Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
Cleber y Clwb.
Cleber y Clwb. Nos Fercher. Yr oeddem yn gynulliad distaw o gylch an cysurus heno, a phawb yn darllen ei bapur pan ddaeth Brymor i fewn. Eistedd- ai'r doctor Tomos ym mhellafoedd yr ystafell gyda'r holl bapurau Methodistaidd ar y bwrdd o'i flaen. 'Roedd yn awyddus am weled beth oeddent yn ddyweyd am ei hen gyfaill y Vincent, yr hwn oedd wedi rhoddi lianner can punt yr wythnos flaenorol at un 0 gapelau'r Hen Gorff. Ynghanol yr ystafell 'roedd yr Esgob wedi cymeryd meddiant o bapurau'r Eglwys ac yn prysur ddrachtio o'u beirniadaethau ar benodiad ficer Seisnig i ardal fel Tonna. Yn y gadair fraich ger y 4an eisteddai Gomer yn darllen cymaint ag a allai am y Bedyddwyr, ac 'roedd Norick yr fochr arall yn torri dalenau y cylchgronau Anibynol, fel nad oedd dim ar ol i Brymor ond papur y Wesle'—oherwydd yr oeddwn innau wedi gofalu am y Geninen er mwyn darllen y gweddill o'r hyn gyhoeddwyd gennych yr wythnos ddiweddaf. Cyn pen pum mynud wele Brymor yn aflonyddu ar y cwmni, ac yn gofyn mewn Ilais awdurdodol—A yw yr Eisteddfod wedi mynd yn beth enwadol hefyd ? Seiliai ei holiad ar y ffaith fod y papur Wesle yn nodi mai Wesle oedd yr ysgrifennydd hynaf, ac fod amryw o Wesleaid, heblaw eu gweinidog, ;ar y pwyllgor cyffredinol. Bu'r holiad yn ddigon i droi pawb i chwilio i hanes enwadol pob swyddog oedd wedi ei enwi yn y CELT diweddaf. Mor bell ag y gwyddai'r cwmni, Proedd pob enwad yn cael ei chynrychioli. Y Methodistiaid oedd yn y mwyafrif, a deuai'r Anibynwyr yn ail, ond nid oedd ond un Eglwyswr ymhlith yr holl haid, ac Arglwydd Aberdar oedd hwnnw. Pan ddeallwyd fod Dr. Hartwell Jones, ac eglwys- wyr enwog ereill ar y pwyllgor, teimlai pawb mai culni o'r fath waethaf, neu anwybodaeth anesgusodol oedd yn cyfrif na osodasid rhai o honynt mewn swydd, fel ag i sicrhau pob plaid a gradd ar y pwyllor, a thrwy hynny osgoi pob cais at feirniadaeth neu -achwyniad. Tra yn son am Dr. Hartwell Jones, dylas- wn ddweyd mai'r Parch. Hartwell Jones, Rheithor Nutfield, wyf yn feddwl. Nid oedd pawb yn y Clwb heno wedi clywed ei fod wedi ennill y gradd o D.D. yn Rhydychain yn ddiweddar. Dywedodd Pennant wrthym fod y traethiad a ysgrifennwyd gan Dr. Hartwell er sicrhau ei D.D. yn gampwaith llenyddol yn ogystal ag yn drysor ym myd yr esponiadau diwinyddol. 'Roedd Gomer yn methu'n lan a deall pa eisieu ysgrifennu na thraethodi oedd er cael y D.D. Yr oedd ef wedi ei gael yn yr America pan aeth yno i Ffair y Byd, yn ddigon hawdd, ac ni roddodd ond thenciw, Syr," am dano, chwaith. Er hynny, addefai ei fod wedi gorfod darlithio yn agos i bum cant o weithiau, ac eto heb orffen cyflawn ddisgrifio'r anrhydedd a'r ,Ffair y bu yn ymweled a hi. Ond does ryfedd fod y Parch. Hartwell Jones wedi esgyn mor uchel yn y byd addysgol. Hana o linach enwog o lenorion Oymreig. Ei dad oedd y Parch. Edward Jones, yr hwn a fu yn offeiriad yn Nantglyn (lie gan- wyd Hartwell); wedyn yn Llanfaircaereinion a Llanrhaiadr-ym-Mochnant, ac yn y lie olaf y bu farw, yn fuan ar ol golygu argraffiad o weithiau Goronwy Owen, ac ysgrifennu rhag- ymadrodd rhagorol i'r cyfryw. Mab oedd y Parch. Edward Jones i'r argraffydd adna- byddus John Jones (Pyll), Llanrwst, enw yr hwn oedd ar holl gerddi ein hieuenctyd. Cyhoeddodd Pyll amryw lyfrau gwerthfawr, yn eu mysg yr argraffiad a nodwyd o Goronwy Owen, Caniadau Caledfryn, &c. Pyll drachefn oedd fab i Ishmael Jones o Drefriw—yntau hefyd yn hen gyhoeddwr llyfrau a phamffledau yn ei ddydd. # # Yna, i fyned yn ol gam ymhellach, yr oedd ei hendad, Ishmael Jones, yn fab i Dafydd Jones (Dewi Fardd) o Drefriw, cy- hoeddwr a chasglydd y Blodeugerdd, y Cyd- ZD ymaith Diddan, ac amryw lyfrau poblogaidd o'r fath. Efe a brynnodd y wasg a gododd Lewys Morus yng Nghaergybi—un o'r Morrisiaid-a dyna yn ddiau ei ddechreuad fel argraffydd. Yr oedd Lewys Morus, fel ereill, yn fwy chwannog i rwgnach at waith ereill a dywedai mewn llythyr at y Prydydd Hir, fod Dewi Fardd wedi llofruddio llyfr da trwy roddi ynddo weithiau y penbyliaid mwyaf yn y greadigaeth." Ond bu yr hen argraffydd carbwl a gwladaidd o fawr was- anaeth i lenyddiaeth wedi'r cwbl. Dafydd Jones, Myfyriwr yr hen bethau," y geilw ei hun yn un o'i lyfrau. Nid yn ami y ceir pum cenhedlaeth o lenorion fel hyn yn dilyn eu gilydd, a phob cenhedlaeth yn gwella wrth fyned ymlaen. Diau y daw adeg pan y cydnebydd Cymry Llundain, yn ogystal ag Esgobion Cymru, bersonau diymhongar ond dysgedig fel Dr. Hartwell. Tuedd y blynyddoedd hyn yw moliannu'r gwr sydd yn gwthio ei hun flaenaf i'r ffrynt; ac fel rheol, y bobl sydd a lleiaf o ddysg ynddynt a hawliant y lleoedd mwyaf urddasol bob amser. A wel Cymry ieuainc y ddinas yn ddoeth i roddi'r arwein- iad y flwyddyn nesaf pan yn penodi llywydd newydd-dyweder i Undeb y Cymdeithasau Llenyddol-pwy yn fwy teilwng o'r fath safle na'r rheithor dysgedig o Natfield ? Yr oedd pawb yn teimlo fod lie i achwyn gan yr Eglwyswvr, ac adrannau ereill o'r cylchoedd Cymreig, am nad oeddent wedi cael eu cydnabod pan yn dewis y pwyllgor. Dylid cofio mai gwyl Genedlaethol yw'r wyl i fod, ac nid doeth yw cyfyngu gormod ar ei gwaith na'i phersonoliaeth. Gan mai dechreu y mae'r pwyllgor, nid yw'n rhy hwyr i wella'r diffyg, a hyderaf y gwnant hynny hefyd mewn ysbryd boneddigaidd a dirwg- nach. Ap SHON.
[No title]
PARHAU yn eu cadgyrch anoeth mae merched y bleidlais, a bu raid gyrru pump o honynt i garchar y Sadwrn diweddaf am geisio aflonyddu y Weinyddiaeth. MYN y papurau Toriaidd fod y wlad wedi troi yn hollol yn erbyn y Llywodraeth bresennol, a phrotfwydant y cawsid mwyafrif mawr o blaid DifEyndollaeth pe deuai ethol- iad cyffredinol yn awr. DYWED Mr. 0. M. Edwards mai o'r ddwy orsaf, Llangollen a Swansea Bay, y ceir y golygfeydd mwyaf prydferth yng Nghymru. Wel, po b un yn ol ei ffansi Bu Mr. Balfour ar ymweliad a Glasgow ddiwedd yr wythnos ddiweddaf, a chaed amryw areithiau ganddo. Dywedodd fod y blaid Doriaidd yn benderfynol dros Ddiffyn- dollaeth, ac fod yn rhaid gosod toll ar am- ryw nwyddau cyn byth y ceir masnach ar ei goreu yn y wlad hon. ÐAW'R Seneddwyr oil i Lundain ddechrem yr wythnos nesaf er mwyn paratoi erbyn y brwydrau dadleuol yn Westminster. Mae'r blaid Doriaidd mewn cywair hapus iawn i ymladd hyd yr eithaf yn awr, ac fe fydd plaid Llafur ar ei goreu yn ceisio rhwydo y Rhyddfrydwyr, fel nad yw'r rhagolygon yn hapus iawn i Weinyddiaeth G.-B."
A BYD Y GAN.
A BYD Y GAN. GAN PEDR ALAW, Mus.Bac. Miss ELSIE W. OWEN.-Addewais ddar- lun o'r grythes hon, pan yr ymddangosodd yng Nghyngerdd cor Llanelli yn y ddinas hon rai. wythnosau yn ol. Wele'r addewid wedi ei chyflawni. Merch ydyw i'r cerddor, Mr. Luther Owen, Llanelli. Bu yn llwyddianus iawn gyda'r crwth mewn cystadleuthau yng Nghymru, yr hyn ydoedd gymhelliad i'w rhieni ei hanfon i'r ddinas hon. Yn y Guildhall School of Music, buan yr enillodd ysgoloriaeth am dair blynedd yn yr R.A.M. Yr oedd pedwar-ar- bymtheg yn ymgeisio. Yno daeth o dan gyfarwyddyd un o ddisgyblion Joachim, yn bennaf. Enillodd yno y Bronze and Silver Medals, a thystysgrif o deilyngdod am chwareu ar y crwth. Y mae hefyd wedi ennill yr un medals am chwareu ar y Ber- doneg. Tua dwy flynedd yn ol enillodd yn yr R.A.M. yr ysgoloriaeth i chwareuwyr ar y crwth, sef yr un a elwir y Sainton. Cyn- ygir am hon bob tair blynedd. Y darn i'w chwareu ydoedd Concerto o eiddo Men- delssohn. MISS ELSIE W. OWEN. Gwelir farn gwasg Llundain am dani oddiwrth a ganlyn :— Musical Times A remarkably clever little violinist." ^Tribune "Miss Elsie Owen, a very young little artist,' who well deserves the name, played in a neat and refined manner, and gave proof of a sensitive temperament. Her tone, in the slow movement particularly, was attractive." Daily Chronicle "Extremely finished and graceful was the violin solo of the Sym- phonic EspagnoI" (Lalo) as played by Miss Elsie Owen; the richness of her tone and the beautiful phrasing of the Rondo being the outstanding features of a beautiful piece of work." Daily Telegraph: Miss Elsie Owen showed that she has a nice tone and a sound foundation in the matter of technique." Times: Her pure tone and straightfor- ward style made her performance a capital example of the Academy's work." Gellid rhoddi llawer o fanylion pellach am dani pe byddai angen profi ei galluoedd a'i chyraeddiadau ond y mae safon y papurau a enwyd mor uchel, fel na raid ychwanegu at yr hyn a ddywedasant am ei chwareuad hi. G-obeithio y ca sylw dyladwy gan ei chyd-