The Rhos Herald

Che.ip Prepaid Advertisements in the Rhos Herald. Words One Two Three Insertion. Insertions.\ Insertions 20 1* 1 s§d 28 28 l*6i 2sQd 3 s 28 ls6d 286d 38 86 2s 3s3d 4s 44 2s9d 48 5s 52 38 58 6s BOOK Debts purchased, cash down, JD any district.—W Jackson, 26, Cor- poration street, Manchester. WANTED GOOD INSURANCE AGENT for A solid £ 5 book all at Rhos. Salary and Com Rhos man preferred. -Apply by letter to X, Herald Office. LONDON'S LATEST Premier Hotel, Southampton Row, magnificently appointed 150 rooms from 3/6 with break- fast, bath and attendance (if room pen- sion ót-). Imperial Hotel, Russell Square, London. Meetings & Entertainments IZLOK, CC.M..) JOHNSTOWN. A SALEliF WORK WH1 be held in connection with the above place of worship, on Wednesday & Thursday, March 16th and 17th, 1910. (,apel Mawiy Rhos. A Grand Performance ot 'THE MESSIAH' (HANDEL) Wednesday, March 23rd By the Capel Mawr United Choral Society Conductor, Mr G W Hughes, G& L. Artistes KXSS ZXIL-F BBZARE The famous Yorkshire Soprano. Principal Soprano Sheffield Musical Union's Tour in Canada, under Dr Henry Coward. loss MAZGAZET LEWTS, Of the Royal Albert Hall, and Queen's Hall Concerts, London, 2C& DAVID fi. ELLIS, The famous Welsh Tenor. XB BIOHABO BVANS, Beiton. Curtis Gold Medalist, Royal Man- chester College of Music. Organist, Mr E. Ealyn Davies, A.B.C.O. Public Hall, Rhos Grand Performance of the Drama 'RHYS LEWIS,' On Wednesday, Feb. 9, 1910 By the 8 HYFRYDLE, C.M. PARTY, CEFN. Tickets, Front Seats, is: Second, 6d. Proceeds,In aid of Hill st English Chapel. CYFARFOD LLENYDDOL lanibynwyr Bethlehem a Salem, Rhos. DYDD LLUN, EBRILL 11, 1910 RHAI O'R TESTYNAU. Parti 35—30 mewn nifer, Gorphwvs Don," (o'r Cerddor, Medi, OQ.) r Parti Plant, Hail, Hail." "Cl Pedwarawd (T.T.B.B ) 4 Ser y Boreu.' 16s Ptif Draethawd, Y Cynghorau Eglwys- ig Cyntefig a'u gwasanaeth i Grefydd. tasCch All Draethawd, dan 25 oed, 11 Manteision acsnfanteision Llenyddiaeth Rad. 8s6ch Traethawd Merched, 11 Cylch Famaeth," (District ivurse.) 8s6ch Barddoniaeth, So llinell, Yr Awyr Las." ¡s6ch Moglja, Llindys." 3s I Rhagleniyn barodyn Juan. Meetings and Entertainments -R" Eisteddfod Gadeiriol Rhosllanerchrugog Dydd Linn, Gorph. 4, 1910. BRESTH TBSTYHflO I I un awr Un harog, PRlS CEINIOG. 0 ) I'w cael yn Swyddfa'r Herald, neu gan yr Y sgrifenyddion- Joseph Davies, Brook Street, Rhos, | J T Edwards, Brynhyfryd, Ponkey. í Wrexham Free Church Sunday School Union. -0- The Twelfth Annual Industrial Exhibition & Competitive Meeting VICTORIA HALL, WREXHAM, Wednesday, Thursday & Friday, February 9, 10,11, 191d -0- Exhibition open each evening at 6. Competitions commence at 7 o'clock. -0- Admission, 64; Stua Ticket, U. Children under J4 half-price, Rhos Women's Liberal Association. A MIS E T I NG Will be held at the Haelor Restaurant Clubroom, Thursday Emi&gf, Feb- 10th, 19X0 Chair to be taken at 7 by MRS ALBERT JONES, RUABOW, All women are heartily invited to attend Margt. Hughes, Sec. EISTEDDFOD Gwyr leuainc Bwlchgwyn Llungwyn, Mai 16, 1910. -0- 1 PRIF* GOBA WL-Mmmoo. heb fod dan 30 mewn nifer. MartYN of the Arena," (De Rille), Gwobr S 20 2-AIL GORAWL-Cymyøg. heb fod dan 3o mown ttifer, Ni pblygwn byth i lawr," (Handel) Gwobr, £15." 3-P ARTI MEIBION-heb fod dan 16 mewn nifer Cydgan y Morwyr," (Dr Parry). Gwobr, 25. 4-PARTI CYMYSG-16 i20 mewn nifer, "Hnna hona, Blentyn lean," (B D Lloyd). Gwobr 25 5—CORAU PLANT-heb fod dan 30 mewn nifer, a than 16eg oed, at 61trowmw, WaoWfn," (J P Hughes, Coedpoeth). Gwobr, E4. ¡6-AOTION SONG-" The Railway Train," (Fa- cer). I blant ysgol elfenol, 20 i SO mown nifer. Gwobr, £ 2 10s. OYstadleuon-Domwd, Unawdan, Adrodd, Areithio. a Chelf, Beirniaid-MB DAN PRIOm, Loodoa, a Mr:W. M. ROBERTS, Wrexham. -0- Bhestr gyflawn o'r testynan a'r manylion, i'w cael oddiwrth yr Yag., drwy'r Poet, lid. ALUN THOMAS ROBERTS, Minffordd, Bwlohgwyn.

Wedi Marw ar y Ffordd. Dydd Gwener diweddaf, fel canlyniad yr ystorm enbyd o rew ac eira yr wythnos ddi- weddaf, digwyddodd amgylchiad pruddaidd i'r Parch Robert Hutton, clerigwr o Eglwys Loegr, yr hwn a gafwyd wedi marw ar y brif-ffordd ger Carrog Yr oedd Mr Hutton yn 80 mlwydd oed, ac yn byw mewn ym- neillduedd gyda'i fab yn mhentref Llanged- wyn. Yn gynar yo y dydd digwyddodd damwain lied ddifrifol i'w fab, yr hwn a agorodd ei dalcen trwy ddrsgymad tra ya ysglefrio. Cychwynodd yr hen wr ar ei draed i Gorwen, pellder o bedair miMdir, i ymofyn cynorthwy meddygol. Ni aeth ond haner ffordd. Cafwyd ef yn gorwedd ar ganol yr heol ger Rhagatt Hall, a chludwyd ef mewn cerbyd adref. Cynhaliwyd trengholiad ar ei gorph dydd Sadwrn, ac yn ol y dystiolaeth feddygol, cafwyd fod marwolaeth i'w hriodoli i ddiffyg ar y galon wedi achosi trwy ol iafur. Dych- welwyd rheithfam yn unol a'r dystiolaeth feddygol.

WEDI'R FRWYDR. Cyhoeddwyd canlyniadau olaf yr etbol- iad yn Nghymru dydd Gwener diweddaf, a chafwyd fod y ddau Ryddfrydwr, Mr Ellis Davies (dros Eifion) a Mr Vaughan Davies (dros Aberteifi) wedi eu dych- welyd gyda mwyafrifoedd cyuyddol. ABERTEIFI. Vaughan Davies (R).6348 Fosset Roberts (tr). 2943 Mwyafrif. 3405 1 Yn siarad wedi cyhoeddiad y ffigyrau, diolchodd i bobl Sir Abertefi am y mwy- afrif ardderchog roddasant iddo. Enill- wyd y frwydr gan y werin-^(cym). Nid oeddynt hwy yn Sir Aberteifi am fwyta hen geffylau-(chwerthin a chym). Hyd- erai y gwnai'r fuddugoliaeth ddysgu gwers i'w gwrthwynebwyr, ac y gwnaent syl- weddoli na wnai ymddygiad anheilwng dynion anrhydeddua ac anwireddau fyth enill buddugoliaeth yn Sir Aberteifi. Priodolai ei lwyddiant mawr i'r unoliaeth ddangoswyd gan y blaid Ryddfrydol, ac i waith yr Arglwyddi yn gwrthod y Budget. Credai hefyd fod gwrthwynebiad cryf yn cael ei deimlo gan Ymneillduwyr yn gyff- redinol, a nifer fawr o Eglwyswyr, oher- wydd ymyriad Esgob Ty Ddewi, yr hwn a wasgodd ar y Cadben Fosaett Roberts i ddod allan wedi iddo unwaith wrthod. Yr oedd y mwyafrif wedi pasio disgwyl- iadau y Rhyddfrydwyr mwyaf hyderus. EIFION. Ellis Davies (r) 6118 Lloyd Priestly (c).1700 Mwyafrif. 4418 Er fod hon yn etholaeth eithriadol Ryddfrydol nid oedd neb 0 gefnogwyr mwyaf aiddgar Mr Ellis Davies wedi dis- gwyl i'r mwyafrif fod lawer uwchlaw 3000. Ni fu etholiad yn Eifion er 1892, pryd yr oedd y mwyafrif yn 2594, ac ar hyn caf- wyd cynydd o 1824 y waith hon. Yn anerch tyrfa fawr yn Castle Square syl- wodd Mr Davies ar nodwedd ddigamsyn- iol y faddugoliaeth. Dangosodd amaeth- wyr Lleyn eu gwerthfawrogiad o'r hyn wnaeth y Llywodraeth Ryddfrydol er budd amaethyddiaeth, a chawsant allan pwy oedd eu gwir gyfeillion-( cl wych, elywch). Enillwyd buddugoliaeth ar- dderchog ar waethaf llawer iawn 0 gam- ddywediadau a thriciau-( cym). Er i ■Gymr.u fethu cadw ei rhengoedd yn ddifwlch, oherwydd colli dwy sedd trwy fwyafrif Ceidwadol o 22 cyd-rhyng- ddynt, dangosodd yr etholiad unwaith eto mor sefydlog a chadarn ydyw y farn gbftlifcicaidd Gymreag. Mae y polio yr un trvmaf yn. hatxw y Dfwv«ogaetb, ac vn y rhan fwysf '/r ethoiaethau yo dnogos cynydd afuthml yoy bleidiais Ryddfryd- ol. a-v Laswm f plei.-Ueisiau r^ddwyd ar bob ochr Oedd v ut:— RbyddfVydo! a Liafurol.205272 Ceidwado' 97105 I Mwyafrif 108167 5 Nid yw yn bosibt cael cydmariaeth gywir gyda 1906, oblegid y tro hwnw yr oedd amryw 0 seddau heb ytngeisydd j Ceidwadol, ond y tro hvvn vm^eisiwyd ara bob sedd. A chymeryd ffigyrau y seddau ymgeisiodd yn 1906 y cyfaoswm oedd Rhyddfrydol a Llafurol.200063 Caidwadot. 1110^3 M wyafrif. 88970 Oddiwrth hyn gwelir fod y bieidlais Rydd- frydol a Llafurol, er mor uchel ydoedd, wedi cynyddu, a'r bieidlais Geid wadol wedi gostwng yn sylweddol. Er fod cwestiynau felDadgvylltiad ac addysg wedi chwareu rhan flaeallaw fel arfer, eto y prif faterion yerbron yr ethol- wyr oedd yr Arglwyddi, y Gyllideb, a Masnach Rydd. Yn 01 barn yr ymgeis- wyr ar arweinwyr lleol mae gwaith yr Arglwyddi wedi cynhyrfu y teimlad Cym- reig yn fwy na dim arall; yn nesaf, ap- peliodd y Gyllideb, ac yn neillduol yr ad- ranau dros drethiant tirol yoddo, yn gryf iawn at y bobl, yn enwedig yn y rhan- barthau gweithfaol o Dde a Gogledd 9w 15 Cymiu. Ar y Haw arall yr oedd Gwell- iantau Tretbol, yr hwn a wasgwyd yn mlaen"* mor ddygn fel gwrth-bolisi i'r Gyllideb, yn fethiant hollol o saf-bwynt y Ceidwadwyr. Ni cbyfarfyddodd a llwy- ddiant yn y rbanbartbau amaethyddol, He y disgwylid it-ido eniii pleidlais y ffermwyr, nac ychwaith yn rhanbarthau y chwarelau, lie y dadleuwyd drosto yn gryf fel meddyginiaeth i'r dirwasgiad yn y fasnach lechi,

f Un peth rhagorol yn i-iglyn a'r etbol- iadau Cymreig ydyw iddynt gael eu hen- ill trwy rym y werin bobl yn unig. Nid 1 yw nerth Rhyddfrydiaeth Gymreig yn dibynu cymaint ar drefniadaeth peirianol, nac ychwaith ar faint ei chyliid, na'i d y- lanwad cymdeitbasol, oDd yn nerth eg- wyddor y genedl ei hun. Mae Rhydd- frydiaeth megis pe yn rhan o'i cbrefydd, ac yn cynrychioli y dyheadau dyfnaf yn ei natur. Yn y uaw etboliad cyfFredinol sydd wedi eymeryd lie er 1868, mae Cymru wedi dychwelyd ar gyfartaledd j bump ar hugain o seddau allan o'r deg ar hugain. Dangosa hyn deyrngarwch digyffelyb i Ryddfrydiaeth. Mae'r can- lyniadau wedi pwysleisio yn groywach nag erioed yr angenrheidrwydd dros fod Cymru yn cael ryw fesur mwy o reoleidd- iad nag a feddiana yn awr. Dylai pob etholaeth ddwyn hyn yn eglur gerbron eu cynrychiolydd Rhyddfrydol. Credwn mai neges fawr yr etholiad i'r Blaid Gym- reig ydyw, ar iddynt ymuno ar unwaith yn gorph cydnerth i weithio dros hyn. Mae Cymru eto wedi dangos ei bod ar y blaen o ranei barn wleidyddol bron i un rhan arall or deyrnas, ac anghyfiawnder )'r mwyaf ydyw ei chadw heb feddu y mesurau hyny y mae wedi llwyr addfedu iddynt. Dyna Fesur Dadgysylltiad, bu Cymru wrth borth Rhyddfrydiaeth yn curo am hwn yn ystod y deugain mlynedd diweddaf. Ar faterion trwyddedol hefyd y mae'n barod ers llawer blwyddyn am Local Veto, a phaham y rhaid iddi aros hyd nes bydd barn ansefydlog Lloegr wedi addfedu ar gyfer hyn ? Mae'r eth- oliad ddiweddaf mewn modd digamsyniol yn galw ar i'r cynrychiolwyr Cymreig anghofio pob uchelgais persoaol, gan ym- uno i ymladd o blaid materian hollol Gymreig, a chreu dipyn mwy 0 asgwrn cefn annibyniaeth ynddynt nag maent wedi ei feddianu cyn hyn. Mae genym nifer o ddynion newydd wedi eu hych- wanegu at y blaid trwy yr etholiad hon, gobeithio y bydd i'r rhai hyn gynyrchu gwaed newydd yn yr hen aelodau, a'u symbylu i fwy o ddiwydrwydd o blaid yr hyn y mae Cymru wedi bod yn eu ceisio mor hir.

Gyda cbyhoeddiad y canlaniadau dydd Sadwrn diweddaf, yr oedd yr etholiad yn dod i'w therfyn, a mwyafrif Rhyddfrydol sylweddol wedi ei sicrhau. Wedi ethol- iad dydd Sadwrn nid oedd ond saith sedd yn aros eisiau eu cyhoeddi. Hyd at dydd Sadwrn yr oedd y pleidiau yn sefyll fel y I canlyn:— 1. Rhyddfrydwyr.273") Llafurwyr 39 y- 392 Cenedlaetholwyr 80 J Ceidwadwyr 271 I Mwyafrif 121 Allan o'r Cenedlaetholwyr ceir wyth a alwant eu hunain yn O'Brienites," y rhai sydd yn annibynol ar arweiniad Mr John Redmond, ac a wrthwynebant y Gyllideb, end ar bwnc Ty'r Arglwyddi ac, Ymreolaetb m ient vr unol, a gall y Llywodrantb iidisgwyl en" cpfnog- aetb. Ar w h 1 1 eidluis y Gwyddelod, pe byddent u *Kyv fater yn tnv- -d yn oreu peidio c^r-iugi y Llywodraeth, byddai ganddi eto fwyafrif digoaol i'w diogelu. Yn Nghymru, Lioe^r, ac Ysgotland, mae'r pleidiau yn sefyll fel hyn — Mb) dufi yd wyr 273^ Llafurwyr. 40.[■ 314 Cerjedlaetholwr l) Ceidwadwyr 252 Mwyafrif 62 W

♦ Dydd LIun yr oedd tair eraill o ethol- aethau yn pleidleisio, sef Bwrdeisdreft Wick, yn yr Ysgotland, a dwy sedd yn ninas Cork, yr Iwerddon. Yn y flaenaf cafodd y Rhyddfrydwyr fuddugoliaeth ardderchog, yn enill y sedd, yr hon oedd yn un Geidwadol yn yr etholiad diweddaf, gyda mwyafrif o 275. Er i'r Rhyddfryd- wyr enill y sedd mewn bye-election yn 1896, eto yn mbob etholiad cyffjiediool yr oedd wedi dychwelyd Ceidwadwr, a'r tro diweddaf yr oedd eu mwyafrif yn 96. Trwy euill hon, a chan y bydd Orkney a Shetland bron yn sicr 0 ddychwelyd Rhyddfrydwr fel arfer, bydd y Rhydd- frydwyr eu hunain yn u-wcbo ddau, o. leiaf, yn y Ty na'r Ceidwadwyr. Aeth y ddwy arall yn Cork i'r Cenedlaetholwyr Annibynol.

Tair sedd arall yo unig sydd i ymgeisio, sef Prifysgolion Glasgow ac Aberdeen, yr hon a ddechreuodd bleidleisio ddoe (Iau) ac a gedwir yn agored hyd ddydd Mawrth nesaf; a Phrifysgolion Edinburgh St Andrews, yr hon a dd'ecbreuodd dydd Llun ac a gedwir y agored hyd ddydd lau,nesif; bu i'r ddWY hyn yn ddieith- riad ddychwelyd Ceidwadwyr bron heb wrthwyneblad ers 1885. Y iiail ydyw Orkney a Shetland, a ystyrir yn sedd Ryddfrydol ddiogel. Yn y tair hya gwneir y canlyniad yo hysbys yr wythnos nesaf. Mae 667 o Aelodau Ty'r Cyffredia wedi eu dewis, a dim ond y tair hyn yn eisiau. A cbymeryd yn ganiataol na fydd cyfnewidiad yn y rhai hyn, bydd y pleid- iau yn y Ty ar ei agoriad yr 21ain o'r miff bwn yn sefyll fel y canlyn:- GYDA'R LLYWODRAETH :— Rhyddfrydwyr £ 75 Llafurwyr 40 >- 397 Cenedlaetholwyr. 82 ) YR WRTHBLAID :— Ceidwadwyr .228 V 9-Q Undebwyr 50 j Mwyafrif 124

.LI Wedi yr etholiadau mae amryw o brif ddynion y Llywodraeth yn ceisio ychydig seibiant wedi eu llafur caled, cyn dechreu ar waith tymhor arall. Aeth Mr Asquith i Dde Ffrainc, a dilynwyd ef yn union wedyo gan Mr Lloyd George, a thrachefn gan Mr John Burns yr hwn aeth i Paris. Mae rhai yn enwedig y Toriaid, yn ceisio darllen am- canion i'r symudiadau hyn, ond dyfaliad yw y cwbl, a'r unig reswm yn ddiau ydyw cym- eryd egwyl yr oedd arnynt ei Iwyr angen. Y cwestiwn ofynir fyncbaf yn,, yr argyfwng rhwng diwedd yr etholiad ac agoriad y Ty ydyw, pa gamrau gymerir gan Mr Asquith? A fydd iddo gaiio allan ei fygythiad yn yr Albert Hall rai wythnosau yn ol i beidio eto ymgymeryd a gweinyddiad y wlad hyd nes y bydd gallu'r Arglwyddi wedi ei ddiddymu ? Neu-ynte a fydd iddo ddwyn yn mlaen y Gyllideb fel busnes cyntaf y Ty wedi An- erchiad y Brenin? Mae'r newyddiaduron Toriaidd, yn neillduol y Times, yn garedig geisio'i gyfarwyddo, trwy ddweyd mae y Gyllideb ddylid ei dwyn yn mlaen gyntaf, ac wedi i hwnw gael ei orphen, ceisio dod ryw gyfaddawd ate arweinwyr Toriaidd par- thed diwygiad Ty'r Arglwyddi! Ni fedrant gredu am funyd y bydd iddo ddefnyddio y mwyafrif sydd ganddo i ymyryd a gallu yr Arglwyddi 1 O'r ochr arall ni fvn eraill son am ddod a dim yn mlaen heb yn gyntaf wneyd trefn ar y Ty sydd wedi ymyryd ya gwbl ddiachos a hawliau y Gwerinwyr, nid ydynt hyd yn oed am gyfarfod gofynion y wlad cyn symud y rhwystr hwn o ffordd mesurau gwerinol. Yn nghanOl yr holl ddy. falu y mae un sydd yn cadw'i fwriad iddo'i hun, a phan ddel yr adeg briodol ceir gwel- ad fod Mr Asquith yn ddigon o ddyn i'r argyfwng, y caria i fuddugoliaeth yr hyn fydd oreu ar gyfer y werin bobl sydd wedi gosod eu hynaddiriedaeth ynddo.

Y Radd o Dr. 1 Gymraes. Mae Miss Mary Williams, Aberystwyth, wedi llwyddo i sicrbau y radd o Pdoctor yn Mhrifysgol Paris. Merch ydyw Miss Will- iams i'r diweddar Barch John Williams, gweinidog gyda'r M.C. yn Aberystwyth. Addysgwyd hi mewn Ysgol i Ferched yn Llundain, ac yn Ngholeg Prifysgoi Cymru, Aberystwyth, ac yn 1907 sicrhaodd y radd o M.A. yn Mhrifysgol Cymru. Mae Dr Williams wedi gwneyd gwaith ymchwiliadol gwerthfawr ar y berthynas rhwng y copiau Cymraeg a Ffraacaeg cyntaf o rai ox Mabinogion.

Dydd Sadwrn yr oedd etholiad Mid Derbyshire yn cymeryd lie, ac nid oedd fawr amheuaetb yn nghylch ei chanlyniad. Bu y sedd erioed yn Rhyddfrydol hyd y flwyddyti ddiweddaf, pryd yr etholwyd Llafurwr mewn bye-election. Rhoddodd y Rhyddfrydwyr bob cefnogaeth i'r Aelod Llafurol y tro hwnw, ac etc dydd Sadwrn gwnaethant yn gyffelyb, gyda'r caulyuiad i'r mwyafrif ychwaoegu trwy yn agos i fil o bleidleisiau. Yr ymgeisydd Llafurol oedd Mr J G Hancock, a chafodd 7,557 o bleidleisiau ya erbyn 4,268 i'w wrth- ymgeisydd Toriaidd, Mr F Francis, yo rhoddi mwyafrif iddo 0 3,289.