The Rhos Herald

Cymru a Dr Lewis Edwards, Bala. Vn nglyn a chyfarfodydd chwarterol «<Cymdei.thasfa M.C. Gogledd Cymru^yn iPwllheli, dydd Mercher, cynhaliwyd cyf- arfod cyhoeddus yn yr hwyr i wrando -anerchiad gan y Parch Evan Davies, "Trefriw, ar ddyled y genedl Gymreig i 1I)r Lewis Edwards, canmlwyddiant gen- ,edigaeth yr hwa y mae'r cy fan deb yn awr -,3ril ei ddatbiu. Dywedodd y 'siaradwyr "SV duwinydd enwog, trwy gael 700 o -1brcgethwyr ieuainc dan ei ddisgyblaeth am dymhor o dair blynedd, ddwyn y gertedl o dan gyfaredd ei ddylanwad. An- ,fyn,ych iawn y safai Dr Edwards ar y littryfan cjhoeddus i siarad ar gwestiynau 411awr y dydd, nac y cymerai ran y cad- ''Saeuor i gynhyifu y werin i gyfedi yn .erbyn gortnes y rhai mewn awdurdod. lito nid oedd gan weriniaeth y wJad hon -gyfaill rhagoracb nag efe, nac unrhyw un <Good yn barotach yn ei ffordd ei hun i ,ddadlu eu hachos. Yr oedd ei farn ar bob symudiad cy- ^Oeddus gychwynid yn Nghymru o'r pwvs "fllwyaf. Yr oedd y safie uchel ac urddas- ^.•Olgyrhaeddodd yn mywyd y genedl, i'w '^riodoH yn rhanol i'w allu naturiol hynod, .Yti ri-ianol i'w berst)noliaeth, ac hefyd yn "hanol i'w ymlyniad diwyrni at wirionedd ^-Jebytiag y ceid ef, nac yn mha ffurf y cyflwynai ei hun. Yn mhellach, J y aec\d ei ardduH lenyddol yn gyfryw fel Z> Tr°edd Cymru yn ddyledus iddo am ad- ywiad llenyddol* haner olaf y ganrif ddiw- J"daf, Bu yn foddion i eangu goivgiadau T^ydymdeitnlad ei gyd-wladwyi. Uwch- pob peth, yr oedd Dr Edwards yn ^duwinydd. Nid yn unig gwnaeth lawer ^Oitncidi dwy ysgol dduwinyddoi, ond ^fydlodd amlinelliad o gyfundrefn dduw- i^dol o'r eiddo ei hun, gyda Pherson fei e'' hanfod, a phe wedi cael amser y gweithio allan yn gyflawn, byddai S, yn Nghymru gyfundrefn, o dduw- ^ddiaeth yn fwy dynol na Chalfiniaeth, l ~Jwy dwyfol nag Arminiaeth, ac yn fwy x%rythyo| a christionogol na'r naill ar ohonynt. V EI HEN GARTREF. a N-h yfarfod Misol Gogledd Sir Aber- Ab a gynhaliwyd yn Capel Dewi, ger Sit-yth, penderfynwyd cynal dau y^rfod arbenig yn nglyn a dathliad mlu-yddiant Dr Edwards, yn Penllyn, W*artref genedigoi Cynhelir y cyfar- ar Hydref 27am. Penderfynwyd ion gwahoddiad i Dr J Cynddylan K (}s» Prifathraw Owen Rhys, Parch T t aVl* a#r Parch T E Roberts, Aberystwyth, ^Qefch y cyfarfodydd ar fywyd Dr Lewis ^ards, a'i berthynas a duwinyddiaeth addysg, a llenyddiaeth. Cym- Qyddordeb neillduol yn y cyfarfodydd bod yn cael eu cynal yn Penllwyn.

^Wanfa Chwarterol M.C. Gog- ledd Cymru. pC^lreuodd hon a ei gweithrediadau dydd Mercher, o dan lywydd- ydd y Gymdeithasfa,,y Parch C ^par £ Griffith, Meifod. Yr oedd nifer 0 Synrychiolwyr yn bresenol. v COLEG Y BALA. e 5droddlad Pwyllgor Coleg y Bala, wy°wyd gan yr Ysgrifenydd, y t Owen, Wyddgrug, hysbys- y Pwyllgor yn cymeradwyo y JViijj n a gynygiwyd gan y Parch Jphn ^ryns'-encyn, i gasglu y drysor- S Sfcn01? tUag at y Coleg' J. ed,cyfeiriad ynddi at ganmlwydd- I di genedigaeth Dr Lewis Edwards, sef- ^<14 a "ywydd cyntaf y Coleg, yr hyn ,cymeryd He y flwyddyn hon. Pa Ys^rifenydd y g;obaith gan atnp-^aI^rau byna8- gymerid i ddathlu K^'ari c"lad, na chollid golwg ar gys- a^os' Dr Edwards a Choleg y wl J^r^t'^raw y sefydliad syiw i r Pwy,,g'or at yr angen- • Pi, sefydlu Cadair Duwinydd* a'r Pr>odoldeh i'r Coleg y o wybodaeth yn nghylch cref- I yddau yr India, er budd yr efrydwyr sydd yn parotoi am y nues cenhadol. Aw- j grymwyd hefyd fod y coleg yn cael ei I agoryd i eTrydwyr hsblaw y rhai sydd yn bwriadu myned i'r weiuido'gaeth, a'u bod yn cael un flwyddyn mewn duwinydd- iaeth. Yn siarad yn (f Jr y mudiad newydd yn nglyn a'r Coleg, dywedodd y Parch John Williams fod nerth dyfodol y cyfundeb yn dibynu nid ar wasanaath atdyniadol a chapeli wedi eu mawr haddurno, and ar ansawdd y dynion addvsgid yn y Bila. Yr oedd cyfanswm o £7,000 yn angen- rheidiol, ac appeliai at yr holl gyfarfod- ydd misol a'r eglwvsi i wneyd eu rhan. Cyfeiriodd y Parch Evan Jones, Caer- narfon, at y ffaith y gwnai cyfraniad o 1/6 oddiwrth bob aelod yn y Cyfundeb trwy Ogledd Cymru, godi mwy na'r swm sy'n ofynol. Penderfynwyd cyflwyno'r cwest- tiwn i'r cyfarfodydd misol a'r Eglwysi. Appwyntiwyd Pwyllgor i gydweithredu gyda phwyllgor cyffelyb yn cynrychioli Deheudir Cymru, i ymwneyd a'r cwestiwn o ddathlu canmlwydddiant Dr Lewis Edwards. EFRYDWYR A'R GWASANAETH. Dilynwyd cais oddiwrth gyfarfod Misol Arfon ar fod Ysgrifenyddion y cyfarfodydd ¡ misol yn. cael eu cyfarwyddo i hysbysu swyddogion Eglwysi y Methodistiaid yn y gwahanol drefi lie mae colegau o ddyf- odiad efrydwyr duwinvddol i'r trefi hyny. Gosododd y Parch Evan Jones, Caernar- fon, bwys mawr ar hyn, yn ngwyneb yr achwynion, a ddeuai o Bangor beth byn- eg, fod llawer o'r efrydwyr duwinyddol yn esgeuluso yn hollol foddianau crefydd- ol ar nosweithiau yr wythnos yn eu heg- Iwysi eu hunain. Oherwydd hyn ceid yr anghysondeb o berson yn pregethu heb fod yn aelod EgKvysig. Amheuai a wnai II efe byth bleidleisio dros ordeiniad preg- ethwyr nad oeddyt erioed wedi mynychu I moddianau wythnosol, gyda'r eithriad y gwnaent pan delid iddynt am hyny. Tros- glwyddwyd y miter i Bwyllgor Coleg y Bala.

Cais am Hunan-ladddiad yn r Rhosddu. Yn Llys Heddgeidwadol Gwrecsam, dydd Llun, dygwyd John Crawford, 21, Florence street, Rhosddu, o flaen y fainc gan yr Heddgeidwad David Thomas, ar I y cyhuddiad o geisio cyflawni hunan- laddiad. Dywedodd James Crawford, tad y cy-I huddedig, i'w fab ddod adref nos Sadwrn, I ac hysbysu ei fod yn isel ysbryd oherwydd ei fod allan o waith. Yna cymerodd ellyn o'i logell a thynodd hi ar, draws ei wddf. Tarawodd yr ellyn o'i law, a rhedodd ei lam i gyrchu meddyg. Dywedodd Dr J E H Davies, iddo wnio y clwyf, a gadael y cyhuddedig dan ofal ei dad, Yn ddiweddarach hysbysodd yr heddgeidwad am y mater. Yr oedd wedi archwilio y cyhuddedig cyn hyn. Diodd- efai oddiwrth iselder ysbryd, a diau iddo weithredu mewn moment o orphvvylledd pan geisiodd dori ei wddf. Yr oedd ei I., gyflwr i'w briodoli yn fwy i ddifFyg lIun- iaeth nag i unrhyw anhwyldeb meddyliol. Hysbysodd yr Heddgeidwad Thomas i'r cyhuddedig ei hysbysu ei fod yn ddi- galon iawn. Dywedodd y Maer fod yr Ynadon am osod y cyhuddedig dan ofal swyddog am chwe mis, os cytunai i fyned i glafdy y riotty hyd nes adgyfnerthu. Cydsyniodd y cyhuddedig, a gosodwyd ef yn ngofal Cadben Codling, a symud- wyd ef i'r clafdy. _n_- _0_

Bangor a'r Eisteddfod Gened- laethol. Penderfynodd Cynghor Dinesig Bangor, nos Fercher, i geisio gan y Maer i alw cyfar- fod dinesig i ystyried y priodoldeb o wahodd yr Eisteddfod Genedlaethol i'r dref yn 191. Dywedodd Mr Owen Owen, a siaradai yn ffafr y mudiad fod yr Archdderwydd ac aelodau eraill o'r Orsedd, y rhai a welodd yn Colwyn Bay yr wythnos ddiweddaf, yn I fjfafrio cais Bangor am dani y flwyddyn I hono. I jf

GOHEBIAETH. SABBOTH Y DYDO CYNTAF O'R WYTHNOS V. SABBOTH Y SEITHFED DYDD. At Olygydd Herald y Rhos. Syr,—Ar ol y fath Ddiwygiad grymus a deitniwyd yn ein cymydogsteth, y mao yn rhyf- edd genyf, symud rhai mor fuan oddiwrth y Sabboth Oristionogol, at yr un Iuddewig, ac mor hynod o fanwl a dafoskynol yn cadw llyth- yren yr olaf, ar ol taflu blybyddoodd o ddibris- dod ar bwysigrwydd cadwraoth y cyntaf, er yr holl rybuddion a roddwyd. Onid gwir y dyw- ed yr Apostol am rai yn pentvru athrawon. am fod eu clustiau yn merwino ? (2 Tim., 4, 3.) Mewn difrif a ydych yn tybied y buasai yr Arglwydd yn cadw o ymwybyddiaeth ei bobl, yn enwedig ei anwyliaid, bwnc mor bwysig ? Canys ni wna yr Arglwydd ddim ar nis dang- oso ei gyfrinach i'w weision y prophwydi," A gelaf fi rhag Abraham yr hyn a wnaf 1" Nid yn y ffaith fod y Sabboth ar y seithfed dydd, yn unig y gorphwys ei bwysigrwydd, er y gall- ai fod llawer yn hyny, ond yr hyn sydd yn bwysig ydyw fod seithfed ran o amser dyn yn wythnosol yn "cael ei gyfrif, a'i sancteiddio i'r Arglwydd. Deallaf yr arfera y crynwyr a chyfrif yr wythnos yn rhifyddol, gan osod Dydd Llun yn ddydd cyntaf, felly disgyna'r Sabboth ar y seithfed. Heblaw hyny yr hyn a allai fod yn ddydd cyntaf mewn un wlad, a fyddai yn seithfed mewn un arall. Ond yr hyn sydd bwysicaf o'r cwbl ydyw, a fydd i'r hyn a wneir genym gael ei gymeradwyo, a derbyn boddlonrvvydd Duw, nid o ran y lythyren, ond 0 ran yr ysbryd ? Fel yr oedd cynulliad addol gar yr wythfed dydd yn mhrophwydoliaeth Eseciel yn foddhaol, ac yn gymeradwy gan Ddtiw, felly yr oedd cynulliad y disgyblion, y cyntaf a'r wythfed dydd, yn foddlonrwydd i'r Iesu, ar gyfrif ei gyhoeddiad o dangnefedd idd- ynt-(Ioan 20, 19 a 26.) Hebiaw hyny, fel yr oedd cynulliad cynhauaf yn Lof. 23, 22, yn arwyddlun o'r Efengyl, ei helaethrwydd a'i gwrthrychau, felly yr Efengyl hon am y deyrnas a bregethir yn yr holl fyd (a) "Fel y byddai Efe yn gyntafanedig yn mhlith brodyr lawer A'r tlodion gael pregethu'r Efengyl iddynt." A chan mai prif fater y bregeth yw Adgyfodiad Crist, a'i bobl ynddo a thrwyddo, pa beth sydd fwy rhesymol na bod y dydd nodedig y cym- erodd hyny le i gael ei gadw a'i sancteiddio. Ond rhoddwn heibio ar hyn o bryd, pa bryd y dylem ei gadw, a deuwn at y viodd y dylem ei gadw. Y mae ein rhwymedigaeth yn codi o'r ffaith, yn iaf, am fod dyn yn fod naturiol yn 2il, am fod dyn yn fod moesol; yn 3ydd, am fod dyn yn fod ysbrydol. Yn ei berthynas a'r cyntaf y mae'n anmhosibl iddo foddloni Duw o herwydd y cwymp (Rhuf. 3, 10-20). Felly yr unig Jwybr y gall ei gadw yn e'ffeithiol, er ei anmherffeithrwydd, ydyw, ar gyfrif ei fod iddo yn rheol ei fuchedd, a'r modd y daw hyny i'r golwg ydyw, ar sail' teilyngdod un arall. "trwy ddattod rhwymau anwireid, tynu ym- aith feichiau, a gollwng y rhai gorthymedig yn rhyddion, a thori ohonoch bob iau,—tori dy fara i'r newynog, dwyn y crwydriaid i dy, dill- adu v noeth, a galw y Sabboth yn hyfrydwch Sanet yr Arglwydd, yn ogoneddus, a'i anrhyd- eddu ef heb wneuthur dy ffyrdd dy hun, heb geisio dy ewyllys dy hun, na dywedyd dy eir- iau dy hun."—(Esiah 58, 4—13. J I'r diben yna cymerwn Dduw fel creawdwr yn esiampl yn y greadigaeth gyntaf, a Duw 11 mewn cnawd yn esiampl yn y greadigaeth new- ydd. Dywedir ddarfod i Dduw orphen ei waith, a gorphwys oddiwrth ei waith y seithfed dydd yn y greadigaeth gyntaf. Felly y darfu i Grist orphen ei waith a gorphwys oddiwrth I ei waith yn y greadigaeth newydd. Canys j yr hwn a aeth i mewn i'w orphwysfa ef, hwnw a orphwysodd oddiwrth ei weithredoedd ei hun megis y gwnaeth Duw oddiwrth yr eiddo yntau. Dyma y dydd a wnaeth yr Arglwydd, gorfoleddwn a llawenychwn yn- ddo," Psalm 118, 24. Y Sabboth a wnaeth- pwyd er mwyn dyn, (ar gyfrif yr oil o hono) ac nid dyn er mwyn y Sabbath" (gan ystyr- ied rhan o hono). "Am hyny y mae Mab y dyn yn Arglwydd hefyd ar y Sabboth," (Marc 2, 27, 28.) Deuwn at Grist fel esiampl, a chydmarwn ef a'r Phariseaid. Y mae'r blaenaf yn gweithio y seithfed dydd, gan wneuthur trugaredd &c i filoedd, fel y gwnaed ddyddiau eraill yr wyth- nos a'r olaf yn ymattaL oddiwrth waith y chwe' diwrnod, er hyny yn ei halogi a'i dori. Y mae'r blaenaf fel creawdwr yn porthi'r mil- oedd ddyddiau'r wythnos, ac yn amddiffyn ei bobl fel Arglwydd y Sabboth oherwydd iddynt dynu tywys a bwytta mewn maes ar y Sabboth a'r olaf yn dwyn beichiau gwenith oddiar y tlawd, ei gyd-greadur ar hyd yr wythnos, codi ei ddafad ei hun o'r ffos, ac arwain ei an- ifail i'r dwfr ar y seithfed dydd, er hyny yn ei dori. Y blaenaf yn gwneyd gwaith ar law wywedig, dyn y d dydd, er mwyn ei alluogi i weithio i,ol) dydd an. 11 o'r wythnos; ond yr olaf, gyda' un LAIV ac yr arwoiniai ei anifail i'r dwfr'ai y -oittitad, a estynai fys at eraill ar hyd yr wythnos (Ksaiah 58, 9.) Oherwydd yr hwn a gad wo y gyfraith i, gyd oil, ac a ballo mewn un pwnc, y mae efe yn euog o'r cwbl." (Iago 2, 10.) Rhos. H. L.

7, -,Z =7-4 M, Has M sufsr struck you That it is possible to save money even when you are spending it ? Ad&L I GOLDEN FLEEC MARGARINE AT d. per lb. or U lbs. for a shilling, Is quite equal in every respect to Best Butter at nearly double the Price. iT.1 ¡ I r¡ Ii! II a III i I i fi! Illli IU 111111 ¡ II i IIIII i II i II ¡Ii! i II i! I! n i 1141 III ill, WI ill II !ll¡ II ¡Iii Ii I! ¡'II \tt IH ASK YOUR GROCER FOR A FREE SAMPLE. To be used with the greatest advantage I v im m IRAW H 0 v I s (TRADE MARK) BREAD Should be eaten daily in every household. It contains the elements of health, energy and strength. See HOVIS on every Loaf. The Special Prize (including the HOVIS DIPLOMA) for the North and South Wales District (including Monmouthshire) in the Baking Competition has been awarded to. Mp 1 Arthur Edwards, LIVERPOOL HOUSEi JOHNSTOWN. THE STORES, MARKET-ST-, RHOS

,-=" I r -ry- a K:W«P > fan f MKQ v^cr- 02 I a D; s Back" Would be a fitting description of the Would be anting description of the j Weatherproof Qualities of our Water- proof Coats. "THE POPULAR" Coat is fashion- ably cut, sewn and taped seams, non- conductors, throat and cuff straps, a wonderful garment for 21/ "THE W -This Coat is ,j made with wide-fitting skirt, centre j vent, all sewn and taped seams, cross- patch pockets, non-conductors, &c. 25/ "TEUB ACTON."—This is a yarn-proof Slip-on," in great vogue for town Cli-I country wear, supplied in all shades of plain and fancy material, woollen- check lined, for. 30/- THOMAS & SON I 42 & 43 Hops Street, WBEXI-IAM.

Damwain Angeuol i Dad a Mab. Dydd Llun diweddaf, taflwyd Coed- poeth a'r cyffiniau i ddychryn mawr trwy y newydd. fod Thomas James Jones (45), a'i fab John Jones (21). Smithy road, Coedpoeth, wedi eu lladd yn Nglofa Plas Power, tra yn parotoi eu lleoedd at- y diwrnod canlypol. Cynhaliwyd trengholiad ar y cyrph yn Coedpoeth, dydd Mercher, ac yn ol y dystiolaeth, dangoswyd er nad oedd y lofa yn gweithio, i'r ddau hyn fyned i lawr i barotoi at y diwrnod canlynol. Aethant i lawr am chwech o'r gloch boreu Llun, a chan na ddychwelasant adref yr adeg ar- ferol, aeth mab arall i lawr y pwll, ac i'r lie yr oedd ei dad yn gweithio, a chafodd fod codwm wedi cymeryd lie, gan ladd ei dad a'i frawd. Dywedodd Mr Matthews, arolygydd glofeydd, y byddai yn beth da iawn i fab- wysiadu cynllun y tallies yn yr holl lof. eydd, oblegid trwy hyn, gallai y lampmen ddweyd yn union os byddai dynion ar goll. I, Dychwelodd y rheithwyr ddyfarniad o farwotaeth ddamwsiniol, ond anogent fod cyfundrefn y tallies yn cael ei fabwysiadu yn y lofa.

BARDDONIAETH. ENGLYNION" AdroiJdwjd gan Ei-ir yn C/- !:oed:iiad Eisteddfod Geucdl •otfjol C.jwva j 910. Er cael dau dymor gienf --hin oec wleb I Hiuor wilt(l, creiaf Y del hwyl mewn awdlan Ddi-iios y flwyddyn nesif. Ehywbryd bydd 'lona:^a'r wybren—yn carlo Mewn corwyut feib aweu, Daw hwyr&ch glyd awyreu At ein tai ywnineteen ten.-EILE It ALED.