, a hawdd ei dwyllo, eithr mae iddo dymen enbyd wedi ei ddarbwyllo, ac mae argoelion diiamhenol ar bob llaw ei fod yntau o'r diwedd yn dechreu yn araf deg i agor ei lygaid i wir sofyllfa pethau yn Bethesda. Gwna Lilywydd y GyJllgres gyfeiriad gofidus at yr "hen bobol," y rhai, meddai, "nas gallent ddife'gwyl etc igael gwaith llawn." A dyma yr unig rai mae y "paragraph" o Gaernarfoii yn dyweyd y bydd i'r Pwyllgor Llundain eu cyn- oilthwyo rhajg llaw. Rhaid i bawb arall godi ei "walat" a throi ei wyneb i'r byd. Mae geir- iau y "paragraph" o Gaernarfon yn lly111 ac yn werth eu dyfynu yn llawn. "Mae r oomiti, pa un bynag, am fynu ymlid (deport) y dynion ieuaino o'r ardal." O'r diwedd dyma Sion Tarw wedi digio, ac fe fyn ef fod yn feistr, ac felly ymaith a'r segurwyr iach, iefuainc, a heinyf, heb ddim trugaredd. Mae cleo chwilp y meistr i'w ganfod yn y fan ymai. Ac nid rhyfedd 'chwaith. Paham sydd yn rhaid oadw y "sham' o streic i fyny pan y gwyr pawb, ac y cydnebydd hefyd llywydd y gyngres lafur, ei bod wedi hen ddanfod. Fe ddywed y "paragraph" fod 500 yn derbyn streiic-dal o hyd. Gallasai ychwanegu eu bod yn derbyn oeiniogau, ie, a phris watches gen- ethod ,gweini yn Lloegr igydai hyny. Ond mae yn amlwg fod taledigaetli y gwobrwy gerllaw. < Ymddengys fod daapariaeth i gael ei wneud gogyfer a'r lhai hyny "nas gallant ohtiiwycM rheisymau ciorphoroi y gymydogaeth"—hyny ydyw, ir.iale'n ddJYg" yr hen a'r ciddil. Mae gwaith ysgafn wedi ei ddaipairii i'r rhain. Rhaw bach yn y ehwwtreii newyddion, t-ybed? 0'! nage y "dyn- ion gorou" sydd i fyned ir rheiny, medd y "Daily News. Bethynte? Wei, mae yma waith newydd spon i gaefl ei aigox. Chu'a>rel 0 Dear, nage. Dyina dklywed y "paragraph," ond peidtied neb a synu na 23venu: — "Crchwynr diwydrama-u caji-tivf newydd, megis gwau a "fancy work," i'r rhad na ftdiont adae] y gymydogaeth oherwydd1 rhesymaiu oorph- orol." Gwaia a "fancy work" i hen bobl yn mhlntli eyn- wleithwyr 'baloh y Pembyn. Gwaith teului y workhouise Gwrurchod ni! A dymai ydywl diwedid) yr addewidiion ga.u am fuddugoliaeth ar hyd y blynyddau Dyma wedi'r cyfan ydyw ffrwyth y boieotio, y bwhw a'r euro tynia,! Gwau a. "fancy work!" Gwaith y tlotty! Nid rhyfedd fod Mr Henry Jones yn gw^thod codi'r "ouirtiain. Ondi er gvvrthod' o hono ef niae wedi cael ei god'i o Gaieir- mtrfon draw, ac weki, nid oes dim ond1 y gwaith anahyd'eddius hwn tu ol iddo: Gwau a, "fancy woilk)!" Lie diwyd iawn fydd Bathesda ma.cs o law, a. d'igiif, ond andieutiiyn, fyddi hyny. Fe ddaw y diwydiianau diwedidaraf hyn a. mwy 0 "yisitocs" i headquaffit ers" y begio nag orioed. yn "werth chweil" dod i Bethesda i we I'd y.r hen ddyn- ion o clan gyfanvyddid ysgrifenydd y "paragraph" o Gaternarfon, yn dilyn y diwydiaaiau cartref" newyddion. Golygfa newydd yn banes y fro fydd gweled yir hen ddynion yn myned oddi amgylch y 'strydfoedd, pawb sptsetol ar ei dlrwyn a'i hosan yn ei law, yn gwau nerth ei fysedd, neu ynt.e yn gefyll ar ben y drws, nid i stelcian ac i ddiogi, yn ol surfer mCTched rhai pent re fydd yn yr airdwl, ond i weithio a gwnio "fancy work" ar gobanau nos a, pheisiau y rhyw deg;—yn Lloegr, yn fwy na theibvg. Gwreiddlol iawn ydyw y cynllun hwn o Gaemajfon, a hynod nodweddiadol o'r lielynt. 'Pe rlioddid gwobr am y darn o "fancy work" goreUi i roddi air odraiu y "curtain" ond odid y ceidi cystadleiuaeth frvvd. Cyuliun doeth hefyd fyddai i Mr Lloyd, Brynteg, fegio hen 'sanau gan y Saeson, a gosod yr hen bobl i'w troedio yn dHrt, ac wed'yn eu lianfon draichefn i fairchnadoedd Lloeigr i'w gwieirthu, yn siamplau o ddiwydianaiu Bethesda ac yn brawf o ddoethin^b awdiwyr y gwaith neuydd. y eedyrn o'r chwarel y wiall gwau a'r nodwydd! Beth nesaf, tybed? Os ysmaldod1 ydoedd y icrybjwylliadi, ydoedd yn greoilawn, ac os o ddifrif mae yn with'uti medidwl fod gwrthnysigrwydd ac arweiniad dall a phen- boeth wedi darostwng dynion parch us ac annibpiol i'r fath safle resynus, fel mae yn rhaid iddynt dldysigiu gwau a igwneuid "fancy work" yn eu hen didyddiau, pryd y gallasent fod yn enili eu bara yn y chwarcl arddetrchog geii'law. Dyma beth sydd i'w gael am fod mor ffol a disgwyl am flynydcbu wrth addewidiion igwag a disiail am fuddugoliaeth, eto., pryd y gwyddlai pob doeith nad oedd ronyn o sail! iddynt" rhaid gwa.u 'sanait a gwiwmd "fancy woak." DlT.einiaid o r "hen ,bob1. Y Sosia.li-.dd •aeth a hi yn orneyt fawr y gynghrss eloni. Ed brwydr frwdl am aiwenau y Llywodraeth, a/: i: <id 'Sosiaiaidd a. orfu. ar ol hir ddadkav. Yn y ij« vddyn 1900 fe ffurfiwyd pwyllgor er hyrwyddo ihoiiad oynrychio 1 wyr LlDJur i'r Senedd AVladlol. P .yllg;o¡r pwyisig iawn ydoedd hwn, canys yn ei ddwylaw yr cedd dewis ymgeiswyr Seneddol dros wahanol etholaethau, etc, Yr oedd y pwyllgor yn igynwysodig o gynrychiolwyr y Irade Coun- cils," yr "Independent Laibour Party," a'r Sosuul- icild, yn ogystal a'r Unde-baui Crentul. Hyd y gynigireis yr oedd1 gan y Sosialiaid gweddill fwy^frif yn y pwyllgor, a'r Undobaii Orefftol, o •ganl>-iuad, yn y lleiafrif. Teimlad arweinwyr Llafur dipyn yn eiddigus mai y Sosialiaid oedd yn Hywodr- aethu mewn petit mor bwysig a dewisiad ymgieiswjT a llywodraethiad y Blaid Lafur yn Senead, oc o ganlyniari gwnaed ymdrech yn y gynigxies i gaoi allan y Soskiiliaid a'r lleill o'r pwyll- gor, ond, fel y dywedwyd, y Sosialiaid a. orfu gydai mwyafrif mawr, ao felly Mr Keir Hardie fydd meistr y gynrychiolaeth S-eneidklol sef y 1naiÍd Lafur. Polisi Mr Hardie ydyw, eadw y Blaidf Lafutr yn annibynol o'r pleidiau politicaidd. Polisi yr arweinwyr Llafur, fel rheol, ydyw oadwyno llafur wrth gerbyd y Blaid Radioalaidd1 yn y Sen-tidld. Beth ibynaig a ddywedant y tu allan i'r rni-uriaiu, cyn gvntied ag yr elont i'r Ty gwe-ision bitch ufudd y (Blaid Badioalaidd ydynt, reu 0 leiaf a. fuont yn y gonphenol. Gyd.a,"r blaid hono y pleidleisie-nt, p-atn nad beth fvddai y pwnc, ac yn mha, fodd bynag yr .etffeitliiai ar wéJtllwyr y wladl Dyna, sydd! wedi bod yn ddiinystr yr Undebau Crefftol ar hyd a lied y wa'aidl, ac yn en we dig yn ein haaxial 11 i. Un "b'.laid bolitieaidd y gogwyddant ati bob amser, a hono y Blaid Rndioalaidld. Nid .oedd dichon i ln a goiedda Ryniadhmi Oc-idwadol polities, cvfTivd'-nol vmresfiru o dan famer Llafur- a dod yn Undeibwi" heh g-ael ei glwyfo yn nhy ei garedigion yn ei syniadau 'gwledydiclol. Y mae Mr Hi;n-d i yn embyn hynv. ac mae ei blaid wedi curio r dynlfl gydla mwyafrif mawir yn y gyngres. Annibynol felly fydd y Blaid Lafur rhagllaw, act dipyn, yn y Senedd. 0 gymaint a hyny. fe fydd: yn fwy tetbyg o giael cynorthwy gw'eithwyr a ydVnt Geid wadwyr yn eu daliadau politicaidd. Yn achos Cwmni Rlueilffortld y Tail Val", mm a oof gain ddarllenwyr y golofn hon, bu raixi i'r Unid'^b dhlu rhywibcth fel deaiigain andl 0 bunaai 0 iawn i'r owmni am i swyddogion yr Und1:b actilysuro úOneld: iddynt trwy, os ydwyf yn cofio yn iawn, rwystao i ddynion fynd i weithio i'r cwmni ar adeg streio y gweision. Datu beth a. benelsrfynwyd yn aclios v T'aff Vale Railway; y cyntaf, fod rliwystro dyn i fyned i weithio neu aflonyrldu arno yn drosedd yn erbyn y gyfraith yn ail. fe bendarfynwyd gan lys barn uchaf y wlad1 fod Undub fel pob Coi-phor- aoth swmll, yn atebol am weith^edoedd ei weision, ao felly y igellir ei erlyn a hawlio iawn o'i gronfa. Cyn "case v Taff Vale moodyliwyJi nas gellid ffwnllia. chronfa Undeb Gweithfaol. ond yn yir achos hwnw fe bend-eirfynwyd fod Undeb yn agored i edyniad fel pob corpboraeth arall ;1.n1 weithred- o-ecldl ei swyddogion, ac felly bod ei gronfa mewn perysil. Pwnc difrifol ydyw hwn i'r gweithiwir. .11 nidi rhyfedd, 0 ganlyniad, ei fod wedi C'¡.e! ei dd-wyn gerbron y gyngre-s. < < Pasiwyd yn y gyngres i geisio cael gan y Senedd i didryogelu cronfaoedd yr Undelbau Orefftol rha.g ym- of-o-diad neb pwy bynaig. Eithr prin iawTi y ge'lir d.iissrwyl i'r Se-nedd wneud hyny. Y mae i Undebau LJnfur liawer iawn 0 freintiau, ac o ganlyniad nid vw- ond teg idtdymt, hefyd, ddwyn cyfrifoldMb cymesur. Y n-aill yn rhedeg gyda'r Hall Ibob ttrmiser ac yn mhob man. Os ydyw Undebau Llafur yn bawlio i weitbred-u fel oorphometh y mae yn rhaid) iddynt hefyd ddwyn cyfnfokkb coi-pliosnieth, oni<dJ3 fei ddcMant yn crtbrwm ae yn beiriamur^ eorm-es, a dilys genyf mai yn ofea- v gofynir i Senedld y osod cronfaoedd Undebau tu hwnt i gyrlia-edd y mo sod, oherwydd yn yr agoriaxl hwn i iawn mae dicgelwch y cyhoedd yn gvnwysedig. Cafwyd, yr wythnos dldiwieddaf, --ngraitft o hawliar. Und'etb i weitbredu fel corpboraeth, i erlyn fel pc bai yn berson unigol. Cot pan fy narllenwyr i beirianwyr y Clyde wrthod ufuddhaa: i Bwyllgor Gweitbredol" yr "Engineers" yn Lhiadain, an iddynt sefyll all an ar yn groes i orchymyn y pwyllgor Llundeinig. Buont allan am bythefnos, a, tnalwyd streic dal iddyntl am yr amser gan y pwyllgor lleol. Yn awr mae y Pwyllgor Gweith- redol yn yn brnderfvno! i luiwlio en I hiaw'diardiod, ao maent wedi igorehymyn i'r Engineers a-r y iCtlydfci i etliol pwyillgor Jlol newydd, ac i diilu yn oil y sttneic-dal a. ga;ws:int yn mis Mai. Mae. girym cyfredthiol y tu ol i'r pwyllgor Llundain, uo fe orfydd i'r Engineers ufuddbaui mu adael yr UIlid1>, a, thnvy hyny, wrth gwrs, golli eu hawl yn y "fundb" am "sick pay" a pliobpeth -araJif. Golyga y eiwrs. olaf hwn golled fawr, yn enwedig^ ir hetI Ibob1." a, ydrnt wedi cjdianu, tun lawer o flynyddaav. Bygwth gadael yr Uncleb, er hyny, maer dynion. Oawn weled. Y "point" vdyw, fod yr U"ndleb yn hawlio—ae yn gyfieithiol felly—nid yn uiuig tifudd'-dod, ond y'gallu i m'lyn mewn llys barn, am ddychweliad yr a dalwyd yn ol. Ga.n hyny, mae yn l'haid iddynt hwyth-au yn e.U t-ro gael e-u iierlyn fel pob eoi-phoiraeth artdl, wc ofetr, yn ddiddadl, y gofynir i Senedd y wlad ddyogehi u iTonfao dd. » Pwnc anall a dli'ufoclwyd ydoedd pwnc y "cyfla- fti.wddiadi gorfodol." Mr Ben Tillett, 0 fythol goffia.d.vria'eth yn yr a.idal lion, a'i dygodid yn mlaen. ■C'ynviysa'i cnewyllyu ei gynygkid, yn y tfurfiad 0 lys) yn gvnwysedig o'r un nifer o gynrychiolwyr tyfalaf a UafuT. gyda Ba-rnwr yr Uchel Lys fel cadearydd1, ac fod i'r llys cymysgiyw hwn haw! j orfodi paation mewn anghydwialediad gweithfaol i ddiod ger eu broii, ac i dde-ilbyn eu dyfarniad, a ther- fynai y dd;adl.. Ni siaradi«yd fawr ar v mater, ond cafwydi axaeth "1rth,wynflhol gan Mr Pete Ourran —brawd, arall a. ad'wiaenem yn yr tu-diil lion—a, rh,anwyd y Ty. Taflwyd cvnyguid Mr Tillett allan yn ddirmygedig gydÙ" nnvyafrif a,ruthi"ol o bed war yn mhen un o'r bron, d 899,000 yn eifcyn 251.000. Gwelir, felly, fod eynivchiolwyr yr Unditbau Llafua- yn bendant yn erbyn '• cyflafareddiad gorfodol" Clywsom ninau yn yr ardal lion lawer ia.wn o son am dlano flynyddau yn ol, ar ddecbren'r helynt. Tyibiwycl gan anwyboduision .gvyylbodius y buasai y Senedldi yn pasio rhyw dd.ediH i orfodi Arglwyddi Penrhyn i ymogtwng i gyHatareddu. G'wolir beth ydyw barn y gyngivs am gyflafaredidiad gorfcdiol. Xi wnaed d'im ag d. a dyogel ydyw prophwyd'o na, chlywir dim son am dano yn ein gw lad ni rbyth. Y mae wedi troi yn feithiant llwya-, IC yn sioonedigaeth f.1wlr i'r gweitiiiwr fel y meistr, yn -New Zealand ac Awstralia, ae yn ddiau dfileiir yno yn y Seneddau nx wyddion. Dyna, o leiaf, ydyw'r disgwyliad cyffiedinc'. Mate swn y mttgnelau a glybuwyd yn yr ardal no Iau diweddaf wedi treiglo dTos Glawdd Offa. i Loegr. GofynJalun ysgrifenydd yn y "Liverpool Mercury: A ydyw tialu dyltedion eyfreitliiol1 yube-th mor anghyffrediin yn Bethesda, fel pan y eymer Ie bod! yn rhaid datlilu y digwyddiad hynod gyda "nre- works?" Oofie,r mai d(yn:a yn unig a wnaied. Dedfrydwyd Mir Pany yn llys Ibarn uchaf y wlad i dhki iawn sylweddol a chostau y gyfraith i AiT- gkvydd Pen-rhyn am ei cHhiodI. Dydd Mawrth diwetdldlaf fe dalodd y diffynydd ei ddyledl cyfreith- iol. Dyna'r cwbl. Amheuiai'r ysgrifenydd wirion- edd yr ensjniad am dlesolate and starving Beth- esda," yn ngwyneb yr arian a wariwyd air y coel- eerithi a'r tan gwyllt. Wn i ddim am hyny, ond antuiriaf ddwevid mai nid: gwaith rhai a garant- heddwicb yr ardal ydoe-dd y tan gwyllt, .etc. Njd d'yruLr ffordd o lawyer, yn enwedig pnn na wnaed dim, fel aichlysur i'r tan a'r trwrw, ond talu iawn cvfreithiol am athrod, yr hyn. eofkr, sydd gymaint tiiosiedd yn erbyn y ddeddf foesol a. thoriad unrhyw un arall o'r deg gorchyniynion. Oni ddyla.sai lùefyd y im'od'dl y galluogwyd i'r ta-li-ad hwii o ddyled ■gyfrei th lawn gael ei wn^uid, breg<"tlni tipyn o ostyngeiddrwydd? Mae'n wir i gaisgliad mawr o 3000 o bunau gael ei wneud i'r diffynydd, mewn ychydig ddyddiau, tra. mae llaiwer iawn o fioedd wedi eu treulio i godi 10,000 i'r streioa-rs. Ond mae i gronfa Mr Parry ei hynodiedd. Saeson ydyw'r tanysgrifwyr gan mwyaf. Fel y dywed un newydd- iad.uir o (i-tiernsirfon: "Ychydig o gefnogaeth a ddaeth o Gymru. Pe bai Mr Parry wedi dibynu ar ei wlad a'i bobl ei hun nid oes dweyd lie y buasai heddyw. Da-eth corph yr arian o tan d'raw i GlSawdd Offa" a chynwysa'-r rlran Gymreig o'r gronfa o gyfraniadau enwad neillduol gan fwÿaf. Y cwestiwn a ofynir yn gyffredinol ydyw, pa le yr oedid y chWarelwyr Cymrei, i'r rhai, yn ol ei honiad ei hun, y 'bu y diffynydd yn gymwynaswr mor fawr? Ar :sail y dybiaeth fodhyn yn wir y tanysgrffiwyd morrwydiCt gan y Saeson yn rhodd laiC yn hwyn. Ac eto, pa le y maent hwy? loel, a, pha le mae aX. weinwyr y streicars Nis gwiw meddwl fod y Siueson heb ddal a.r y ]>ethau hyn, ac nid doethineb a balrodd ddwyn isylw y wlad aitynt, floeddio air amgyLchiad o d'alu y ddyled gyfreitililtiwn. » Ysgrit'ena gohtbydd i'r Daily Xws." ddydd Sadwirn, i ddwyn tysfiolaeth .gwdia.rn i Argiwydd Penrhyn fel "landlord" da a thyner. Cwynai y gohelbydd hwin fod y "Daily News" wifdi gwneud earn dybiyd ag Argiwydd Penrhyn yn hyn oooth. Ymddlengys ei fod wedi bod yn a-ros ac yn pysgota yn ardbil Bethesda, rac fel dyn call weèli gwnentct ymchwiliad drosto ei bun yn mhlith ten-antiaid y Penrhyn, ac wedi ei lwyr ai-gyliotddi nmi :mwriredd noeth a ddyvadirr g in v Daily ac eraill am (beirchenog y tir. Hti.era fod gohebydd arbenig y "Daily News" wtidii dod i Bethesdla "i sefyll dros y dynion yn erbyn Argiwydd Perurhyn, iawn nCllhidio. Ystyriai fod ^imosodiad wedi ei wneud r,r uymeriad Ars-hvydd Penrhyn heb di iirr. sail iddo. "Dyna. meddai, ,1, ba.rodd i bobl y iyried fod P.t.rry wedi cael ai Jmreddiant." N; A-ydd-beth yn y "Daily New-s" ydoedd hwn, ae pi brawf fod y gwirionedd yn gweith.io ei ffordd yn araf deg, ondl yn sicr, yn Lloegr. gwirionedid, fel Iefain mewn hlnwd, yn sicr o ddod i'r wyneb yn hwyr neu hwyrach.

Digwyddiad Galarns yn Chicago.