The Rhos Herald

IJ^ttjCpudau. (PULPIT SUPPLIES) SABBOTH, IONAWR 1, 1911. I Y MBTHGBI8YIAID OALFT^AIDD Qzp-ti. Mwwr—iOs 6, R Jones, Aberdyfi 3ethal, 10 a 6, E Isrtryn Williams dorian, Ponxsy—10 a 6, fliLt.st.-10.r,"¡: & 3, R Williams Johnstown,—10-30 a 6, Penbrefelin-— 10.30, a 6, Willie Phillips Qr<>8s— Taiwsut- fie f; NNIBYNWY H 10, J ? Gough, 6, Peter Price Sctiem, Bmk-zi. :1.0, Peter Price 6, J P (ioagh, Mynydd -10 a (5, J Howell Ebenezer, Que&n St.-iO a 6, 0 J Owens JoJmsUyw (Sj;—Iti-Mi A S, v VKnicl»»>WlE Ponuel—10 a tJ, S Williams Bethalwia,lO UioTi, Ponk^rif —iu a 6, E Mitehell T'a;b"t"nGd/; P,Ii.¡!lO Oyf Gweddi, 6, John Jones Boar, Cyf Gweddi, 6, Jos S Jones Oalfaria, 10, Cyf Gweddi, 6, J.ues Jones Noddfa, Joh!ftowiO.1O a 6. J Charles Jones Mi &, 6, W Humphreya Penycae-—10 »6.WB Jonas Qroes—at 2 W B DIStiYBLlON OaiST, Bethel, Oav.pbsil SÍt"lO a 6, Y #RBLBYAir< Rhct—10, Yeigol, 6 David Humphreys Johnstou,- lu-30,— 6, Enoch Jones j Bbyt 1$,Ii.å.v, T N Roberts 6, Thos Roberts Plasbmnw -i 10 Thos Roberts, 6,- PEIMJl'lTfe &lws-U)- £ j* ô, OoKpsra*—Z-MJ & 6, 5SI,WTg SESTBI.RTUG TicM-, Itow J H Thorns tes t, Jenkins-Mec-lovo. B I.. Mgiwyc Jj1" —Qw&atm&etlx&in iO a at -Marv't at 3 A 6 I PEJSYCAE 1\ 1 Yî-Jœeph DaviillS 1ft Thomas 3 isruwrea—Service a110-&0 and 6 — I

NADOLIG DU1 Cbafwyd Nadolig mor dywyll yn banes y wlad hou ers iiawer blwyddyn. Bu y trychineb enbydus yn Atherton, yn agos i Bolton, yn actios o gwmwi tywyll, nid yn unig yr1 ? uuicugyrchol y dig- wyddodd y daacbwa, ond hefyd yn mhob rhanbarth li mae ei thrigolion yn eoill eu bywoliaeth trwy berygioa ac eabyd- rwvdd v lofk LI win, tiawd, a digysur fu hi befyd yn Ke Cyrarur liaweroedd yn dioddef oliei-wrdd y streic. Da yw deal! fod rhai Egi« v«i ac eraill yn yr ardal hoti wed] cofio y f1.a.i oedd mewri eyni yn y ddaa Ie, a thnvy hyn, gario silao wir ysbryd a. ob«u*dwri'r N aJolig. Gyda fod eifeitbiai y datiebwa yn caei eu sylweddvE dyaa kwenydd yr wyl yn cael ei droi yn dristwcli csoedlaethol trwy yr adroddiadau am gyfres o diyckinebau ar y rheilff/f<ld. Trwm oedd y newvdd am y rhai fu yu Fframgc a'r Unol Dal- aetbaa, ond m»yy alaethus y newydd am ddryiliad cyrpa pedwar o blaot bach yn ChelteDham, a ilwyr ddicystriad y gyflym gerbydres Y sgotaidd v, n Aisgiil, yn unig- edd mynyddoedd Westmorelaoo" gyda'r aberthiad adfydss ar fywyd Pan glywyd am hyn rhedodd meddyliau llawer o drig- olion hynaf y Rhos yn ol at yr adeg y digwyddodd gaianae cyffelyb yn agos i Abergele, pryd y svrtbiodd mab hynaf i uu o deuluoedd parchusaf yr ardai yn aberth i'r tan. O'r braidd cad oes Madolig yn aiyad heibio yn awr ers biyuyddau heb fod ryw ddamwain yu digwydd ar ein raeilffyrdd. Yn yr amgyiehiad hwn ymddeugys fod y signalman yn priodoii y bai yo gyfangwbl iddo'i hun, a bvriy a aeh08 pallu o'i gof. Ond rywfodd gorfodir rhai i ofyn yn cgwyceb prysuraeb yr amgyichiadau yr oedd yuddynt, ai doeil* ar adeg fel hyn gosodcymaint cy^ifoldeb ar an dyn ? Dyiid edrycb ati fod pob gofal yn cael ei gymeryd i ddiogela bywyd ar adeg y mae, cymaint 0 deitbk?, |

RHOS. WATCHNIGHT.Nos Sadwrn (yfory), bydd y Parch Wynn Davies, yn arwain Watchnight Service yn y Capel Mawr. Dechreuir y gwasanaeth yn brydlon am I I p.m., ac y mae croesaw cynes i bawb ddod yno. CLADDEDIGAF-TH.-Prydnawn Gwener diweddaf rhoddwyd gweddillion y diw- eddar Mrs Ellen Roberts, Hall street, i orwedd yn Mynwent y Groes, pryd y daeth torf o berthynasau a chyfeillion ynghyd i dalu y gymwynas olaf i.ddi, Gwasanaethwyd ar yr achlysur gan y Parchn Peter Price, M.A., ag E Isfryn Williams. DRAMA.—Nos Fawrth diweddaf, yn y Neuadd Gyhoeddus, rhoddwyd perfform- iad gwir deilwng o'r ddrama gyssegredig Moses (o'r Cawell i'r Mor Coch), gan Givmni Cymdeithas Lenyddol Glan'rafon, Llangollen. Rhoddwyd y ddrama mewn Gwisgoedd Dwyreiniol, yr hyn a ychwan- egai yn fawr at y dyddordeb. Cafwyd unawdau, cydganau, &c., yn ystod y per- ffarmiad. APPWYNTIAD. -Y mae Mr E Emlyn Davies, A R.C.O., wedi ei appwyntio yn organydd y Capel Mawr. Disgwylir y bydd yn dechreu ar ei ddyledswyddau y Sabboth nesaf. Yn Mr Davies, y mae yr Eglwys wedi sicrhau gwasanaeth cerddor diwylliedig o'r radd uwchaf, ac yr ydym yn llongyfarch yn galonog, yr Eglwys a Mr Davses, ar yr appwyntiad hapus. MARWOLAETH.—Drwg genym gofnodi marwolaeth Mr John Austin, High street, yr hvn a gymerodd le mewn modd hynod o yJyn, borea dydd Mercher. Yr oedd yn ei iechyd arferol ryw ddiwrnod neu ddau yn flaenorol, ac aeth i'w waith y nos Su;. Achos ei tarvvolaeth ydoedd appen- dicitis. Gadawa weddw, a phedwar o blanf bach i alaru ei golii, gyda pha rai y mae cydymdeimlad cyffredinol. MARWOLAETH.—Drwg genym gofnodi marwoiaeth Mrs Esther Phillips, priod Mr Thomas Phillips, Princes road, yr hyn a gymerodd le prydnawn lau diweddaf. Ymddengys ei bod yn mwynhau ei hiechyd arferol ddechreu yr wythnos ddiweddaf, ac yr oedd yn myned o amgylch ei gwaith fel arfer, ond cymerwyd hi yn glaf mewn modd hynod o sydyn, a bu yn graddol waethygu hyd nes y bu farw fel y dywed- wyd. Yr oedd Mrs Phillips yn aelod ffyddlon a selog o Eglwys y Capel Mawr, ac iddi barch mawr gan bawb yn gyffred- inol. Y mae cydymdeimlad dwfn a'i phri- od a'r teulu yn eu protedigaeth. Cymer yr angladd le prydnawn dydd Ltun nesaf, yn Nghladdfa y Rhos. EGLWYS DEWI SANT.—Nos Wener diw- eddaf, yn y National Schools, cynhaliwyd Gwy: De a Chyfarfod Amrywiaethol, elw oddiwrth ba un a elai i drysorfa Eglwys Gymreig Dewi Saot. Yr oedd y byrddau wedi eu llanw a'r danteithion goreu, ac hefyd wedi eu haddurno a blodau pryd- ferth. Uywyddwyd dros y cyfarfod gan I' v Parch I Hcwell Thomas. Vicar, orvd v J -P- ? r j — j I cymerwyd rhan ynddo gan Miss Annie Joaesi Bank street, Miss Mary L Dodd, Miss Polly Hughes, Mr Geo Cartwright, j Johnstown, a Mr Tom Pritchard. Cafwyd hefyd ddetholiadiu ar y Gramophone gan Mr Thos D Jones, Church street. CYMDEITHAS POBL IEUAINC BETHLEHEM. -Nos Sul diweddaf, yn Ysgoldy Bethle- hem, cynhaliwyd cyfarfod or Gymdeithas uchod, o dan lywyddiaeth y Parch Peter Price, pryd y darllenwyd papur hynod o I ddyddorol ar y Cenhadwr enwog "James Gilmour o Mongolia," gan Mr Louis I Belli. Osborne street. Siaradwyd yn mhellach gan Mri Edward W Green, George M Jones, a Miss Lizzie Williams. Daeth cynulliad rhagorol ynghyd, a mawr fwynhawyd y papnr gan bawb. Diolchwyd i Mr Bellis am ei bapur rhag- orol a chynwysfawr. CYMDEITHAS DDIWVLLIADOL F-KTHLEHEM A SAT.I,-M.-Nos Sadwrn diweddaf, yn Ys- goldy Bethlehem, o dan lywyddiaeth y Parch Peter Price, M.A., buwyd yn dad- leu 4i Pa un a'i Brenhiniaeth ynte Gwerin- iaeth yw y nHvyaf dwyfol eu tarddiad a'u dyiauu/ad ? Mr James Edwards gymer- ai blsid Brenhinaeth, a dangosodd yn fed- rus fed y brenhin o ddwyfol ordeiniad yn ei harifod, os nad oedd o ran ei ddylanwad mor uttiongyrchol felly. Cyflwynwyd yr agwedd werinol i'r mater yn effeithio! dros ben gan Mr Geo E Griffiths. Mat/odd ar y ffaith fod gweriniaeth yn dyfod yn fwy am!wg yn ngwledydd y byd heddyw, fel y mae amryw genhedloedd yn ceisio dadwisgo o rwysg y frenhiniaeth, ac yn sefydlu y lywodraeth fwyaf gyfaddas i fuddianau uwchaf y deiliaid. Yr oedd cynulliad mawr wedi dyfod ynghyd i wran- do ar yr ymdrafodaeth. Cymerwyd rhan yn mhellach gan y llyvvydd, Mri R A Jones, Edw Jenkins, G F Hedley, Geo M Jones. Richard Thomas, a Thomas Roberts. Y Weriniaeth a orfu yn y bleidlais. CERDDOROL. Y Llun diweddaf, bu Mr Tom Edwards, R.C.M., yn cymeryd rhan y tenor i'r •' Messiah yn y Philharmonic Hall, Lerpwl. Rhoddir perfFormiad o'r gwaith hwn bob Nadolig gan y Primitive Methodist Choral Union, ac edrychir yn mlaen yn fawr at yr amgylchiad fel un o'r rhai pwysicaf yn y ddinas. Da genym ddeall i Mr Edwards wneyd ei ran yn boddrhagorol, ac iddo hefyd roddi lonrwydd cyffredinol. Yr un noson bu Mr Powell Edwards yu cyrneryd rhan j mewn cyngherdd a gynhaliwyd yn y Cen- tral Hall, Lerpwl. Bu Mri Jacob Edwards a Mr Dan Roberts, A. C., yn gwasanaethu fel beirniaid cerddorol mewn Eisteddfodau y Llun diweddaf, y naill yn Pontybodkin, a'r llall yn Bettws, ger Corwen. Gwnaeth y ddau ohonynt gyfiawnder a'r oil o'r can- torion. Bu Mr E W Bellis, hefyd, yr un diwrnod, yn cymeryd rhan mewn cyng- herdd yn Amlwch, a'r diwrnod canlynol daeth i lawr i Treuddyn, lie y cipicdd y j wobr am yr unawd tenor. i

PONKEY. I CYMDEITHAS DDIWYLLIADOL MYNYDD SEION.-Cyfarfli y gymdeithas uchod nos Wener diweddaf, dan lywyddiaeth I Mr George Williams, i wraod w ar Mr j, Jonathan Jones yn darllen papur rhagorol ar y tesryn, Paham yr wyf yn Y moeill- duwr." Yn ddilynol cymerodd ymdrafod- aeth ddyddorol ie, pryd y cymerwyd ihan ynddi gan amryw o frodyr ieuainc y gym- deithas Diclchwyd yn gynes i Mr Jones am ei b ipur llafurfawr, ar gynygiad Mr Fred Williams, yn cael ei eilio gan Mr Thomas Jones. FFUG ETHOLIAD.-Treuliodd aelodau peithynol i Gymdeithas Ddiwylliadol Eg- lwys Sion nos Wener diweddaf gyda Ffllg Etholiad, yr hwn a brofodd yn ddyddorol dros ben Yr ymgeisydd Rhyddfrydol oedd Mr Thomas Morris, Hand lane, a'r ymgeisydd Ceidwadol, Mr William Parry, Baptist street. Cafwyd anerchiadau gwir wresog ar y ddwy ochr. Cymerwyd y gadair gan Mri Thomas Hughes, a John Jones. Diolchwyd yn gynes i'r oil a gym- erasant ran ar gynygiad Mr Robt Murris, yn cael ei eilio gan Mr Robert Parry. Yr oedd cyoulHad rhagorol wedi dod yi-gbyd.

Eisted ;d Nadolig y Capei Mawr Dye uri diweddaf, cynha vty=1 yr unfed-a 1 -ntheg o'r Cyfa fod; d Blyn- yddoi ,<5 y Neuadd GVM'KM ■ Nid oedd y liad lawn cym a a'r r h t. Tn hyny m;eJn « ei bod » hwn yn ca* i < 5 i »f a,* y Boxing- /3- ac hefyd yn bed it, r y gwnaec. y ;refniadnu ar ei i:Ni chynhalivvya end cyfarfod yr fewyc v. un ig, ac felly yr oedd yn gwahani-v y 0 troion o' b1:t.en. 0 ran safou y L.d. leuaeth yr oeddynt i fycy a'r 5 h ..eri- orol, ati yd cyfartod tra ? ••c amryw, 1 hyd yr amser, Decl 1 vd y cyfarfod am cn* o'r gloch, oedd wedi deg o'r y traddodwyd y f'eirniadaeth ar h* taJlcUé:li'\b. Yr oedd awenau y oti yn w, Parch Wynr, l.)avi: Jy rua ei yn iad cyntaf yn y *1 yn y yn o Arweinydd Ei1 i "jr.? Buan y prr.fddd i'r gynulieidfa t i yn hen gyaenn i'r gwaith, ac yr oedd et sonoliaoth cdeniadol a'i arabedd mining yn cadw y cyfarfod mewn hwyi hyd yr amser DIau mai un o'r pethau geneu yn ystcd y fod ydoedd beii-iii;oae;h Mr Davies ar yr areithio, ac yr oedd yn wers i bob dyn ieuaoc wrando ar ei sylwadau yng-lyn a'r hyn sydd angenrheiaioi i ledru areithio ar unrhyw fater. Clorianwyu y cantorion gan Mr E Emlyn Davies, A. 11 C.O., a dymunwn ei longyf- arch ar ei ymddangosiad fel Beirniad yn mhlith ei nydogion yn y Rhos. Digon yw dwt c iddo wneyd ei waith fel ag i roddi boddlporwydd cyffredinol. Beirr. yr Adroddiadau oeddynt Mri J H Richards. B.A., a Mr John Williams, Bank S tores, dau o fechgyn eraill y gym- dogaeth. Rhoddwyd prawf neillduol ar j arllu y ddau yn y cyfeiriad hwn yn y cystadlcuaethau godidog gafwyd ar yr adroddiadau, (! Cyfeiliuy i fel arfer gan Miss Laura Pritchard, a gwnaeth ei gwaith yn fodd- i haol iawn yn y dull mwyaf syml a dirod- I res. V CYSTADLEUAETHAU. Daeth dau gor yn mlaen i gystadlu am y wobr o ^4, (a bathodyn arian i'r arwein- ydd) am ddatganiad o Milwyr y Groes I, (Protheroe,) sef y Y.0ung League Male Voice Choir, (o dan arweiniad Mr R I Jones); a Chor Undebol y Ponkey, (o dan arweiniad Mr Watkin W Wiliams). Cym- erwyd dyddordeb anghyffredin yn y gys- tadleuaeth hon gan y gynulleidfa. Wedi ymdrech galed ar ran y ddau gor, dyfarn- wyd y Young League Male Voice Choir yn oreu gyda 78 o farciau. Cafodd Cor Undebol y Ponkey 71 o farciau. Unawd ar y Crwth, Master Albert Jones, .1 School street, Rhos. Unawd i Enethod dan 16eg oed, Miss Mary Davies, Stryt Issa. Adroddiad i Blant, Miss Blodwen Dodd, Osborne street. Unawd Baritone, Mr R I Jones, Rhos. Unawd Tenor, Mr J Hartley Davies. Unawd Soprano, Miss Edith Thomas, Coedpoeth, a Mrs Jennie Roberts, Rhos, yn gyfartal, Unawd Contralto, Miss Lizzie Jones, Jones street, Rhos. Adroddiad i bob oed, Mrs Sarah Thom- as, Ponkey. Deuawd, Mr J Hartley Davies, Rhos, a Mr John Williams, Ponkey. Araeth ar yr Awyr, long" Mr J T Edwards, Ponkev. Yn ystod y cyfarfod, datganwyd gan j Gor Plant Jerusalem, neu yn hytrach-y I Capel Mawr—yn oi siars yr arweinydd, er I mawr fwynhad i'r dorf, o dan arweiniad I Mr J Hartley Davies. jj Yr oedd y cyfz-ifoldeb o drefnu y cyfar fod yn nwylaw Mr Joseph Davies, a Mr William Edwards, ac y mae y maith brof- iad maent wedi ei g-sel yng-IVI1 a chyfar- fodydd o'r fath, yn sicr o ddweyd yn dda am y trefniadau, gan mor hwylus yr oedd pethau yn myned yn mlaen. Gwasa iaeth- odd y dirodres Mr Joseph Rogers, fel trysorydd, a hyderir y try y cyfarfod allatl yn llwyddiant arianol.

Anrhegu Trysorydd Eisteddfod y Rhos. Nos Wener diweddaf cynhaliwyd cyfar- fod Cyffredinol perthynol iV uchod, pryd y daeth nifer rhagorol ynghyd. Cymerwyd y gadair gan Mr C Morgan, ■ Johnstown, ac wedi trafod materion yn dal perthynas a'r Eisteddfod nesaf, aeth- pwyd at waith hynod o bleserus. 'Roedd y pwyllgor er's tro yn teimlO awydd angerddol i gydnabod gwasanaeth gwerthfawr a medrus y Trysorydd parch- us Mr Samuel Jones, King street. Fel y gwyddis mae Mr Jones wedi dat y swydd swydd hon er pan cychwynwyd y mudiad ardderchog hwn yn y Rhos, ac yn bendifaddeu mai eu Iwyddiant. eithriad- | ol, pan y mae cymaint 0 fudiadau eraill yn yr ardal wedi methu yn brawf digonol, fod a fyno y ffaith fod dyn o gymeriad A r, I y j gallu, a medrusrwydd Mr Jones yn y swydd hon yn mynd yn mhell at sicrhau ei llwyddiant. Penderfynodd y Pwyllgor Arianol gyf- hvyno i Mr Jones ddarlun ohono ei hum wedi ei baratoi yn hynod o hardd gan Mr G Meirion Griffiths. Wedi cyfeirio at y gwasanaeth rhagor» ol oedd y pwyllgor wedi ei gael gan Mr Jones, a'r medrusrwydd eithriado! oedd wedi ei ddangos yn y gwaith, dywedodd y Cadeirydd fod yn ei theimlo yn anrhyd- edd ac yn haint ganddo gyflwyno y dar- luii odidog hwn i Mr Jones, gan hyderu yn fawr y byddai yn cael hir oes i'w gwasanaethu. Siaradwyd yn mhellach gan Mri Josepft Davies. J T Edwards, S Rowley, a'r Parch R WiUtams, Diolchoeici Mr Jones yn gynes pwyllgor am y danghosiad hwn o'u teimladau da tuag ato Er y gwyddent ya dda fod gwneyd yr hyn oed ynt yn beth ganddo, gan ei fod bob amseL yn caei mwynbad arbenig wrth wneyd ai ran tuag at ddyrchafu y Rhos.

Ymweliad Cymry yr America ag Eisteddfod Genedlaethol 1911. Am!ygir eryn ddyddordeb yn Pittsburg, Pennsyivaiisa, yn y wibdaith fwriadedig i Gymru yr isaf nesaf, yn enwedig yn y cylch cerdd, ac ni synem weled rhai o gantoricn gsvych y Ddinas Fyglyd (medd y Drych ) faniawr Eisteddfod Gea- edlaethol C:ie<:iyi ddiii yn rnis Awst nesaf. Mae dau denorydd difeus, sef Mri David Stephens, ac Edwatd Vaughnn, wedi ain- lygu eu bwiiad o fyned i'r wyI, a chlyw- som fod y gontralto (Jdiwyllieciig a'r ad- roddes ragorol, Mrs Edith Harris Scott, wedi penderfynu ymweled a'i gwiad ened* igol yr haf nesaf. Os sylweddola ei gob- aith, caiff yr Hen Wlad y fraint a'r pleser o weled a chlywed un c gantoresnu ceinaf y Daiaeth hon, canys nid oes ei godidoc- ach fel dadganes ac adroddes yn mhlith Cymry America. Mae rhai o ohebwyr yr Hen Wlad wedi cyfeirio gydag ysmaldod at allu dadganawl a cherddorol Cymry yr America. Bydd ymweliad y triawd ath- rylithgar uchod a'r fam-wlad yn gyfrwng; ni gredwn, i symud y cen sydd wedi dallu eu golygon, ac ond odid na fyddant barod, wedi eu clywed, i gydnabod y dichon peth da deilliaw o Nazareth gerddorol yr Am- erig.

Tanchwa Atherton. [ Yr ydys erbyn hyn wedi dod ar draws 276 o gyrff yn Nglofa Atherton, ac wedi adnabod 156 o honynt. Y mae y rhan f fwyaf ohonynt wedi eu malu gymaint fel mai anhawdd iawn yw eu hadnabod, a gwneir camgymeriadau rhyfedd. Er eng- j rai phi, symudodd un tad gorff i'w dy gao feddwl mai eiddo ei fab ydoedd, ond can- fu yn ddiweddarach gorph ei fab yn gor- wedd yn nhy'r meirwon JI yn y lafa. Yn naturiol gwelir golygfeydd torcalon- us yn y lie hwnw. Yn awr ac yn y man clywir gwaedd, a'r pryd hyny bydd mam, gwraig, neu chwaer, wedi dod ar draws gweddillion briw un anwyJ. Disgyna I rhai ar yr eirch garw dioddefa eraill or- mod i allu yngan gair. Saif rhai fel del- wau, a rhed eraill o gwmpas yn hanner Z5 gwallgof.

Glowyr Powell Dyffryn. Gwefreb y I Central News a ddywed fod pum mil o weithwyr Glofa Powell Duffryn, Deheudir Cymru, ar ol deng wythnos o streic, wedi dychwelyd yn ol at eu gwaith boreu heddyw (dydd lau), Y mae cryn adgyweiriadau yn angen- rheidiol yn y lofat a disgwyiir y bydd gweithio yn at: gychwyn o ddifrif dydd Llun.

Y mae siorwd wedi bod ar led yn Ngwrecsaai, ar 01 cyhoeddhd eshoiiad bwrdeisdreti Dinbych, i'r per wyl nad yw Mr Ornisby Gore yn lwniarlu ynigeisio I am y sedd eto. Y mae Mr R C Rcberts, goruchwyliwr Mr Gore, yn gwadu hyny yn y modd mwyaf pendant.