Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

13 articles on this Page

----......--------------------Pranciau…

News
Cite
Share

Pranciau Dau Hogyn. "WEDI EU CRONICLO GAN TWM BETI IF AN. RHJF XXXI. Y LLADRON A'R OGOF. (Parhad.) 'Roedd yn rhaid cael Jo allan Tywsut. F-edrwn i ddim myn'd adra hefeddo fo. Ond sut i gael o allan oedd y cwestiwn, 'Toedd dim iws i mi feddwl am fynd i mown fy hunan a thrio trec-hu'r ddau leidar. Mi fasa hyny mor wirion a gweld cath bach: yn mynd am deigar. A pbeth arall 'r»edd rhaid i mi fod ynofalus iawn i bidio mynd i'w gafal nhw fy hunan, ne mi fasar peth yn waeth byth. Fasa dim gobarLtJi am ryddhad Jo wedyn, a mi fasa'n teuluodd ni yn siwr o feddwl y'n bod ni wedi boddi no rwbath. 'Roeddwn i yn cysidro'r peth fel hyn wrth geg yr ogo' am hir. A fedrwn i yn fy myw ddwad i benderfyniad be i neud. 'Ryda ohi yn oofio fod un o'r lladron wedi bygwth sticio cyllall yn Jo os basa na Tywun yn trio i helpu o allan o'r lie. Felly, os rua faswn i yn reit ulw gofalus, ella baswn i yn achosi marwolaeth i Jo druan wrth drio i achuib o. Ella y'ch bod chi yn meddwl mod i yn wiricn iawn yn trio gneud aJlan fod y lladron yn rhai mor ofnadwy, enwedig wrth gysidro ma yn nghanol sir Fon 'troedda. nhw. Ond tasa chi yn i gweld a'i clwad nhw, fasa chi ddim yn deud y lath beth. Yn wir, 'rydw i yn toinilo nad ydw i ddim wedi i paentio nhw hannar mor dduad ac mor greulon ag oedda nhw. Mi feddylis unwaith am fynd i rwla i'chwilio am gang fawr o ddynion, ga'l i ni rut-hro ar yr ogo' a trechu'r lladron. Ond cin i ni fedru i cyrtadd nhw, ella basa nhw yn cario'r bygythiad ofnadwy allan etr mwyn taJlu'n ol i Jo am ddwad a nhw i drwbwl. Ac ella na fasa nhw ddim, ond pen oedd bywyd yn y cwestiwn fel yna, 'toedd o ddim yn both iawn i ri&kio dim. 2s a, yr unig ffordd saff oedd cael Jo allan trwy ddichell. A thra, 'roeddwn i yn trio dyfeisio ryw ffordd, mi glywn chwibianiad go ryfadd yn nghwr y ooed. 'Roedd y gwlaw wedi stopio erbyn hyn, a 'iioedd 'na dipyn o ola lleuad. Gyda clvwi's i y chwlbiaiiu mi feddylis ar unwairth ma rywun oedd yn gneud sein ar y lladron, a mi guddis fy hunah yn nghysgod dJraeman fawr oedd o fewn. 'chydig latheni i'r ogo'. 'Roedd v chwiibiami yn dwad yn agosach i'r ago'. 'Roedd o yn debyg i swn deryn ne rwbath felly. Toe mi welwn y drain oedd ar geg y twll yn sdglo tipyn bach, a mi ddoth 'na chwibianiad o'r lie tebyg i'r swn arall. Ar ol i'r llall atab, mi welwn un o'r Itadron yn dwad allan o'r ogo'. Mi ddudodd yn ddis- taw: "Timothy!" A dyma ddyn arall yn dwad ato fo o gysgod y coed, a ma ddechreuodd y ddau siarad yn ddistaw a'u gitydd. Gvda mod i wedi gweld: gwynab y boi arall, mi 'nabyddis o. Yr hen dinkar oedd o-yr hen faohgan oedd Jo a minna wedi chwatra'r trie arno fo. Be oedd gyno fo i neud hefo'r lladron tybad ? "Ddoist ti a'r petha i gyd, Tim ?" mi glywie y lleidar yn gofyn. "Do, bob peth ond y brandh," medda'r tin- ker. A dyma'r lleidar a'r rhegfeudd mwya' ofn- adwy allan. Mi aiwodd yr hen dinkar yn bob enw drwg. Mi driodd yr hen fachgan egluro pain 'roedd o wedi methu dwad a'r gwi/rod", ond am fuimida lawar 'roedd y lleidar fel tasa fo wedi cynddeir- iogi yn lanv Ia, na'i oddiui gwrando ar yr hen dinkar o gwbwl. 'Roedd yn ddicon hawdd gweld fod .y lleidar wedi cael i siomi°yn ofnadwy wrth fethu cael y brandi. Mi welis hefyd fod yn rhaid fod y Unbar yn arfar dwad a bwyd aphetlm. felly i'r lladron rhag iddy nhw orfod mynd i'r pentra a dangos i hunain. Mi synits i dipyn wrth feddwl am hen dinkar dwl fel yna yn bartnar hefo lladron mor gyf- iwya, ond wrtk wrando amy nhw yn siarad, mi welis ma nid er mwyn oatriad ati nhw 'roedd yr hen fachgan yn gneud y oymwynasa ond achos fod gyno fo, i hofn nhw. 'Roedd yn ddigon j hawdd gweld fod y tinkar yn crynu yn i 'sgidia pen oedd y lleidar yn bygwth gneud hyn a'r llall iddo fo am bidio dwadi aV brandi. 'Roeddwn i yn meddwl fod y dihiryn wedi anghofio'r gwirod, achos 'roedd o yn siarad am IT, I gano'r bara a ^heitha felly o drol y tinkar i'r ogo'. Ond yn sydyn dyma fo yn cyth.ru i wddw'r hen wr, ac yn dechra i ysgwyd o fel y bydi ci yn ysgwyd llysodian. Mi ddylis i y basa fo yn i i ladd o yn y lan. "Wedi yfad y brandi 'rwyt ti, ynte?" medda fo, a mi roth hwyfh iddio fo nes oedd o ar i hyd ar y lkiwir, a',i ben yn trawo yn erbyn coedan. Mi feddylis i fod y lleidar am fynd am dano fo welyn a'i ladd e, ond cin iddo fo neoid, md ddoth y llall allan W-r ogo' a mi ofynodd 'be oedd y ma tax? Pen welodd o yr hen dinkar ar i hyd mi ddechreuodd ffraao'r llall arm. neud twrw. Mi ddeudodd wrtho fo i fod o yn siwr o dynu pobol i'r lie. "Paid a bod yn ff.wl," medda fo, "'ryda ni mown digon o beryg yn barod 'heb i ti fynd a'm gyddfa ni yin 'gosach i'r cortyn!" "Y scatriT) iddo fo," m-edda'/r llall, gan ysgwyd i ddwrn ar yr hen dinbr,ac iwsio llwon ofn- .adwy, "mae o wedi yfad y brandi i gyd. A finna wedi bod yn diagwyl am b.eth efr neithiwr. Dim un dwfn trw'r dydd, a ngrwddw i f&l odyn galch." A mi fasa wedi rhuthro ar yr hen foi wedyn Aom ,l;.a,e i'r Hall i rwystro fo. 'Roedd yr hen d inkar yn edrach yn ofnns ,ofnatsan. Ac yn wir, Wedd yrhen faohgan mewn peryg Siefyd. Fasa'r djyhirod yn hitio dim a'i Ifadd <x "Yfi,s i mo bono fo," medda fo mewn lla.is <crynedi(g, '"toedd gyny nhw ddim brandi yn y Red Lion, a 'rc.-edd hi yn I'hy hwy:i' i fynd i'r "lie arall am IMh. Ma ddoi i a pheth ben bora Ifory,fl, "BorA fory'n wir!" meddarr Tletidar, "sut wyt ti yn meddwl y snedra i fyw trw't nos hebddo fo? Na, mi af i lawr i'r pentra' fy hunan, a nii fynaf g.1el peth, tasa holl bobol y sir 'ma yn -trio fy rhwvstro i! A 'roedd o am gychwyn i ffwrdd, pen aSFaelodd i gyfain o yn i fraMi o. "Com gin ti isio mynd i afal y plismyn, y ffwl •gwirion V medda fo. "Mi wyddjost yn eifha os ■gwel rhywun di y byJi.û hi yn ol up arna hi. Ar ol i'r plisman hwnw dy weld ti'r adag y buon Tti yn y Plas, tydi o ddim yn saff i ti ddangos ,dy hunan yn lle'n y to/yd. Paid ag actio fel 3ffwl, 'rwanf' "Ma raid i mi gael dfcopyn o frandi ne rw- "bath, wa'th gin d am bob plisman yn y deyrnae :N a i ddim bod yma am neson fel neithiwr eto. 31i fasa well gin i riskio fy ngwddw na treuiio; e" yn troi 'ajc yn trosi yma a nhu mewn i fel odyn. Ma raid i mi gael brandi!" A "roedd o fel tasa fo wedi gneud i feddwl i fynj i fynd y tro yma. Ila.11, mewn llais awdurdodol. ."o,g syifludi o'r fan yna, mi ro i fwlat trw dy ben .di Anighofia i byth mo'r olygfa. 'Roedd 'na ddigon o ola i mi weld y cwbwl yn eglui-. 'Roedd yr hem djinka.r yn ista yn y lie 'roedd o wedi gyrthio, a 'roood y gwynab gwelw a'r llyg- ada yn damros mor ofnus oedd y creadur. 'Roedd *na waed yn rhedag i lawr i dalcan o, o friw gafodd o wrth drawo y-n y goedan. Yn sefyll wrlh i ymyl o a'i lygada yn fflachio, a phiistol yn i law, 'roedd un o'r lladron. 'Roedd o yn pwyntio yr arf at ben y llall, a 'roedkl hwnw yn edradh yn fwy Ilonydd 6 lawatr. Digon hawdd oedd gweld na nid smaliio 'roedd y boi hefo'r pistol. 'Roedd. o o ddifri' erbyn hjB. "01 reit, 'ta" medda'r lleidar, "paid a colli dy dempar. Mi dria i basio noson ofnadwy eto heb y brandi." Ac mi gyehwynodd i mewn am yr of!P. Wedyn mi drefnodd y llall hefo'r hen dinkar i gael y pettha i gyd o'r drol. 'Roedd yr hen fachgan tinmn bron yn methu sefyll, 'roedd o wedi cynhvrfu cimin. 'Rydw i yn credu i fod o wedi cael i syflrdanu tipyn hefyd gan y codwm gafodd O. Toedd y lleida.r ynla fawr i gyd lai brwnt hefo'r tinkar. Pen welodd o'r hen foi yn cych- wyn yn ara ac yn grynedig, mi ddeudodd yn sarug wrtho fo y ba&a fo yn rhoi rwbath iddo fo fasa'n gneud iddo fo istyrio, os na dendia fo. 'Roedd gin i biti garw dros yr hen dinkar. 'Roedd y creadur wedi isyrthio i ddylo rhei reit giadd. Ar ol carao'r petha i. gyd o'r drol i'r ogo', mi ath v lleidiar i mewn, ar ol rhoid orders i'r tin- kar bei i ddwad iddy nhw y ddiwrnod wedtyn. A mi gychwynodd yr hen fachgan i ffwrdd. Mi benderfynisi ddwad i 'nabod, o. Mi welwn y basia hyny yn rhyw help i mi yn fy ymdrach i ryddhau. Jo. 'RiOedd y drol mul yn sefyll yn nghysgod olawdd uchal ar gwr y coed, a mi arweiniodd y tinkar yr anifal gyda'r wal hyd y cae nes y doth o i'r ffordd fawr. Mi oanlynis ina fo am gryn belldar cin siarad hefo fo. "Sut 'rydacth chi Jieno ?" meddwn i, toe. Mi neidiodd yir hen fachgan fel tasa fo wedi cael brw ofnatsan, a mi 'dTychodd arna i ar y dechra' fel taswn i yn ysbcryd. "P—p'—pwy sy' 'na?" medda fo yn gynhyrf- us. "Dim ond iboi wedi oolli i ffordd, ac isio tipyn bach o gyfarwyddyd," meddwn i. "Wn i ddim byd am ffordd yma," medda'r tinkar, "'rydw i reitt d'diiarth yma. Well i chi fyn-d i ofyn i rwun arall, yn wir." Mi welis i fod o yn fy amha i, ac na fasa fo byth yn deud dim gair wrtha i am yir ogo'. 'Toedd dim i neud ond un peth: I ddychryn o tipyn. "Pa lwyth fyddwch chi yn i gario yn y drol 'ma, fel rlieoli" meddwn i. "0, tipyn o botb peth," medda fynta, "rwbath fedra i werthu i gael pres i brynu bara a chaws. Fam 'roedda chi yn gofyn?" "0, dim ond mod i wedi digwydd y'ch gweld chi yn dwad ffordd yma gyna, a 'roedd gyno chi lond y drol o dacla.. Toes 'ma ddim ty o gwm- pas, a 'ma siwr na ddaru chi ddim i taflu nhw." Mi stopiodd y tinkar y mul a mi spiodd arna i yn syn. "Pwy wytli ti, dwad ?" medda fo. '"Rwyt ti yn gwbod mwy nag. wyt ti wedi deud. Pwy, a be wyt ti 1" ;Itot,dd o yn buir gynhyrfus erbyn hyn, a mi feddylis i ma'r peth gora fasa deud y cwbwl wrtho fo. "Wel," meddwn i, "walth i mi heb na chuddio dim byd. 'Rydw i yn gwbod 'am yr ogo', ac am y ddau leidar sy'n byw ym> Mi bwysodd yr hen fachgan yn drwm yn er- byn llorp y drol pen ddeudis i hyn, a mi gwel- wn o yn codi i law at i galon. "h," meddwn i, "a ma. nhw wedi dal ffrind i mi, a ma nhw am i gadw fo yn garcharor yn yr ogd 'na. 'Rydw i aan i gael o oddiyna, tasa raid i mi gael help yr 'holl sir. A ma arna i isio i chi fy helpu i. 'Ryda chi yn cael y'ch trin fel anifa] gyny nhw, a, mi ddylach fy hclpu i i ddwad a',r dyhiroi i afal y gyfraith!" Mi syrthiodd yr hen foi ar i linia wrth ochox y mul, a mi bwysodd i ben ar y lJorp. 'Roedd i gorff o yn ysgwyd gin deimlad, a'r hen fid yn troi rownd ac yn spio yn syn ar i fistar, fel pe tasa fo yn cydymdeimlo hefo fo. Mi eis i ato fo a mi driiis i godi o. "Dowcix," meddwn i, "'tOE'JS dim rhaid i chi ofni dim. Unwaith y cawn ni nhw i afail y gyf- raith, mi gewch chi lonydd wedyn, yn lie oael y'ch hambuigio fel hyn." Mi g-ododid y tinkar i ben a mi droth ata i, heb godi o ar i linia. Mi gydiodd yn dynyn fy mifaioh i, a mi ddeudodd: "0, er mwyn y Nefoedd, padiweh a son wrth neb am yr ogo' 'na. 0, grnewch addo na newch chi ddim, a mi fytida i yn silaf i chi am byth. Mi mi i rwbatih, os gnewch chi addo. O! gnewdh." 'Roedd; yr hen wr dan deimlad ofnatsan, a 'roeddwn i wedi synu. yn arw. Ddaru! mi ddim dychmygu na fasa fo ar unwaith yn barod i fy helpu i i ddwad a'r lladron i'r ddalfa. Pam 'ryda chi isio i harbad Iiliw 1" meddwn i, "ma mriw yn y'ch cioio chi, a'ch cnocio chi o gwmpas, ao eto 'ryJa, chi yn son am adal iddy nhw. Yda chi yn licio'r bywyd 'ma?" "Na, na," medda fo, "mi fasa'n well gin i fod wedi marw na bod wedi byw i weld petha fel hyn. Ma'r Nefoedd yn gwbod mod i wedi byw bywyd gonest ar hyd fy oes. O," m'edda fo wedyn, gan afal yn dyn yna i, "pidiwdh a son am yr ogo' yna "Fain f' meddwn ina. "'Tydw i ddim yn i weld o yn betih iawn i chi amddiffyn llada-on ofnadwy fel nhw. Tydi pobol fel yna ddmn yn ffit i fo-d ym rhydd, a mi ddylach chi neud y'Qb. dyledswydd trwy ddwad a nhw i'r ddalfa." "Yda chi aim èldeud wrth ,y plismyn lie ma'r ofo' ?" medda fo. "Ydw, debyg iawn,' meddwn ina, "a ma. arna i isio i chi fy helpu i." v "Wel, ella ,gneith hyn i clii neavtid y'ch medd- wl," medda'r hen fachgan, "ma'r ddau leidar yna yn feibion i mi, ao os ca nhw i dal mi fydd I i hen dad nihw farw wedi tori i galon "Ydaoh chi yn dad iddy nhw?" meddwn i, wedi synu. "Ydw," medda'r tinkar, "ac er mor ddrwg ma nhw wedi troi, 'rydw i yn caru'r ddlau lawn gimin a phen oedda nhw yn bytia bach del --pena-cyrhog. 'Toes gin i neb ond nhw yn y byd 'ma, a ma.'i mham nhw wedi i chladdu eirs lilawar dydd. Eir pen aethdn nhw ar y ffordd lydan sy n axwain i ddistryw, ma hi wedi bod yn gtalad iawn amy nihw, a Ilydw i yn gneud hyny iedaca i itlcti,nhw, er mwyn i mham." 'Roedd yr hen fiachgan wedi tori allan i grio erbyn hyn, a Troedd o wedi cyffwrdd fy nghalon i i'r byw. "Wei," meddwn 1, "gan 'ta fel yna ma.petha, na i ddim gneud dim chwanag yn y matar. Ond ma,gqnllsloifvffrind.,ga,edii,,yddl,au. Fedra i ddim mynd adra hebddio fo." "0, ni drefna i liyna. Mi geith o i rydd- hau." "Suit ?' meddwn i. Mi gysidrodd yir hety fod am funud, a wedyn mi ddeudodd: "Wyddtoch chi y ffordd i'r .ogo' ?" "Gvm, yn iawn," meddwn i. "Wel, mi awn i yn ol r-wan, a mi ohwibitana 1 arny nhw i ddwad allan. Mi cadwa i nhw yn siararl hefo mi am dipyn o aanisar,ami roith hyny gyfla i chi fynd i'r ogo' a dwad a'ch ffrind allan. Mi a i a nhw ddigon pell o'r lie." 'Roedd hyn yn waith peryg ofnatsan, ond dyna'r unitr ffordd i neud. a migydsynais i. "Cuddiwch chi with ymyl yr medda'r tinkar wrtha i, "a'r munud y do nhw allan, ewoh i mewn." Ar ol cyrhaedd y lie mi guddis i, a mi th yr hen wr i ganol y coed. a mi chwiliianodd fel deryn. Toe iawn, dyma'r ddau leidaf yn slipio allan yn ddistaw bach ac yn mynM i'w gyfeiiiad el A mi eis inia i mewn i!roge. 'Roedd y lie wedi i ola hefo canwyli ne rw- bath. Chymis i ddim ainsair i edrach sut le otdd 'na. ond mi chwilis am Jo, a mi gwelwn o yn. cysTU yn otavral yn un o'r congla. Fm mi fawr o dro a'i ddeffro fo, a phen. wel- odd o fi, "Toedri o yn dechra gwaeddi o lawen- ydd. 0' Mi ddeudis i wrtho fo aim beidio deud yr un gair na fmeud swn o RWbwl, ond fy nghanlyn i. Cin pen 'chydig iawn 'roedda ni in dlarn allan, ac yn i gwadnu hi fel yr ancl'J'lOS i ffwrdd o'r lie. Mi feddylis i fwy nag umwaii £ h fod y lladron ar y'n hoi ni. A dvna i chi hanas yr ihelynt mwya.' cyffrous y buo Jo a finna ynddo fo 'rioed. Ma gin i chwanag i ddeud am y lladron a'u tad, druan o hono fo, ond mi gadawa. i yr hanas tan rhyw dro eto. (Stori Arall yir Wythnos Nesaf.)

Arddangosfa Ceffylau Amlwch.

[No title]

Ewrdd Gwarcheidwaid Llanerchymedd.|

.L----..--;--='.:UL""-.L"'U'UJU…

Angladd y Parch 0. M. Jenkins,…

C/nghor Dinesig Amlwch.

Nodion Amaethyddol, &c.

[No title]

GLO MON.

FFORDD CLWGH BACH.

1 " Czeninen Eisteddfcaol/'

Advertising