Cymro a'r Celt Llundain

CROESAWU TOM PRICE. Yr wythnos hon cafodd Cymry'r ddinas gyfleustra i roddi croesaw cynnes i'r Anrhy- deddus Tom Price, y Cymro sydd yn Brif- weinidog ar Ddeheubarth Awstralia. Mae Mr. Price, fel y sylwyd yn ein rhifyn blaenorol, ar ymweliad a'r wlad hon am ychydig wythnosau, ac er cymaint ei alwad- .au, addawodd, gyda pharodrwydd, ddod i .gyfarfod pen-tymor Undeb y Cymdeithasau Llenyddol nos Sadwrn diweddaf, a rhodd- wyd iddo groesaw calonog dros ben. Nos Fawrth bu'n cydwledda ag aelodau y Clwb Cymreig yn Whitehall Court, a daeth amryw o wyr enwog yno i dreulio noson lawen yn ei gwmpeini. Llywyddwyd gan Syr John H. Puleston, hen wron sydd yn adnabyddus drwy bob cylch Cymreig, ac ymhlith y rhai oedd yn bresennol gwel- wyd Mri. Herbert Lewis, A.S., Syr S. T. Evans, A.S., T. H. W. Idris, A.S., Mr. John Hinds, Mr. J. H. Davies, M.A., Mr. D. Lleufer Thomas, Mr. William Evans, Mr. Howel Thomas, Mr. J. T. Lewis, Mr. Tom Davies, Parchn. D. Bryant, J. Machreth Rees, a J. Humphreys, a'r ysgrifennydd, Mr. -J. C. Jenkins. J. HERBERT LEWIS, YSW, A.S. YR ANRHYDEDDUS MR. TOM PRICE.

UNDEB Y CYMDEITHASAU LLENYDDOL. OYFARFOD PEN-TYMOR. CYNULLIAD MAWR, AC AREITHIAU NODEDIG. Nos Sadwrn diweddaf, yng nghapel Castle Street, bu Undeb y Cymdeithasau LleDyddol yn cynnal y cyfarfod pen-tymor ac yn ol yr adroddiad a gaed, un or tymorau mwyaf llewyrchus yn ei hanes. Eleni bu'r Undeb yn ffodus i sicrhau nawddogaeth Mr. John Hinds, Blackheath, fel llywydd y flwyddyn, a bu'r boneddwr siriol hwn mor weithgar yn ymweled a'r gwahanol Gymdeithasau ac yn calonogi pob cangen wan nes enyn brwd- frydedd a chydweithrediad llwyr yn yr holl aelodau. Ac er i'r tymor gael ei gychwyn tan arwyddion lied anffafriol, y mae'r Undeb wedi llwyddo cyn y terfyn i ddod yn allu a dylanwad yn y cylchoedd Cymreig. Un o anffodion yr Undeb, feallai, yw'r ffaith mai ar nos Sadwrn y cynhelir y cyfar- fodydd gan amlaf. Y canlyniad yw nas gwelir ond ychydig o'r gweinidogion a'r prif arweinwyr crefyddol yn bresennol yn y cynulliadau. Tuedda rhai i gasglu oddi- wrth hyn nad ydyw'r Undeb yn cael y gefnogaeth a haedda o'r cylchoedd a enwyd, ond gwell gennym gredu mai anaddasrwydd y noson sydd yn gyfrifol am hyn. Yn ystod y tymor sydd newydd ei orffen caed rhai cynulliadau nodedig, ond rhaid addef i'r cyfarfod yn Castle Street dra ragori ar y cyfan. Yn wir, nid ydym yn cofio am un cynulliad er cychwyniad yr Undeb a roes y fath wledd feddyliol ac ysbrydol i'r to ieuanc sy'n gwneud i fynu ei aelodaeth, ag a gaed y tro hwn. Yn ychwan- egol at ganu tlws caed tair o areithiau a ddylent gael eu hargraffu yn ddwfn ac arhosol ar feddwl a chalon pob un a fu mor ffodus a'u clywed. Ar ddechreu y tymor-meddai yr ysgrif- ennydd, Mr. A. E. Rowlands, yn ei adrodd- iad-caed presenoldeb y Gwir Anrhydeddus SYR SAMUEL T. EVANS, A.S. (Y Cyfreithiwr Cyffredinol). D. Lloyd-George i roddi i ni symbyliad calonogol ar gychwyn y daith. Ar ei ol yntau caed ysbrydiaeth am un noson yng nghwmni gwyr mawr Mon pan y rhoddes yr Athro W. Lewis Jones araith ragorol i ni ar enwogion a| hanes Mon, mam Cymru. Fel ychwanegiad at hyn caed dadleuon ac areith- iau a chyngherddau ynglyn a phob un o'r cymdeithasau sy'n ffurfio yr Undeb, yn ol eu dewisiad a'u cais. Fel math o hyder yn y dyfodol mae'r pwyllgor wedi penderfynu i gynnyg deg punt i gyllid Cymdeithas yr Eisteddfod gyda'r bwriad o gynnyg gwobr o ddeg punt am Hanes Cymdeithasau Oymreig Llundain o'r amser boreuaf hyd yn awr," a diau y prawf yn destyn tra dyddorol i gystadleuwyr ym mhob rhan o Gymru. Prif nodwedd y cyfarfod pen-tymor oedd yr areithiau rhagorol a draddodwyd ynddo. Agorwyd gan y llywydd ei hun-Mr. J. Hinds-gydag un o'r anerchiadau mwyaf amserol a draddodwyd erioed o'r gadair lywyddol. Profai fod y traddodwr yn deall ansawdd ei gynulleidfa ac yn deimladwy o T. H. W. IDRIS, Ysw, A.S.