Cymro a'r Celt Llundain

BYD Y GAN. GAN PEDR ALAW, Mus.Bac. CANU.—Dyma'r peth y mae ein cenedl yn cymeryd dyddordeb arbennig ynddo. 0 bob celfyddyd dyma yr un sydd yn apelio gryfaf ac yn dylanwadu fwyaf ami. Pe cleddid yr Eisteddfod Genedlaethol, ni ellid Iladd ysbryd y gan ym mynwes plant Gwlad y Gan Y mae y wlad mor gyfan- gwbl o dan swyn nad yw yn debyg y bydd i unrhyw allu daearol ei symud ymaith-pe dymunid Onid yw gwaed y Cymro yn cynhesu pan y clyw ei wlad yn cael ei mawrygu fel Gwlad y Gan ? Ac y mae ei bedyddio yn Gymru lan—gwlad y gan," yn ryw awgrymu fod gan y gan rywbeth i'w wneud a'r glendid" a berthyn iddi! Cred y Cerddor fod gan y gân" y gallu mwyaf, heblaw yr Efengyl, ar gymeriad y Cymro ac nis gwn am na lienor na bardd sydd, hyd yn hyn, wedi profi, na cheisio profi, fod Llenyddiaeth a Barddoniaeth wedi gwneud mwy na cherddoriaeth er gosod y cymeriad Cymreig ar y pinacl y mae arno ar hyn o bryd. Ond er nas gwelaf y gellir lladd ysbryd y gan yn ein cenedl, y mae yn bosibl ei niweidio-ei lygru. Fel y dywedais lawer gwaith, credaf mai un ffordd i wneud hyn ydyw drwy ymgadw at y gwobrau mawrion a gynygir mor fynych i gorau-a hynny am mai dyna'r rheol mewn Eisteddfodau blaen- orol. Pe ceid pwyllgor argyhoeddiadol o hyn, i dorri y rheol niweidiol hon am un- waith, diau y deilliau lies buan i ysbryd ein cantorion drwy hynny. Ond waeth siarad a cherryg na siarad ag aelodau Eisteddfod ar hyn Cred fi, ddarllenydd, ni ddaw cerdd- oriaeth Gymreig i'w hetifeddiaeth hyd nes y dysgir, nes yr argyhoeddir Cymru, mai yn y pleser o'r ymarferiad a chanu y ceir yr elw pennaf—y lies uwchaf. Wrth son am ganu, oddiar ba safon y dylai pwyllgorau weithredu pan yn trefnu darnau i fod yn gystadleuol yn yr Eistedd- fod ? Gellir gweithredu oddiar ddau(l) gellir dewis y darnau mwyaf clasurol perth- ynol i unrhyw genedl; neu (2) gellir dewis y darnau goreu y mae Cymry wedi eu cyfan- soddi hyd yn hyn. Y mae (1) yn golygu y rhaid anwybyddu darnau Cymreig, canys y dyb gyffredin ydyw nad ydyw Cymry wedi cynyrchu darnau mor uwchraddol a'r Saeson a thramorwyr. Felly, os am brif ddarnau y byd, rhaid i Eisteddfod Y CYMRY fyned i blith estroniaid am ddarnau i'w canu ar ei Ilwyfan. Y mae (2) yn golygu fod cynyrch- ion goreu plant Cymru i fod yn foddion i'w chodi o ran ei chwaeth a'i chyrraeddiadau cerddorol. Fel llawer Eisteddfod arall, y mae Eisteddfod 1909 yn trefnu ei rhaglen ] gerddorol yn ol (1), tra y credaf yn gryf mai 1 yn ol (2) y dylai hi a phob Eisteddfod arall weithredu. < Dichon yr atebir fod canu darnau goreu y ] byd y ddisgyblaeth oreu i gantorion. Ydyw. 1 Ond gan mai sefydliad Cymreig, i'r Cymry, < ydyw yr Eisteddfod, credaf fod gan Gyfan- < soddwyr Cymru yr hawl gyntaf i ystyriaeth ] pwyllgorau. Ac nid wyf yn sicr fod mwy o I les yn debyg o ddeilliaw i'n cantorion drwy ] ganu darnau dyrus, prif wyr y byd, nag a geir o ymwneud a darnau goreu a diwedd- araf meibion Cymru. Meddylier am hyn. LLEISIO.-Y mae Curwen yn ddiweddar wedi cyhoeddi llyfr ar y testyn hwn sydd eisoes wedi ennill edmygedd llawer o gerdd- orion. Yr awdwr ydyw Wesley Mills, M.A.; M.D. Proffeswr ydyw ym Mhrifysgol McGill, Montreal, Canada. Llyfr cynhwys- fawr ydyw hwn, a cheir ynddo lawer o addysg. Anhawdd fyddai cael sylwadau callach nag a geir gan yr Adwdwr ar y "Registers," a da fyddai i lawer eu cofio. Wele ei eiriau :— "Some have looked on registers as almost an invention of the Evil One, and forbidden the use of the term to their students; but such ostrich-like treatment of the subject—such burying of the head in the sand-does not do away with a difficulty; much less can such a plain fact as the existence of registers be ignored without the most detrimental results. Some, feeling that the break was an artistic abomination, have proceeded to teach the student to reduce all tones to the same quality, which is about as rational as asking a painter to give us pictures, by the use of but one pigment. To attempt to abolish registers would be like leaving but one string to the violin which in- strument, in its present form, has a register for each string and the player endeavours to avoid the breaks that naturally occur in passing from string to string, and to get a smooth series of tones, just as the intelligent vocalist does. The wise instructor recognises registers they are a fact in nature, and are to be valued. The more colours, the greater the range of the artist's powers, other things being equal, whether the artist paint with pigments or tones; but just as the painter uses intermediate tones of colour to prevent rude transitions or breaks, so must the singer modify or cover' the tones between the registers-i.e., use tQ some extent the mechanism of both neigh- bouring registers." MELODEG (Melody).—Yn ei ddarlith ddi- weddar ar "DdadblygiadMelodeg," dywedodd Mr. T. F. Dunhill, yn ddigon gwir, mai i'r mwyafrif o bobl dyma'r peth sydd yn cyfrif mewn cerddoriaeth. Os bydd y Felodeg yn aneglur neu anyddorol, nid ydyw y gerdd- oriaeth honno yn dyddori; ond os bydd yn brydferth a swynol, y mae y gerddoriaeth yn gorfodi sylw ac edmygedd. Y Felodeg, fel y gwyddis, ydyw yr Alaw "—yr hon a roddir, y dyddiau hyn, i'r soprano, mewn cerddoriaeth leisiol. Bu cerddoriaeth am gyfnod maith yn un "Alawol," ac yn araf iawn y daeth i'r ystad honno. Wedi ei dadblygiad i bwynt a ystyrid yn un celfgar, amcenid rhoddi i'r gwahanol leisiau arbenigrwydd Melodeg, yr hyn a barai fod dyddordeb ym mhob rhan. Yr oedd (ac y mae) hyn yn ennill mawr i gerddoriaeth. Gwyr pob darllenwr beth ydyw melodeg a gwyr hefyd mat dyma un o'r pethau an- hawddaf i'w chynyrchu !—melodeg naturiol, wreiddiol, brydferth. Er amser Handel, Beethoven, Mozart, Haydn, &c., y mae synyrch cerddorol y byd yn fawr iawn, ac nid ydyw wedi ymgadw mor ffyddlawn at brydferthwch melodawl megis ag y ceir ef yn 3u gweithiau hwy; ac yn sicr y mae eu cerddoriaeth hwy, drwy ei phrydferthweh melodawl, yn dal i apelio at y byd, er mor 3yml ydoedd adnoddau y gerddorfa yn eu hamser hwy.