The Rhos Herald

GWEITHWYR YR HAFOD A'U CYFARFOD BLYNYDDOL. SYR,-A fuasech chwi trwy gyfrwng yr Z5 I-lerald yn caniatau i mi alw sylw fy nghyd- weithwyr at y cyfarfod blynyddol gynhal- iwyd yn y Neuadd Gyhoeddus, nos Iau, y I sfed cyfisol. Buaswn wedi galw eu sylw I yn flaenorol ond fy mod yn meddwl y buasai eich colofnau yn Hawn, ac hefyd y buasai rhyw law mwy cyfarwydd a'r gwaith wedi gwneyd cyn hyn. Ond gan nad oes neb wedi gwne\ d mentraf fi wneyd hyny er mor drwsgl wyf. Yr wyf wedi bod yn fynychydd cyson i'r cyfarfodvdd hyn ers blynyddau, ac wedi bod yn dyst o boh math o gyfarfodydd, rhai ag vr oeddwn \n teimlo yn well o fod ynddynt, rhai eraill ag y teimlwn yn ofidus fy mod I wedi c% meryd. y drafferth i godi o'm ty ac yn mhlith y rhai diweddaf yr wyf yn rhestru y cyfarfod o dan sylw. I Pany bydd cyfarfod cyhoe Mus o unrhyw gvmdeithas \.erli ei ahvjo rheolaidd i ethol swyddogion a phwyligor am dymhor. credaf yn sicr mae'r peth lleiaf ellir wneyd a'r rhai fydd wedi bod yn gwasanaethu ydyw eu parchu hyd oni cheir hwy yn euog o fod yn anffyddlawn i'r hyn a ymddiriedwyd iddynt. Ai felly y bu hi gyda swyddogion a phwyli- gor Gwaifh yr Hafod ar ddiwedd eu tymhor ? Nage, yn jcr! Cafodd y pethau mwyaf angharedig a'r ymddjgiadau mwyaf anynol j eu dywedyd a'u dangos atynt, nes yr oeddwn yn rhyfeddu fod rhai o honynt yn caniatau i'w henwau fod o flaen y cyfarfod am ail etholiad A gwnaed hyn gan ddynion i hollol ddibrofiad ac an wybodus o'r cylrifol- deb a orphwys ar swyddogion a phwyligor j s dd yn ceisio sefyll yn yr adwy rhwng meistr a gweithwyr. | Meddylier am funyd am y galanasdra aliesid fod, ac sydd wedi bod o ran hyny, mewn rhai lleoecid yn ddiweddar oherwydd anoethineb, anwybodaeth, a b rbwylMra ar- weinwjr a phwyllgorau rhai gweithfeydd. Ond nid felly mae wedi bod yn hanes gweithwyr yr Hafo". Ers rhai blynyddau does dim anghydwelediad pwysig wedi cym- eryd lie fel ag i achosi cioad allan am ddiwr- nod heb son am wythnos::u; ac mae hyny, mi gredaf, i'w biiodoli 1 raddau helaeth i'r pwyll, yr arafwch, a'r doethineb ddangos- wyd yn y gorphenol gan yr arweinwyr. Eto, gallaf ddwvn tystiolaeth Q'*diar awdurdod un 1 ag mae genyf bob mddiriedaeth yn ei farn, j y deil arweinwyr Gwaith yr Hafod i'w c d- f maru ag arweinwvr unrhyw waith arall yn [ Ne a Gogledd Cymru am eu gwroldeb i j amddiffyn eu cydweithw, T, ac i gael yr hyn i s- dd yn decr a hyfiawn iddynt Ac onid 1 ydyw ein sefyllfa fel gwaith yn profi h>ny ? { Yn awr, yn ngwyneb y fTeithiau uchod, | byddwch yn bwyllog, a cheisiwch fod yn j ffyddlon i'r rhai yr ydych wedi ymddiried j ynddynt a'u parchu, ac wrth eu parchu hwy j yr ydych yn codi eich hunain yn marn yr ardal a'r meistr. Yn awr, wedi ceisio dweyd fy marn am y ¡ cyfarfod, a cheisio rhoddi cynghor bHCh i fy I nghydweithwyr pa fodd y dylent ymddwyn at y rhai a etholir ganddynt, mae genyf air | i'w ddweyd wrth y Pwyllgor pa fodd iddynt I hwythau enill ymddiriedaeth y rhai y maent yn eu cynrychioli. Er fy mod eisioes wedi dweyd fy mod yn credu y deil Pwyllgor yr j Hafod i'w gydmaru ag unrhyw bwyllgor yn j Ne a Gogledd Cymru, eto mae fy syniad am i danynt hwythau yn amrywio, fel y caf sylwi | yn mhellach yn miaen yn fy llith. Yn awr, gair bach ar roddi rhybudd am y cyfarfod Pa un ai'r pwyllgor, ai rhyw swyddog neu j swyddogion o'r pwyllgor, syddyn penderfynu pa faint o amser m8e'r rhybudd am y cyfar- fod i fod yn weladwy i'r rhai ddisgwylir fod j ,vn t)resenol? Pwy b.nag sydd yn gyfrifol am y rhybudd, yr wyf yn sicr y cydnebydd pob :dyn diragfarn, y dyiasai jhybudd am gyfarfod mor bwysig gael ei roddi o leiaf í ddau neu dri diwrnod cyn yr amser; ac yr I wyf fy hunan yn methu a gweld beth fuasai neb yn golli pe buasai y rhybudd yno wyth- nos cyn y cyfarfod, fel y cawsai gweithwyr y nos, yn ogystal a'r dydd, bob cyfleusdra i fod yn bresenol, oherwydd dy lasai fod y cyfarfod drosodd fan bellaf haner awr wedi I saith, fel ag i roddi cyfleusdra i weithwyr y I nos fyned at eu gwaith mewn pryd, Pe buasai yno lai o siarad a mwy o waith bydri- ai telly. Diau y dywed y rhai oedd y gyf- rifol am alw y cyfarfod (pwy bynag ydynt) fod rhybudd ar y gwaith prydnawn dydd Iau, a'r bellman odriiamgyich \r ardal yn ddigon o rybudd. Mae'r dull y gelwir, a'r amser a roddir i rybudd am gyfarfodydd mor bwysig a chyfarfod blynyddol unrhyw g\ m- deithas, yn llefain yn groch yn eich herbyn, I ac Os am enill ymddiriedaeth y rhai ydych yn gynrychioli, gofalwch na ddigwydd peth fel hyn eto. Yn awr, gair bach ar y cyfarfod fel ei caiiw) d ef yi, mlaen. Y mater cyntaf wedi agor y cyfarfod gan y Llywydd oedd, | i'r Ysgrifenydd ddarllen llytbyr oddiwith y ¡ y Meistr yn gofyn fuasai y gweithwyr yn | dymuno g'-ieithio y dydd Llun canlynol n I [lie dyddiau'r Nadolig, yenderfynwyd ar hwtiw. yn ddiwrthwynebiad. Yr ail later oedd ethol Llywydd am y flwydd- n ddyfod- ol. Cafodd amrysv eucynyg, ag yn eu p!ith, bedwa- heblaw y Llywydd presenol, o aelod- au pwyllgor y flwy ulyn biesenol, d u ohon- ynt wedi bod yn llanw v sw, dd gydi llawer iawn o fedr ag anrhydedd, ni I .1\ umg idd- ynt eu hunain. end hefyd i'r g mieith-is. Er fy syndod, gwrthodoJd tri o'r pe iw ir i'w henwau fyned o fiaen y cytarfol, am tH, reswm, nis gwn, os nad oeddynt am wire idu yr hen ddywediad hwnw Ca 1 di benill mwyn i'th nain. fe gan dv tiaiii li tithau. Wedi c,.me-yd Ilais y cy fit fod, ail-etholwyd y Llywydd presenol gyda mwyafrif sylwe Id- ol Terfynaf yn awr, gan obeithio y hydd i'r I-tlywydd gofio ei fori wedi cael anrhydedd nid bychan drwy gael ei osod yn Uywydd ar y gwaith mwyaf yn Ngogledd C mru, ac y bydd iddo wneyd a alio i roddi anrhydedd ar v swydd. Os caf egwyl, bydd genyf air pellach yr wythnos nesaf. Yr eiddoch, GWEITHIWR.

NODION. Nos Sadwrn bu farw Mr John Powell, Rhostyllen, yn 92 mkvydd oed. Yr oedd yn dderbynydd y blwydd-dal, a bu Caog- hellydd y Trysorlys ar ymweliad ag ef pan yn Ngwrecsam yn ddiweddar. Yr oedd Mr Powell wedi bob yn byw yn yr un ty am 70 mlynedd. -:0:- Y mae Mr Matthew Keating, yr hwn a etholwyd dros South Kilkenny, yn un o'r I tair poll diweddaf yn yr etholiad gyffredin- ol, yn fab i lowr, a ganwyd ef yn Nhym- ru. -0- Cyhoeddir engagement Mr Roland Ed- ward Lomax Vaughan Williams, unig fab yr Arglwydd Brif Farnwr Vaughan Wil- liams, a Miss Grace Agnes Phillimore, merch ieuengaf y Barnwr Phillimore. I -0- Y mae Major-General Hon. Sir Savage Lloyd Mostyn, K. C.B., o Gatrawd Swydd ¡ Devon, wedi ei wneyd yn Gyrnol o'r Gat- rawd Frenhinol Gymreig, yn lie y diwedd- ar Gadfridog Sir E G Bulver, G C.B. -0- Y mae Mr David Davies, A.S., a'i bri- I od, ynghyda Dr Welsh, Edinburgh, wedi gadael y wlad hon ddydd Gwener diwedd- | af, am Dde Orllewin Affnca. Bwriada j Mr Davies dreulio tri neu bed war mis yn j Nairobi, i'r diben o saethu big game. ) --0- [ Cyrnerodd priodas y gantores Gymreig r enwog, Miss Katherine Jones, merch hyn- I af y diweddar Batch T Jones, rheithior I Llanbedr, a Mr G Wolfe-Murray, mab hynaf Lieutenant-General Sir J Wolfe- Murray, le yn Eglwys Llanbedr, Crick- howell. Sir Frycheiniog, dydd Mercher d'weddaf. -0- Dydd Mercher, dadorchuddiwyd cofeb bres yn Eglwys Gadeiriol Bangor, er cof am y diweddar Mr J E Vincent, canghell- wr yr Esgobaeth. -0- Y mae esgob Bangor wedi penodi y I Parch R T Jones, B.A., ficer Glanogwen, Bethesda, i fod yn ganon trigiannol Ban- gor, yn lie y diweddar Ganon Hughes. —o— Mae son fod swydd uohel yn aros Syr D Brynmor Jones, ac enwir Mr T J Wil- liams, Maesygwernen Hall, Abertawe, fel yr ymgeisydd Rhyddfrydol i ymladd am ei sedd. —o— Ar ol gwasanaethu yr Annibynwyr yn Nghwmafon, Morganwg, am dros wyth mlynedd, y mae'r Parch John Phillips wedi derbyn galwad Annibynwyr Moun- tain Ash. --o- Dywedir fod mushrooms wedi gwneyd eu hymddangosiad eisioes yn agored yn nghymdogaeth Abermaw. -0- Cyll Tref Caerfyrddin y Parch G A Edwards, M.A., yn fuan. Y mae wedi derbyn galwad Eglwys Bresbyteraidd Croesoswallt. -0- Dydd Mawrth, yn y Drefnewydd, cyf- Iwynwyd i Mr David Davies, A.S ddar- lun ohono ei hun mewn olew, ar yr ach- lysur o'i briodas. Cloddiodd Uadron i mewn i drigfan y Parch D 0 Rees, gweinidog yr Annibyn- wyr Cymreig, Scetty, Abertawe, pan yd- oedd yn pregethu yn ei gapel nos Sul. Awd ag ychydig ysbail mewn arian. -0- Yn anffortunus y maa ego ion areithydd- ol Canghellydd y Trvsorlys yn ystod yr Etholiad wedi amharu ar ei wddf. Y mae wedi myned i'r Riviera, a disgwylir y gwna pythefnos yno les mawr iddo. —o— Y mae Piifycgol Llundain wedi gosod grâdd Doctor Lien (D. Lit.) ii- v ProtIeswr T Hudson Williams, M.-A Prifysgol y Gogledd, Bangor, set ar gyfrif ei gyfrol newydd Elegies of Theogius." Brodor o dre Gaernarfon yvv'r Doctor Lien. "_o— Dydd Sadwrn, yn 82 mlwydd oed, bu farw y ,Parch Hugh Williams, g we in id 00 parcbus gyda'r Methodistiaid Calfif:aidd, Gwalchmai, Sir Foo. Gedy ddau fab, un sydd gydag ef gartref. Y Hall yw y Parch Thomas Charles Williams, M.A., Porth- | aethwy.

I R HELPING HAND, ] S ^BT y«u ?u-ed a h-ipidg hand in the matter of Fi'RX'siiiNG IH I If so, we off-r it tu We Jjuve extended 1 ins Iu-lpi.-g haixi to hundreds, atid every one of them speak in ei.' <>weut I haixi to hundreds, atid every one of them speak in § praise of us our metiiods. Our system of. Ctedi.t Furjiishing has mauy unique features nttd nothing to which anyooe can \/1 j ot. If you WHOt t:¡ furnish a, home we wiU do it for you, ai d you wrli n'id that aii our Furniture is of sound and solid construction—of aitistic design, and priced at the lowest prices. Yet in spite of this we supply anything you want immediately aud allow to pay by easy instalments, and we make no unnecessary enquiries and Ij. vexatious conditions Call and see our goods and let us discus:- the matter with you and explain our system. THOMAS & SON, FURNI5MINQ DEPARTMENT, 40 Hope Street, Wrexhan ,1\ø"Jlili\llI -9'IRM'm- 1 Ir:UII¡(' A BALANCE SHEE F OF THE Combination Tontine Society (Begistei-) TALBOT INN, RHOS. statemant of flcoounts for Year Enainu bio. RECEIY rs. P A Y M IS. £ s d J, d Contributions 39 1 I J Secretary 2 a Treasurer o o I Trustees o o Auditors o o Management&c. u 5 ¡t Printing o b 6 Doctor 3 1 > 5 Petit. o I Chairman o 6 r: Sick Pay 7 8 1 5 6Ž In H a r) Li 5 To be divided. • o _c í"- PL,. 26 Members -at i6?- each 20 i o 1 Half-Member at 8 o 2 O In Treasurer's band 5 £ 39 1 "ioiIIiF *&■ ■■ r RICHARD 1G\ Audsted and Sound correct, < 0-r ( kUbhiii I HO: ib. Treasurer: MORRIS KYFFIN. Trustees: JOHN JONES & EDW. LEEK. Sectary, EKOCII L: NEXT LODGE NIGHT. JAM n1, 19:1. f Oedfern's NAVY 1 %.7jL Rubbor Heels g Raw Rubber has advanced over 100% above aJ the normal price. Rubber beels made from natural rubber cannot now be made for the price at which tja they have previously been sold. Ss There are two courses open. jg One-to take it out of the quality. ja The other-to advance the price. Quality has made the market for Redfern's Navy Pads, m and Redfern's are determined that the standard of 9 gg quality shall be maintained under. any circumstances. H jg So the price is advanced. B N Men's, 71-d. per pair's 3 Ladies' and Children's, 5d. per pair. S Of fill c-oct dealers and atoree. Bl RUBBER WORKS LTD., H Ii ¡-de, N r. lVlaLcho::ster.

JLLYTHYR PENAGORED AT GYM- DEITHAS GWEINIDOGION Y JRBOS A'R CYLCH. ;BARCHUSWEINIDOGION Fel un 0 ddynion ieuainc y Rhos, ag gydd yn aelod mewn un 0 eglwysi yr ar- ,1331, yr wyf yn anfon svr anerch hwn at- ..jioch Yn ystod y dyddiau diweddaf hyn Jjum yn ymddiddHI a nifer o'm cyfoedion Bg sydd yn aelodau eglwysig, ar yr an- jfiawsder mawr oeddwn yn deimlo mewn fj3erthynHS a'n dyledswydd o fynychu rnaes y bei droed. Dywedodd un o'm cyfoedion j Ifod eu gweinidog- hwy wedi eu cyoghori i jfyoed i b,b man, ond dal at ammod fawr ijobn Stuart Mill "Pob man y gall yr Jesu fyneJ gyda ni." O ganlyniad, peid- myned < un man. os na chaem gydsyn- jsd ein cyowybod fod yr Iesu yn myned fOO gyda nL Wedi iioddi prawf ar y rheol euraidd ildn, chfudd rhai o honom y gallasem fyn- rchtl m::te y bel droed a'n cydwybod beidio j ein eondemnio o gwbl. Teimlai e' aiíl y gaHasent fyned yno, ond fod rhywheih yn leu tnhynwesau yn eu hatal i fwynhau y ghwat'su fel y buasent, oni bai mai yn y :;?HhOS y cynhelid ef. Tybed a'i Hais yt v.j|esu yn gwarafun oedd hyn ? Os feliy, liaham y caniatta yr un llais i'm cyfoedion gg sydd yn gystal cymeriadau a ninnau fwynhau eu hunain yno ? Yn ein hanaws- derau, aethum i chwilio am lyfr neu ler,- .yddiaeth arall i'n cyfarwyddo. Y peth jjyntaf a'n tarawodd ydoedd y termau jChwareuyddoi ddetnyddir yu yr Ysgrythyr tan: Can) s i ychydig y mae ymarfer gorpliorol yn fuddiol." Eithaf gwir mai i ychydig y mae, ond er hyny. y mae peth buddioldeb ynddo Onid ellir „meddu 4yr ychydig buddioldeb" hwn sjheb i gydwybcd gondemnio ? Teg ydyw cydnabod y gall pob un o rhooom fyned i chwareu gyda'n gilydd heb fod match wedi ei threfnu o gwbl, a mwyn- ,hau ein hunain yn ardderchog. At o herwydd dyfodfa yr elfen gystad- -Ni yn y match, ac tod tal yn ofynol am St gweled y gwarafunir ni fyned yno ? Ai -,oblecxid ei bod yn fasnach yr ydym yn ,jnethu a theimlo ein hunain yn rhydd i'w ..jSiwynhau yn awr? Os felly, rhywbeth ag sydd ynglyn a'r chwareu sydd yn ein iifsatai- Mae rhywbeth o'i le yn awr yn yr environment. Pa un ai puro yr environ- ment wnaiff presenoldeb aelodau crefydd- .,01 YOG, a'i a fyddai i'r environment ei hun adaal ei hoi ar yr aelodau ? Yn ein penbleth a'n hawydd i wybod bethydd iawn, darllenasom erthygi Oymreig ar Y Cymry a'r Bel droed," a dyma sytwedd yr erthygl hono Rhuf- einig* ydyw y bel droed o ran ei tharddiad, Inewn cyfnod diweddarach, cafodd ei ittabivysiadu gan y Saeson, ond i'r Cymry y dhigynodd y gorchwyl o'i datblygu yn ,.Ilawti. Deallodd y Cymru fod y chwareu yn cael ei ddwyn ymlaen gyda gormod o gyltvyr, a rhy tach o feddwl ac yn agwyneb hyny, ymgymerasant a chyflen- ,wi y meddwJgarwch angenrheidiol hwnw 't j'r chwareu, ac fel amneidair i ddynodi eu ,-Jiamcaa, mabwysiadwyd yr hyn a elwir yn H COlnbÙzatlon." Prif amcan y chwareu yn 01 yr awdwr hwn ydyw dysgu dynion i feddu perffaith reolaeth arnynt eu hunain. Pyma ei brif ragoriaeth. liYt ydym meddai yn meddu cymerad- wyasth gymysglyd y Wladwriaeth. Y mae aaioni eisiau o ddifrif, ie o ddifrif, ^■ymeradwyaelh a chydweithrediad yr eg- iwysu Os sicrheid hyny, deuai y bel ..droed drachefa yr hyn ddylai fod, sef yn ieddia.ot hollol i'r Wladwriaeth a'r Eg- i Iwys yn cynysgaeddu y naill a'r Hall C a i ilynioi iach a chryfion o gorff a meddwi, jglan eu myfyr, glan eu buchedd, a llawn 0 dymher dda." Ceisiaf gydweithrediad yr eglwysi er finvyn gwn eyd y chwareu yn dda drwyddo. •Ceisiaf y cymhorth hwn modd y galier ) ru allaa yr etfeuau anymunoi sydd ynddo, -ftid yw yr ymarfer priodol o'r chwareu lei difyrwch wedi peri eto i unrhyw Grist- jon gfoiH un cl o Gristionogaeth ac met yw sefyll draw wedi rhoddi i'r achos 1 mawr gymaint ag un dyn teilwng.. Gan ein bod drwy ddarllen a chwilio wedi methu cael ein boddhau o berthynas I i'n dyledswydd yn y cyfeiriad pwysig yma, a wnewch chwi, anwyl weinidogion, drwy golofnau yr Herald, ein cynorthwyo aHan o'n hanawsderau ? Ni ddymunwn lych- wino gronyn ar yr "enwanrhydeddus" sydd arnoin, ac am hyny, erfymwn am eich help. Yr eiddoch ar ran ei frodyr, JOSEPH.