Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

6 articles on this Page

-----------__-----------------Presoqtation…

- Barddoniaeth. ♦

UNDEB GLOWYR DEHEUDIR CYMRU.…

---------------.----------u,,---Colofii…

News
Cite
Share

u, Colofii y Cytriry. [DAK OLYaUBTU T. D. ISAAC. Cwareu Teg i'r Cymry. GAN E. PUTMAN DAVIES. 0 bryd i bryd byddaf yn gweled rhywun neu gilydd yn gWneyd cydmhariaethau annheg, wrth gydmharu yr hen genedl a chenedloedd ereill; ac yn gweled beiau a ffaeleddau ynom syd( lawn cynddrwg mewn cenedloedd ereill, ns nad lawer gwaeth. Carwn agor tipyn bach ar lygaid yr anwybodus i edrych yn gywir ar bethau fel y maent. Bydd llawer yn myncd trwy y byd yma heb weled ond un ochr i bob peth; ac ar yr ochr bono y byddant yn byw a bod. Gwna hyn i mi feddwl am bregethwyr Cymru sydd yn talu ymweliadau ag America Ya mhob tref a phentref lie bregethant trwy y wlad, wrth reswm byddant yn aros yn nhai dynion sydd wedi bod yn weddol lwyddianua yma, ac nis gall y rhai hyny lai na siarad yn nefolaidd am y wlad, a dynion folly fydd bron eu holl gwmpeini; ac wedi cyrhaedd yn ol i Gymru dechreuant ddarlithio ar America, heb wedi siarad gair efallai a dyn tlawd o New York San Francisco, a mawr y ganmo!iaeth a roddant i'r wlad, gan achosi llawer i ymfudo a fuasai fil gwell iddynt fod wedi aros gartref. Oi 1 buasai fod eu g-allu sylwgar mor fychan, gallasant weled fod dynioh wedi symud o Sir- oedd amaethycTdol Cymru i Sir weithfaol Mor- ganwg, a siroedd ereill, ac wedi dyfod yn gyf- oethocach ddwywaith yn haner yr amser. Nid dyn felly oedd Dickens, y nofelydd enwog,ond byddai ef yn myned i blith pob math o ddyn- ion, er ei alluogi i ysgrifenu yn gywir ar bob peth, a thyna ddylai pawb wneyd sydd am wneyd cydmhariaethau cywir a gonest. Beunydd y dywedir wrthym nad ydym yn "business people" da, ac nad ydym wedi troi allan lawer o enwogion dysgedig, ac yn y blaen Nid yw hyny yn gywir, o herwydd yn ol ein rhifedi, diau nad ydym gystal a neb pwy bynag. Edrycbwch ar bethau fel yma; sef, os gallwn ni ddangos un Cymro am bob ugain Sais, deuddeg neu bymtheg o Wyddelod, ac v.yth neu ddeg o Ysgotiaid, ni a fyddwn cyf- uwch a hwythau; ac ond i ni edrych yn fanwl deuwn allan ar y top. Pe byddem ar ol fel "business people," y mae rhesymau da dros byny. Er enghraifft, gwelais y gweithwyr hai- air,, glo, ac alcan yn Nghymru yn enill o ddwy i bedair punt yr wythnos, bron am flynyddau lawer yn ddistop, ac felly nid oedd chwant ar y bob! i fyned i fusnes, pern y gallasent wneyd by woliaeth mor gysurus a diofid wrth weithio, a hyny heb fod yn galed iawn, a thyna un achos eu bod yn gallu canu mor dda, o her. wydd os Bydd dynion yn gweled amser caled iawn yn yr hen fyd yma prin iawn fydd hwyl y datganu. Mewn ymgom a llawer o Ysgotiaid a Gwyddelod, dywedent wrthym fod wythnos- a i a misoedd yn myned heibio nad oeddent yn gweled tamaid o gig yn dyfod i'r bwrdd, ond 0an y cyntaf bwyd lIaeth a chyrch, a'r olaf tatws ac ysgadan. JC mae dynion felly wedi arfer byw yn galed iawn, a chyuil, ac wrth gwrs yn gallu gwneyd "business people" da pan gant gyfle at hyny. Ni welais yn y siroedd tlotaf yn Nghymru na fuasai bron bawb a chig ar eu bwrdd unwaith y dydd, ond nid felly hyd yn nod yn siroedd amaethyddol Lloegr, o herwydd y mae y cyf- logau yn iselach yno nag yn Nghymru. Tu allan i'r America ac Awstralia, y mae y cyf. logau wedi bod yn uwch yn Nghymru nag un man arall, ac nid yn rhyfedd eu bod yn bodd- loni gweithio. o herwydd yr oeddyu- yn cael tal da am hyny o'u cydmharu a gweithwyr y gwledydd cylchynol. Ceir er hyny yn nhrefydd mawrion Lloegr Gymry sydd yn y rhes flaenaf fel "business people." Cymry o Llanstephan, Sir Gaer- fyrddin, oedd y Purell Brothers yn Llundain, y gwneuthurwyr dilladau mwyaf yn y byd, a bnont farw yn werth amryw filiwnau o bunoedd ra; blynyddau yn ol. Cymry o ger Llandeilo, Sir Gaerfyrddin, oedd y Thomas Brothers, Bryste. y gwneuthurwyr sebon enowg; ac fe gafodd un o'r brodyr ei ethol yn faer dros y ddinas fawr hono ryw dair o weithiau. Gwir mai Sacson oedd y Crawshays, y Guests, y Fothergills, y Vivians, ond rhaid cofi,) mai oenedl orehfygedig cedd y Cymry, ac heb gyfalaf, yr ysbryd, na'r wybodaeth i fyned i fusnes ar y large scale fel y Saeson. Ond y blynyddau diweddaf yma. wedi i arian a chwareu teg_ ddyfod i'r wlad, ceir gweled eJowau fel yma yn mhilth y rhai blaenaf 0'1 anturiocthwyr masnachol: y Dafisiaid, y Wil- lian-siaid, a'r Jonesiaid, yn britho y Dywysog- aeth. Crewn fod ein cencdl ni ychydig bach yn uwch na'r un genedl arall, er fod llawer i "Shoni Hoi" i'w weled yma hC acw, ond ceil eu gweled hefyd yn britho cenedloedd ereill yr un fath, os nad Ilawer mwy. Rai blynyddau yi ol yr oedd gohebydd galluog yn perthyn i'r Harper's Weekly," ar daith trwy y wlad hon, a phan yn Merthyr Tydfil ysgrifeani ei foJ yn cael y dosbarth gweithiol yn Nghymru o lawer mwy boneddigaidd a gwybodus na'r cyfryw yn Lloegr a'r Alban (Scotch), a chan iddo eu cael hwy felly yn Merthyr, nid oes achos ofni iddo gael rheswm i newid ei farn niewn un man arall yn y Deheudir. Nis gwn ond am un gwendid pwysig yn perthyn i ni, sef ein pleidiaeth ffol ac annuwiol, a phe bai ) n bosibl carthu sectyddiaeth o ymenyddau y Cymry, credwyf y byddent y dynion harddaf ar wyneb y ddaear. Mae'r "un drwg" yn gwybod am y gwendid angbytunol hwn er yn foreu it". a dhollasom ein "gtnedigaeth fraint," sef ein gwlad, o'i herwydd, ac os na ofalwn, ni gollwn eto yr auuewid sydd yn aros dynion sydd yn earu lies cyffredinol eu gilydd. n nid pliediaeth a sectyduiaeth fel sydd uchaf ti ben yn ein plith yn bregenol.

--.0— A Cure for Stubborq…

Advertising