The Rhos Herald

| Meetings and Entertainments 1 East DefiMghsMre Election, 1910. PUBLIC MEETINGS In support of the candidature cf Xr E. G. HUMMS&DER, K.C. M.P Will be held at Johnstown Council Schools, and the Public Sail, Bhos, ON MONDAY, JAOTAEY 10th. j. Speakers MR EDWARD DAKIN, REV W. B. JONES, and others. Johnstown Meeting to commence at 7. Rhos Meeting to commence 7-30. Lectures on Agriculture Arranged by Rhos Parish Council A Series of FOUR LECTURES ou AGRICULTURE will be delivered at the Rhos Council Schools (330.vsl Dept). On the Evenings of Jan. 14, 21, 28, and Feb. 4, 1910, BY MR R. G. WHITE, B. So. (University College, Bangor). Chair to be taken each evening at 7 p. m. ADMISSION-FREE. THE FAMILY of the late Mr JONATH- JL. AN THOMAS* Campbell Street, Rhos beg to thank all for the kind expressions of sympathy shown them in their recent sad bereavement. DYMUNA TEULU y diweddar Mr JONATHAN .THOMAS, Campbell St., ddatgan eu diolchgarwch llwyraf am y cydymdeimlad ddangoswyd tuag atynt yn eu dwfn drallod diweddar. gpa, Er Serchus Goffadwriaeth am SAMUEL PARRY, Chapel Street, Ponkey, Yr hwn a fu farw Ionawr 3, 1909. Nid wedi colli, ond myned ar y blaen." Y TEULU, Colliers Arms, Ponkey.

^n?fpu6au. (PULPIT SUPPLIES) SABBOTH, IONAWR 9, 1910. Y MBTHODISTIAID OALFINAIDD otspe I mciwr-10 a 6, Riohard Williams, Rhos Bethel) Ponkov-10 a 6, R J Jones, Manchester tferiah, Ponkey—10 a 6, W H Lewis, Johnstown HilUst,—10-30 <fc 6, J R Jones, Rnabon Johnstown—10-30 a 6, Robt Hughes, Weston Rhyn Pentr4felin-2, Richard Williams gross-G W Jones, Gwernymynydd ninant-G W Jones RhostVildit-10 and 6 Thomas Jones 1"B ANNIBYNWYB. Bethlehem, Elwo-10 Owen, Coleg Bala-Bangor, -6 Owen, Prestatyn Salem, Bank-et—10 Owen, 6 Owen MV%Vdd Ssioni-I 0 a 6, J Howell Ebenezer, Queen St.—10 a 6, OJ Owen Johnttown ( S)—10.80 St 6-T Arthur Thomas Y BEDYDDWYR. Ponuol,-10 E Williams 6 Llew Humphreys Bethania,—10 Llew Humphreys, 6 E Williams Sion, Ponkey-10 a 8, i1 Mitohell Tabernacle Ponkey—10 James Jones, 6 W 8 Jones Soar, Abwdodvn-10 Oyf Gweddi, 6 W S Jones Calfaria, Rhos-10 James Daries; 6 Jamea Jones Mi Plecnant,Ponkey—10-30, A 6, J W Humphreys Noddfa, Johnstovm—10'90 a 6, J 0 Jones P#nycae—10 a 6, W B Jones at J W B Jones DISGYBLION 0BIST. Bethel, Campbell Street—10 a 6, Y WBSLBYAID. Rhos-to Evan Thomas, 6 T Nioholls Roberts Johnstown—10-30 Oyf Ysgol, 6 Evan Thomas Btryt Issa—10 T Nioholls Roberts,6 D Humphreys Plaibennion—10-30 Wm Price, 6 E 8 Price PRIMITIVE METHODIST Shoe—1-0-30 & 6, Oopperas—2.30 & 6, YR AGLWYS SEVYDLBOIG. Vioar, Bar J H Thomas Ourates Tenkins-Roulov-S. ( M Jfi W Bervicaat 10-S0, aad 6. Mfhoyt St. David—Gwasasaath am 10 a 6 8t .Mary't Ohurdh.Toh%sio"-Bwvice at 3 A 6 PBNYOAB View-iWv Josepli Davies It ftotMI, Ohvrch-Semoo. at 10.10 and 6 SALVATION ARMY. Barracks, Sauvage Street—11-15,2, 6-45 Ensign Shepherd. Lieatenaut R Lazzell.

BOOKBINDING. When 70a wan} yoa Magazines or Books bound, bring themto Ifte Herald Alios.

MR ELLIS GRIFFITH YN NGWRECSAM. Nos Fawrth cynhaliwyd cyfarfod brwd- frydig yn y Victoria Hall, Gwrecsam, er cefnogi ymgeisiaeth Mr Clement Edwards yn Mwrdeisdrefi Dinbych. Y prif siar- adwr oedd Mr Ellis OJ dfith, a chynullodd torf anferth i'w wrandaw. MR ELLIS GRIFFITH. A.S., a gatodd dderbyniad gwresog, a sylwodd ei fod yn bollol wir fod eu gwrthwyneb- wyr wedi dwyn materiou eraiH i'r ddadl hon, ond gan mai eu gwrthwynebwyr oedd wedi achosi yr etholiad, yr oedd yn rhaid iddynt ddioddef y canlyniadau. Yr oedd gan yr etholwyr i ystyried dau gwestiwn—yn gyntaf, pa un a oeddynt yn ffafriol i'r Gyllideb ai peidio; neu, pa un a oeddynt yn angbymeradwyo Ty yr Arglwyddi. Pan yr oedd y blaid arall yn siarad am fendithion Diwygio y Tariff, ai nid oedd yn werth i'r bobl ystyried eu hanes am gadw en haddewidion yn y gorphenol, oblegid pan dderbyniai unrhyw un addewid, yr oedd ganddynt i feddwl yn gyntaf oil, am allu deallol y dyn oedd yn ei gwneyd—(chwerthin) ac yn ail, am ei allu moesol i gario ei addewid allan. Ni byddai i4do ddweyd dim am allu deallol; yr oedd ya bwynt rhy boenus i gyfarfod elhoeddus-(ehwerthin). Yr oedd gallu moesol yn both y cymerent gryn falchder ynddo; nid oeddynt hwy fel dynion eraill-(chwerthin), Nid oedd- ynt byth yn gwneyd camgymeriadau; nid oeddynt yn gwneyd mynegiadau ar nad oeddynt mewn cydgordiad pendant a'r ffaith; nid oeddynt byth yn cam- arwain y cyhoedd; ac hwyrach nad oeddynt--(iohwerthin). Nid oedd yn eu beio hwy. Yr oedd yn priodoli eu holl ddiffygion. nid i falais, ond i anwybod- aeth. Yr oeddynt yn gynrycbiolwyr traddodiadol o'r blaid ffol, ac yr oedd ganddynt hanesyddiaeth uchel, a rhaid oedd iddynt fyw i fyny yn unol a hyny; Yn 1896 anfonwyd hwy i'r Senedd ar yr addewid o roddi biwydd-daliadau i'r hen bobl; ond o'r flwyddyn hono hyd 1900 nid oeddynt wedi meddwl am eu haddew- id. Nis gallent feddwl am bobpeth, a aUent hwy?—(chwerthin). Cafodd yr addewid ei hadnewydda, modd hynag, yn 1900; ac yr oedd yr un hen fwyafrif yn Nhy yr Arglwyddi ac etto, o 1900 i 1906, anghofiasant y biwydd-daliadau i'r hen bob). Nid oedd efe yn eu beio; yr oedd eisiau meddwl am y clerigwyr- (chwerthin). Yr oedd y clerigwyr yn gweddio drostynt yn amser etholiad- (chwerthin a chym). Ar ol yr etholiad paham na ddylid ysglyfaetha oddiarnynt ? -(chwerthin mawr). ran ddaeth y Rhyddfrydwyr i awdur- dod, ac y dygwyd y Mesur yn mlaen, caed gryn anhawsder i'w. basio yn Nhy y Cyffredin. Pan aeth i Dy yr Arglwyddi vr oedd yno Owydd-dalwvr-(chwerthin). Dywedodd Arglwydd Landsdowne fod blwydd-daliadau yn dinystrio cyhyrau moesol y bobl. Wei, yr oedd Arglwydd Halsbury ger ei fron ar yr adeg yr oedd yn gwneyd y mynegiad—(chwerthin). Os oedd pum swllt yn yr wythnos yn dinys- trio cyhyrau moesol, pa faint mwy y dinystrid cyhyrau moesol trwy ;62,000 yn y flwyddyn yr oedd Arglwydd Hals- bury yn ei gaer ?-(ehwerthin a chym) Yr hyn yr oedd ef (y siaradwr) yn llawenychu o'i blegid oedd, nid yn gym- aint y nifer o sylltau yn yr wythnos, ond yr egwyddor a orweddai o dan y Mesur— fod Llywodraeth y wlad hon wedi cyd- nabod ei ehyfrifoldeb i edrych ar ol yr hen bobly hyn yn eu henaint—(cym uchel). Ar ol ymdrin yn lied helaeth ar y tollau ar dir, dywedodd Mr Griffith, gyda golwg ar dollau ar ewyllysiau, mai da oedd cofio yr egwyddor, mai toll ydoedd na ddigwyddai ond unwaith mewn oes— (chwerthin mawr a chym). Y doll ystad ar 9100,000 fyddai £ 5,000, a chwynai y perchenogion trallodus a thlawd hyn yn erbyn y swm bychan hwn, y byddai id do mewn cwrs o amser, trwy farwolaeth bob perchenog olynol, fyned oil i goffrau y Llywodraeth. Wel, yr oedd efe (Mr Griffith) wedi gwneyd cyfrif, na ddig- wyddai hyn njewn llai na thri chant 0 flynyddau; ac os oedd teulu wedi byw am dri chan* mlynedd ar rywbeth enill-, wyd trwy ryw hynafiaid yn y cyfnod pell hwnw, yr oedd yn llawn amser iddynt ddechreu enill eu bywoliaeth eu hunain— (chwerthin mawr a chym uchejt). j MR CLEMENT EDWARDS, i'r hwn y rhoddwyd derbyniad brwdfrydig, a ddywedodd mor bell ag yr oedd a wnelo ei areithiau yn y frwydr hon, nid oedd efe am ganiatau i'r ochr arall osgoi yn y graddau lleiaf y cwestiynau y byddai yn rhaid iddynt eu gwynebu. Yr oedd Ar- glwydd Cawdor, yr hwn oedd wedi bod yn Ngwrecsam rhyw bythefnos yn ol, wedi traddodi un o'r areithiau mwyaf an- wladgarol a wrandawyd yn ddlweddar gan Gyn-Weinidog o'r Weinyddiaeth. Gyda'i wybodaeth fedrus, yr hon a sicrhawyd fel Prif Arglwydd y Morlys, yr oedd Argl- wydd Cawdor wedi beiddio dweyd wrtb yr Aimaen, os deuai Ymreolaeth, y gwn- aethai Belfast ystorfa longorsaf ragorol iddynt—(cywilydd). Credai ef fod Argl- wydd Cawdor wedi bod yn eaog o frad- wriaeth-(cym uchel); ac os oedd hi 0 fewn cylch swyddogaeth aelod preifat o'r Senedd, trwy gwrs achwyniad, i dynu Arglwydd Cawdor i Bar y Senedd i ateb am ei areithiau, byddai iddo ef, fel Aelod dros Fwrdeisdrefi Dinbych, ei wneyd- (cym uchel a birfaith).

Camgymeriad Mr. F. E. Smith. CYHUDDIAD DISAIL YN ERBYN PRIFATH- RAW RHYS. Nos Iau, siaradodd Mr. F. E. Smith, A S,, yn ei etholaeth yn Walton, Lerpwl, ac ar y dechreu cyfeirodd at y cyfarfod a gyn- haliwydd-neu a fethwyd ei Erynnal-yri Nghaernarfon y noson flaenorol. "Neithwr iwr," meddai yr oeddwn yn siarad tan amgylchiadau tia gwahanol ac mewn ethol- aeth pur wahanol Llais Braidd," a chwerthin. Mr. Smi.h Ond, o fy safle i, nid oedd ya gyfarfod llai ddyddorol (clywch, clywch). Gwyddwn cyn myned i Caernrfon fod y cyfarfod i gael ei dori i fyny. Ond aethum yno i gynnorthwyo y dynion fu yn cadw baner Ceidwadaeth i chwifio yn Nghymru yn erbyn anhawsderau mawrion yn ystod y pedair blynedd diweddaf. Paham na adawyd i mi siarad yny cyfarfod hwnw? Am fod bonedddwt sydd yn ben Coleg yn Rhyd- ychain, y Pritathraw Rhys, wedi cynghori el wrandawyr yn yr un dref y noson flaennorol i beidio gadael i mi fyned yn mlaen nes y gwnaethum ymddiheurad. Nid wyf yn rhyfeddu at y Prifathraw Rhys yn rhoddi y cyrfyw gynghor. Gwanaed ef yn farchog gan y Llywodraeth bresennol, a bu raid iddo enill yr anrhydedd (chwerthin a chynhwrf.) Gofynasent i mi ar ddechreu fy araeth a wnawn dynu yn ol ac a wnawn ymddiheuro am bethauneillduol yr oeddwn wedi eu dyweyd. Nid wyf am dynu yn ol, yr un frawddeg, yr un linell, yr un gair na'r un atialnod o'r hyn yr wyf Wedi ei ddyweyd am Mr. Lloyd George, y dyn sydd yn myned trwy Loegr a Chymru gan ddyhidlo sarhad dichwaeth ar gyndadau Arglwydd Rothschild (cymeradwyaeth a chynhwrf) MR F E SMITH YN YMDDIHEURO. Yn Lerpwl, nosWener, ymddiheurodd Mr F E Smith am ei gamgymeriad. II.Gwnaeth- um gamgymeriad difrifol neithiwr (meddai) ac anghyfiawnder mawr a boneddwyr neill- duol, a dymunaf ymddiheuro yn gyhoeddus. Gwnaeth boneddwr o'r enw Profteswr Rees ataeth yn Nghaernarfon y nos cyn i mi fyn- ed yno, ac ystyriaf yr araeth hono yn gym- helliant pendant i greu y cynhwrf a dorodd fy nghyfarfod i fyny Cyfeiriais at y bonedd- wr hwnw fel Prif-athraw Coleg yr lestS Rhydychain, a'i fod wedi ei wyneyd yn farch- og gan y Llywodraeth, ond rhyw Broffeswr Rees sydd yn brifathraw coleg yn Mangor oedd y boneddwr. Y mae yn ddrwg iawn genyf fy mod wedi camgymeryd mewn can" lyniad i debygolrwydd yr enwau."

Mr Clement Edwards a'r Glowyr. Wrth anerch y gweithwyr yn Nglola Gwrecsam ac Acton, Rhosddu, prydnawa dydd Mawrth, dywedodd Mr Clement Edwards ei fod yn teimlo yn falch o'r hyn wnaed ganddo am y pedair blynedd diwedd- af, o blegid nis gallent gygfeirio at unrhyw addewid a roddodd ef yn 1906 ar nad oedd efe wedi ei chyflawni yn llawn. (cym). Ar yr adeg hono nid oeddynt yn gweithio; ar gyfartaledd, ond tua thri diwrnod yr wyth- nos, ac yr oedd i'w briodoli i doll ar lo; a'r peth cyntaf wnaeth y Llywodraeth ydoedd, symud y doll hono, yr hyn oedd wedi gwneydgwahaniaeth dirfawr i lwyddiant y fasnach lo yn Ngogledd Cymru. Wedi hyny, yr oedd Cynghrair y Mwnwyr wedi cael eu taraw yn drwmiawn ynglyn a'r dyfarniadau yn achosion Deheudir Cymru a Denaby Main; a chan ei fod yn cael ei ystyried fod y dyfarniadau hyny a roddwyd yn erbyn undebau crefftol yn anheg ae anghyfiawnder, ymrwymodd i ddefnyddio ei wybodaeth a'i allu i basio cyfraith ar y foment gyntaf yn bosibl i newid y sefyllfa hona ar bethau. Er cadw yr addewid hono bu raid iddo ymladd yn erbyn Dadleuydd Cyffredinol Rhyddfrydig ac aelodau Llafur; ond llwyddodd, o'r diwedd i argyhoeddi y Llywodraeth a Phlaid Llafur, ar canlyniad ydoedd, iddynt gael Cyfraith yr Undebau Crefftol, yr hon a ddaliai ei thir yn hollol (clywch, clywch). Un o'r pethau cyntaf y gofynwyd iddo ef ei wneyd i fwnwyr fwr- deisdrefi Dinbych ydoedd cynotthwyo i ben- y derfynu cwestiwn yr Wyth Awr, ac mewn trefn iddo wydod rhywbeth yn ymarferof o'r mater, cymerodd y ratferthi fyned i lawr i wahanol, fwngloddiau yn y wlad, er cael allan drosto ei bun amodau llafur. Yr oedd yr addewid a roddodd efe ar y cwest- iwn hwn, hefyd wedi cael ei chadw, ac yr oedd y Ddeddf Wyth Awr yn awr yo gyfraith y tir Wrth gwrs, yr oedd achosion o wrthdarawiad, fel yr oedd yn anocheladwy mewn diwygiad mawr fel hvnw, ond yr oeddynt yn dyfod dros yr anhawsderau ac yr oedd efe yn mentro dweyd, a'r derfyn y flwyddyn hon, na byddai un. sail 0 gwyn yn un man yn y wlad.

DIARIES FOR 1910. We have a splendid stock of Diaries for the new year at prices to suit all pockets. Come and in- spect same at the Herald Office. t