Cymro a'r Celt Llundain

EISTEDDFOD SHIRLAND ROAD. Profodd yr Eisteddfod hon eleni yn un o'r gwyliau mwyaf llwyddianus ynglyn a'r I y eglwys a daetli llond y capel o wrandawyr i fwynhau y rhaglen nodedig oedd wedi ei pharatoi. Beirniadwyd y gan gan Pedr Alaw, a chan ei fod yn rhoddi'r manylion yn ei nodiadau wythnosol mewn colofn arall, ni wnawn yma ond rhoddi enwau y buddugwyr yn y gwahanol adrannau. Arweiniwyd y gWeithrediadau gan y Parch. T. F. J onesy bugail newydd-a gwnaeth ei waith gyda medr, a bu'r pwyllgor yn hael iawn yngiyn a'r gwobrwyon i'r plant, gan gydnabod pob ymgeisydd fel wedi gwneud rhywbeth er Iles ysbrydol a diwylliant per- sonol. Er fod amryw o atyniadau ereill yr un noson, rhaid addef i'r Eisteddfod yn Shirland Road brofi y tuhwnt i bob dis- gwyliad mewn poblogrwydd a safon gerdd- orol y gwahanol gystadleuwyr RHESTR Y BUDDUGWYR. Traethawd agored i bob oed: Miss Richards, Shirland Road. Traethawd cyfyngedig i Ferched: Mrs. Perrott, Shirland Road. Crynodeb o'r bregeth: 1, Mr. Joshua James, Shirland Road 2, Mr. T. J. Anthony, St. Mary's Institute. Parti (12-16), Morley Hall (Mr. David Thomas). Unawd Soprano Miss K. Morgan, Jewin. Unawd Tenor: Mr. Joseph Davies, Falmouth Road. Unawd Bass: Mr. J. Hughes (City Boy). Unawd i blant dan 8 oed 1, Hannah Edwards a Maggie Edwards, Shirland Road 2, May Davies, St. Mary's Institute. Unawd i blant dan 12 oed 1, Jennie Jones a Bessie Edwards, Shirland Road; 2, Willie Morgan. Unawd i blant dan 16 oed: 1, Myfanwy Hughes, Shirland Road; 2, F. Harris, Portobello Road; 3, K. Morgan. Unawd ar y berdoneg i rai dan 16 oed 1, Myfanwy Hughes, Shirland Road; 2, Bessie Morris, Porto- bello Road; 3, Llew Williams, Shirland Road. Adroddiad i rai dan 8 oed: 1, Maggie Edwards, Shirland Road 2, Olwen Williams, Kensal Rise. Adroddiad i rai dan 12 oed 1, Willie Morgan, Eunice Bebb, Shirland Road; 2, Bessie Edwards, Shirland Road. Adroddiad i rai dan 16 oed 1, Myfanwy Hughes, Shirland Road; 2, W. Davies, Portobello Road 3, K. Morgan, Portobellb Road. Adroddiad agored Mr. J. Esmond Evans, Shir- land Road. Cyfieithu o'r Gymraeg i'r Saesneg Mr. J. Jones, Kensal Rise. Cyfieithu o'r Saesneg i'r Gymraeg: 1, Mr. James Davies, St. Mary's Institute 2, Mr. David Williams, St. Mary's Institute. Arholiad ar Lafar i rai dan 10 oed: 1, Megan Foster, Portobello Road 2, Johnnie Bebb, Shirland Road, M. H. Davies and G. F. Williams, Portobello Road. Arholiad ar Lafar i rai dan 13 oed: 1, Lizzie Jones; 2, Gwladys Price: 3, Gwilym Lloyd, Porto- bello Road. Arholiad ysgrifenedig i rai dan 16 oed 1, Myfanwy Hughes, Edith Bebb, Shirland Road; 2, Llew Williams ac Elsie Bebb, Shirland Road. Arholiad ysgrifenedig i rai dan 21 oed 1, Mr. J. Davies, Portobello Road 2, Dilys Hughes, Shirland Road. Arholiad ysgrifenedig i rai dros 21 oed 1, T. J. Davies, Shirland Road; 2, Mrs. Perrott, Shirland Road. Model Drawing (under 161) 1, Llew Williams, Shirland Road 2, D. Thomas, St. Mary's Institute. Freehand Drawing (under 16): 1, D. Thomas, St. Mary's Institute; 2, Llew Williams, Shirland Road. Ebysgrifiad i rai dan 12 oed: 1 Megan Foster, 2 Gwilym Lloyd, 3 Lizzie Jones, yr oil o Portobello Road.. Ebysgrifiad i rai dan 16 oed 1, Myfanwy Hughes, Shirland Road; 2, Edith Bebb, Shirland Road; 3, A. Jones, Kensal Rise. Llawysgrif i rai dan 14 oed: 1, Llew Williams, Shirland Road 2, Elsie Bebb, Shirland Road 3, H. Jones, Kensal Rise.

HYSBYSIR yn awr fod Mr. Keir Hardie wedi dysgu digon o Gymraeg fel y gall ganu yr Anthem Genedlaethol yn ddi-lediaitb. Os yw arweinwyr yr I.L.P. yn dod yn Gymry gloyw fel hyn, ni fydd angen am bresenoldeb Mabon yn y Senedd, achos gall yr Aelod tros Ferthyr ganu Hen Wlad fy Nhadau," pan fo galw am bynny.

Cleber y Clwb. Nos Fercher. Mae'r Clwb yn dod yn fwy Cymreig bob dydd. Yr oedd rhai yn beio y sefydliad beth amser yn ol: ei fod yn rhy Seisnigaidd, yn rhy uchel, yn rhy fasnachol, ac yn rhy bopeth ond Cymreig. Erbyn hyn, mae'r beirniaid wedi cilio, ac ar ol yr adroddiad a gaed nos Lun diweddaf yn y cyfarfod blynyddol, nid oes angen pryderu am ddyfodol y sefydliad. Pan ddaethum i'r Clwb heno, cefais yr hanes gan Pennant Jones a Bryant yn dweyd fel y darfu iddynt gefnogi'r mudiad o gael ystafelloedd newydd i'r Clwb ar ol Mehefin nesaf. Mae'r Pwyllgor wedi cael addewid am ystafelloedd mwy cyfleus ar y Ilawr cyntaf yn yr adeilad, a threfnodd yr aelodau gydag unfrydedd i gefnogi y Pwyllgor Gweithiol i sicrhau y rhai hynny, er mwyn ychwanegu at gysur a hwylusdod y lie. Mi gefais i gyfleustra, hefyd," meddai Bryant, "i ddyweyd gair wrth y Pwyllgor am drefnu rhagor o gynulliadau Cymreig ynglyn a'r Clwb, a hwyrach y ceir gwledd ynddo cyn hir i groesawu y Gwir Anrhy- deddus D. Lloyd-George." Ohwareu teg i'r Pwyllgor," ebai Pennant, y maent wedi gwneud gwaith rhagorol, hyd yma, o dan anfanteision dirfawr, ac 'roedd yn llawen gennyf weled Mr. Prichard Jones yn dod yma i lywyddu y cynulliad am y noson, a chael bechgyn gwladgar fel John Hinds a Vincent Evans a J. T. Lewis i'w gefnogi. Maent wedi bod yn gynorthwy mawr i'r Clwb o'i gychwyn, ac yn sicr ni fydd i'r mudiad fethu -gyda Chymry cefnog o'r fath yn gynorthwywyr iddo." Yr oedd pawb o'r aelodau yn llawen i ddeall oddiwrth Mr. Dan Thomas fod sefyllfa arianol y Clwb yn dra boddhaol. Ap SHON.

Y GWANWYN. (Buddugol yn Eisteddfod East Ham 1906). Hardd Wanwyn croesaw iti ) A'th wenau pur, di-ail, I sychu dagrau brigau'r coed Sy'n wylo am y dail; Ieuengaf ferch y flwyddyn Wyt,.mewn sidanwisg werdd, A thelyn flodau yn dy law I ddeffro tannau cerdd. Daw teulu'r man flodionos I'th ganlyn, O mor dderch, A briaill cain plant Ebrill cu A'u mel-gusanau serch; Mae natur fwyn yn dawnsio A llama'i chalon glaf, A thithau'n ddistaw, ddistaw bach, Yn agor drws i'r haf. Burdett Road. W. J. WILLIAMS.

Gohebiaethau. YR IAITH NEWYDD. At Olygydd CYMRO LLUNDAIN. ANWYL SYR,—Ar ol darllen llythyr Mr. S. Trefor Jones yn eich argraff am yr wythnos hon II Ar yr Iaith Gymraeg," meddyliais na fyddai gair neu ddau fel canlyniad i'w ysgrif ef ddim yn anyddorol i rai o'ch darllenwyr. Pan ar ymweliad a Mynwent Tooting, ddydd Lluti y Pasc diweddaf, ac wrth fyned heibio cofadail hardd a drudfawr o ithfaen caboledig ac argraff Gymraeg arni, meddyliais imi glywed rhai oedd o amgylch y be id yn siarad Cymraeg a'u gilydd, ac er fy syndod, felly yr oeddent, o'r mwyaf hyd y lleiaf. Merch fechan tua phedair mlwydd oed oedd yr ieuangaf, ac yn gallu siarad yr hen iaith yn rhydd a rhwydd. Cymraeg i gyd yr ydym ni yn siarad gartref yn y teulu," ebe'r foneddiges, ac y mae y rhai henaf yn gallu darllen ac ysgrifenu yr iaith hefyd. Mae ein merch henaf yn ysgrifennu yn Gymraeg at ei mamgu yng Nghymru bob amser. Mae i ni naw o blant yn fyw, ar maent oil wedi eu geni a'u magu yn Llundain. Mae un, ein Edwin bach, wedi ein rhagflaenu ni, a dyma ei fedd ef- beddgell y teulu ydyw, ac y mae lie i gladdu unar- bumtheg ynddi, felly dim ond efe weithian sydd yn ymwneyd a'n Iaith Newlidd-I Iaith newydd sydd yng ngwlad y dydd'—ond yr ydym ni yn bwriadu glynnu wrth yr hen iaith tra yn y fuchedd hon, a'i dysgu hefyd ar ein haelwyd gartref i'r to sydd yn codi." Yr wyf yn gwybod am deuluoedd ereill, hefyd, sydd yn dwyn cyffelyb sel dros eu hen iaith, felly nid oes argoelion marw arni.—Yr eiddoch, &c., Mai 2, 1908. ADSAIN.

UNIVERSITY OF WALES. PRIFYSGOL CYMRU. Guild of Graduates. Literary Section. Gweithiau Morgan Llwyd o Wynedd. Dan olygiaeth y diweddar Thomas E. Ellis, A.S. Vol. i. only ready, 3/6 net; by post 3/10. (Vol. ii. nearly all ready.) Llyfr y Tri Aderyn, Ad-argraffiad llythrennol o'r argraffiad cyntaf. 1/- net, by post 1/2. Oil Synwyr Pen Kembero: a collection of proverbs, published by W. Salesbury about 1547. Edited, and with introduction, by J. Gwenogfryn Evans, M.A., Hon. D.Litt. 2/6 net, by post 2/9. Yny Lhyvyr hwnn the Welsh Primer of 1546. Edited, and with introduction, by J. H. Davies, M.A. 2/6 net, by post 2/9. "Drych y Prifoesoedd" (Theophilus Evans, 1740). Edited, and with introduction, by S. J. Evans, M.A. 4/6 net, by post 4/11. School edition, with voluminous notes by the Editor, 1/6 net, by post 1/9. DefTynniad Ffydd Eglwys Loegr, 1595 (Maurice Kyffin). Editor: W. Prichard Williams, Bangor. (Nearly ready.) Jarvis & Foster, Publishers, Bangor, and all Booksellers. UNIVERSITY COLLEGE OF WALES, ABERYSTWYTH. Oae of tha Constituent Colleges of the Uaiveraity of Wale PRESIDENT-The Right Hon. Lord Rendel. PRINCIPAL- T. F. Roberts, M.A. (Oxon), Ll.D. (Vict). mHE next Term begins on January 14th, 1908. A _L number of Entrance Scholarships and Exhibi- tions, open to both Male and Female Candidates above the age of 16, are offered for Competition on Tuesday, September 15th, 1908, and the following days. Students are prepared for Degrees in Arts, Science (including the applied Science of Agriculture), Law and Music. Sessional Composition Fee, £10, with additional Laboratory Fees for Science Students. Registration Fee, 21. Men Students reside in Regis- tered lodgings in the town, or at the Men's Hostel. Warden: Prof. J. W. Marshall, M.A. Women Students reside in the Alexandra Hall of Residence for Women. For full particulars respecting the General Arts and Science Departments, the Law, Agriculture, and Day Training Departments, the Department for the Training of Secondary Teachers, and the Hostels, apply to J. H. DAVIES, M.A., Registrar. At 'Colt, WELSH pRimne