Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
RHOS.
RHOS. PEItSONOL.-DeallwnfodDr J C Davies, yr Henadur Jonathan Griffiths, a Mr Joseph tetephen Jones, wedi eu happwyntio gan y Cynghor Sir ar Bwyllgor Lleol y Blwydd-dal i'r hen. 11 AMBULANCE YK HAFOU.— Ba hon 0 dan gwrs o adgyweiriad yn ddiweddar, a'r Sadwrn diweddaf gwnaetl casgliatt yn mhlith y gweith- wyr i gyfarfod y treuliau. Prynwyd hi oddeatu deg /inlynedd yn ol, ac mae wedi profi o'r fen- dith fwyaf mewn achositm o ddamweiniau. CE-NHAD(,)L.- Y Sul diweddaf llanwyd pwl- pud y Capel Mawr gan y Parch R J Williams, Lerpwl, lsgrifenydd Cymdeithas Genhadaeth Dramor yr M. C. Cymreig. Yn ystod y gwas- anaeth sylwodd ar waith y Genhadaeth, ac yn oedfa yr hwyr rhoddwyd anerchiad ddyddorol gan genhadwr brodorol 0 Fryniau Khassia, yn ymwneyd a gwaith y Genhadaeth yn y rhan hono. Dywedir ei fod yn un o'r dychwoledigion brodorol cyntaf yn nglyn I) chenhadaetib yr M.O. Oymreig yn Mryniau Khossia. úM æII'
GALAR MAWR, CYFFREDINOL «
GALAR MAWR, CYFFREDINOL « Gyda gofid dwys y clywodd y wlad am farwolaeth y Brenin nos Wener. Nid oedd wedi bod yn wael yn hir, yn wir yr awgrym cyntaf a gafodd y cyhoedd am ei waeled-i oedd yn y papurau newydd foreu Gwener, ac nid oedd neb yn meddwl yr adeg hon y deuai y diwedd mor sydyn ac mor fuan. V mae'n wir yr hysbyswyd yn ystod y dydd ei fod yn gwaetfcngu, ac fod ychwaneg o fedd- ygon wedi ei galw ato, ond ni freuddwydiodd neb y byddai Prydain heb deyrn erbyn boreu Sadwrn. Bu farw yn esmwyth ychydig cyn haner nos, nos Wener. Dioddefai oddiwrth fronchitis, ac ,n ystod ei ymweliad diweddar a Biarritz bu raid iddo aros yn ei welv am rai dyddiau. Pan ddy- ich>*elodd i Lloegr od^eutu wythnos yn ol Lcafodd anwyd drachefn, a gwaethygodd yn raddol, hyd nes y daeth y diwedd nos Wen- er. Dydd Gwener hysbyswyd trwy y wlad ei fod yn bar wael, ac oddeutu haner awr wedi chwech yn yr hwyr mynegwyd ei fod gryn lawer yn waeth, ac fod ei gyflwr yn ddifrif- ol. Eibyn hvn yr oedd y wlad yn dechreu ,sylweddoli fod ei afiechyd yn ddifrifolach nag y tybid ar y dechreu Tua saith o'r gloch galwyd ar y teulu Brenhinol ynghyd Yr oedd Tywysog Cymru vn y Palas ar hyd y dydd, ac ymwelwyd a'i Fawrh/di yn ach- lysu ol gan a^lodau ereill o'r teu'u er na arhosent yn hir yn ei gwmni. Yr oedd torf fawr tuallan i'r Palas trwy'r nydd a chvnvddai at yr hwyr, a phan wnaed yn hysbys g\ fl wr difrifol y Brenin oddeutu haner awr wedi chwech dangoswyd yn am- Iwg mor boblogaidd oedd. Am enyd teyr- nasai distawrwydd dwys dros y dorf fawr. Yna clywid mynegiadau o dristwch a chyd- ymdeimlad a'r teulu Brenhinol. Tua chwarter wedi saith yr oedd yr oil o'r teulu Brenhinol wedi eu galw i'r Palas, ac oddi- wrth hyn yr oedd vn amiwg i bawb yr ofnid y gwaethaf. Ac fel yr hwyrhai cynyddai y pryder, a gwylid ffenestr oleuedig yr ystafell, yn mha un y gorweddai y Brenin claf gyda dwysder anarferol. Oddeutu haner awr wedi deg, fodd bynag, dechreuodd wlawio, ac anfonodd arolygydd heddweision y Palas apel at ysgrifenydd cyfrinachol y Brenin i ofyn a oedd yn debyg y ceid newyddion vchwanegol, ac atebwyd na cheid y nos houo, ac yn raddol chwalodd y dorf. BYR HANES. Ganwyd Edward y Seithfed yn Mhalas Buckingham. Llundain, lie y bu farw, ar y 9fed o Dacliwedd, 1841, ac efe oedd mab hynaf y Frenhines Victoria a'r Tywysog Albert. Yr oedd iddo chwaer hynach nag ef, ond mawr oedd y disgwyliad am aer, a phan anwyd ef ni fu y fath lawenjdd mewn unrhyw wlad erioed. Pa., oedd yn fis oedi gwnaed ef yn Dywysog Cymru, ac adnabyddid ef dan y -teitl hwnw hyd nes yr oedd bron yn diiugain oed, pan fu farw ei fam. Gofalodd ei fam yn fawr am ei ddygiad i fyny, a dewiswyd pendefiges adnabyddus, sef Arglwvddes Lyttelton, yn athrawes iddo, a llanwodd hi y swydd bwysig hyd nes yr oedd y Tywysog yn chwe' mlwydd oed. Ychydig a ellir ei ysgrifenu am gyfnod ieuenctyd y Brenin, heblaw iddo gael yr addysg oreu. Wedi iddo fod o dan athraw- on cymwys am rai blynyddoedd aeth i Goleg Edinburgh, ac oddiyno i Goleg Crist, Rhyd- vchain, He y bu am flwyddyn. Yna bu am bed war tetm yn Nghaergrawnt, a phan ar ymweliad ag ef yma yn niwedd 1861 y caf- odd ei dad, y Tywysog Albert, yr anwyd a derfynodd yn angeuol iddo. EI BRIODAS. Blwyddyn yn ddiweddarach, pan ar ym- weliad byr a'r Almaen, y cyfarfu a'r Dywys- oges Alexandra o Denmark, yr hon a ddy- weddiwyd iddo. Dywedir iddo cyn hyny sy.rthio mewn cariad a'r Dywysoges wrth edrych ar ei llun, ac yn Medi, 1862, h>sbyswyd am ei briodas agoshaol a hi. Bu y seremoni ar y ddegfed I o Fawrth, 1863, ac ni roed derbyniad mwy croesawgar i briodferch eriod nag a roddwyd i'r Dywysoges Alexandra pan gyrhaeddodd y wlad hon. Aeth y Tywysog i Greenwich i gyfarfod ei briodferch, ac yr oedd yn nos pan gyrhaeddodd Gastell Windsor gyda hi i'w chyflwyno i'r Frenhines Victoria. Gwein- yddwyd y briodas yn y Capel Brenhinol yn Nghastell Windsor, yn mhresenoldeb y Frenhines Victoria. Profodd y Dywysoges yn briod yn ngwir ystyr y gair, ac fel Bren- hines anhawdd yw cael ei rhagorach. Gan- wyd iddynt chwech o blant. Yr hynaf oedd Due Clarence, a fu farw yn 1892, yn wyth ar hugain oed, er galar mawr i'r wlad yn gyff- redinol. Ganwyd yr ail fab, sef y Brenin presenol, yn 1865. FEL TYWYSOG CYMRU. Yn gynar ar ei fywyd dechreuodd deithio. Ymwelodd a holl wledydd cred, a gwnaeth hefyd gydnabyddiaeth fanwl a gwahanol ranau yr Ymherodraeth, yr oedd wedi hyny iV llywodraethu. Pa le bynag yr elai derbynid ef gyda'r gwresogrwydd a'r rhial- twch mwyaf, ac ymddengys mai efe oedd y gwr ieuainc mwyaf poblogaidd ei gyfnod. Yr oedd ei feddylgarwch, ei ymddygiad car-
Advertising
tOO "W¡¡\Ø=-t'V¡¡'1¡1\ï:;í1í!¡1i\:r.j¡" "i We are showing A M > at present a large stoek of f MILLINERY Of the Latest Fashions and < Styles. I See our Special Window Display this week. J W. JONES, & PARIS HOUSE, RHOS. I
Advertising
.r.¡;e;4i'ai>tQ4:ir'&1Tæ' "'lI1 J1ii- h- IsN"T IT SIMPLE I To understand the saving that can be effected ? by one in the know" when buying. I It is to your benefit jRRL to inspect our AIF AWME ■y^ Spring AIF AIF Suiting "Y | fl ll Patterns before buying elsewhere. We guarantee I 'B satisfaction in style and fit. 5 11 11 Special prices from 21s. up. I llfj J. W. J 0 N fist iv»j02» PARIS HOUSE. RHOS. TO LET. AHOUSE-.— Apply Herald Office, A Rhos- EOOK Debts purchased, cash down, any district.— VV Jackson, 26, Cor- poration street, Manchester. ON SALE OOD and strong Tipping Cart to J suit horse 14 haods.-Apply 36 Middle Road, Nant, Coedpoeth. ON SALE CHESTNUT PONY, Hawker's Float, Wooden Shop, and Chip-Potato 3Jaehioe.—Apply, W. Williams, 7 Walk- ers Lane, Ponkey. ON SALE Jh GRAND PIECE OF BUILDING ALAND in Jones Street, Rhos, with 3i yards frontage, and which goes down zo the G. W.R.-Apply John Griffiths, Etcher, Hall Street, Rhos. won SALE BY PRIVATE TREATY. A FREEHOLD PIECE OF LAND comprising 670 square yards, situ- ate « Broad Street and Queen Street, iShos, io one or two lots-Apply T. Rogers, Butcher, Rhos FOR SALE BY PRIVATE TREATY A DOUBLE-FRONTED and Com- J\ modious Dwelling House situate sao co sner of Main Streets at Rhos. There is a Yard, Stable and Outbuildings be- koging to the property and the house could msih advantage be converted into busin- itss premises. Part of the purchase money .wcld (if desired) remain on mortgage.— Afply, Mr. 1. D. HOOSON, Solicitor, I Egerton Street, Wrexham. NOTICE OF REMOVAL. MISS M. E. HUGHES begs to in- fo cm her customers that she has ffcrmyred from the Cross Shop to High St, Mhcsy (opposite the Blue Bell Inn) where be -will continue the business of Whole- ,m1e and Retail Tripe Dealer. SAML. EVANS, A.C. .Begs to state that he is open to accept engagements as MUSICAL ADJUDICATOR, JFASTIVAL CONDUCTOR, &c. "Lessens given in VOICE TRAINING, HAR- arour, THEORY, &C. for terms, -apply BROAD STREET, RHOS, RUABON. IMPORTANT NOTICE. -0- twiif to the death of the King Saabon Foresters Fete an- winced for Whit-Monday has POSTPONED. -_n. ,h' _n. iiafsjty 5t2tiof)(?ry Carqe 5toe always fcajjd, at tfce "I herald Offiee JW?
nIlYBUDD PWYSIG.
nIlYBUDD PWYSIG. Am y eymer claddedigaeth, y Bren- in le Dyd6. Gwener, bwriadwn gy- hoeddi yr Herald NOS IAU yr wytknos new. A wna. ein gckek- wyr, &c., sylvi-ar Ityu .0 1
l§*u>f:pudau.
l§*u>f:pudau. I (PULPIT SUPPLIES) I t (PULPIT SUPPLIES) I SABBOTH, NIAI 15, igio. I Y METEODISTIAID OALFINAIPD O%Pr- I Mawr-10 a 6, E Isfryn Williams, Ponkey Bethel, Ponkey-10 a 6, A W Jones, B.A., Garth t £ «riak, Ponkey—10 a 6. J It Jones, Rhoaddu Kill-st,—10-30 & 6, R Williams Johngtown-IO-30 a 6, II A Jones, Bettwo Pentrefolin-10 Cyf Plane, 2 FsgoJ, 6 Gwasanaeth (iroes—J Hughes, Widnes rainant-J Hughes, Widnes TE ANNIRYNWYR. j Bethlehem-10 E Rogers, Wresihatn, 6 Morgan Price Bangor Salem, Banls.st-lrO Morgan Price, 6 E Rogers Mynydd Soion,- 10 a 6, J Howell Ebenezer, Queen St.-lO a 6, Cyfarfod Pregethn- W D Thomas, Brvnaman, a B Emrvs James. Buekley Johnstown (8)-10.30 & 6— Y BEDYDDWYR. Penuei—10 E 0 Parry Llansilin, 6 E Williams Bothaniai-10 E Williams, 6 E 0 Parry 3ion, Ponkoy-10 a 6, E MitcheH Tabernacle Ponkey-10 W 8 Jones, 6 Jos S Jones oar, AbordorfVn-10 John Jones 6 W S Jones Qalfaria, Rhos-10 W 8 Jones, 6 James Davies lit Pleasant, Ponkey—10-30, & 6, J W Humphreys Noddfa, .) ohnstown-10-30 a 6, J C Jones Penyeae—10 a 6, W B Jones Gross-at 2 W B Jones DI8GYBL10N ORIST. Bethel, Gampbell Street-10 a 6, Y WEBLEYAID Bhof—10 Cyfarfod Gweddi, 6 T N Roberts Johnstown—10-30 W Price, û Thos Evans 8tryt Issa-10 Cyfarfod Gweddi, 6 Edward Morris Flasbennic-n-10-30 T N Roberts, 6 Thos Roberta PRIMITIVE METHODIST. ihot— 10-30, 2 &6, Sandny School Anniversary- P V DaRe, Hartley College, Manchester Copperas—2-30 & 6, A Kelsall, Newbridge YR EGLWY8 SHFYDLKDIG. Vioar, Key J H Thomas Ourates It Jeakins-Menlove. 5 Jr. 'kis" Ohureh—S«rvie«at 10-S0, and 6. Wglwys St. David—Gwasanaeth am 10 a St. Mary's Ohurch Johnstown-gorviao at 3 A 6 PENYCAE St Thomas s Church—Service at 10-20 and 6 Vicar—Rev Joseph Davies I SALVATION ARMY. Barracks, Sauvage Street-11-15. 2, <5-45 Ensign Shepherd, & Lieutenant R LazzeII.
GALAR MAWR, CYFFREDINOL «
edig, a'r modd y cymysgai yn gyfeillgar gyda pob dosbarth o ddynion wedi ei wneyd yn ffafryn cyffredinol. Wedi marwolaeth ei Dad, y Tywysog Cydweddog, ymneilltuodd ei fam gryn lawer o'r bywyd cyhoeddus, a disgynodd i ran y Tywysog i lanw y lie. Yr oedd galw mawr am ei wasanaeth, i agoryd neuaddau a pharc- iau, ac i arwain mewn materion cymdeithas- ol. Gwnaeth y rhan hon o'i ddyledswyddau gyda'r medr a'r urddas penaf Un peth hynod ddoeth ynddo ar achlysur o'r fath oedd ei ddistawrwydd ar faterion politicaidd Er ei-fod yn siaradwr hyawdl, ac yn gwneyd hyny yn fynych, ni chafodd neb ericed le i gwyno oherwydd un gair politicaidd anghall na phartiol. Cadwodd ei hun vn hollol rhag cymysgu mewn materion partiol, er y dang- osai y dyddordeb mwyaf mewn gwleidydd- iaeth ac y dilynai ef yn fanwl, yn gymaint felly fel nad oedd dim mesur na digwyddiad yn y byd politicaidi nad oedd ef yn ei ddeall yn drwyadl. Yn hwy na neb fu o'i flaen cariodd y teitl o Dywysog Cymru am odd- eutu triugain mlynedd. EI GORONIAD. I Ar yr 22am o Ionawr 1902, wedi bod yn tevrnasu am yn agos i 64 mlynedd. bu farw ei fam rinweddol, y Frenhines Victor,ia. Cymerodd y Tywysog y 11 w fel Brenin y diwrnod canlynol, gan fabwysiadu yr enw Iorwerth VII, ac ar y 24ain o Ionawr cyhoeddwyd ef yn Frenin gyda'r seremoni arferol. Yr oeddis wedi trefnu i seremoni y Coroniad fod ar y 26ain o Fehefin, 1902, ond tarawyd y Brenin yn wael, a bu raid iddo fyned dan law-feddvgiaeth. Achosodd y newydd dristwch trwy'. wlad yn gyffredin- ol, ac yr oeddis mewn cryn bryder beth i'w wneyd gyda'r trefniadau. a wnaed at ddath-, lu'r Coroniad. Cyhoeddwyd, sut bynag. lythyr gan y Pen Swyddog yn Llundain, yn dweyd fod yn ddrwg gan y Brenin fod yn rhaid gohirio'r Coroniad. Ychwanegai fod yr holl ddathlu yn Llundain i'w gohirio, ond mai dymuniad y Brenin oedd ar i'r dathluad- au yn y wlad fvn'd rhagddynt fel pe na buasai dim wedi digwydd Y dydd Sul dilynol bu gweddio ar ran y Brenin yn mhob addoldy trwy'r wlad. Gwellhaodd y Brenin yn union, a dydd Sadwrn, Awst 9fed, 1902, coronwyd ef a'r Frenhines Alex- andra. Treuliwyd y dydd yn wyl gyffredin- ol trwy'r wlad. Wedi y Coroniad aeth y Brenin ar for- daith o gwympas ynysoedd Prydeinig, ac ar ei ddychweliad ymdaflodd a'i holl agni i'w waith ac ni raid dweyd fod ei deyrnasiad, os yn fyr, wedi bod yn un o'r rhai mwyaf llwyddianus yn hanes y byd. EI DEYRNASIAD. Ber iawn fu ei yrfa fel Brenin-cwta naw mlynedd, ond er bered gellir dweyd am dani ei bod yn un o'r rhai disglaeriaf a mwyaf toreithiog mewn dyrchafiad a liesiant cenell- aethol yn hanes ein gwlad. Cadwodd fel Brenin at yr egwyddor o beidio ymyryd yn gyhoeddus mewn materion politicaidd, ond hawdd y gellir canfod ar lawer o faterion gwleidyddol ei deyrnasiad olion ei ddylan- wad distaw. Ni arbedai ddim er hyrwyddo lies ei wlad, ac yn wir ofnir mai syrthio yn ferthyr yn y diwedd ddarfu i'w benderfyniad o'i gwasan- yn ddi-ildio hyd eithaf gallu a nerth. Yr oedd cydymdeimlad dwfn a gwirioneddol rhyngddo a'i ddeiliaid, a neb yn fwy felly na'r tlawd, yr anghenog, a'r dioddefus. Ei gydymdeimlad byw ac ymarferol a'i gwnaeth yn gymaint anwylyn gan ei bobl, ac a bar fod miloedd heddyw yn medru wylo yn y brofedigaeth a golli cyfaill cywir galon. Dywedir nad oedd dyn yn yr Ymherodraeth yn gweithio yn galetach nag efe, ac hyd yn oed pan ar ei wyliau, nid gwyliau iddo ef. Ar adegau fel hyn gwnai waith oedd yn t) 9 anghygoel, a hwnw bob amser yn nglyn a'i ddyledswyddau brenhinol. Nid safle o an. rhydedd ac urddas yn unig oedd Gorseld iddo ef, ond un o gyfnfoldeb, a chvfle i fwy o waith. Er mor ymroddgar ydoedd am ddifyrwch-ac o bosibl ei fod yn ormodol yn hyn gan filoedd-eto nid oedd yn ei ddilyn ar draul esgeuluso gwaith a dyledswydd. Na:, y rhai hyn oedd y pethau cyntaf iddo, a gwnaeth hwynt yn brif faterion ei fywyd breninol. Ofnid pan ddaeth i'w orsedd y syrthiai yo ol gryn lawer, ac na fuasai byth yn medru cadw ei hurddas fel ei fam. Ond llwyddodd i wneyd, a mwy, a hyny gyda llawer llai o geidwadiaeth, Faint bynag fu dylanwad ei Fam ar y wlad a'r byd, gellir dweyd yn ddibetrus nad oedd gvmaint ag eiddo Iorwerth VII. Anhawdd dweyd eto beth fu ei ddylanwad yn nivscr teyrnasoedd y byd-hanes dyfoicl a rydd oleuni cyflawn ar hvn,—ond gwyddom ni ddigon i gredu yn gydwybodol mai nid teitl gwag ac ofer ydyw EDWARD THE PEACEMAKER, a roddwyd arno gan wledydd byd. Yr oedd ceisio heddwch rhwng teyrnasoedd a'u gil- ydd yn egwyddor angherddol ganddo, a gellir dweyd iddo lwyddo yn hyn yn fwy na holl wladweinwyr byd gyaa'u gilydd. Trwy ei bersonoliaeth atdyniadl a chief, ei fedr dihafal, a'i foneddigeiddrwydd enillodd ei fbrdd i fywyd cenhedloedd, ac mewn tawelwch a distawrwydd llwyddodd i symud ymaith eu gwahaniaethau. gan eu dwyn yn nes at eu gilyd.1 a'u clymu a rheffvnaii brawdgarweh heddychol. Mae'r byd hedd- w yn talu gwarogaeth iddo fel gwladwein- ydd blaenaf Ewrop. Mae gwerinoedd y gwledydd yn ddyledus iddo em-ei waith yn dwyn oddiamgylch well teimlad a dealldwrr- iaeth cyd-rhyngddynt, a chyda hyn o angen- rheidrwydd leihad yn y pethau hyny sydd yn arwain i anghydfod a rhyfel. Yn Ftrainc rnaent yn wylo am dano fel am eu cyfaiil goreu, a'r newyddiaduron a'r swyddogion gwladwriaeth yn moes-ymgrymu o flaen y rnarwr mawr, ac yn gofidio oher- wydd colli un fu o gymaint dylanwad dros heddwch. Mae'r byd heddyw yn dlottach o'i golli, ac addefant hyny yn y negeseuon tyrd i a ddylifa mewn cydymdeimlad i'r wlad hon ac at y teulu brenhinol. Beth bynag am gymhwysderau ei olynydd rhaid i ninau yn 7 wlad hon deimlo ein bod wedi colli yr un mwyaf profiadol, a'r un mwyaf ei fedr, i wynebu yr argyfwng sydd yn y deyrnas oherwydd anghvdwelediad Ty'r Arglwyddi a Thy'r Cyffredin. Dymuniad pawb yn gyffredlnol ydyw ar i ddeuparth ysbryd ei dad ddisgyn ar ei olynydd, y Bren- in Sior V. Y FAM FRENHINES. Yr un sydd fwyaf ei thrallod trwy'r wlad heddyw ydyw ei briod hawddgar, y Fren- hines Alexandra, ac mae cydymdeimlad miloedd yn myned allan tuag ati. Er pan roddodd droed yn y whd hon gyntaf enill- odd galonau pob dosbarth. Gwnaeth hyny ar y cyntaf oherwydd ei thegweh, ei chym- enad uchel, a'i hymddygiad syml. Ond ar ol' hyny fel Tywysoges Cymru, ac hefyd fel Brenhines, enillodd le uwch yn serchiadau y bobl trwy ei chymwynasgarwch, ei haelfryd- edd, a'i chynorthwy parod a dioddefwyr a rhai mewn cvfyngderau. Mae ei llythyr at ddeiliaid y wlad ar yr amgylchiad pruddaidd y peth mwyaf calonrwygol a ddarllenwyd bron erioed, ac afraid yw dweyd iddo gy- ffvrdd pawb yn gyffredinol trwy'r deyrnas i ddwfn eu calonau. Esgyna miloedd a weddiau, gan ddynion o bob dosbarth, at Lywodraethwr y Bydoedd, yn nwyiaw yr Hwn y mae calonau Brenhinoedd a Bren- hinesau daear, yn erfyn Ei nawdd a'i nodded iddi yn ei hadfyd, ac am nerth ychwanegol i ymgynal dan y brofedigaeth lem. Y GLADDEDIGAETH. Cymer Claddedigaeth ein diweddaf Frenin le dydd Gwener nesaf. Am dri diwrnod yn flaenorol bydd ei arch yn Cael ei dwyn i Neuadd Westminister, a chyfleusdra i bawb a ddymuno hynv i gerdded heibio i ddangos eu parch i weddillion y tywysog a'r gwr mawr' oddi mewn iddi; cyfleusdra ag y gallwn fod yn sicr y cymerir mantais arno gan fyrddiynaii o ddeiliaid galarus. Yn Nghapel St. Sior, yn Windsor, y diwr- nod a nadwvd bydd yr angla ld. Yn bres- enol ar achlysur bydd Ymherawdwr yr Almaen. Mab chwaer y diweddar Frenitt yw efe, a chefnder i'r Brenin presenol. Buasai vn chwith geny-n fedd>vl am yr anglaid heb i'r Caisar fod yaddo. Bydd