Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
15 articles on this Page
Gostyngiad o 7! y Cant yn…
Gostyngiad o 7! y Cant yn Nghyflogau Glowyr y De. Dydd Sadwrn diweddaf bu Arglwydd St Aldwyn, cadeirydd annibynol y Bwrdd Cyflafareddol, yn Nghaerdydd, yn rhoddi ei ddyfarniad ar gais y perchenogion am 7 y cant o ostyngiad yn nghyflogau y glowyr, yn dechreu ar y cyntaf o Fehefin Ar ran y perchenogion cyflwynwyd ffig- yrau yn dangos fod y prisiau wedi gos- twng 1/2 y twn o'i gyferbynu a'r hyn oedd y chwarter blaenorol. Ar ran y gweithwyr dadleuid fod y pris- iau yn sefydlog a'r fasnach yn gloewi. Awgrymodd Arglwydd St Aldwyn ar iddynt geisio dod i ddealldwriaeth hedd- ychol, a chyfarfyddodd y pleidiau drach- efn, ond methwyd dod i gytundeb, y gweithwyr yn awgrymu gostyngiad o 5 y cant, a'r perchenogion un o 6t y cant. Yna rhoddodd y Cadeirydd Annibynol ei ddyfarniad yn flfafr y perchenogion, gan ganiatau eu cais am y gostyngiad cyflawn 0-7i Y cant. WYTH AWR. Mewn cysylltiad a'r anhawsdra geir gyda chwestiwn yr wyth awr, cyfarfydd- odd Pwyllgor Gweithiol Undeb Glowyr y Deheudir yn Nghaerdydd dydd Sadwrn, a gwnaethant ddatganiad swyddogol, yn yr hwn yr amlygent eu syndod fod y perch- enogion wedi penderfynu rhoddi rhybudd ar y iaf o Fehefin i derfynu ymrwymiadau yn flaenorol i gyfarfod y Bwrdd Cyflafar- eddol a alwyd i dderbyn adroddiad y Pwyllgor Unedig a appwyntiwyd i geisio trefnu telerau-er dod i ddealldwriaeth. Dywedwyd y byddai cyduno a chynyg- ion y perchenogion yn rhw^ym o osod di- ogelwch a chyflogau y gweithwyr yn ddarostyngol i'r raddfa gynil o weithio a osodwyd i fyny gan y perchenogion, ac fod cynrychiolwyr y gweithwyr yn bender- fynol o osod yr holl fater o flaen Ffeder- ashiwn y Glowyr, gyda'r diben o gynal cynhadledd genedlaethol i benderfynu ar pa gwrs o weithrediad a gymerir. APPEL AM WEITHREDIAD UNOL. Mewn ymgom a gohebydd dywedodd Mr Enoch Edwards, A.S., cadeirydd Un- deb Glowyr Prydain Fawr: Rhaid i gwestiwn yr wyth awr gael ei wynebu nid yn Nghymru yn unig, ond drwy yr holl wlad, a'r hyn a awgrymais oedd cynal cyfarfod o'r holl Lndebau sirol a rhan- barthol gyda golwg o gael deaildwriaeth ar y cwestiwn. Edrycha yn ynfud i greu anhawsderau yn awr am fod lleihad ar oriau gwaith i fod mewn rhai rhanbarth- au. Mae'r byrddau cyfiafareddol wedi eu happwyntio 1 derfynu anhawsderau, ac mae hwn yn un o'r cwestiynau, os nai fedrir ei derfynu yn lleol, a ddylid dwyn ato ymgais fwy y byrddau cyflafareddol unedig, gan gydweithio i atal rhwystr ar fasnach mewn unrhyw adran neillduol He mae glofeydd ynddo.
Commissiwn yr Eglwys Gymraeg.
Commissiwn yr Eglwys Gymraeg. Cyfarfyddodd Commisiwn yr Eglwys Gymreig, i'r hwn y mae yr Arglwydd Farnwr Vaughan Williams yn gadeirydd, dydd Mawrth, a gwnaed cryn gynydd gyda'r gwaith. Hyderir y bydd i'r eis- teddiadau sydd i'w cynal yn ystod y bythefnos nesaf yn foddion i alluogi y Commissionwyr i orphen eu hystyriaeth o'r adroddiadau. Yr adran o dan sylw dydd Mawrth ffdd yr un yn ymdrin a safle yr Egl VM Ymneilfduol yn Ngbym- rrh. Div^.vvlir y bydd d.m eisteddiad y th I wy n" Ita¡.
[No title]
Nos Sul diweddat darllenwyd a phasiwyd ,y penderfyniad canlynol oddiwrth Gynghor yr Eglwysi Rhyddion yn mhob un o Eglwysi Ymneillduol Abermaw:—" Yr ydym yn dwys anog swyddogron ac aelodau yr holl eglwysi i ystyried yn ddifritol y pwysigrwydd I pgadwriaeth y Sabboth, ac i wttbwynebu yn i egniol unrbyw ymgais a wneir i ymyryd a J chyssegredigydd Dydd yr Arglwydd.
Advertising
V I:'Ø/W' U ,==-==,==:: I w Don't Budge yet 8 until you have seen our choice selection of a iBwj yy 7 L\ Suitings. I jlfln 17/ L/\ We know a PLEASED PATRON is the best of S ■NH| all possible advertisements. We make a point | I •ir of considering no purchase closed, until the cu.s- I I JlJI tomer is COMPLETELY SATISFIED. 4- 7" I MFlJ Our Suits to fleasure I ft ST At 28s6d, 34s6d, 38s6d, and 45s. ■ I 1 H Are the best possible value. Absolute perfection ■ 1 I I | of fit guaranteed. I ljll J. W. J 6NES, B VARIS HOUSE, RHOS. | -æu,'I;i&:W 2Ir;n:tl
Cwestiynau Politicaidd Cymreig.…
Cwestiynau Politicaidd Cymreig. Cynhaliwyd cyfarfod o Gymdeithas Ryddfrydol Gymreig Llundain yn y Clwb Rhyddfrydol Cenedlaethol, Llundain, nos Lun. Y prif siaradwyr oeddynt Mri Wm Jones, A.S., a Mr Clement Edwards, A.S. MR WILLIAM JONES. J Wedi sylwi ar anghenion Cymru yn j nglyn ag-Addys- a Phwnc y Tir, cyfeir- iodd Mr Jones, tod y Prifweinidog am yr ail waith yn dwyn yn mlaen Fesur o Ddad- i gysylltiad a Dadwaddoliad i Gymru. Yr oedd wedi ei drwytho ag egwyddorion Ymneillduaeth, ac o'r bron ni fedrai Cym- J ro ei ddwyn allan yn well. Yr oedd y Llywodraeth yn awr o ddifrif. Fodd j bynag nid oedd y Cymry yn unedig ar j y cynllun y dylid ymdrin y Mesur J mewn Pwyllgor, ond yn rhanedig rhwng Pwyllgor ar linellau Pwyllgor Y sgotaidd, yn cynwys yr oil o'r Aelodau Cymreig, ag Uchel Bwyilgor, a gymerai o bossibl o 15 i 20 o Aelodau Cymreig. Yr oedd y Cymry fodd bynag yn ddoeth iawn. Yr oedd arnynt eisiau y Mesur a'i eisiau yn fuan, ac yr oeddynt yn myned i'w gael. j Ond nid oeddynt yn myned i, wrthryfela | yn erbyn y Llywodraeth. Credai nad oedd amheuaeth yn nghylch unoliaeth y genedl Gymreig. Yr oedd gwys oddiwrth bob un o'r 34 etholaethau yn cynrychioli Cym- ru, oblegid yn mhob engraifft yr oedd s achos dros Ddadgysylltfad wedi bod ar flaen y rhaglen. Dyna oedd y ddadl bol- iticaidd, odd yr oedd un arall. Yr oedd y | cwestiwn yn myned at wraidd y genedl Gymreig. Gofynid iddynt weithilau paham yr oeddynt yn gofyn am Ddadgysylltiad yn awr, pan oedd yr Eglwys yn gwella Yr oedd yr Eglwys yn gwella, a theimlai j yn falch am hyny, o safle crefyddol a j clienedlaethol-ond yn mha le ? Yn y lleoedd hyny a'r trefi He yr oeddynt yn j dilyn dull Ymneillduwyr, lie nad oedd yn dibynu ar waddoliadau a Idegwm Ond j yr oeddy symudiadau mawr awnaethant Gymru yr hyn oedd, wedi cael eu dechreu- ad yn mhlith yr Ymneillduwyr, ac nid yn j yr Eglwys. Trwy y canrifoedd nid oedd j wedi cyffwrdd bywyd y bobl. Bu yr ar- j weinyddion mewn addysg, crefydd, Hen- yddiaeth, a llywodraeth leol, oil yn Ym- neillduwyr. Dyma y bobl a ffurfiodd gymeriad y genedl, ac yn eu henw gofyn- ai iddynt am gynorthwy i gario y mesur, mawr hwn drwyodd. MR CLEMENT EDWARDS. I Cymerodd Mr Clement Edwards, gwrs j braidd yn fwy ymosodol. Dywedodd mai I yr egwyddor wrth wraidd y cwbl oedd, j tod Cymry yn genedl. Credai nad oedd j y term llywodraeth leol, yn datgan yn gyflawn y meddylrych cenedlaethol mewn j politics Cymreig. Yr oedd yn dal fod j Crefydd yn beth hollol bersonol i'r unigol-1 yn. Nid gwaith y Wladwriaeth oedd dysgu crefydd, ac yr oedd yn anheg i! drethu y genedl yn gyfan i dalu am add- ysg grefyddol adran o honi. Yr Eglwys fel oedd heddyw oedd yn arwydd weladwy o'r ymgais a wnaed ar hyd y canrifoedd i I wasgu allan fywyd cenedlaethol gwahan- j ol y genedl Gymreig. Os oedd y Lly wod- raeth yn myned i gyfiawni eu hymrwym- f iadau, ni fyddai gwrthryfel; ond os nad oeddynt, byddai gwrthryfel, a dylai fod i un. Dylent gymeryd esiampl oddiwrth I bartion eraill yn y Senedd. Dygai blaid ardderchog unedig y Gwyddelod bwysau 11 ar y Llywodraeth mewn perthynasa Gwellø iantau Tirol. Yr oedd yr Y sgotland trwy I ei chynrychiolwyr yn dwyn gwasgfa ar y Llywodraeth am ei hangenion cenedlaeth- ol, ac yr oedd plaid unedig Llafur yn hawlio y peth hyn a'r peth arall. Beth oedd y Blaid Gymreig yn ei wneyd? Vr oeddynt yn agor eu safnau ac yn cau eu llygaid, ac yn aros er gweled beth wnai y Llywodraeth. Nid oeddynt yn ameu eu cynrychiolwyr oddifewn—fel mater o ffaith yr oedd y diweddaf yn awyddus i gael cryfhad i'w dwylaw. Dylai y Blaid Gymreig ddwyn bob pwysau ar y Llywod- raeth. Os na wnant, ni cheir Dadgy- sylitiad gan y Llywodraeth bresenol.
Advertising
.).O! ''l- I An Impressive Array of holiday ^armens for both men and boys is to be seen here — now. L There's a distinct advantage in Z, S having such a large assortment to t choose from. I Not only does it afford you an op- I portunity of seeing all that is newest | and best, but it enables you to ex- I actly suit your own particular need. Come in and let us show y iu our I holiday stocks. We have taken the greatest possible care over selection | and we are certain we can please you. | Our prices are as usual the lowest | possible. Flaunal Suits from 1,1111. Pancy Vests from 3/11. THOMAS & SON, J i2 & 43 Hops Street, | wnzxllAM.
RHOS.
RHOS. JOHN CALFJN.—Mae bywgraffiad Cym- effsieg newydd o'r enwog John Calfin wedi gyhoedd yr wythnos hon gan y Mri ¡<Gee. Dinbych, ar awdwr ydyw y. Parch D E Jenkins, Dinbych. Gellir cael copi- Att 0 hono am chwe'cheiniog yn Swydd- ,fer Herald, a chan fod y nifer argraffwyd ■; gyfyngedig", dylid sicrhau un heb ..oediad. Vjff Gr.Ap,Bydd yn ddrwg gan luaws fijrfeillion y Cynghorwr William Williams, Maelor House, Hall street, ddeall ei fod :10 glaf, ac yn gyfyngedig i'w ystafell. DAMWAIN. —Boreu Sadwrn diweddaf, fjro Mhwll No 2, Glofa'r Hafod, cyfarfydd- Odd Mr William Garner, Hall street, a damwain boenus i'w law, drwy i ddarn ,,O"r rwff ddisgyn ami. Gweinyddwyd ar- vflo gan Dr D J Williams, a dywedir y bydd yn analluog i ddilyn ei waith am rai WYTBOEEAU. YUWELIAD.Deallwn y bydd Ap Harr!, Ilais,datlwr Cymreig enwog, yn dod ar JPmwetiad a'r ardal gyda y Parch J T Davie*, Bala, y Sul nesaf. Bydd yn aros &Vda Mr Benjamin Williams, Princes road. Uisgwylir y bydd yn rhoddi ychydig o $*ane» ei droedigaeth ar ol y bregeth, yn Bethel, nas Sul. CF-StDDogoj,Nos Sadwrn a'r Sul diw- «ddaf bu Mr G W Hughes, G. & L., yn Rehearsals yn Fflint a Rhosesmor, a Chymanfa Ganu M.C. Bagillt *'r Cyldi, a gynhelir yn Fflint, yn gynar f mu: Desaf. Bu Mr Hughes hefyd yn 8fwalo Cymanfa Ganu Presbyteriaid vMirrecsam a'r Cylch, yn Ngwrecsam, dydd Wao diweddaf. Y mae Mr Caradog Roberts, Mus. Bac., (Oxon.) yr hwn sydd *edi bod am y tair wythnos diweddat yn 'Y Dolieudir yn cyflawni ei ymrwymiadau bdiiniado arweinydd, ac organydd, *Gdi cYr aedd adref. Dydd Mercher diw. <eaa| bu yn arwain Cymanfa Ganu Anni- »ir#wyr Llangollen, ac yn Llanuwcbllyn » 1 /i Sadwrn bydd yn dych- yn ol i'r Debeudir i arwain Cyman* yn Bridgend, tref enedigol Mi jORMt Thomas, y Telynor Brenhinol. ^^tAUDEotcAETH.—Prydnawa Llun diw 2ui c/mer°dd claddedigaeth y diwedd John Parry, Llanerchrugog Arms le yn Nghladdfa-y Brynibo. Daeth llaw- er o berthyriasau a chyfeihicn ynghyd, ac yn eu plith y Parchn E Michell (gweiti- R Jones, Capes Mawr, E Williams, Penuel, J W Humphreys, Mount Pleas- ant, a nifer fawr o ddiaconiaid y Eglwysi. Cynhaiiw_yd --gwasanaeth wrth y ty, o dan arweiniad y Parch E Mitchell. Wedi cyr haedd Brymbo cynhaliwvd gvvas- I anaeth byr yn y Tabernaci (B.,) o dan arweiniad y Parch E K Jones, a chafwyd anerchiadau gan y Parch E Roberts (M. hen gyfaill i'r ymadawedig, a'r Parch E Mitchell- Cyrnenvyd rban hefyd gan y Parchn E Williams, R Jones, a J W Humphreys. Gwasanaethwyd wrth y bedd gan y Parch E Roberts. Anfonwyd amryw o wreaths heitdd. CYFARFOD PREGETHU. -CynhaJiwyct cyf- arfod pregethu blynycldol Eglvvys Beth- lehem y Sul a'r Llun diweddaf. Pregeth- wyr y Sul oeddynt y Parchn T E Thomas, Coedpoeth, a T Gwilym Evans, Aberaer- on, Deheudir a'r Llun gan y Parchn T Gwilym Evans, ac E Jones, M. A., B D Dov/lais. Prydnawn Sul traddodwyd an- 1 • j xr 1 cv.f h r.L m ercniaa ar yr isgoi oui gau y raruu i G Evans. Yr oedd y cynulliadau y ddau v ddydd yn fawr, a'r pregethu yn nerthol a dylanwadol. Arweinid y canu gan Mr John Parry, a gwasanaethwyd wrth yr organ dydd Sul gan Mr Arthur Davies, j Cefn, a dydd Llun gan Mr Lemuel Bowen j Ponkey. Arweiniwyd yr holl gyfarfodydd I gan yr Hybarch Weinidog.
PENYCAE
PENYCAE MARWOLAETH.—Drwg genym gofnodi marwolaeth Mrs Mary Jones, priod y diw- eddar Mr John Jones, Bryn-y-Barcut, yr hyn a gymerodd le yn nghartref ei hunig Z, Z-11 fab, yn Tai-Smith, yr wythnos ddiweddaf. Bu yn aelod yn Eglwys y Wesieyaid, Stryt Issa, am lawer o flynyddoedd. Bu farw ei phriod oddeutu deng mlynedd yn ol Cyfarfyddodd yr ymadawedig a damwain oddeutu blwyddyn yn ol. Cymerodd yr angladd le dydd Gwener diweddaf, yn Mynwent y Groes. Gwasanaethwyd ar yr achlysur gan y Parch T Nicholis- Roberts, Cefn, a'r Parch Wm Price, Rhos.
Cymdeithas Gorawl Cefn Mawr.
Cymdeithas Gorawl Cefn Mawr. Yo flaenoroli fyned i Lundain i gystadlu yn yr ail gystadleuaeth yn yr Eisteddfod Genedlaethol, cynhaliodd Cymdeithas Gor- awl Cefn Mawr, o dan arweiniad Mr G W Hughes, gyngherdd yn Hen Gapel Seion, Cefn Mawr, nos Fercher. Elai yr elw i gyf- arfod treuliau cludo y cor i'r Brifddinas. Yn absenoldeb anorcheladwy Llywydd y Gym- j deithas, Mr R Graesser, U.H. Argoed Hall, ( yr hwn yn ddiweddar a gyfranodd ;,f, io tuag at y treuliau, cymerwyd y gadair gan y Parch J W Thomas, Ficer Rhosymedre. j Mae cymaint a deuddeg 0 gorau, llawer o honynt yn rai Seisneg o fri, wedi anfon eu henwau i law, a gellir disgwyl y bydd y I gystadleuaeth yn un o safon uchel iawn, ac amlwg yw fod cefnogwyr y cor wedi eu llwyr foddloni yn y datganiadau. Canodd y cor y ddau ddarn cystadleuol, sef" O snatch me swift" (Dr Callcott), a "Yr Arglwydd yw Jy Mugail" (Harry Evans), a dangosent feistrolaeth drylwyr arnynt. Yn ychwanegol at y cor cymerwyd rhan gan Miss Edith Roberts, Chirk; Miss Maggie Ffoulkes, Llangollen; Mr. J Hartley Davies, Rhos; a Norman Bird, Gwrecsam; fel unawdwyr, a rhoddaspnt foddlonrwyd cyff- redinol. Cyfeiliwyd gan Mr Arthur Davias, Cefn.
Dadsefydliad yr Eglwys yn…
Dadsefydliad yr Eglwys yn Nghymru. Cymerodd trafodaeth bellach le dydd Mercher, rhwng yr Aelodau Seneddol Cymreig a'r Prifweinidog, ar Fesur Dad- setydliad yr Eglwys yn Nghymru. Mewn canlyniad i hyny, dywed y Press Associa- tion y gellir dyweyd yn bendant y bydd i'r mesur gael ei ail ddarllen ar ol ail ddar- lleniad Mesur y Cyllid. Ni roddwyd un- rhyw ymrwymiadarall, modd bynag, gyda golwg ar unrhyw gwrs pellach y tymhor hwn. -7-
Marw wedi ysbaid hir ar ol…
Marw wedi ysbaid hir ar ol Damwain. Rhoddwyd tystiolaeth hynod mewn trengholiad a gynhaliwydyn yWyddgrug nos Fawrth, ar gorph John Williams, fu yn gweithio fel glowr yn Nglofa y Nant, Coedllai. Dangosai y dystiolaeth i Williams tra yn gweithio yn y lofa ar yr 2W o Hydref, 1907, gytarfod a damwain ddifrifol trwy godwm o'r rwff, a chymerwyd ef i Ys- bytty'r Wyddgrug, He yr arhosodd am un wythnos a'r ddeg. Dychwelodd adref i'r Pentref, Wyddgrug, ond ni fu yn abl i ddilyn unrhyw fath o waith. 0 adeg y ddamwain hyd ei farwolaeth bu yn derbyn arian iawn-dal. Eglurodd y Crwner cii,bod yn anhawdd oherwydd meithder amser er pan ddig- wyddodd y ddamwaip i gael yr holl fan- ylion yn nghylch y ddamwain. Yr oedd wedi gohebu ag Arolygwr y Glofeydd, yr hwh a dybiai na byddai yn angenrheidiol iddo ef fod yn bresenol oherwydd yr am- ser maith aetb heibio er y ddamwain. r Dychwelodd y rheithwyr ddyfarniad i Williams farw ar Mai igeg fel effaith niw- eidiau a dderbyniodd yn ddamweiniol trWy gwympiad y rwff yn Nglofa y Nant, far Hydref ail, 1907.
-,...._--,"".......,-,-"._.._"""'_'''''''<-''_''____.__-_-----------------CynghoiJ…
-< CynghoiJ Rhyddfrydol Cenedl- aethol Cymru. Cynhaliodd Pwyllgnr Gweith?o1 yr uch- od yn Llundain dydd LInn, o chn lyvvydd-j iaeth Arglwydd St David, a Syr Herbert: Roberts, a Syr D Brynmor Jones, chw<p-' iau. y Blaid Gymreig, yn bresenol. Cyf- lwynwyd adroddiad gan yr Ysgrifenydd, Mr Walter Hughes, yn ymwneyd a chyf- Iwr cvfTredinoi y Biaid Rvddfrydol yn Nghymru, ac yn nglyn a'r gwaith a wneir gan Bwyilgor Y mgyrch Dadgysylitiad yn _y y Dywysogaeth. Rhoddwyd adroddiad o'r gwahanol gynhadleddau a gynhaliwyd ( yn ddiweddar, a dywedwyd fod y Pwyll- gor wedi gwnevd trefniadau i dri neu bed war ychwanegol gael eu cynal yn y dytodol buan. Wedi ymdrafodaeth penderfynwyd yn Z, ngwyneb datblygiad possibl yn y refyllfa Seneddol fod Pvvyllgor o chwe aelod o Bwyilgor Gweithiol y Cynghor Rhydd- frydol Cenedlaethol yn ymgynghori gyda thri aelod o'r Blaid Seneddol Gymreig gyda gohvg ar unrhyw gamrau pellach fvdd vn antrenrheidiol eu cvmervd mewn cysyhiiad a'r mudiad o blaid Mesur Dad- gysylitiad i Gymru. Appwyntir y tri cyn- rychiolydd Seneddol yn nghyfarfod nesaf y blaid. Yn yr argyfwng presenol mae yn angenrheidiol cael deaildwriaeth hollol rhwng yr Aelodau Cymreig a'r cynrych- j iohvyr ar y gwahanol Gymdeithasau I Rhyddfrydol trwy yr oil o Gymru, mewn trefn i sicrhau gweithrediad effeithiol o blaid y mesur.
[No title]
ti- Y mae colofn o nitbiaenbardd wedi ei Y mae colofn o nithfaen hardd wedi ei cbodi yn y mynedfa i Sefton Park, er cof am y diweddar Mr Samuel Smith, y cyn A.S. dros Sir Flint.
z'I: ! NODION.
z 'I: NODION. Penderfynodd y Parch W 0 Jones, Cae- athraw i dderbyn yr alwad a gifodd i fugeil- io Eglwys Pentir, ger Bangor. Mae y Parch D R Evans, curad Eglwys St Mark, Ccnnah's Quay, wedi derbyn byw- oliaeth Glyn Ceiriog, yr hon sydd yn rhodd Arglwydd Trevor. Y dydd o'r blaen anrhegwyd Mr R Gwyneddon Davies. Cyn-Faer Caernarfon, gan aelodau Clwb Rhyddfrydo' Caernarfon ar yr achlysur o'i briodas. Cynygiodd y Parch D Davies, Ficer Gwrecsam, fywoliaeth plwyf newydd Brough- ton, ger Gwrecsam, i'r Patch W T Davies, Bwlch-y-cibau, a derbyniodd yntJu. Cymaint ydyw nifer y Ihvynogod sydd o gwmpas Llanfairfechan. a'r difrod wnant ar wyn bach ar y mynyddcedd, fel mae'r fferm- wyr wedi cynyg gwobr o 5/- am bob JIwyn- og a ddelir. n Rhoddwyd ga!wad i Myfyr Hcfin, myfyr- iwr yn Mhrifysgol Caerdydd, a hrawd Ben Bowen y bardd, ac ysgrifenydd ei gnfiam, gan Eglwys y Bedyddwyr, Aberhonddu, ac mae yntau wedi ei derbyn. V mae'r Tad Milner, un o'r offeiriaid cysylltiedig a Chenhadaeth Babyddol Tre- ffynon newydd ddathlu ei go pen blwydd. Credir mae efe ydyw yr offeiriad pabyddol hynaf yn Nghymru. Y mae'r Parch Wm Jones; 4v, wedi bugeil- io y Methodistiaid yn Ynys Enlli ers chwar- ter canrif, ac a elwir ar dafod gwlad LIeyn yn Esgob Ynys Enlli, yn ymneillduo o'i ofalaeth, ac ain adael yr Ynys yn Hydief. Etholwyd Mr F C J Huntley (ceidwadwr) yn olynydd 1 Mr R W Glosgodine yn aelod o Gynghor Trrtol Gwrecsam ar y ward Ddeheuol. Yr oedd Mr Glosgodine yn ei choKi am iddo fod yn byw tu allan i'r fwr- deisdref am chwe mis yn olynol Vn hwyr nos Lun torwyd i mewn i swydd- feydd Clerc Trefol Welshpool, yr hon sydd yn v brif heol, gan wneyd llawer o ddifrod a Hadrstta £ ,16. Aed i mewn trwy y ffenestr gefn. Torwyd y desk a'r droriau yn agored, ond yn ffodus profodd y safe yn ddiogel. Penderfynwyd i agor yn ffurfiol 1 nciau golf newydd Pwllheli boteu Mawrth nesaf gan Ganghellydd y Trysorlys. Prydnawn yr un dydd bydd yr anrheg yn cael ei wneyd i'r Canghellydd gan ei gyd-ysgolheigion yn VEgal Llanystumad wy. Paratowyd ciniaw ardlerchig yn Llui- dain yr wythnos ddiweddif i Mr Hem nerde, K. C,, A.S, i ddathlu ei ddyrchafiad fel Cofrestrydd Lerpwi. Yn mhlith y gmahodd. edigion yr oedd Mr Rufus Isaacs, K C. A.S., a Mr F E Smith, K C; A S Mae rheolwyr Y&gol y Gynghor Aber- hoson, Machynlleth, wedi ymddiswyddo fel gwrthdystiad yn erbyn oediad Pwyllgor Addysg y Sir i gario allan welliantau yn yr ysgol. Mae'r ysgol wedi ei chondemio gin y swyddog meddygol, a rhoddodd yperchenog rybudd i ymadael i'r rheolwyr. Nos Fawrth ddiweddaf, cyflwynwyd ati- rheg i'r Parch J J RoberEs (ljlo Caernarfon) gan Eglwys y Tabernaci, Porthmadoc, ar ei ymddiswyddiad wedi 30 mlynedd o otal gweinidogaethol. Yr aniheg oedd anerch- iad oreuredig, a desk dderw. I Mrs Roberts cyflwynwyd llestri te a choffee arian. Tra yn dadhvythotrol yn Maentwrog dydd Gwener cyfarfyddodd dyn ieuanc o r enw Richard Williams, 24 oed, yn ngwasan- aeth Mr Edward Roberts, Grapes Hotel, Maentwrog, a damwain angeuol erchyll. Rhuthrodd y ceffyl ymaith, a gwasgwyd Williams rhwng y drol a'r wal gan ei ladd ar amrantiad. Yn y Pageant Eglwysig sydd i'w gjnil yn union, cenir penillion wedi eu cyfansoddi yn arbemg ar gyfer yr amgylchiad gan y Parch R A Williams (Berw), Rheithior, Waenfawr. Mae'r penillion wedi eu cyfieithu i'r Saeson- eg gan Ficer Caernarfon, y Parch J W Wynne-Jones, a'chenir hwyar yr hen alaw, Ymdaith Gwyr Hartech. Y mae'n goel gan chwarelwyr Cae braicb y Cafn, Bethesda. pe gweithid ar dydd Iau'r Dyrchafaei, y digwyddau damwain neu drychilneb enhyd yno; ac yn ol yr arfer flynyddol, cauwyd y chwarel ddydd lau. diweddaf. Bydd y Wesieyaid a'r Annibyn- wyr yn trelou eu cyfarfod pregethu blynyad-o ol y diwraad bwnw.,
MR WILLIAM JONES, A.S., AR…
Milton, a Dr Owen, y tri a gwaed Cymreig --ytiddynt. Cromwell y milwr a'r gwladwein- ydd mawr; Milton y bardd a phiwritan y cyfnod; Dr John Owen y duw- inydd penaf o'r bron welodd ein gwlad, gwr w atg y dywedai Cromwell am dano wedi ei Iolywed yn pregethu am y tro cyntaf fod yn jrhaiki wrtho am ei wasanaeth. Dyna i chwi At o wyr ardderchog ddarfu naddu bywyd tfin gwlad. Ni wnaeth Piwritaniaeth ddylanwadu ond ychydig ar Gymru, a bu raid iddi aros hyd nes y torodd Diwygiad Crefyddol allan. Anadl y Diwygiad hwnw ydyw anadl ein ,cenedl ni heddyw. Crefydd sydd wedi ein rhafy i'r fan yr ydym, crefydd a'n newid- odd o fod yn genedl yn rhy ffond o ddiod medd, yn rhy siaradus, yn rhy gynhenus, i tJbd yn un o genhedloedd mwyaf dyrchafedig y byd. Gwareded ni rhag mewn un modd ■ddwyn i mewn ymbleidiau ein bywyd cenedl- aethol, ond unwn oil gyda'n gilydd er :«wneyd Cymru fach yn Gymru fawr, a Chymru fawr yn Gymru fwy. Pan eisteddodd Mr Jones i la,wr bu peth amser cyn i'r Cadeirydd gael cyfle i siarad cttcr fawr oedd y gymeradwyaeth Cyn- 'ygiwyd diolchgarwch iddo gan y Cadeirydd, yd gan y Parch E Williams, yr hwn ;:a hysbysodd i'r darlithydd wrthod cymeryd dSim tat am ei lafur pan ddeallodd beth oedd M bamcan Cyfranwyd hefyd 10/6 gan y -CSAL-irydd Elai yr elw i gynorthwyo Mr Caradoc Ellis, Broad street, i gael ymgeledd liffiddygol Yr oedd y trefniadau yn nwylaw .pwyllgor i'r hwn y gweithredai Mr J Lloyd Jooai fel Ysgrifenydd. • Wedi cael can gan y Jiwbili Singers," ieffynwyd un o'r darliihiau mwyaf addysg- Jadol y cafwyd cyfleusdra i'w gwrando er- <3ed yn Rhos. Vn sicr mae pawb a'i clyw- > Odd yn ymawyddu am gael yn fuan y fath ,;arlwy feddyliol eto, gan un o benaf areith- «vyr ein cenedl.