Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

8 articles on this Page

Rhyl County Court.

- ■ - o§o Welsh News in Brief.

WHAT IS THE VALUE OF THEr…

--Y Golofn Gymraeg.

OWEN GLYNDWR.

News
Cite
Share

OWEN GLYNDWR. Yr oedd un castell arall yn dal dros Owen, hen gastell hy Harlech, sydd a'i gaerau'n- ad- seinio i brudd-der y don. Yi-i v castell hwn trigai Marged, gwraig Owen Glyndwr: a chyda hi yr oedd ei mherch Jane (gwraig Syr Edmund Mortimer), a phedwar o wyrion—tair merch ac un bachgen, plant Mortimer. Yr oedd Mor" timer ei hun wedi marw o fewn muriau y cas- tell. Yn ngwanwyn 1409 cwympoètd v castell i ddwylaw y Saeson ac awd a Marged, Jane, a'r plant yn garcharorion i Dwr Llundain. Crwydrai Owen o fan i fan ar hyd y mynydd- oedd ond nid oedd heb fath o awdurdcd, can- ys yr oedd Dafy-dd Gam yn aros yn garcharor iddo mor ddiwe-ddar a 1412. Ni chlywir dim am dano ar ol y flwyddyn hon bernir iddo farw yn 1416. Un o'r pethau anhawddaf eu deongli mewn hanes yw diflaniadi llwyr y ty- wysog fu'n he ric, holl allu l,loegr am tua de,ii-g mlynedd diflanodd fel cysgod; end am gened- laethau bu dysgwyl am dano, fel am Arthur Fawr, i dd'od yn ol pan fyddai ang-en Cymru yn gryf. Trist yw medd wI nas gwyddom fan ei fedd tristach yw meddwl fod cenedlaeth ar ol cenedlaeth wedi myn'd heibio heb i golofn goffadwriaethol gael ei chodi i ddangos serch y Cymry tuag ato. Nicl yw gwledydd eraill mor esgeulus o goffad eu harwyr. Yn mhob gwlad ar y Cyfaiid Ir-lieb son am Lo-egr a'r Alban sydd yn nes atom-cocuvyd cof-golofnau ar- dderchog i'n hadgoffa am gymwvnas-wyr y g-enedl. I ymwelwyr a gwledvdd pell, nid ces dim yn fwy atdyniadol na'r cof-golofnau godant yma a thraw ar hyd yr heolydd ac ar gopau y bryniau. Anhawdd yw rhifo y cof-golofnau a godwy-d yn Efrainc i Jeanne d'Arc yn unig. Er na fu William Tell fvw erioed ond yn ny- chymyg gwladlwvr Switzerland, cyrcha miloedd ar filoedd' bob blwyddyn, o bob cwr o'r byd, i dref fechan dejj AHdcrf—nad yw gvmaixit o faint a Llangollen, ac ond ychydig yn fwy na Chorwen-i .edrych ar y ddelw ardderchog a geir yno i'r gwr diofn a ryddhao-dd Switzerland, yn ol traddodiad, od-dliwrth iau gor-mesol yr Awstriaid. Os eir i'r Alban gwelir yno gofadail ysblenydd o dan gysgod castell creig-iog Stir- ling, ar lan y Forth ddolenog, i William Wall- ace, arwr nas gall gyd'maru o ran gwir fawr-edd ag Owen Glyndwr. Cvfyd gwrid i wyneb Cymro pan y gwel yr arwyddion hyn o barch cenedloedd eraill i gof eu harwyr. Nid da yw i genedl fod yn esg'ulus o'i mawrion ymadaw- edig. Nid oes eto golofn i T.ewelyn nac Owen Cilyndwr: y n:ae'r esgeulusdra yn warth cen- edlaethol. Ond y mae Cymru yn deffro cly- wir swn yn mysg y morwydd: y mae'r wawr yn dechreu cod;. Ai afresymol vw meddwl na threigla llawer blwyddyn eto heibio cyn y byd'd mynw-esau plant Corwen a Llangollen 3-11 cynests ac yn ymchwyddo wrth weled Owen Glyndwr mewn marmor gwych yn edrych i lawr o ben Caer Drewyn ar y wlad brydferth a garai mor angerddol ac ar y Ddyfrdwy deg fel yr yrri- dd-olena drwy ddyffryn huff ei febvd ? annghof ni chant fod, Wyr y cledd', h.ir eu clod." -.T,. J. Roberts, M.A., yn am Orphenaf. -)0(-

YANKEE HUMOUR.

Advertising

Connah's Quay.