Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
EISTEDDFOD 1909. Rhaglen y…
EISTEDDFOD 1909. Rhaglen y Testynau. Yr wythnos ddiweddaf cyhoeddwyd rhestr gyflawn o destynau Eisteddfod fawr Caer- ludd, yr hon a gynhelir yr haf nesaf yn y brif ddinas, gyda'r rhwysg a'r urddas teilwng o Uchel-wyl Cenedl y Cymry. Mae'n rhestr hirfaith, ac yn cynnwys testynau teilwng o'r Eisteddfod ym mhob adran, yr hyn brawf fod Pwyllgor yr Wyl, yn Llun- dain, wedi gwneud eu gwaith yn drylwyr, heb gyfyngu dim ar eu therfynau, na myned i eithafion mewn gwastraff ar faterion difudd i'n pobl, fel ag a welir yn ami. Dyddiad yr Wyl. Yn ol y rhaglen, mae dyddiau'r Wyl wedi eu penderfynnu fel a ganlyn :-Mehefin 15, 16, 17 a 18, ac er yr edrych megis yn gynnar yn y tymor, eto dylid cofio mai dyna'r amser mwyaf prysur i Lundeinwyr yn gyifredinol. Bydd y ddinas yn llawn a phopeth ar ei oreu yng nghanol Mehefin, a rhydd fantais arbennig i bobl o'r wlad i gael cipolwg ar y ddinas yn ei rhwysg, pan fo'r Senedd mewn llawn hwyl, a gwyr blaenaf y Cylandir ar ymweliad a ni. Ymhen wythnos ar ol yr Eisteddfod cynhelir yr Handel Festival, yn y Palas Grisial, fel y bydd yn gyfleus i blant y gan ddod yma i fwynhau yr uchelwyliau enwog hyn. Nawddogaeth Urddasol. Fel yr hysbyswyd eisoes, y mae'r Brenin a'r Frenhines, a Thywysog Cymru a'r Dywysoges, ac ereill, wedi rhoddi eu nawdd- ogaeth i'r Wyl, a disgwylir y cyrcha amryw o honynt i brif gyfarfodydd yr Eisteddfod pan gwblheir y trefniadau. Y Pwyllgor. Gwelir, oddiwrth y person au sydd ar y Pwyllgor, fod Cymry Llundain ar eu goreu yn cael eu cynrychioli yn y rhestr hon. Mae'r uifer yn 90, ac o'r rhai hyn perthynai 21 i'r Pwyllgor Llenyddol, 31 i'r Pwyllgor Cer- ddorol, 16 ar y Celfau, a 29 i'r Adran Arianol. Llywyddir y cyfan gan Arglwydd Aberdar, a gofala Mr. E. Vincent Evans am drefnusrwydd y Pwyllgor Gweithiol. Y Nodweddion Cymreig. Gyda llawenydd y deallwn fod y pwyll- gor wedi amcanu i gadw'r wyl mor Gymreig ei hysbryd ag sydd bosibl, a phan yn cyfyngu testynau i ymgeiswyr Cymreig, golyga hynny bersonau sydd a'u rhieni yn Gymry, neu rai sydd wedi byw yng Nghymru am saith mlynedd. Gwohrau Arbennig. Ym mhen y rhestr gosodir cyfres o wobrau arbennig a roddir gan Gymdeithas yr Eis- teddfod. Rhennir y rhai hyn rhwng y tair adran—Lien, can, a cbelf. Yn adran lien rhoddir IC50 am y Mynegai goreu i Lenydd- iaeth Gylchgronawl Cymru; yn adran can rhoddir £25 am waith cerddorol ar eiriau wedi ei hysgrifennu gan Mr. W. Llewelyn Williams, A.S. ac yn adran celf cynygir X30 am y rhestr oreu o Ddarluniau Cymreig, &c., a geir ym mhrif arddangosfeydd Llun- dain. Dyna dri o weithiau teilwng eu cael i gyfoethogi ein cylchoedd llyfryddol. Byd y Beirdd. Amod gyntaf yr adran hon yw fod y cyfan i fod yn Gymraeg, ac mae rhyw ddeu- ddeg o destynau campus wedi eu dewis i'r beirdd a'r dramadyddion i ddangos eu gallu arnynt. Testyn awdl y gadair yw Gwlad y Brynian;" pryddest y goron, Yr Arglwydd Rhys;" yna daw cywydd ar "Fynachlog Ystrad Fflur," bugeilgerdd ar destyn yng nghyfuod Dafydd ap Gwilym; myfrdraeth aryrhen Oronwy telynegion ar Tymhorau bywyd," baled ar "Owen Lawgoch," ac englyn ar Cenin Pedr," y wir geninen Gymreig, yn ol rhai o'r haneswyr diwedd- araf. Y Traethodwyr. Hanesyddol yw prif nodwedd y pynciau traethodol, a golyga hyn gyfle arbennig i efrydwyr ieuainc ein prifysgolion i ddangos eu dawn a'u gallu. Rhaid i ddau fod yn Gymraeg—(1) Hanes y Myddeltoniaid (2) Hanes carolwyr a charolau Cymru. Yna daw saith ereill ar y rhai gall yr ysgrifen- wyr ddefnyddio y Gymraeg neu'r Saesneg atynt-(I) Cymry yn Rhyfel y Rhosynau"; (2) Adolygiad ar Fywyd Cymdeithasol y Mabinogion (3) Lien gwerin Sir Faesyfed (4) Llawlyfr i addysgu Cymraeg (5) Hanes y Jacobeaid Cymreig; (6) Hanes yr ym- drechion i sefydlu trefedigaethau Cymreig mewn gwledydd tramor a (7) chasgliad o enwau lleoedd yn Sir Fflint. At y rhai hyn ychwanegir nofel fer, a nifer o gyfieithiadau o'r Gymraeg i'r Saesneg, ac o'r Saesneg a'r Ffrancaeg i'r Gymraeg. I, Adran y Gan. Hon yn ddiau yw'r adran bwysicaf yn yr holl restr, neu o leiaf dyma'r helaethaf. Gwyl y canu yw'r Eisteddfod heddyw, ac er yr hoffem weled llenyddiaeth a chelf yn cael lie mwy amlwg, rhaid cydnabod mai gwyr y gan sy'n creu dyddordeb ar ddiwrnod yr wyl. A rhaid wrth y dyddordeb a'r pob- logrwydd hwnnw cyn cael y torfeydd, a'r cyllid arferol sydd yn eu dilyn. Amcan neillduol y pwyllgor yw gosod safon uchel o flaen y cystadleuwyr heb anwybyddu y nodwedd Gymreig ym mhob cystadJeuaeth. Rhagor, dylid crybwyll ni chaniateir i'r elfen broffesyddol osod ei phig o gwbl yn y cystadleuon hyn. Cyfyngir hwy i amateurs, ac ni chaiff neb sydd wedi ennill ddwywaith yn flaenorol yn yr wyl genedlaethol gystadlu yn hon. Dyna reol yn ei lie, ac yn wir byddai rhai o honom yn barod i dorri allan bawb sydd wedi digwydd ennill unwaith. Y prif gystadleuon ydynt a ganlyn- Prif Gorawl. Gwobr, 1, £ 150 2, Jb50 Come, ye daughters (Bach) Cwsg, Filwr cwsg (J. H. Roberts) The Tempest (Cornelius). Ail Gorawl. Gwobr, 1, £ 50 2, 110 0 snatch me swift" (Dr. Calcott); Yr Arglwydd yw fy mugail" (If. Evans). Corau Meibion. Gwobr 1, 175; 2, £ 25—" Fair Semele's high-born Son (Mendelssohn); The Reveille (Elgar); 0, peaceful night (German). Yna ceir darnau priodol i gorau merched, pedwarawdau, deuawdau, ac unawdau canu penillion a chanu caneuon gwerin. Yn yr adran offerynol rboddir 160 i'r brif gerddorfa, ac mae dwsin o gystadleuon ereill cydrwng gwahanol offerynwyr, a cheir rhyw hanner dwsin o destynau i gyfansoddwyr ieuainc i ymgeisio arnynt. Un o'r rhai hyn yw cyfansoddi can i soprano ar eiriau newydd, o waith y prif-fardd Elfed. Cyhoeddir y penillion yn y rhaglen, ac y maent mor swynol nes dod yn brofedigaeth i ni ddifynu y cyntaf:— YNYS Y PLANT. 'Rwyf weithiau'n gweld ar hafaidd hwyr Ryw ynys dawel dros y Hi; Ei heuraidd fryniau, Duw a wyr, Aeth a fy nghalon i yn llwyr; Dim haint na siomiant iddi ddaw, Mellt na tharanau, gwynt na gwlaw: Yr ynys ddedwydd dros y lli, Yng ngoleu'r hwyr y gwelir hi Adran Celf. 0 dan lywyddiaeth gwr mor fedrus a Mr. Goscombe John, nid oeddem yn disgwyl dim ond pethau da, ac mae'r rhestr yn brawf o ddoethineb y Pwyllgor yn ei osod ef yn ben. Rhoddir cyfle i bob gradd ddangos eu hunain yma, a diau y ceir cynulliad rhagorol o weithiau Cymreig am unwaith yn hanes yr hen Wyl. 9-1,238 mewn Gwobrau. Mae'r Pwyllgor wedi dangos ei hun yn ddigon hael i gynnyg gwobrau rhagorol ym mhob adran. Wrth gymharu y rhestr hon a'r un a gaed yn 1887, gwelwn fod rhai o'r gwobrau yn llai, ond y maent oil y tro hwn yn addas i'r testynau y disgwylir eystadlu arnynt. Rhydd Cymdeithas yr Eisteddfod P,105 mewn gwobrau. Yna daw'r adran lenyddol, lie rhoddir 9116; y traethodau, £ 179 adran y gan, C489 offerynol, £ 100 celf, £ 239. Gellir cael y rhestr, gyda'r holl fanylion, ond anfon 8 ceiniog i Swyddfa'r CELT, neu i'r Ysgrifenyddion Cyffredinol- Mr. W. E. DAVIES, Mr. D. R. HUGHES, 63, Chancery Lane, London.
COFFA HEN FEIRDD.
COFFA HEN FEIRDD. Trioedd dawnus ar un adeg ym myd barddoniaeth y ddinas oedd Daron, Cwcwll, a Gwilym Pennant, ond mae'r tri wedi mynd! Gwelsant hawddfyd yn ogystal ac adfyd, ac 'roedd y ddau olaf yn gystadleu- wyr cyson yn yr Wyl Genedlaethol. Pe buasent byw yn awr ni fyddai neb yn fwy gweithgar dros yr Eisteddfod na hwy, ond eu He nid edwyn mo honynt yn awr. Dyma fel y canwyd i'w coffa beth apiser yn ol gan eu hen gydnabod-y bardd awen barod o ardal Harrow DARON. D oniol awenydd ffraeth-bert ei eiriau A dref ehedodd yn ei wendidau, R hyfedd ei adfyd-ceimion ei lwybrau 0 lwyn ei fywyd lethodd ei gamrau, N efoedd drugarog, A yw rhwng dy furiau ? CWCWLL. C wyn am Englynwr cywir ei rodiad W ylaf mewn deigryn gloew ei rediad, C anaf i'w enw byth tra bo cariad W ybren ei fywyd fu'n hardd ei thremaid LI on-was y werin-carai esgyniad. GWILYM PENNANT. G wron wedi huno, W ylwn uwch ei fedd, I r—barch a rydd arno L ili wyl ei gwedd Y n y llanerch honno M edda dawel hedd. P eraidd hoff awenydd E rys eto'n fyw, N ef a'i gwylia beunydd N ewydd yw ei liw; Anwyl fydd ei awdlau N ef delynau mwy, T ynnwn ar y tanau Wele hwy. LLINOS WYRE.
Advertising
THE LONDON WELSHMAN AND KELT (CELT LLUNDAIN). A WELSH WEEKLY NEWSPAPER. Established 1895. The Official Organ of the London Welsh Community. Official or Leg-il Announcements, Profes- sional Notices, Company Prospectuses, &c., will be charged at the rate of Sixpence a line per insertion. Eight lines to the inch. It circulates among the 50,000 Welsh residents in London, and has a large and influential circulation throughout Wales and the Provinces. The only Welsh Paper Published in London EVERY SATURDAY. ONE PENNY.