Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

21 articles on this Page

0 Ben y Garnedd.

News
Cite
Share

0 Ben y Garnedd. Pian "Sylwedydd. "I Dwfnhau mae cln^gelwuh y yn feunydtliol. Y mae honi a .gwadu yn dilyn eu gilydd ar fath cyflymdra fel mae'n anhawcld i ddyn o ddeall twriaeth gyfFredin ganfod y ffordd trwy'r dyrysni. "Puzzle" anghyffredin ydyw'r C. NT fa-i. Dyddorol ydyw dal ar y dydd- iadau, cams yn eu goleuni y mae ymddyfciad I yssrrifenyddion a phrophwydi'r helynt yn an- esbomn lwy. a dweyd y lleiiaf. 1. AT y 9fed o Orphenaf y mae'r "Echo" yn cyhoeddi "telegram" fod Mr James Macdonald, ysarifenydd y London Trades' Council, wedi ei hysbysu vn swyddogol y drtvrnod hwnw fod y sitreiic ar ben. 2. Dranoeth, sef y lOfed, y mae r "Echo" yn. dal i a dweyd fod y "telegram o darddiad di- amheuol, sef "oddiwrth ysgrifenydd y London Trades' Council, yr hwn a hysbyswyd yn swydd- ogol, 3. Ar y 12fed, sef y Sadwrn dilyncl, cafwyd cytfarfod yn y farchnad, JT arweinwyr wrtih gwrs yn cwadu, ond diim gair ocldiwrHh Mr Macdonald. 4. Ar yr 21ain cyhoeddwyd esooniad ar y "telegram" yn y newydd iaduron iSerisnig, yn mha mi yr honid mai yr hyn oedd wi-th wraidd y "telegram" ydoedd bw-riad y Federations i atal eu cyframiadaii arianol, yn mhen ychydig amser, ac yn ol eu syniad hwy nid oedd i'r dynion ddim i'w wneu-u ond myned yn ol at eu I gwaith. 5. Ar v 25ain, sef yn mlren. un diwrnod ar bymtheig ar ol ymddangosiad y "telegram," welo Mr Daniel yn cyhceddi llybhyr, dyddiedig y 15fed! oddiwrth 'Mr Macdonald,, yn rhoddi matlh 0 esboniad ar y pellebyr. Yr hym a ym^ynygrai I' i bob clyn ysiyriol, yn iDgwyneh y cyffro, ie, a'r gobeithion hefyd, a enynodd y "telegram," yd- yw: Sut na fuasai llythyr Mr Macdonald, yr kwn a allesid ei gael ar draul stamp ceiniog, mewn 11 aw erbyn cyfarfod y farchnad ar y 12fed 1 I Ac silt, hefyd, er ei fod wedi ei dderbyn er yr 16eg, na ehyhoeddwyd ef hyd y 25ain, sef naw diwrnod a.r ol ei dderbyn ? A ydyw'r oediad dirgelaidd hwn yn gyscn ag arweimiad doeth a ,7- tiheiml-adwy ? Atebeid y neth allo o edmygwyr y prophwyd'i, ca-n: 11% y mae tuhwnt i amgyffred meidrolyn cyffredin. Dcniol hefyd ydyw esboniad Mr Macdonald Tmddengys fod llawer o bobl wedi clywed yn Llundain fod y streic droscdd, ac wedi myned at Mr Macdonald i ofyn a oedd gwirionedd yn y stori, i bob im o ba rai, yr atdlwdd nad oeidd yn .crwybod. ond eti fod o'r farn naid oedd yn vir. Ond yn yr awr giinio, wele gyfaill yn d'od i'w offis, ac yn gofyn yr un peth, sef a oedd ef wedii dvwed y stori fod y streic ar ben? "Do," meddai Mr Macdonald, "y mae llawer wedi gofyn yr un cwestiwn i mi." Ond yn an- ffodus yr ydoedd ar y foment hono "reportei yn diigwydd bod mewn ystafedl gerllaw, a bu yn ddiigon anfonedidigaidd i glusfcfeinio, ac wedi <1ywed geiriad Mr Macdonald, rhuthrodd yn djdiaittrc'g i anfon y "telegram" syfrdanol i'r u ö J "Eliho." Hen wag ydoedd y "reparter" hwn, ac ar ei ysgwyddau fe ymdden-gys mae yn rlmid rhoi y bai. Beth ydyw ei enw, tybed ? Mae yn rhaid fod Mr Macdonald yn gwybod. Ymholed Mr W. H. Williams ertnn y cyfarfod mawr i»esaf, a gadawed i ni wybod pwy ydyw'r gielyn. Kid oe.a bellach esgus dros ei amvybodaetb o ba le y daeth y "telegram." Oan nad ibeth am ei awdwr, nis galhvn m yn yr ardal lion ym- ei awdwr, nis gallwn m yn yr ardal hon ym- ysgwy 1 oddiwrth y syniaid fod rhaid fod "rhyw- ooth" o dano, a daw i'r golwg yn y man, ond i ¡ amynedd gael ei pherffaith waith. I Amsierol dawn ydoedd llythyr Arglwydd Pen- rhyn yn y "Manchester Guardian," dydd Llun diweddaf, oherwydd y mae'r annser yn rhedeg yn gyflym a chof dynion. yn fyr, ao hawdd yd- yw gwyrdroti yr hyn a ddywediir. Gellir madd- Etw i'r hen frawd o'r Mynydd, a ddyrchafwyd i'r areithfa ac a. gonodd ei ben, feallai, yn mhwys- igrwydd tybiedig ei safle. El.thr nid felly Mr W. H. Williams, yr hwn a ddylasai ofalu, am I ddyfynu geiriau Arghvydd Penrhfyn gyda chy- wirdeb manwl. Yr hyn a ddywedodd Arglwydd Penrhyn ydoedd fod "oynhyrfwyr yn myned oddiamgyloh y wlad i'w ddilorrui ef a'r dynion oedd yn gweithio, a fod y rhai hyn yn disgwyl cael eu deirbyn yn ol fel pe na.,bu-asai dim wedi cymeryd lie, a'u bod hwy y dyrbion mwyaf dii- niwed yn y byd." Aim. y rhai hyn y dywedodd ei arglwyddmeth y bydd yn rhaid iddynt, "cyn belled ,ag a fyno Chwarel y Penrhyn, gymeryd ol-steddau." Y mae y llythyr yn pwrslekfio hyn ac yn danigos fod Arglwydd Penrhyn yn ddiysgog yn ei oomlerfyniad o amddiffym eti hun ai weithwyr, fel y gellidi disgxyl gan foneddwr o'i safle, a'i anrhydedd ef. Kithr ar gorph y dynion sydd allan y mate ef, fel pawb ystyriol, yn teimlo eu bod wedi mi camarwain yn ddych- rynllyd a'u twyllo hefyd gan addewidion disail, ac yn wrthrycluau gwdr dosturi. Gwyr pawb nad oes gan,c,orph y dynion ddim iod o gydymdeiim- lad a'r athrod a'r celwydd cywilyddus a daenix ar hyd a lk.d y wlad am gymeriad perchenog y gjwaith, am y gweithwyr hefyd a rneolaw'r chwarel. Feallai fod amcan neillduol gan lef- arwyr y farchna/d ar areithwyr tieithiol yn Lloegr yn ceisio rhoddi pawb yn yr un ewch, ond m:¡¡e'r dynion yn gwelcid trwyr'r dyfais ac nid oes neb yn cael ei dvvyllo ond y llefarwyr. Y mae llythyr Arglwydd Penrhyn yn help i wneuthur y s-efyllfa yn eg.lur. Nid iOetS neb yn beio corph y gwéthwyr sydd ^11 an, ond am eu bod mor ffol a. chymeryd eu camarwain am gy- hyd o amser. < Ond mae argoelkm diamheuol fod adeg y deflFroad yn neehau; Clywais y dydd o'r blaen am frawd a fu am yopaild maith oddicartref yn gweitliio, yn gofyn, ar ei cidyichweliad gartraf, i un o'r Oomiti am ^ynorthiwy o'r Undeb, a'r ateb gafodd ma-i myned i ffwrdd i chwilio arm waith a ddylai. Atebodd y brawd. yn chwym foel yn hen ibryd i'r Ocxmiti fyned i chwilio aan waith, bellach, canys yr oeddynt wedi bod adref ar byd yr amser a dim o'tr liol hwynt ar ol agos i ddwy flynedd o Amser, ond ar dudalenaul y newvddiaduron, He y ceir addewidion afiriferl am ''fuddu.^oliaeth" a "rhywbeth y, tu ol i'r curtain." a'r "wawr yB tori," ac felly yn y blaen ond am ddim sylweddol nid oeddynt damaid nes i'r liaoi na phen gychwynodd yr hel- ynt. # » 1 Y Tnnf hyn yn wir bob gair, a gellir herio cryni-wth y prophwydi i'w wrthbrofL Ond, fel y dywedold Mr Young bythefnos yn ol "Clyn •"billed a fyno AJroglwyddPenrhyn a'r mater mae y streio drosodd ers dros flwyddyn." Eithr olicrw-ydd, ond cr "athaf y prophwydi. TTel y dywedodd y brawd, nid ces dim o'u hol hwy nt. ond yn ninystriad yr ardal. A all a2iywun yn rhywle wrthJbrofi'r glosodiad hwn? f Gwyr pawb ond ffyddloniaid y farchnad, y rhai ni fyna.nt wybod, nad oes dim y "tu ol i'r cur- tain," ac .ni fydd dim cVvaith. Y mae hen lestr Mr H. Jones yn gollwng dwr yn enbyd ac yn suddo'n gyflym, ac nid oes ond ychydig o benboetihiaid a dywalltai ddeijgTyn pe y dif- lanai y foru nesaf. Llawer o gynllunio tydd wedi bod o dro i dro pa fodd i derfynu streios ac anghydwelediadau crefftol. Hoff gynllun rhai ydyw cyflafaxeddiad gorfodol. Ond a barnu oddawrth New Zealand cpiliiifn anobe.ithiol ydyw hwn. Crybwyllodd cyfa.il! i mi y dydd o'r blaen gynllun newydd spon, sef fod i lyfrau yr Undebau ar gychwyn Ixelynt crefftol gael en trosglwvddo i ofal swydd- ogion gwladol, ac i'r holl dderbyniadau a'r tal- radau gael eu awneti,t-hur trwyddvnt hwv. ac i I swyddagion yr Undebau fel y gweitlnvyr fod o dan streic dal neu fyned heb dal o gwbl cyhyd ag y paro'r streic. Gynllun newydd a gwreidd- iol ydyw hwn, ond yn llawn cystal am. a wn i a "chyflafareddiad gorfodol." ByddaA ganddo olviaf un l'hnrwedd, sef gorfodi'r swyddioig,ion umdebol i zvd-dcliotidef gyda'r gweithwyr, ac o I dan yr anigylchiadaw 'hyny a.nhawdd fyddai credu y parai streic. yn hir. Fe ddywed yr hen ■air fod "Llawer scil i fyned a Wil i'w wely," a chan mai "d'w wely" y dylaii pob streic fyn'd, a hyny yn ddiymd,roi, feallai y byddai'r "soil" yma yn llawn in-or lwyddiaiius i gyrhaedd yr amcan dymunol. hwn a unrhyw "scill" arall. "No work, no pay." Am rai nÜsoodd bellach y mae Mr W. H. AN-i I i s ac eraill wedi bod yn "dweyd y drefn" wrtli y dynion am eu bod yn airos gartref, yn lie mynei i ffwrdd i chwilio am waith, a thmvy hyny yn pwyso ar (Ironfa-r Uncleb. Ond ym- ddengys mai ofer yw'r cwbl, ac fod yn ol un gohebydd "fwy o ddynion gartref yn siejgur ar hyn o bryd nag a fu ers deohreu'r helynt o'r blaen, a'u bod hwynt yn "parhau i gyj-hacdd LetLesJa yn ddydaiol. Oymered yr arweinwyr y tfeithiiau awgrymiadol hyn i'w hystyriaeth, cyn iddi fvmePl yn l'hy ddiweddar. Feallai y bydd i "Gole'r Ehad y South" weithio i'r gwrth- wyneb i'r hyn a ddisgwyliwyd, ac a fwriadwyd, ac y gofymr yn y man i areithwyr v farchnad _vr a phrotphwydi'r heljnt roddi cyfrifoa goruch- wyliaeth, ac esbonio patliam na wnaed ymdre'ch fisoedd os nad flynyddoedd yn ol i setlo'r mater fel ag y gwneir yn feunyddiol mewn anghyd- welcdiadau mewn manau eraill o'r deyrnas? Ni "phery'n haf o hyd" hyd yn nod i'r Oomiti bondigrybwyll a thrigolion Turf Square, Caer- narfon. Yn ngwyneb yr uchod pa fodd y gellir dweyd fod "pybyrwch a ffydd" yn parhau i nodweddu'r dyniion ,sydd allan ? Digrif iawn ydyw clywed rhai pobl yn sen h erf yd am "frwydr," a "brwy- dro, ac "y ml add," etc. Ehaki cael dau i ym- ladd. Ond, atolwg, yn mha le y ceir y ddau J'ma 1 Nid ydyw Arglwydd1 Penrhyn yn ym- ladd canys y "mae y strclic drosodd a'r ciliwarel yn agored, cyn belled a,g a fyno ef a'r buisnes. Nid ydyw ef yn ymladd, gan hyny, ac yn mha le maer "frwydr F" Gwir fod y iOomiti yn r-aclw Thai dynion rhag myned i weithio, ac y mae ofn yn cadw canoedd eraill. Ond, er hyny i gyd, maer chwarel yn agored a'r meistr yn foddlon a'r gweithwyr yn ddedwydd; ond nis gellir dweyd gydag unrhyw radd o gywirdeb fod yma "frwydro" ,o gwbl. Y mae r dyeithriaid a. ddygodd i'r ardal wedi d'od i ganfod hyn, ac i ddeall y gwirionedd am Arglwydd Penrhyn a'r chwarel. Gellir dweyd yn eofn nas gwiw son mwyaeh am "ormes" Arglwydd Penrhvn a "desolate Betihesda- etc., oddiar lwyfanaui Lloelgr. "Mawr ydyiv gwirion- edd, ac a orfydd," ac ar ol i'r Sais ddod i gan- fod gwir gyflwrpethau ni fydd rhyw kwer o groesaw wedi hyny i ledaenwyr oelwyddau. Eihwng yr ymwelwyr Seisnig ac eraill fe ddaw y gwirionedd i'r golwg, a y bai am y dinystr ar yr ysgwyddau pniodol. [Yr ydym wedi derbyn nifer o englynion oddi- wrth ohebydd a arwydda ei 4bun "Un o Ddar- llenwyr y 'Gwalia,' nAa chais. i'w gyru at ,y "%lwedydd." Or braidd y gellir cyihoeddi yr engly niibn hyd yn nod ple:d arwyddid hwynt ag enw priodol yir a.wdwr.-Gol. y "Gwali-a."]

BsthescU Possol.

1 Gemau Ard^lydd Mon. ,--

Y Twyllwr a'r Ba-nw.,.

Advertising

-----------__---_._------liasnachya…

! Dydd y Coroniad. ,

Jill: FAWRHYDI YN CERDDED…

Dydd y Cororiad. j

nlJln -Ll))bb g Qroroníab.¡

Cwymp Arall o Ben y Gogarth.

[No title]

j Arddangosfa Arddwrol, etc.,…

I Ysgolicn Sirol Banger.

Advertising

Advertising

rA yw Cynwys Pellebyr yn Athrod.

Yr un fu'n Brif Weinidog Hwyaf.

Y British Marble Co. yn Erbyn…

Ewrdd Gwarcheidwaid Llanorchymaid.

Advertising