The Rhos Herald

--ws -Iwwr:Pubau. (PULPIT SUPPLIES) DR SAAOT,H HY EF 30, 1910. Y METHODIST! AID OALFINAJDD CctpaiMavir—10art, J Husrhea Morris, Lerpwl lùth.Z, Po.luy-lO a 6, R R Joues, Tryddyn tferiah, Ponkey-10 a 6 R Jones, Aberdyfi Hill.st,-10-30 & 6, It Williams Johnstown—10-30 a 6, William Benjamin, Garth PentrefeU-n-40 Oyf Plant, 2 Ysgol, 6 Gwasanaeth Gross—E J Williams, Aerefair Tainent,-E S Williams YB ANNTHYNWYR Itthl&hem—10, J P Goagh 6. WiHiama, Sardys Salem, BInk-st-10, — Williams, 6, J P Gough Mynydd Ssion,—10 a 6. J Howell Ebenezer, Queen St.—10 &5,0 J Owen Johnstown (8)-10-30 6 Y BBDTDPWVR Penus7-10 T Morgan, Wyddgrssr 6, E Williams Kethania.,—10, E Williams, 6, T Morgan S,m, Ponkey-10 a 6, K Mitchell fabernacle Pnnkav—10 W S Jones, 6, Dnl Davies Soar, Abfrdwfy"-200- 6, John Jones, Pint flalfaria. Rhos-10 John Jones 6, Joseph S Jones Niddfa, Jahnstovm—10-SO a 6. J Charles Jones Mt Pleasant, Ponkmt—10-30 & 8, J W Humphreys Pmvycas—10 a 6, W B Jones G-roos-st 2 W B Jones DISGYBLdOS OIUBT. Bethel, Campbell Street-10 a 6, Y WESLEYAIID Rhos-10 T N Hoberts, 5, Evan Thomas, Cefn Johnstown-10-30 6, Ciseie dforris Qtryt Issa-10 Wm Lloyd, fS, T N Roberts Plasbennioii—10, W Price, 6, Bdw Morris PRIMITIVE MKTHOTX8T. ahos-I 0. 30 & 6, A Miller, Ifton Heath Coppeva,s-2-30 & 6, J Stokes, Chirk YB HQLWYS 8BFYDLSDJG. Vicar, Rev J H Thomas OtmtMsa Jeukioa-Menlotre. S Jc W Ghureh—8wrvic«at 10-10, and fl. gglwys St. Do-cisl—Gwasanoath am 10 a 4 St. Mary's Ohureh Johnstoum-service at 3 A 6 PENYCAR Vicar-Rev Joseph Davies St Thomas t À-Servioe at 10-30 aud 6 SALVATION ARMY. Barracks, SaMvage Street—11-15, 2, 6-45 Ensign Shepherd, A Lieutenant R Lazzell.

CYFARFOD SEFYDLU Y PARCH WYNN DAYIES9 RHOS. -0- Cynhaliwyd Cyfarfod Sefydlu y Parch Wynn Davies fel gweiaidog Eglwys y Capel Mawr, dydd Mawrth diweddaf. Llywyddwyd dros gynuiliad mawr yn y prydnawn gan y Parch R E Morris, Gwrecsam. Yn y Set Fawr yr oedd y Parchedigion Wynn Davies, T C Williams, Menai Bridge, Howell H Hughes, Princes Road, Lerpwl, W Ffoulkes, Llangollen, E Williams, Penuel, E isfryn Williams, R Wilhams, Hill Street, William Price, ( W.,) a John Griffiths; M ri J H Thomas, I Joseph Rogers, Michael Roberts, Robert j Jones, Thomas Bellis, G W Hughes, ] ac erail!. RHOS FEL MAES LLAFUR. Estynodd y cadeirydd ar y dechreu Estynodd y cadeirydd ar y dechreu groesaw gwresog i Mr Wynn Davies. I I Fe gatfai yn y Rhos faes ardderchog i j' weithio ynddo. Yr oedd yr ardal yn un bobiog, yn un ag oedd yn tyfu, ac yn dyl- ifo a phobl ieuainc. Gyda'r lie yn new- ydd, a'r maes yn newydd, yr oedd yn rhaid i'r gweinidog gydymffurfio a sef- yllfa neu agweddau newydd bywyd. Yr oedd hyn fei y dylai fod, gan ei bod yn ddyledswydd ar i weinidog ddod i gvff- j yrddiad a bywyd yn ei holl agweddau-i fod yn afon bywyd-ac nid i ymorphwys yn ddiogel ar y Ian fel edrychydd ami. Drwy gymeryd ei le yn rhyferthwy bywyd, c caffai y gweinidog ddylanwadau a chyf- leusderau newyddion. Yr I oedd ardal y Rhos yn un hynod o gyfaddas i ddyn o stamp Mr Davies, ac yr oedd ef yn edrych yn mlaen am i bethau mawr ddigwydd. Yr oeddynt yn cael Mr Davies ar et oreu-oherwydd dywedir fed dyn ychydig dros ddeugain, yn ei oed mwyaf syn- wyrol -a phe gofynid iddo ef beth fydd gwaith mwyaf y gweinidog newydd yn y Rhos, atebai yn ddibetrus "lIunio cym- eriadau nifer fawr o bobl ieuainc yr eglwys a'r ardal. YR ALWAD A'R DYFODIAD. Rhoddodd Mr J H Thomas (diacoo), hanes dyddorol or amgyichiadau a ar- weiniodd i alwad a dyfodiad y Parch Wynn Davies i'r Capel Mawr. Pan ad- awyd yr eglwys heb fugail, oherwydd ym- ddiswyddiad y Parch R Jones, penderfyn- wyd llamv y bwlch i fyny, ac i weithredu I ar unwaith. Ffurfiwyd pwyllgor cryf i ystvried nifer o enwau, ond cyn i'r pwyll- gor dewisol eistedd, clywyd sibrwd, ac yn guddiedig yn y sibrwd enw person, pan eisteddodd y pwyllgor, yr oedd y sibrwd wedi tyfu yn nodyn cydseiniol par- haus, a daeth allan yn glir enw, Mr Wynn Davies. Rhoddwyd prawf ar deimlad yr eglwys gyda'r canlvniadi Mr Davies drigo yn eu plith. Gobeithiai y byddai i'r berth- ynas, ag sydd wedi dechreu mor addawol, barhaa i fod yn unlwyddianus a dedwydd hyd y diwedd. NODWEDDION Y RHOS. Yn cynrychioli Cyfarfod Misol Dwyrain Dinbych, dywedodd y Parch W Ffoulkes, Llangollen, ei fod yn gobeithio fod Mr Davies wedi dod i aros yn hir. Gallai ddweyd wrthynt oddiwrth deg mlynedd o brofiad o'r Rhos, ei fod yn dod i le iach I iawn, ac i fyw yn mhlith pobl garedig a .chroesawgar Yr oedd ei adgofion o'r Rhos yn rhai hapus iawi. Yr oedd wedi cael ei gymeryd i fyny yn gymaint gan ysbryd cartrefol ac awyrgylch y lie, fel mewn ychydig bach o amser, dechreuodd gael tori ei wallt yn ol dull y Rhos (chwerthin.) Mewn geiriau eraill, yr oedd wedi dod yn un o honynt. Buasai, fodd bynag, yn caru rhoddi dipyn o gynghor cartrefol i'r eglwys. Dyma fe 44 Peid- iwch a meddwl fod Mr Davies wedi dod yma i fod yn boss of the slww, "-i wneyd yr holl waith, a pheidiwch a cydmaru eich gweinidog chwi a gweinidngion eraill, yma, nac yn unrhywRe a all. IYn hytrach bydded cyd-weithtediad aj undeb cyd- rhwng yr eglwys a'r gweinidog-y naill yn helpu ac yn nerthu y Hall. I GORPHENOL, PRESENOL, A'R DYFODOL. I Estynodd Mr Thomas Jones, Rhostyll- en, ar ran Henaduriaeth Dinbych a Fflint, groesaw cynes i Mr Davies. Llongyfarch- odd yr eglwys ar ei gwaith yn sicrhau gwasanaeth Mr Davies, ac yr oedd yn meddwl ei bod yn anrhydedd i Mr Davies dderbyn galwad oddiwrth eglwys fel y Capel Mawr. Yr oedd yr Eglwys wedi gwneyd gwaith mawr yn y gorphenol credai y byddai i'r presenol nodi dadblyg- I iad newydd mewn hanesiaeth ac yr oedd I y dyfodol yn addawol, ac yn llawn o bos- I ibliadau. Yr oedd pobl y Rhos yn bobl I brwdfrydig, ac yr oedd aelodau y Capel I Mawr yn Fethodistiad i'r earn. Yr oedd I dau ddyn un diwrnod yn dadlu ynghylch capelau. Yr oedd un ohonynt yn dod o'r Rhos. a thaerodd mae Capel Mawr ydoedd y capel mwyaf yn Nghymru. Dadleuai ei wrthwynebydd fod ryw gapel neillduol y r, yn fwy ond setlodd y Methodist o'r Rhos y ddadl drwy ddweyd ei fod wedi mesur y ddau, ac wedi cael allan fod y Capel Mawr yn bedair modfedd mwy na'r capel arall (chwerthin). Llongyfarchodd Mr Hughes, Coedpoeth, yr eglwys ar eu dewisiad o'u gweinidog, acjfel un o'r tuallan, gobeithiai y byddai i Mr Davies aros yn eu plith am flynydd- oedd lawer. MYNED A DYFOD. Estynodd y Parch E Williams (Penuef), groesaw cynes i Mr Davies ar ran Cyng- hor Eglwysi Rhyddion y Rhos a'r Cylch. Yr oedd Ilawar o gyfarfodydd ymadawol wedi eu cynal yn ddiweddar, ac yr oedd llawer o nodau lleddf wedi ymlwybro i't anerchiadau. Yn awr, fodd bynag, yr oeddynt yn gyfarfodydd croesaw, a'r cy- wair wedi newid o'r lleddf i'r Hon. Yn ystod ei arosiad 0x6 inlynedd yn y Rhos, yr oedd wedi gweled lla wer o gyfnewid- iadau. Yr oedd yna lawer o fyn'd a dod," yr hyn wedi'r cwbl oedd yn arwydd sicr o fywyd a chynydd. Yr oedd y Rhos fel ardal yn edmygu pregethwyr a phreg- ethu yn fawr, yr hyn, yn ei feddwl ef, yd- oedd yn siarad yn uchel am y lie. Yr oedd dieithria-id ag oedd yn talu ymweliad a'r Rhos, yn cael eu synu yn fawr wrth weledl yr addoldai hardd sydd yn yr ardal. Y mae y ffaith hon yn dangos fod y capel yn cael lie uchel yn serchiadau pobl y Rhos. Y BOBL IEUAINC. Dywedodd y Parch Howell Harris Hughes, ei fod wedi gwrando ar yr an- erchiadau gyda dyddordeb, ac yr oeddynt yn ymddangos iddo ef yn rhai gwerthfawr a da. Nid oedd ef yn bersonot yn teimlo ei hun yn gymwys i roddi cynghor, am nad oedd eto yn deugain oed-blwyddyo doethineb y cadeirydd-lchwerthin). Er hyny, buasai yn caru nodi un peth pwysig. Problem yr Eglwysi heddyw, yn ei feddwl ef, oedd Y brobiem o enill y Bobl ieuainc." Y bobl ieuainc o bymtheg i bump a'r hugain oed ydoedd driving power unrhyw eglwys, a phe gallesid ond troi eu Z5 brwdfrydedd diderfyn, a'u hegnion diflino ar yr olwyn waith, yaa, gallesid gwnethur pethau mawr. UN 0 BREGETH\VYR GOREU CYMRU. Dywedodd y Parch T C Williams ei fod yn fatch o glywed fod un o bregethwyr goreu Cymru yn myned i gymeryd gofal un o'r egiwysi mwyat pwysig yn Nghvm- ru. Yr oedd yr undeb yn un urddasol yn mhob ystyr. Pan fyddai gweinidog new- ydd yn cymeryd drosodd ofal eglwys, yr oedd yna duedd yn wastadol i adael holl waith yr eglwys iddo ef. Disgwylid iddo edrych i fewn i faterion a dyledswyddau ag y gallesid eu gwneyd Hawn cystal hebddo. Yr oedd yna berygl o dreulio ei amser a'i ymdrechion dros bethau di- bwys. Ar bob cyfrif, gadawer i weinidog fod yn bresenol lie y bydd angen am ei wasanaeth, ond nid oedd yn rhan o ddyl- edswydd y meddyg i weinyddu ar ddyn pan nad oedd dim y mater arno. Yr oedd yna faterion i edrych i fewn iddynt, rhai nas gellir eu gwneyd ond yn unig gan y gweinidog, a dylai y rhai hyn gael ei I sylw cyntaf. Mewn rhai achosion, dy- I wedir fod y gweinidog yn cael gweled gor- mod arno yn ei eglwys ei hun, ond yn ach- os Mr Wynn Davies, buasai Cymru yn I' gofalu na chaent ei gadw adref yn ormod- ol. Yr oedd Cymru yn hawlio y fraint o anrhydeddu ei mheibion talentog. Nid I yn unig yr oedd ganddynt bregethwr tal- I entog yn Mr Davies, ond yr oedd gan- I ddynt yn Mrs Davies, un o gerddorion mwyaf diwylliedig Cymru. Er mor fawr ydoedd gwaith ei ph: iod yn mysg pobl ¡ ieuainc Bangor, yr o^ddy gwaith a wnaed ¡ gan Mrs Davies yn llawn 111..r cffehhiol a phwysig. DIOLCH. | Yn codi i ymateb, dywedodd y Parch j Wynn Davies ei fod wedi myned drwy argyfwng poenus pan yn gwrando ar i y pregethau rhagorol ar descyn mor wael. Yr oedd yn diolch o'i galon i bawb am y I croesaw cynes ag yr oedd wedi ei dderbyn ar ei ddyfodiad i'r Rhos, Nid oedd me.wn I unrhyw ffordd yn ddyn ag oedd wedi ei 1 gyfyngu i Sect" ac er fod hawliau ei eglwys a'i achos ei hun yn cael y lie cyn- taf ganddo, yr oedd hefyd yn caru bod o vvasanaeth i'r ardal yn gyffredinol, Yr oedd wedi bod yn y Rhos eisioes ddigon hir i wybod fod y gwaith ag oedd wedi j gymeryd mewn Haw, yn waith cyfrifol. Yr oedd yn waith nas gallai yr un dyn ei wneuthur heb gydweithrediad a chydym- deimlad yr eglwys. Yr oedd cyfrifoldeb mawr yn gorwedd o'i flaen, yr hyn a ddeu- ai gyda'r aelodau. Nid yn unig yr oedd y capel yn fawr, ond yr oedd y nifer fawr o aelodau yn y gwahanol gyfarfodydd wedi peri iddo ystyried ei gyfrifoldeb yn llawer mwy. Felly, yr oedd yn rhoddi ei hunan yn hollol yn eu dwylaw, ac ym- drechai mor bell ag oedd yn ei allu, i lanw y bwlch. Yr oedd yn edrych yn mlaen yn hyderus am gymhorth y bobl ieuainc, ac yn disgwyl am nerth drwy weddiau y rhai mewn oed. Dechreuwyd y gwasanaeth gan y Parch W Price, a diweddwyd gan y Parch H P Roberts, Coedpoeth. Arweiniwyd y canu gan Mr G W I Hughes, G. & L., a gwasanaethwyd wrth yr organ gan Mr Dan Evans.

I CYFARFOD SEFYDLU Y PARCH J P GOUGH, RHOS. Dydd Sul diweddaf dechreuodd y Parch J P Gough, Caergwrle (gynt), a'r ei weinidog- aeth yn Eglwys Salem, Bank street, Ponkey Cynfialiwyd Cyfarfodydd Pregethu Blyn- yddol yr Eglwys dydd Sul a Llun, pryd y pregethwyd ynddynt gan y Parchn Penar Griffiths, Pentre Estyll; 0 Lloyd Owen, Birkenhead, a Peter Price, M.A., Dowlais (gynt). Cafwyd pregethu grymus, a thradd- odwyd y genadwri gyda nerth i'r cynulleid- faoedd mawrion. Prydnawn dydd Llun, am 2 o'r gloch, cynhaliwyd cyfarfod i sefydlu y gweinidog newydd, ac yr oedd y capel wedi ei orlanw erbyn amser dechreu. Yr oedd llawer o weinidogion y cylch yn bresenol, Llywydd- wyd y cyfarfod gan yr hybarch R Roberts, Rhostyllen. Dechreuwyd y cyfarfod drwy ganu emyn a'r Parch 0 J Owen, Ebenezer, yn darllen rhan o'r Salmau ac yn gweddio. Yn ddilynol darllenodd Mr J J Griffiths (ysgrifenydd yr Eglwys), lythyrau gan am- ryw o weinidogion yn ymddiheuro am ei habsenoldeb, ac hefyd lythyrau yn llongyf- arch yr Eglwys ar ei dewisiad o weinidog mor ardderchog, gan amryw o weinidogion ac eglwysi. Dywedodd er pan y sefydlwyd yr Eglwys eu bod wedi cael tri o weinidog- ion: sef y Parchn R Roberts; T Ogwen Griffiths, Rhyl; ac E Wynne Jones, Eben- zer, Caernarfon, Yn ystod y ddwy flynedd ddiweddaf yr oeddynt wedi bod heb weinid- og, yr oeddynt wedi cael pregethau gan am- ryw o tytyrw, r o wahanol golegau, a gwein- idogion sefydlog, er rhoddi prawf iddynt, ac yn eu mysg vr oedd y Parch J P Gough, Caergwrle. Cynhaliwyd pwyHgor i ymdratod y mater, ac yn ddilynol dewiswyd dirprwy. aeth i ymweied a Mr Gough, er cael caniat- ad i roddi ei enw o flaen vr Eglwys, gan mai efe oedd ei fftfr-ddyn. Cydsyniodd yntau ar cais, ac yn ddiweddarach danfon- wyd galwad unfrydol iddo, yr hwn, wedi rhoddi (wfri ystyriaeth i'r rnater, a'i derbyn- iodd, ac anfonodd ei atebiad i sgrifenydd r Eglwys, yr hwn a'i darllenodd, ynghanol llawenydd digymysg. Wedi canu emyn, cododd y Llywydd, yr hwn mewn anerchiad ragorol a buddiol a. ddywedodd mae ieuanc oedd Eglwys Salem, ond ei bud wedi gweithio n rhagorol, Cynghorodd y gweinidog newydd i weithio gwaith t r Arglwydd gydag egm ysbrydol, ac i fyw bywyd pur, gan y byddai hyn yn fantais i'w g>n;eriad, ac y byddai Ef yn talu'n ol idtlo mewn modd teilwng. Yr oedd yr Eglwys, meddai, wedi bod yn dra llygadog wrth ddewis ei gweinidogion, ond nid oeddynt wedi bod mor Hygadog yn eu cadw hwynt wedi eu dewis Wrth derfynu eiddunodd i Mr Gough bob ilwyddiant yno a hir oes i wasanaethu y Meistr Mawr Mr Samuel Roberts, diacon, a ddywedodd mae yn 1897 y dechreuwyd yr achos yn Salem, a chyn hyny yr oeddynt wedi bod mewn cysylltiad ag Eglwys Bethlehem, ond gm fod rhifyr nelodau yn cynvddu, adeil- adwyd Capel Sclent, ar draul o ^700 Cym- erwyd haner y draul, sef £35°, gan Eglwys Bethlehem, ac wedi peth amser pwrcaswyd y maes yn ochr y capel, lie y bwriedir adeil- adu ty i'r gweinidog. ar y gost o ^250, yn gwneyd cyfanswn o ^600. Er hyny maent 0 y wedi gweithio yn raddiol, ac y mae y ddy- led yn avvr wedi djfod i lawr i ^245. Yr '-■oedd y cyfasfo i hwn vn^ei adgoffa am y Cyf- arfod Sefydlu cyntaf y bu ynddo sef un y Parch Peter Price, M A., yn Lerpwl, ryw un miyne id ar bymtheg yn ol, ond ni fedd" yliodd yr adeg hono y buasai Mr Price yn dyfod i fugeilio Eglwys Bethlehem. Dýwed- odd eu bod wedi cael un o'r gweinidogion goreu ag oedd yn perthyn i'r enwad ) n Mr Gough, ac os y byddai iddo fod fel y Llyw- ydd, yr hwn oedd wedi gadael argraff gref ar yr ardal, vn ei waith a'i haelioni, yr oedd dyfodul d,iisgIAer iawn yn ei aros. Dywedodd Mr John Davies diacon hynaf yr Eglwys, eu bod wedi bod yn gweddio am arweiniad yr Vshryd Glan wrth ddewis eu gweinidog, a'i fod yn creou eu bod wedi cael eu hateb, gm ei fod wedi gyru dyn mor rhagoroi iddynt ac ni oedd ganddynt ddim i'w wneyd ond diolch i'r Arglwydd yn gynes am ei genhadwr godidog. Yn ddilynol deuwyd at brif waith y cyf- arfod, sef cyflwyno Mr Gough i'r Eglwys fel ei gweinidog, a cyfiawnvvyd y gwaith pwys- ig hwn gan y Parch R Roberts, Rhostyllen. Arddangoswy I ei dderbyniad trwy i'r holl aelodau godi ei dwylaw. Gweddiwyd a'r ran Mr Gough, ac am iechyd a hir oes, iddo gan y Parch Penar Griffiths. Y Parch E Mitchell, gyda'u ystoiiau don- iol, etc, a ddywedodd fod Mr Gough yn dod i fysg pobl garedig, i weithio, ac y byddai parch iddo gan bob enwad yn ddi- wahan. Mr E Davies, diacon yn Eglwys Caer- 0 gwrle, a ddywedodd ei fod yn llongyfarch yr Eglwys yn dewis dyn mor rhagorol fel eu gweinidog, ac y byddau colled anarferol yn Caergwrle ar ei ol. Terfynodd trwy eidduno am i fendith yr Arglwydd lewyrchu arno tra y byddai yn alluog i gario ei waith ) mlacn, Y Parch W Price (W)., mewn geiriau byr a ddywedodd ei fod a'r ran Cynghor yr Eglwysi Rhyddion, yn rhoddi croesaw cynef i Mr Gough, gan hyderu y byddai iddo ef s Mrs Gough gael bywyd hapus yn eu trigfan 1 newydd. Mr David Hughes, diacon arall yn Eg- lwys Caergwrle, a ddywedodd ei fod wedi dyfod yno i ddwyn tystiolaeth uchel iawn i Mr a Mrs Gough, y rhai sydd wedi bod yn llafurio yno gyda hwy ers wyth mlynedd, ac wedi gwneuthur gwaith mawr, a mawr fydd- ai y golled am danynt. Dywedodd wrth yr aelodau am iddynt beidio rlisgwyl y gweinid- og i'w tai o hyd, gan y bydd iddo ddyfod pan fydd eisjeu cynorthwy, neu pan fyddai rhywun yn glaf, ac hefyd erfyniau am iddynt vmddwyo yn garedig at eu gweinid- og a'i briod, ac y byddai'n sicr o roddi boadhnd mawr iddynt. Siaradwyd hefyd gan y Parch 0 R Owen, Connah's Quay, a'r Parch 0 Lloyd Owen, Birkenhead, y ddau yn dwyn tystiolaeth uchel i Mr a Mrs Gough Mae Mr Gough yn ddyn ieuanc oddeutu deg ar hugain oed, ac wedi derbyn ei addysg golegawl yn Ngholeg Bala-Bangor. Yn y flwyddyn 1900 rhoddwyd galwad iddo gan Eglwys Annibynol Connah's Quay, lie yr ordeiniwyd ef yn weinidog yr un flwydd- yn. Ymhen dwy flynedd wedi bod yno cafodd alwad i ddyfod i tugeilio Eglwys Annibynol Caergwrle, a sefydlwyd ef yno yn 1902, ac mae wedi odyno am wyth mlyn- edd yn llafurio yn galed. Mae Mr Gough yn bregethwr gwych, ac yn Hawn o ysbryd a sel i weithio o blaid yr Efengyl. Duw ai bendithio i fyned yn mlaen gyda'r gwaith mawr a phwysig hwn. Diolchodd Mr Gough i'r holl siaradwyr. i'r gynulleidfa ac i'r cyhoedd am eu croesaw cynes tuagato ef a'u briod, a datgan- odd ei foddhad yn yr Eglwys, yr aelodau, a'i gartref newydd. Terfynwyd y cyfarfod trwy weddi gan y Parch J Howell, Mynydd Seion. Yr oedd y canu o dan arweiniad Mr Jos- eph Bellis, a Mr John Roberts yn gwasan- aethu with yr organ.