The Rhos Herald

'Dod O'F Emeries, i Farw, ^r, y i-jeg: o"r mis hwa, cychwjraodd Mr |;R .Gr.Gittings ar yntweliad a'r wlad hon o I'-Wisconsin, America. Gydag ef daeth ei da-dtMyr hwn oedd yo 88'mlwydd oed, ac | | a fii 69 miyaedd yn of yn hwsmon ar Jferm yo Llanfatrcaereimon, Sir Drefald- | wyn.; Cyrhaeddasant y Drefnewydd bor- | eu Sadwrn divveddaf, g-yda'r bwriad o 'ym'weled a Sir Drefaldwyn a Gbgledd Cymru, cyii dychwelyd adref. Boreu Sul aethant i gapel Annibvnwyr Cymreig y dref, ac yn yr hwyr ifr gwasanaeth yn Ng-hapel y M.C., Cymreig. Wedi tro bach ar ol y gwasanaeth, dychwelasant yn ol i*w Hetty, ac yr oeddynt yn brysur yn siarad, yn trefnu ar gyfer y lIeoeddy bwiriadent ymwelecl a hwynt, pryd yn sydyn y disgytiodd yr hen wr ar lawr, a bu farw bron yo union. Cafodd ei gyff- wrdd, yn fawr ya y gwasanaeth trwy'r dydd, a thybir mai hyn, yn nghyda'r cyff- ro o ddod yn ol Vw ardal enedigol wedi 70 mlynedd o a&senoideb, a acbosodd xJ farwolaetii.

Wvotpnban. (PULPIT SUPPLIES) SAB BOTH, AWST i, igog. Y MBTUODISTIAID OALFIM Aii>JD Cape I Mawr-10 a 6, R Jones Bethel, Ponkey-10 a 6. E Isfryn Williams Moriah, PoAkey-10 a 6, gill-st,-10-30 & 6, R Williams Johnstown—~10-6'G a 6, W H Lewis Pentrefelin-10 a 6, Qroes—10, R Oliver, Bala Tainant-2 a 6, R Oliver, Bala Shostyllen-10 a 6, Thomas Jones rR ANNIBYNWYR. Bithlehem, Rhos—10 Uwchlyn Jones, Bhesyeae, 6, Llewelyn Bowyer, Llundain I Mynydd Seion- 10 a 6, J Howell Saism,Bank-st-10, Llewelyn Bowyer, 6, Uwchlyn Jones Ebenezer, Queen St.—10 a 6, J Milton Thomas Johnstown (8)-10-30 & 6—T Arthur Thomas Rhostyllen-2, Y REDYDDWYR -10 a 6, Proff J T Evans, M.A., Bangor Bethcmia, Church St-IO a 6, M Roberts, Cefn Mawr 8ion, Ponkey-10 a 6, E Mitchell J Tabernacle Ponkey- 10 Thos Hughes, 6, Jas Jones Soar, Aberderfyn—10, Stephen Davies, 6, John Salisbury, Llanefydd Calfaria, Rhos-10, John Salisbury, 6. Danl Davies I M* Pleasant, Ponkey- 10.30, & 6, J W Humphreys Noddfa, Johnstown-10-30 a 6, J Charles Jones Ponyeae-10 a 6, W B Jones Groes-st 2 W B Jones Rhostyllen—10 a 6, DISGYBL10N OBIST. Bethel, Campbell Street-10 a 6, Y WESLEY ATI) Rhos—10, T Nicholls Roberts, 6, D Humphreys Johnstown-10-30, Cyf Gweddi, 6, Thomas Evan a Stryt Issd-10, Thos Evans, 6, T Nicholls Roberts Plasbennion—10-30, Wm Lloyd, 6, Evan Thomas PRIMITIVE MBTHOUASTtt Shos-10-30 & 6, S Leake, Chirk Oojopefts—2-30 & 6, W Jones, Ruabon lrlt flULWYS SEFYDLBDIO. Vioar, Rev J H Thomas Ourates Jenkins-Moulove. II J*. W Oftura/v—Service at 10-80, and fl. Bglwys St. David-Gwassusetham 10 a A St. Mary's Ohurch Johnstown—Servio# at 3 & 15, PENYOAE Vicar-Rev Joseph Davies St Thomas s Chmch—Servioe at 10-30 and 6 SALVATION ARMY. Barracks, 8a.wt1(1g8tr8et-11..15. 2. 6-46 Ensign Shepherd, & Lieutenant R Lazzell.

W/VVVVVVVVVVV\WlV\VV\lA^VV\\W(WAiVVtVVV\\ Y SEFYLLFA YN Y MAES- YDD GLO. Pieidlais Gorlethol yn ffafr Streic Gyffredinol. Er fod gweithrediadau yn cael eu dwyn yri mlaen rhwng Llywydd y Bwrdd Mas- nach a pherchenogion Glofeydd Ysgotland, nid yw yn sicr y troant o blaid beddwch. Dyna ydyw dymuniad y wlad yn gyffredinol, ac efallai y bydd canlyniad y bleideb a gym- erwyd o'r holl weithwyr yn ddiweddar yn foddion i beri i'r meistradoedd ystyried yn ddifrifol cyn gwneyd dim fydd yn debygol o orfodi y gweithwyr i roddi mewn grym y penderfyniad gorlethol y daethant iddo o blaid streic cyffredinol. Cynhaliwyd y gynhadledd arbenig o Un- deb Glowyr Prydain Fawr i dderbyn can- lyniad y pleidleisio a gymerwyd yn yr holl ranbarthau glofaol trwy Loegr, Ysgotland, a Chymru, ar y priodoldeb o ddod allan ar streic os bydd i berchenogion glofeydd Ys- gotland ymgyndynu yn e 11 bwriad i roddi rhybuddion i'r gweithwyr, yn Ngwestty y Westminster Palace, Llundain, dydd Mer- cher Yr oedd Mr Enoch Edwards, A:S., Llywydd yr Undeb, yn absenol oherwydd afiechyd. Cyn y gynhadledd cynhaliwyd cyfarfod cyfrinachol o'r Pwyllgor Gweithiol, yn yr hwn y derbyniwyd canlyniad y bleideb. Dechreuodd y gynhadledd eistedd am ddau o'r gloch, a pharhaodd am oddeutu awr a haner. LlyNvyddw-yd gan Mr W Abraham (Miibon), A.S^ Yr oedd y gweithrediadau yn gyfrinachol, ond ar y diwedd cyflwynodd Mr Stanley,' A'.S' yr adroddiad swyddogol a- gcinlyn :— a e'r gynhadledd wedi ei g-ilw yn ar- benig i dderbyn canlyniad y bleideb gymer- wyd gan aelodau yr Undeb er cael sicrwydd a ydynt yn barod i roddi mewn grym yr 2ofed rheol, a chyhoeddi. ataliad cyffredinol mewn cydymdeimlad a gtowyr Ysgotiand j ,ie S. wliau r,,Pr- yn eu penderfyniad i wrthod hawliau ppr~.| chenogion glofeyad am ostyngiad o y cant yn eu cyfiogau, Dangosai y bleideb fod 511,361 wedi pleidleisio o blaid streic, a 62,980 yn erbyn, yn rhoddi mwyafrif clir o 455,381 o blaid streic..Yr.pedd y lfigyrau | o'r gtvahanol ranbarthau .fel v canlvn | C M 1 1'n erbyn. | South Wales 12^,311 18,356 Lancashire and Cheshire 71 5,460 Yorkshire. G) 7,781. Northumberland 2-ioh 2,786 Durham.. 6^,776 13,643 Nott*ngham 23,266 1,880 Midland Federation, com- prising Cannock Chase, Warwickshire, North and South Staffordshire, and Shropshire. 32,267 2,936 Leicestershire 4,283 104- Bristol. 1,947 192 Somerset. 3,57.5 4-15 Derbyshire. 25,400 2,647 South Derbyshire, 2,429 228 Cumberland ? 4,438 526 Scotland. 65,679 2,596 North Wales 8,682 1,175 Cleveland.. 6,022 2,139 Wedi derbyri^ yt adro'dd^id iichod^ pasjwyi l ypevfarifwifaa canlynol yn unfrydol J— [ "Fod rhybuddion yn cael eu rhoddi yn mhob rhanbarth i derfynu ymrwymiadau ar f dydd diweddaf o Awst os na chyrhaeddir terfyniad boddhaol yfory (dydd Iau) yn nglyn a'r anghydfod yn Ysgotland." Yn ngwyneb y ffaith fod pleidlais yr Undeb mor gryf yn ffafr streic cyffredinol, fod cynorthwy arianol o 101- yr wythnos yn cael ei dalu i lowyr Y sgotland yn ystod eu ataliad rhagflaenol, ac fod dygiad allan y penderfyniad hwn yn gael ei adael yn nwy- law y Pwyllgor Gweithiol." Yna penderfynodd y gynhadledd godi hyd dri o'r gloch dydd Iau i dderbyn ad- roddiad pellach y cyfarfod unedig o gyn- rychiolwyr y perchenogion a'r gweithwyr i gael ei gynal gyda Llywydd y Bwrdd Masnach. DVDD IAU. A ganlyn ydyw adroddiad swyddogol y gynhadledd a gynhaliwyd ar yr uchod yn Llundain, dydd Iau Cyfarfyddodd y gynhadledd lawn am un ar ddeg o'r gloch y boreu, Mr Winston Churchill, yn y gadair, Wedi adroddiad gan Mr G R Askwith, K.C., ar weithred. iadau yr Is-Bwyllgor, cynygiodd Afr Wm Abraham, A S, ac eiliwyd gan Mr McCosh, cadeirydd Undeb y Glofeddianwyr, fod yr Is-Bwyllgor yn parhau. Wedi ymneillduad yr aelodau eraill ail-eisteddodd y Pwyllgor, Mr Askwith yn y gadair, a Mr Churchill yn aros yn yr ystafell. Gwnaeth y Cadeirydd ar unwaith rai awgrymiadau y rhai fu yn bwnc ymdrafod- aeth faith, yn parhau trwy'r dydd yn ys- tafell y Llywydd, ac ystafelloedd cyfagos, ac wedi eisteddiad byr o'r gynhadledd lawn gohiriwyd y materion am 7 o'r gloch, a pharheir hwy heddyw (Gwener)." Mae'r cwestiwn sydd mewn trafodaeth rhwng y pleidiau parthed prisiau gwerthiad y glo, yr hyn fydd yn fFurfio y safon oddi- wrth yr hon y cyfrifir pob ychwanegiad o gyflogau yn y dyfodol, yn profi yn fater an- hawdd ei benderfynu. j Dywedodd un o gynrychiolwyr y glowyr fod cynygionyglofeddianwyr yn anmhosibl, oblegid os derbynir hwy bydd y cyflogau yn sicr o barhau ar y raddfa iselaf. Mae Mr Churchill yn talu sylw manwl i'r holl weithrediadau, a dywedir ei fod yn barod i dreulio heddyw eto os y gall trwy hyny fod o ryw wasanaeth i derfynu yr anghydfod yn heddychol. Gobeithia pawb y coronir ei ymdrech a Ilwyddiant.

Glowyr Gogledd Cymru. Yn ystod yr wythnos bu glowyr yn nglo- feydd Gogledfcf Cytnru yn pleidleisio ar gwestiwn gweithwyr Ysgotland. Yr oedd Undeb Gogledd Cymru, trwy y Cynghor, yn argymel y glowyr i bleidleisio yn ffafr rhoddi yr sofed rheol o Undeb Glowyr Prydain Fawr, yr hon sydd yn darparu ar gyfer streic gyffredinol, mewn grym yn ffafr glowyr Ysgotland Cyhoeddwyd y canlyniad dydd Mawrth. ac fel hvn v saif:- O blaid. erbyn. Wrexham and Acton 681 30 Gatewen 436 147 Plas Power 622 108 Point. of Ayr 401 10 I Black Park 260 24 Brynkinallt 340 62 j- Westminister 600 56 j New Broughton 243 43 Buckley 429 49 Bagillt 258 5 Hafod .1089 104 Vauxhall 239 69 Bersham 603 99 Phcenix 211 62' Gwersylit igz 20 Coed Talon 147 28 j. Wural 34 -— Black Lane 61 — Day Hall. 342 70 Brynmally 240 9 Ffos-y-go. 60. Galchog 95 18 Mold 230 20 Vron 175 25 Wynnstay 694 108 Yn gwneyd cyfanswna o 8,682 o blaid, a. 1,175 yn erbyn; mwyafrif o blaid, 7 507. j Nid yw Lodges y Standard, Cefnycoed, Queensferry, a'r Brymbo, gydag aelodaeth o oddeutu 250, wedi ai-ifon eu hadroddiad eto. | Mae Undeb Glowyr Prydain Fawr wecli cyfryngu ynyr anghydfodsydd wedi cyfodi ¡ yn nglyn a Glowyr Gogledd Cymru. Go- I hiriwyd y penderfyniad i roddi rhybudd yn terfynu ymrwymIadau ar ran 13,000 dydd I Sadwrn diweddaf, ac, os yn gyfleus, cynhelir cyfarfod yn ystod yr wythnos gyntaf yn Awst, pryd y bydd cynrychiplwyr Undeb! Glowyr Prydain Fawr yn trafod y materion mewn anghydfod ihwng y. perchen.ogion a Glowyr Gogledd Cymrtt. I. Mae gweithwyr. Rhps^dti wedi dychwelyd yn el- at eu,gwalth,, ac [nac"r dynion yn Bryn- kinallt mewn llawn waith yr wythnos hon. Edfychir ar yr arrigylchiadau yn lied obeith- y iol yn y cylch hwn.

Yn Mrawdlys, Abertawe, dydd Sadwrn, dyfarnwyd £3,5°0 o iawn-daliad i Dr Howell Thomas Evans, Mynwy, am ddam- wain a dderbyniodd a'r linell y Great West- ern Railway. I ddathlueu dyrchafiad yn ddiweddar i'r Weinyddiaeth gwahoddwyd Mr J Herbert Lewis, A.S., Mr H Samuel, A.S. a Mr G F Masterman, A. S., i giniawa yn y Clwb y, Rhyddfrydol Ceofedlaetbol.yn tlundam^ dyddMercher. • J '(" r.

Mr Hemmerde, K.C., A.S., a'r Etholiad Gyffredinol. Yn ddiweddar ffurfiwyd Cymdeithas 0 Ryddfrydwyr Ieuainc Coedpoeth a'r cylch, gyda'r diben-o egwyddoti y to ieuainc sy'n codi yn y ftydd Ryddfrydol. Bwriedir ei gwneyd yn ganghen o'r Gymdeithas Rydd- frydol Genedlaethol. Mae golwg hynod lewyrchus ami. Yn ei chyfarfod cyntaf datllenodd yr Ysgrifenydd, Mr J T Davies, y llythyr canlynol oddiwrth Mr Hemmerde, A.S., K.C Anwyl Mr Davies,—Mae yn llawenydd mawr genym glywed am y gwaith da sydd wedi ei wneyd yn nglyn a ffurfio Cymdeithas o Ryddfrydwyr ieuainc yn y Coedpoeth. Mae pob peth yn argoeli ymdrechfa galed yn yr etholiad cyffredinol nesaf, ac os enill- wn y frwydr hon bydd gallu Ty'r Arglwyddt wedi ei ddinystrio unwaith am byth, Dytna y cyfle mwyaf yn hares Rbyddfrydiaeth, ac mae yn galondid mawr i mi i wybod, tra yr wyf fi yn gweithio dan wasgfa anfelrth yn Llundain, fod fy nghyfeillion teyrngarol yn Nwyrain Dinbych yn parotoi ar gyfer y ftwydr nesaf, yn liawn penderfyniad, ac heb yr un arwydd o ddigalondid. Dymuhaf chwi bob llwyddiant,"

Rhyddfrydwyr Cymreig a'r Gyllideb. Cyfarfyddodd pwyllgor gweithiol y Cyng- hor Cenedlaethol Cymreig yn Nghaerdydd, dydd Mawrth, o dan lywyddiaeth Arglwydd Ty Dddewi. Yri mysg pethau eraill, gwnaed trefniadau i gynal cyfres o arddangosiadau yn ffafr y Gyllideb trwy y Dywysogaetb. Cynhelir dau gyfarfod mawr, un dros Ogledd ( Cymru yn Nghaernarfon, y mae'n debygol, 1 a'r llall dros Ddeheudir Cymru yn Nghaer* dydd Bydd aelod o'r Weinyddiaeth yll bresenol yn mhob un o'r cyfarfodydd. Fe j drefnir i gynal pump o leiaf o gyfarfodydd eraill hefyd, mewn trefydd mawrion. Gos- odwyd-yr holl drefniadau ar droed. Cymer arddangosiad Caerdydd y ffurf o gynulliad | yn yr awyr agored, i ba un y bydd nifef | luosog o Ryddfrydwyr o'r holl ranbarthau glofaol yn siroedd Morganwg a Mynwy ym- gynull.

Cynrychiolaeth Sir Feirionydd. I Nos Wener diweddaf cynhaliwyd cyfarfod 1 mawreddog yn Ffestiniog, dan nawdd Plaid I Llafur, yn nglyn a dewis cynrychiolydd Sen- ¡ eddol i'r Sir at yr etholiad cyffredinol nesaf. Un o'r siaradwyr oedd y Parch Rhys J Huws, Gweinidog Annibynol Bethesda, yr hwn a apeliai yn gryf at weithwyr Meirion i setlo cwestiwn y cynrychiolydd drostynt eu hunain Dywedodd mai y dyn i'w cynrych- ioli hwy oedd y dyn wyddai fwyaf am galed- weh y creigiau, a'r caledi sydd yn nglyn a bywyd y chwarelwr. A oedd yn bosibl, gofynai, i fargy'freithwyr a thir-feddianwyr c-ynrycliiolioli y Sli- ? Mae cynifer ag wyth o enwau Rhydd- trydwyr gerbron yr ethplwyr, yn cael eu (gwneyd i fyny fei y canlynMr John Morris, brodor o Lanbe&l.r, ac yn aeiud a Gynghor Dinesig Lerpwl. Mr Howell J Williams, Llundain, brodor o Corns ac a fu yn ymgeisio am Ddwyrain Dinbych. Y Parch Silyn Roberts, Ffestiniog, y Sosialydd- Weinidog, ond gwrthod sefyll mae efe. Mr i T E Morris, bar-gyfreithiwr, Llundain, a brawd i Mr R j ones-Morris sydd yn mryd i.y Ceidwadwyr ei osod fel ymgeisydd am y sedd. Mr Haydn Jones, Towyn, awdur- dodaddysgol penaf y Sir, a brawd i'r en- 1 9 wogion, y Parch J D Jones, Bournemouth, a'r Parch E Griffith- Jones, Prifathraw Coleg j Duwinyddol yi Annibynwyr, Bradford. Mr J Jones-Morris, cyfreithiwr o Ffestiniog. Mr R 0 Davies, cyfreithiwr arall o Ffestiniog. Mr E Vincent Evans, Llundain, brodor 0 Trawsfynydd. j

j Y Gwrageddos Trwstlyd yn Nghymru. Ymddengys fod y Suffragettes wedi pen- derfynu agor cadgyrch yn-Ngogledd Cym- ru y dyddiau hyn. Dydd Sadwrn bu nifer o honynt yn N ghaernarfon, yn cynal cyfarfod yn y Castle Square. Gyda fod y gweithrediadau wedi dechreu, g-ofynodd rywrai yn y dorf Pwy oedd wedi codi cynhwrf yti N, r Eisteddfod" Dechreuodd- r o ddynion ieuaini. tonau pob- logaidd hefyd. Er hyny ymddetigysidd.. yiil gael gwrandawiad .d -r/Cyfan, yn gymaint felly nes y dio!c!i-.i" un o'r siaradwyr i'r dyrfa am ddang-os cymaint o oddefgarwch, a chynieryd int o ddyddordeb yn y gweithrdi::¡(Ll1í. Yn mhellach dywedai nad hyn. Y n Llandudnocyhoedd wydy bydd- ai nifer o honynt yn cynal cvOirfod yn y Prince's Theatre, dydd Maw i h. r oedd yr ystafell hon wedi ei e'hyll v^i jddjnt ar gyfer hyny, ond ar y muiiyd chv\ ddaf gofynai y perchenogton ar i'r merched roddi sicrwydd arian bylweddol i gyfarfod a damwetniau a allasai ddigwydd i'r ys- tafell. Gan nad oeddynt yn barod i gyd- syntoahyn, gwrthodwyd gwasanaeth yr ystafell iddynt. Yn wir yr oedd un oV prif berchenogion yo betidant, o wrthod y neuadd t'r merehed, ac' awgrymodd moil y lie niwyaf priodol o lawer i. gynal cyfar- lod,,o'r eiddynt,fyddai ar ben lPogartq. ".8, -7"-

Mr William George, Griccieth; a apps^ynl- iwyd yn g Ialeiiydd am' ^flwyddyn^i^saf Gymdeithas Cyfrdthiol Upedig. Rhaabartli GorliewinolCyraru.