Cymro a'r Celt Llundain

GWYL DEWI SANT, 1908. Cinio Cenedlaethol YNG Mgwesty Cecil (Y Brif Meuadd), NOS LUN, MAWRTH 2. '1' TTT'" TTT" Cadeirydd- W. LLEWELYN WILLIAMS, Ysw., A.S. ;r'J' Gwestiwr Arbennig- Y Gwir Anrhydeddus AUGUSTINE BIRRELL, A.S. Croesaw am 7. Cinio am 7.30. Tocynau, 6/6. -f"r-r- Datgenir alawon Cymreig gan Miss GWLADYS ROBERTS Mr. JOHN ROBERTS Mr. MERLIN MORGAN r- Ceir manylion pellach eto. ARTHUR GRIFFITH, 142, Melrose Avenue, Cricklewood, N.W., Ysgrifennydd. GUNHERSBURY CONGREGATIONAL CHURCH, HIGH ROAD, CRISWICK. r-J'J.r-J-r-r-r-f-r-'jr- ft GRAND EISTEDDFOD will be held at the above Church on Thursday, March 19, 1908 GUINEA PRIZES pkl FOR SOLOS, &c. Programmes may be obtained on applying to MR. A. MONTGOMERY, 9, Dorset Road, South Ealing, W. or from REV. T. HYWEL HUGHES, 39, Thorney Hedge Road, Gunnersbury. ALDRIDGE'S HORSE REPOSITORY. Should you require to purchase a HORSE for business on THE MILK ROUND or for pleasure attend.. Messrs. ALDRIDG-E'S Sales on Wednesdays and Saturdays at 10.30 a.m., UPPER ST. MARTIN'S LANE, LONDON W.C. Horses of every class sold by Auction each Wednesday and Saturday. On view Mondays and Thursdays. Catalogues forwarded.

ANGEN PENNAF CYMRU. A barnu oddiwrth helyntion gwleidyddol Cymru yn ystod y ddwy flynedd ddiweddaf gellid meddwl mai ym mhwnc Dadgysyllt- iad y gorwedd holl iachawdwriaeth y genedl. Mae'r gwahanol arweinwyr enwadol wedi dyrnu cymaint ar y mater yn ystod y deug- ain mlynedd hyn nes pery i fwyafrif y werin feddwl nad oes yr un anghyfiawnder arall yn bodoli o gwbl. Gwir fod yna lu o an- fanteision ynglyn a safle bresennol yr Eglwys estronol yn ein plith, ac ami i achos o anhegwch a gorthrwm eto credwn fod yna bynciau ereill yn fwy hanfodol i'n bywyd cenedlaethol nac hyd yn oed y cri mawr am Ddadgysylltiad. Yr hyn sydd ei eisieu yn bennaf ar hyn o bryd yw cael cydnabyddiaeth parhaol o'n bodolaeth fel cenedl oddiar law y Sais a'r Senedd. Byth a beunydd dygir mesurau i fewn yn ymwneud a Lloegr a Chymru fel pe baent yn UN ym mhob dim, a gofynion y naill yn cyfateb i ofynion y Hall. Rhoddir cydnabyddiaeth i'r Gwyddel a'r Albanwr eu bod yn bersonau tra gwahanol ac yn hawlio triniaeth wahanol oddiar law y Senedd ond gorfodir Cymru i lyncu yr hyn a arlwyir iddi yn nghysgod gwelliantau'r Sais. Pe buasai ein cynrychiolwyr yn unol yn eu credo genedlaethol diau y buasem cyn hyn wedi cael Adran Gymreig yn ymwneud a'n holl gyfundrefn addysg, a thrwy hynny gael cydnabyddiaeth o'n nodweddion gwahanol yn hyn o faes i'r hyn ydyw yn Lloegr ond y mae un peth arall y dylent ar bob cyfrif ei sierhau i ni, a goreu po gyntaf eu deffroir i bwysigrwydd y cais, sef cael Ysgrifennydd dros Gymru yn y Weinyddiaeth ar yr un tir ag y caniateir Ysgrifennydd i'r Iwerddon a'r Alban. Ond sicrhau hyn o safle deuai y gweddill o'n ceisiadau yn haws. Byddai y person a benodid i'r fath safle yn gyfrifol am ein holl ddeddfau, a gosodid pob cais o Gymru drwy ei enau ef. Hwn fyddai yn gyfrifol am Fesur o Ddadgysylltiad ac am ddiwygiad yn neddfau'r Fasnach Feddwol; a than ei gyfarwyddyd ef y gosodid holl reolaeth wleidyddol ein cenedl. iuae yn hen bryd i ni wasgu'r mater hwn ar ein Seneddwyr, ac ar ol cael y fath arweinwyr ag sydd gennym ar hyn o bryd yn ein cyn- rychioli yn Westminster, diau y cawsai y mudiad gefnogaeth unol, a thrwy hynny y genedl ei chydnabod fel un yn hawlio trin- iaeth arbennig fel ag a roddir yn awr i'r Alban a'r Iwerddon.

A BYD Y GAN. GAN PEDR ALAW, Mus.Bac. CYNGHERDD COR Y TABERNACL.—Da gennyf ddeall fod hwn mor lwyddianus, ac fod ym- drechion Mr. D. Richards wedi cael y fath gefnogaeth. Drwg iawn gennyf fethu bod yno er rhoddi sylwadau yma ar y gwahanol ddarnau. Gobeithio yr a Mr. Richards ac ereill o'r organwyr Cymreig ymlaen gyda'r gwaith da o gyflwyno cyfan-weithiau i'r cyhoedd. Dyna'r flordd i feithrin ynom gariad at gerddoriaeth er ei mwyn ei hun- gwers y mae yn llawn bryd i ni ei dysgu. TEMPERAMENT. Yn fy adroddiad o'r gweithrediadau yng ngwyl gerddorol y Queen's Hall y nos o'r blaen, dyfynais y gair hwn-un a ddefnyddiwyd gan Mr. Coleridge Taylor pan yn siarad am ddatganiad cor Mr. Merlin Morgan. Meddyliais ar ol hynny y dichon fod rhai o'm darllenwyr nad oeddynt yn deall yr ymadrodd, sef fod tempera- ment yn natganiad y cor hwn. Beth oedd yn ei feddwl ? Beth hefyd ond fod ynddo bersonoliaeth. Dichon y gofynir ai nid oes personoliaeth ymhob datganiad o ddarn cerddorol? Fe ddylai fod! Dylid o leiaf deimlo nerth y gerddoriaeth a'r neullduolrwydd hwnnw a berthyn i'r cyfansoddwr. Wrth wrandaw ar ddatganiad o'r "Messiah" y mae dwysder a chrefyddolder y gerddoriaeth yn effeithio yn fawr ar feddwl y gwrandawr; ond os yw hi yn gywir i'w hamcan cwyd y gerddoriaeth ni, ar edyn megys, at y sanct- eiddiolaf ym meddwl y cyfansoddwr y lie hwnnw yn yr hwn yn unig y gellir adnabod y gwr hwn oreu a deall ei waith yn iawn Dyweder a fynno, rhaid myned heibio i fynegiant ffurfiol at ddirgelion y gan cyn v bydd ganddi neges wirioneddol ini. Beth dybia y darllennydd ydyw yr Edyn y cyfeiriais atynt ? Beth hefyd ond y tempera- ment a enwyd gan Coleridge Taylor. Y mae hwn yn beth cynhenid yn y dyn y mae yn rhan o'i natur—o'i bersonoliaeth. Temperament-tymheredd ydyw a gwyr y byd fod tymheredd y Celt yn un sydd yn un bur gyfaddas i'w allu i ddeongli cerddor- iaeth. Ond rhaid i dymheredd wrth ryw- beth a rydd gyfeiriad ac ystyr cyflawn iddi, sef addysg gerddorol. Y mae popeth yn bosibl i'r Cymro cerddorol dysgedig! Y mae y sylfaen ganddo. Adeilader faint a fynner ar honno, bydd i'r tymheredd Celt- aidd lanw y cyfryw adeilad a goleuni tryd- anol a fydd yn ogoniant iddo Yr oedd tymheredd yn amlwg yn, o leiaf dri, datganiad o Nidaros yn y Queen's Hall. Beth oedd yn peri i'r beirniad enwi hyn yn arbennig ynglyn a chor Llundain ? Beth hefyd ond y prawf ychwanegol yma o ddysgeidiaeth yn yr Arweinydd oedd yn ei alluogi i'n cario yn agosach at y cyfansoddwr nag a wnai y lleill. Fel hyn ceid yma a thraw olwg newydd ar rannau o'r darn oeddynt yn ysbrydoliaeth ini. Rhaid iddi ddod i liyn gyda phob datganiad teilwng. Rhaid i'r Arweinydd feddwl-yn ddwfn rhaid iddo fyfyrio yn hir a gweled ymhell, a rhaid iddo ddeall celfyddyd yr hwn a osododd y nodau wrth eu gilydd Lied hawdd casglu am rai o'r Arweinydd- ion yn yr ymdrechfa a enwyd nad oeddynt amgen curwyr amser—a rhai curwyr" digrifol hefyd. Rhyfedd fod antics rhai o honyn t yn cadw'r cantorion rhag dyrysu I mi yr oeddynt yn peri chwerthin. Creded y darllennydd fi, dylai arwain cor fod yn orchwyl naturiol, a dylid arwain gyda'r liygaid bron gymaint ag a'r Haw. Mewn gair, rhaid i bersonoliaeth gref fod y tu ol L non yr arweinydd, ac addysg yn hyfforddwr cyson iddo. Wedi hynny ceir clywed am y cyfryw wr! Bydded i'r arweinydd feddwl am hyn a gobeithio y daw y nodiadau hyn