Glamorgan Free Press

p • :—■ Barddoniaeth. Bydded i'r fieirdd a'r Llenorion gyfeirio eu ayayrchion fel hyn: T. DARONWY ISAAC, Treorky. Y FANTOL. YN BELL Y BO. Mi wtlais berson terfysg Mewn cadach gwyn a gwenwisg Yn trainwy hyd y fro; I ddwyn oddiar y weddw Ei thipyn bach o elw, I ga-fhv parchus lo; Ac wrth ei wel'd mor greulon Mi ddywedais yn fy nghalon- Yn bell y bo. Yn mhcn ychydig wed'yn Fe ddaeth. yn arrJwg elyn, A gweruirwr gyda fo; I werthu eiddo dynion Wrthodent gadw person Na fynent yn y fro; Ac wrth ei wel'd mor farus Mi ddywedais gyda. 'ngvefus, Yn bell y bo. Ond nid oedd hyny'n ddigon I lanw rhaid y person Oedd wedi myn'd o'i go'; Daetb gweis y gwisgoedd gleision A gwyr y dillad cochion, Drwv gyda fo; Ac wrtli ei wel'd mor lawdrwm, Mi dyngnis gyda LIangwm- Yn bell y boo Edyrehais ar yr Eglwys A phlas y person cyfrwys, Yr harddaf yn y fto; Ac ar y bwthyn bvchan, Mor dlawd tu mewn ac allan, Heb ddim ond gwellt yn do; Ac wrth yr olwg wyrdmws 1fi flccdcliais g-yda'r lIuaws- Yn bell y bo. Gydwladwyr, onid ydyw Yn amser addfed hoddyw I yru'r cnaf o'r fro; Yr ellyll anrlfcgarog A'i boil lofruddion cyflog., I Abred gyda fo; Bydd raid i'r cnaf fyn'd allan, ran floeddia cenedl gylan— Yn bell, bell y bo. R. J. DerfeL MAE TIFYN BACH 0 LWYDDIANT. izoedd Dafydd yn 11a furwr Pan oedd yn ugain oed, Ac ni fu dyn lawddgarach Nac ydoedd ef cnoeu; 'Doedd neb yn rhy ddisylw, Na neb yn rby ddinod, I Dafydd y Ilafurwr, Ac uchcl oedd ei glod. Aeth llawer bliwyddyn heibio, A gweiwyd Dafydd Pugh, Mewn lnasnacii fawr yn llwyddo, Ac mewn palasdy'n byw; 'Roedd pobpeth wedi newicT, A Dafydd gyda hwy- Nid oedd yn awr yn 'nabod Ond 'chydig yn y plwy'. Pan gwyrddai hen gyfoedion Nid oedd yn 'nab:xl un; Ac yn ei berthynasau Ni welai ddim o'i lun; Yr oedd yn ddigon amhvg I lygaid pawh. yn awr, Fod tipyn bach o lwyddiant, Yn gwneyd gwahaniaeth mawr. 'Roedd Morgan y masnachwr, Yn drwm a thrws ei wedd; JSdrychai mor ddigalon Ag un ar Ian ei fedd; 'Roedd coelwyr eisiau arian- Rhaid oedd eu cael yn chwim; Ac yntau'n methu gwerthu I enill nemor ddim. Yn mhen ychydig amser 'Roedd masnach yn bywhau, Y prisiau wedi codi A'r prynwyr yn amlhau; A gweiwyd Morgan Morgan Brachefn a'i wedd yn lion, Heb" gwmwl ar ei wyneb Na phigyn dan ei fron. Am lwyddiant Morgan Morgan Bu llawer iawn o son, 'Boedd newid yn ei ohvg, A newid yn ei don; v Yr oedd yn ddigon amlwg I lygaid pawb yn awr, Fod tiypn bach o lwyddiant Yn gwneyd gwahaniaeth mawr. Yn mhob selyllfa. daynoi Ar hyd a lied y byd, Maen' amlwg i bob llygad Fod llwydd yn lloni'r pryd; Mae dyn yn hawdd i'w godi, A hawdd i'w gael i lawr— Mae tipyn bach o lwyddiant Yn gwneyd gwahaniaeth mawr. R. J. Derfel. NOSWYL. Noswyl yw clci gorchwylion-a mwynhau Am enyd gysuron; A chefnu tynu tros don- At fyddar etifeddion. Clegir.

The Danger after Influenza. The after effects of influenza are often the most serious to the patient. The cough is harassing, and nothing seems to relieve it. The nerves are all unstrung, and there is a general depressed and weakened condition of the whole system. It is in such cases that Angier's Petroleum Emulsion shows its great. est power for good. Antiseptic, soothing, healing, it quickly relieves ths obstinate cough, and heals any inflammation of throat or lungs. It soothes and quiets the nerves, and tones up the whole nervous system. It promotes appetite, aids digestion, and in- creases weight and strength. After influenza pneumonia, pleurisy, or any protracted ill- noss that has left the system in a weakened, roil-down condition, nothing will so quickly and surely heal the diseased tissue, restore the general health, and put renewed life and vigour into the entire system. It is pleasant to take. and reg with the most delicate stcmach. Of all chemists. CAUTION.—Ours is the original Petroleum Emulsion. It is made with a special oil obtained from particular wells and carefully purified by oar own process. Imitations made with ordi- nary petroleum cannot have the same effect. Be rare to get Angier's. A free sample on receipt of 3d. for postage. The Angier Chemical Co.; Ltd., 32, Snow EGO, London, O. 400..

UNDEB CLOWYR DEHEUDIR CYMRU. + — Rheolau Cyffredinol Dosbarthol a Chyfrinfaol. i <> WEDI EU CYFIETHU I'R GYMRAEG GAN DARONWY. ENW. l.-Gelwir y Gymdeithas yn "Undeb Glowyr Deheudir Cymru." Swyddfa Gofrestredig, Y Rise, Beaufort, Mon. CYFANSODDIAD. 2. Cyfansoddir yr Undeb hwn o bersonau a gyfiogir yn, ac o amgylch y glofeydd a gyf- ansoddant Lofaes Debeudir Cymru. AMCANION. I. I ddarparu trysorfeydd trwy flaendaliadau, cyfraniadau, arddodiadau, rhoddion, a di- rwyon, er dwyn yn mlaen waith yr Undeb yn yr amcanion a nodir yn olynol, y cvfryw i gael eu rhanu fel y darperir yn y Rheolau canlynol. II. I gymeryd i ystyriaeth y nvneiau o fasnach a chyflogau, ac i amddiffyn gweithwyr yn gyffredinol. III. I geiaio ac i sicrhau deddfwrlaeth fwn- gloddiol a lesola yr lioll weithwyr cyssyllt- icdig a'r Undeb hwn. IV. I alw cynhadleddau i ymwneud a phynciau a effeithiant ar y gweithwyr mewn ystyr fasnachol, cyflogau, a deddfwriaethol. V. I geisio sicrhau trwy ddeddfwriaeth leiload oriau llafur yn y glofeydd i Wyth Awr o Faes i ac i wrtliwj-nebu y gyfundrcfn o Ddwbl Shift, oddieithr lie bydd yn anheb- gorol angenrheidiol i ddybenion awyrol. VI. I ymwneyd ao i wylio yr boll drenglioL iallau ar bersonau a leddir yn y glofeydd, a phen y Hedtlir mwy na tJiri pherson gan mi ddamwain, telir y treuliau gan yr Undeb Cyffredinol; ac i geisio sicrhau iawndal am bob miweidiau a achosir gan ddamweiniau yn, ae o amgylch y glofeydd. VII. I ddarparu tal wythnosol er cj-northwyo ¡ aelodau a ddygwyddant gael eu herlid, eu cloi allan, neu yn sefyll allan, an i wrthwyn- ebu unrhyw reoleiddiad annghyfiawn cys- sylltiedig a'u galwedigaeth. VIII. I rwvstro ataliadau annghyfrcithlawn yn y Dal-Swyddfa. IX. I gynorthwyo ac i ymnno a cbyffelyb Gymdeit-hasau a fyddant o'r un amcanion fel y iiodir yn olynol. X I geisio trwy bob moddion cyfreithlawn i sicrhau dilead is-gymcriadaeth yn y glofeydd. CYFRANDALIADAU. —Bydd i bob aelod o'r Undeb hwn i dalu dim llai nag un swllt yn fisol neu chwecheiniog yn bythefnosol. Gall bechgyn dros 12 mlwydd oed a than 16 fod yn haner aelodau, trwy dalu haner y eyfrandaliadau a derbyn haner y budd- iantau. Bydd i haner yr boll gyfrandaliadau a delir gael eu hanfon gan Drysorydd y Dos- barth i'r Trysorydd Cyffredinol bob pedair wythnos. OL-DDYLEDION AELODAU. 5.—Unrhyw aelod a fydd mewn dyled o bed- war tal bythefnosol a gyll ei bawl i bob budd; bydd y rheol hon yn gyfaddasedig mor fuan ag ybydd i Ysgrifenydd y Gyfrinfa i gau ei gyfrifon cvr ol y pedwerydd taliad bythefnosol. Ond os bydd i'r aelod ar unrhyw amser dalu i fyny ei ol-ddyledion, bydd mewn hawl i fudd ar derfyniad un mis ar ol iddo dalu y cyfryw Ci-ddyledion. Caiff aeloaau a fyddant yn glat am ddim Ilai nag un mis o amser eu rhyddhau o'r tal yn ystod eu cystudd ar gyflwyniad tyst- ysgrif meddyg profcdig. Hefyd mewn achos- ion o segurdod gorfodol, ar gyflwyniad tystiol- aeth o'r cyfryw amgylchiadau. SYMUDIAD AELODAU. 6.—Pan y symuda aelod o un lofa i lofa arall o fewn cylch yr Undeb hwn, bydd iddo ar gyflwyniad ei docyn trwyddedol a thalu y cyfrandaliad gofynedig ar y pryd, gael ei ys- tyried yn gyflawn aelod yn y gyfrinfa gysylIL iedig a'r lofa i ba un y symuda iddi. GOFYNION DOSBARTHOL. 7.-Bydd i bob Dosbarth gynal pump y cant o'u haelodau mewn achosion o annghydweled- iad, ond pan fydd y nifer dros bump y cant, cyoolir yr holl nifer a effeithir gan y Drysor- f j, Ganolog. 8.—-Ni fydd i'r Undeb i ymgymeryd a'r cyf- rifoldeb o safiad allan o unrhyw faintioli beth bynag,, nac mewn unrhyw fodd ddarparu na gwneyd unrhyw drefniadau i gynorthwyo yn arianol y rhai a fyddant allan, oni fydd i achos yr annghydwelcdiad yn gyntaf i gael ei osod Y-1 rheolaidd o flaen y Cyngbor Gweithredol neu Gynhadledd, a'i ddadleu yn drwyadl oddi- ar egwvddorion cyfiawn. Gwneir eithriadau mewn achosion cyfyngol, megys pan y bydd i'r cyflogwyr i roddi rhybuddion neu dori un- rbyw gytundeb. LLYWODRIAD AC ETHOLIAD SWYDD- OGION. 9.-Bydd i'r Undeb gael ei lywodraethu gan Lywydd, Is-Lywydd, Trysorydd, ac Ysgrifen- ydd. wedi eu cynyg gan y Cyfrinfaoedd a'u hethol gan y Gynliadledd Flynyddol, a Chy- nghor G.veithredol, pa rai delir y cyfryw gyf- logau ac a benderfynir o bryd i bi-yd gan y Gynhadledd, ac a etholir fel y canlyn: Bydd gar. bob Dosbarth yn rhifo 3,000 o aelodau hawl i un cynrychiolydd ar y Cynghor, a Chy- nrcyhiolydd ychwanegol am bob 6,000 ychwan- ego) o aelodau. Gall Dosburttuadau bychain ymuno i'r dyben o sicrhau cynrychiolaeth.Bydd Y'l rhaid i'r cynygion am y swyddi o Lywydd, Is-Lywydd, Trysorydd, ac Ysgrifanydd fod yn nwylaw yr Ysgrifenydd Cyffredinol 21 o ddydd- iai cyn dyddiad y Gynhodledd Flynyddol, a chant eu hargraffu ar y Rhaglen a anfonir i'r Cyfrinfaoedd. DYLEDSWYDDAU Y CYNGHOR GWEITHREDOL. lo.—DyledswydcTau y Cynghor Gweithredol fydd i gynal cyfarfodydd ar y fath amsemu ac 3,n y llecedd ag y barnant fwyaf cyfleus; ystjTied pob awgrymiadau er llesoli y gweith- wyr; dadleu ac ymdrechu cywiro unrhyw fater t'wystg neu achwyniadau a. ddygir ger eu bron o unrhyw Ddosbarth, a bydd iddynt, wedi ystyried pob annghydwelediad, gael gallu i god, trwy arddodiad ar aelodau yr Undeb y fath swm neu symiau ag a fydd yn ofynol i gjfarfod ag angenrheidiau y cyfryw annghyd- welediad. Bydd iddynt hefyd barotoi y Rhag. len a'r Adroddiad i'r Gynhadledd Flynyddol, a chant allu i amrj-wio swm y blaendal i'w dalu gan bersonau a ymunant a Chyfrinfaoedd yr Undeb o bryd i bryd, ond nid i dori y Cyfan- soddiad presenol. Cant aUu i orchymyn fod boll oLddyledion aelodau i Gyfrinfaoedd, Cyf- rinfaoedd i'r Dosbarthiadau, a'r Dosbarthiodau ^r Undeb, i gael eu talu i fyny ar y dyddiadau !■ nodir. Unrhyw achos o annghydwelediad a all gyfodi cydrhwng aelodau o'r Undeb, a'r nas darperir ar ei gyfer yn y Rheolau hyn, a ben- derfynir gan y Cynghor, a bydd en dyfarniad yn derfyaol a rLwymedig yQ mbob rhyw acbos or fath. Bydd iddynt gael p-allu i benodi Ynicliwilwyr Neillduol i archwilio llyfrau a chyfrifon pob Dosbarth. Bydd ganddynt allu i egluro ystyr unrhyw Reol amheus, a bydd dyfarniad y Cynghor Gweithredol yn rhwym- edig ar aelodau y Dosbarth, oddieithr i apel yn erbyn y dyfarniad i gael ei wneyd a'i gyf- Iwyno i farn y Gynhadledd Flynyddol. Bydd iddynt gael galTu hefyd i wneyd Is-reolau a tbrefnidau sefydlog i lywodraethu yr Undeb, y cyfryw Is-reolau a threfniadau sefydlog i pael eu cymeradwyo gan GjTihadledd Flyn- yddol cyn eu gcsod mewn grym. DYLEDSWYDDAU Y LLYWYDDION. 11.— Dyledswyddau y Llywyddion fydd llyw- yddu yn holl gyfarfodydd y Cynghor a'r Cyf- arfodydd Cyffredinol. i weled fod pob gwaith yn cael ei ddwyn o ffaen y cyfarfod mewn modd priodol, ac mewn cydgordiad a'r Rheolau, ac i welcd fod y Rheolau yn cael sylw a'u cario allan yn mhob peth. Bydd i'r Is-Lywydd bob amser gynorthwyo y Llywydd, ac yn ei absen- oldcb gymeryc1 ei le. Bydd i'r Llywydd gael pleidlais derfynol pan fydd y pleidleisiau yn gyfartal. Bydd iddo barhau yn aelod o'r Un- deb. DYLEDSWYDDAU Y TRYSORYDD CYFFREDINOL. 12.—Dyledswydd y Trysorydd Cyffredinol fydd talu pob arian fel ei cyfarwyddir gan y Cynghor Gweithredol ac ar orchj-myn yr Ysg- rifeiLydd Cyffredinol; ond ni cha y swm yn Haw y Trysorydd Cyífredinol un amser fod uwclilaw 50 punt, am ba swm y bydd iddo roddi y sicrwydd a ofynir gan y Cynghor Gweith- redol. Bydd iddo gadw cyfrif cywir o'r holl arian a dderbynir ac a delir ganddo, mewn ffui-f briodol mewn arian-lyfr. Penodir ei dal neu ei gyflog gan y Gynliadledd Flynyddol. Bydd iddo roddi neu (Iderbyn tri mis o rybudd cyn gadael ei safle fel Trysorydd, a rhoddi i fray bob arian, llyfrau, ac ysgrifau, neu un- rhyw eiddo trall perthynol i'r Undeb, i'r Ym- ddiriedolrwjT cyn yr a allan o'i swydd. Bydd Trysorydd Cyffredinol i barhau yn aelod o'r Undeb, a bydd iddo fynyolni yr holl gyfarfod- ydd, a derbyn a thalu pob arian perthynol i'r Undeb. Ni fydd iddo o dan unrhyw amgylch- iadau dalu, rliotkli bentliyg, neu gyfaddasu trysorfeydd yr Undeb i unrhyw aelod, neu at unrhyw achos na phwrpas beth bynag. odd;- eithr i'r cyfryw fod yn gydfynedol a Rheolau, Penderfyniadau, neu Gofnodiadau yr Undeb; ac ni wneir taliadau o unrhyw arian ganddo, heb yn gyniaf dderbyn archob i'r perwyl hyny wedi ei harwyddo gan Lywydd ac Ysgrifenydd yr Undeb, a bydd i'r Undeb i ddarparu sel, y cyfryw i gael ei gosod wrth bob archcb gan y Llywydd am y pryd.

Coiof n y Cyrnry. [OAN OLYCHAKTU T. D. ISAAC. ROGER WILLIAMS, APOSTOL RHYDDID. Y mae eisiau i'r oes hon wybod hancs Apos- tol R hyd did: y mae yn doreitliiog o addysg a cliymhellion, yn enwedig yn y dyddiau hyn, pan y mae dadleuon yn nghylch rhyddid cyd- wybod yn aflonyddu a chythryblu holl wled- ydd y byd. Y dydd heddyw, y cwestiwn mawr sydd yn trochioni cymdeithas, yn lIeol, yn genedlaethol, ac yn gyfandirol, ydyw cwestiwn ma-wr rhyddid cydwybod. Ar wynebedd y gwledydd, y mae y ddwy fyddin fawr-cyfeill. ion gormes a chyfeillion rhyddid, cyfeillion gorthrech a chyfeillion cyfiawnder, glcdd yn nghlcdd; ae nid oes un amheuaeth nad ydyw y rhuthrgyrch olaf ar wersyllfan caethiwed cyd- wybod yn un o ddigwyddiadau y dyfodol agos. Y mae Cymru heddyw mewn gwewyr ar y pwnc. Ai nid ysbrydoliaeth i bob milwr cyff- I rcdin yn yr ymornest agoshool fydd edrych ar y prif gadfridog, amser maith yn ol, yn Ofll Duw ac o dan ddylanwad ffydd gref yn nyfodol dynoliaeth, yn aberthu manteision, esmwyth- yd, ac anrhydedd, gan arwain ei hunan, yn hollol wirfoddol, 1 gyfyngaerau, i dlodi, ac i alltudiaeth, heb fod ganddo ddim mewn golwg ond Ileshad y Ilaweroedd? Ar unrhyw adeg pan y mae ysbryd cyfaddawd yn gryf a dis- gybion y torthau yn Iluosog, nis gellir gwneyd dim yn well na chodi Roger Williams o'i fedd,, a gofyn ganddo draddodi dmchefn ei gcrydd tragwyddol i hunangarwch ac anghysondeb, a thrwy hyny ddwyn rhagor i gredu fod yn well dyodùef dros egwyddor na'i gwadu, ac mai dyoddefwyr mwyaf y presenol fyddant fudd- ugoliaethwyr dysglaeriaf y dyfodol. Yn anisgwyliadwy iawn, yr ydjTrn yn cael fod liane'i horeu oes cin harwr yn brin, a'r ychydig grybwyllion a geir am y cyfnod hwnw yn lied wrthdarawol. Nid ydyw yn anhawdd cyfrif am hyny. Pan gofir ei fod yn ddyn rhy hunanymwadol i yagrifenu ei hanes ei liunan, fod ei gydlafurwyr yn gyd-ddyoddefwyr, ac fed ei elyriion yn gwyõod fod rhoddi cyhoedd- usrwydd iddo ef yn golygu dinodedd iddynt hwy, nid yw yn gymaint syndod, am y tri rheswm yna, fod llawer o fanylion yn nghylch dechreuad ei yrfa yn ansicr. Y mae dipyn yn ddyeithr, er y cwbl, nad oes sicrwydd profedig pa bryd y ganwyd, yn mha le y ganwyd, un o brif gymeriadau yr oesau, a hyny yn mhen tua dwy ganrif ar ol i hyny gymeryd lie. Nid oes unrhyw ddadl wedi bod. yn bod, nac i fod byth, parth pa un a fu y fath berson. Y mae cenedlaethau wedi tcimlo ei fodolaeth. Daeth i'r byd, bu yn y byd, ac aeth allan o'r byd,gan ei adael yn well nag y cafodd cf. Ac o ran hyny, nid yw o gymaint gwahaniaeth pa un a ellir rhoddi y dydd o'r mis, etc., y ganwyd dyn; yr hyn sydd yn bwysig i'r dyn ei hunan ac i'r byd. ydyw, pa beth a wnaeth ar ol cael ci cni. Nid mewn dyddiadau y gorwedd gwerth bywgraffiad. Dadleua rhai mai yn Nghernyw y ganwyd Roger Williams, mai William Williams ydoedd ei dad, a'i fod yn Gymro o waedoliaeth a thu. eddfryd. Y mae enw Cymro arno—William Williams, ond gall hyny fod yn gamarwein- iol. Dadleua ereill mai yn Nghwm Nedd, yn Swydd Forganwg, y ganwyd yr apostol, a'i fod yn berthynas agos i Williamsiaid henafol Aber- pergwm. Ond y mae yna drydedd blaid sydd yn dadleu mai nid yn Nghernyw, ac mai nid yn Nghlyn Nedd, y cafodd ei cni, ond yn r,r,.Ilollwil Gaio, yn Swydd Gaerfyrddin; a chyfeirir at yr amaethdy, Maesytreuddyn, fel y lie y gwelodd gjmtaf oleuni dydd. Heb ar- gymeryd a'r cvfrifoldeb o ddyfarnu rhwng y pleidiau, yr ydym yn sicr bod yn Nghonwil, yn y bymthegfed ganrif, dculuoedd uchclwaod a phendefigaidd, ac fod y teuluoedd hyny yn berthynasau i deulu anrhydeddus Aberpergwm. a'u bod hefyd fel Roger Williams yn berthjTi- asau i Oliver Cromwell. Ac yr ydym yn ddy- gwydd gwybod yn mhellacli, fod disgynyddion ein harwr, sydd yn byw yn bresenol yn Ameri- ca, yn hollol unfarn mai Maesytreuddyn yd- oedd cartref cyntaf eu perthynas enwog. Mor awgrymiadol y ffaith fod tri lie yn cystadlu am gael eu hystyried yn fangre ei eni! Ni ddigwydd y fath gweryl ond yn achos y fath anfarwolion a Homer, Stanley, a Roger Wil- liams. Ond os oes rhai pethau—ac y mae-yn lied ansicr parth bywyd boreuol y gwr anrhydeddus hwn, y mae un peth nad oes sail i'r amheuaeth leiaf yn ei gylch—ei genedlaetholdeb. Cymro ¡ ydoedd; a Chymro a urddasola y genedl Gy- mreig yn dnigyfyth. Ac yr oedd yn Gymro Cymreig—yn klwjn holl nodweddion gwahan- iaethol ei bobl ei hun. Fel y sylwa Benedict, yr hanesydd clodfawr,, pan yn cyfeirio at ei haniad Cymreig: "Yr oedd yn angherddol, yn danbaid, yn gyffrous, yn haelfrydig, yn gared- I ig, yn wrol, yn ddiysgog, ac mor ddiysgog fel yr ymddangosai yn ystyfnig." Ac y mae ir-eddiant o'r elfenau hyn yn hanfodol i bob diwygiwr. Ni ellir byth frwydr fawr yn myd cgwyddorion. ond gan y rhai ydynt yn hollol ai-alluog i blygu a rhoddi i fyny. Nid dynion vsLwngaidd, gwlanenaidd, a rhathellol ydynt greadwyr cyfnodau a chwyldroadau daionus yr oesau a fu, ond dynion yn meddu ar golofnau ysbinaidd hollol anmhlj-gadwy. Y mae yna anhawsder arall yn nghyfnod dL weddarach bywyd ein gwron y byddai yn ddy- munol, pe yn ddichonadwy, ei ddatrys; a hyny ydyw, pa beth a'i tueddodd, neu ynte a'i gor- fododd, i ymadael a'i gartref ac ymadael a'i rieni, yn ddyn ieuanc iawn, gan ymsefydlu yn Llundain? Yr ydym yn ei gael yno yn ei dymhor bachgenaidd, yn fabwysiedig gan Syr Edward Coke, prif gyfreTaiiwr ei oes,-yno yn yr ysgol ar gost Syr Edward, ao, o dan nawdd yr un bonwr,, yn myned dros gyfnod i'r Brif- ysgol, lIe yr enillodd y gradd anrhydeddus o Vlyryf yn y Celfyddydau. Y mae genym hys- bysiaeth am yr hyn barodd i Syr Edward ei wahodd i'w dy ac i'w wasanaeth, ac a arwein- iodd felly i'w fabwysiad. Rywfodd cydaddolai y pen rheithiwr a'r Cymro bachgenaidd yn yr un eglwys ar foreu Sabboth ;ac wrth weled y dyn ieuanc yn ysgrifenu yr holl bregeth a dra- ddcdwyd ar y pryd, mewn math o law fer, tmnynywyd cywreinrwydd ac edmygedd Syr Edward, fel y eymerwyd y gwr ieuanc ganddo y borcu hwnw i'w gartref, ac yn ddilynol i'w swyddfa. Ac yr ydym yn gallu dyfalu, hefyd. paham y darfu i'r rhagwelediad dwyfol osod y bach gen, ar ol gadael cartref, mewn cyfleus- dcrau i astudio deldfan gwladol: yr oedd, ryw ddiwrnod, i fod yn sefydlydd un o wladwriaeth- au eangaf y byd oll, ac felly yr ocdd yn rheid- iol iddo r;lcalI cyfreithiau sylfaenol llywodr- aeth. Ond y cwestiwn ydyw, paham, ac efe eto yn ddyn mor ieuanc, y gadawodd ei gar- trcf o gwb? Y peth tp-bycaf i eglurhad ar y symudiad dyeithr hwn y gwyddom Rm dano ydyw bmwddeg a ymddengys mewn llythyr o'i eiddo at ei gyfaill Winthrop yn y flwyddyn 1632. Yn hwnw dywcd, "Yr wyf wedi cael fy erlid yn, ac allan, o dy fy nhad, dros yr ugain mlynedd diweddaf," etc. Yn absenoldeb prawfion i'r gwrthwyneb. nid oes dim yn afro, symol mewn credu iddo, tra yn ieuanc, fwrw ei goelbren gyda y rhai a leddid ac a losgid am eu Puritaniaeth; a chan fod y dewisiad hwnw yn gwneyd cartref yn annyoddefol iddo, iddo benderfynu aberthu tad, ipertbu' mam, aberthu cartref, ac aberthu rhagolygon, troi ei gefn yn wirfoddol ar y cwbl. gan ymddiried y-i Arcrlwydd Dduw Elias. Y Parch O. Wtado James yn "Ngheninen Gwyl Dewi."

Ynysybwl. A public meeting was held at Tabernacle Chapel on Monday evening for the purpose of presenting Mr George Jones with a marble timepiece and an address upon the occasion of his marriage to Miss Deborah James. The chair was occupied by the Rev J. C. Lloyd. District Councillor David Rogers, the secre- tary of the committee, which had been appoin- ted to carry out the whole of the arrange- ments, having read the address, Mr James Evans was called upon to present it to the recipient Mr David Jones (Abercynon) then, in a most humorous address, presented Mr George Jones with the timepiece, after which the recipient returned i hanks in suitable and feeling terms. LLONGYFARCHIAD YR AWEN I Mr George Jones a'i briod—gynt Miss De- borah James—y rhai sydd newydd briodi, ar gyflwyniad anrhegion gwerthfawr iddynt gan egilwys y Tabernacl fd cydnabyddiaeth i'r cyfaill am ei ffyddlondeb a'i weithgarwch i'r eglwys am flynyddau fel arweinj-dd y canu cynulleidfaol. Mae'r testyn yn un newydd,, Ac eto mae yn hen, Mae'n orlawn o lawenydd, Yn gwisgo prydferth wen; Nid oes elfenau tristwch Gan hyny yn y gan, Gwreichioni mewn digrifwch Mae'r testyn hwn fel tan. Tan cariad wedi'i gynu Ar allor cywir serch, Wet. dyna'r tan sy'n toddi Teiniladau mab a merch; Fe dodda hwn yn hollol Yr hen galonau pres, Mae rhywbeth yn farddonol Orchfygol yn ei wres. Ac eto mae hen lanciau Ar sythu yn y byd, Oes, oes, a hen lancesau Bron sythu yr un pryd; Ond d'wedant mai callineb Yw byw heb wres y tan, Os credwch, hen ffolineb Twyllodrus yw eu can. George Jones a'i fwyn Debora Geir heno megys nod, ['1' awen dynu'r bwa I ollwng saeth ei chlod; Nid saeth wna eu dolurio Ond er eu llawenhau, Nid ergid at eu briwio, Ond er eu cadarnhau. Mac parch am barch yn ddyled; Egwyddor lan yw hon, Sy'n haeddu cael ei gweled, A'i theimlo yn mhob bron; Ac felly, cariad waedda Ar gariad ddod i'w gol, F., garodd George Debora, A charodd hithau'n ol. Bu George yn oaru arall Heblaw Debora Ian, Pwy dd'wed ei fod yn. anghall Am garu awen can; Arwemiodd bon yn ffyddlon Tros Iwybrau mawl yn hir, C,iiff heno heirdd anrhegion Am lafur cariad pur. George anwyl, dal i garu Y ddwy angjdes wen, Nes byddo'th wallt yn tTwynu Fel eira ar dy ben: Deborah, dal yn ffyddlon T gadw aelwyd lan,, A chfi.dwed yr anrhegion Kich parch at awen can. Henry Jnmes (Trefinfab).

ro grounds in Symington's i Edinburgh CofTes E ;sonCf Always of one standard quality- Pure and strong. I F .om GriGcers eveiyv/her^ 4435

FOR Pleasure Traps, Business Carts, Floats, Drays, &c, of the best quality, and at most reasonable prices, call at the CARRIAGE WORKS, MOR- GAN STREET, PONTYPRIDD, where you will find one o the largest stocks in the principality. 4527 iEOKGE'S PILE AND GRAVEL PILLS. A M AEVELLOUS Remedy. IT IS MORE THAN GOLD TO ME. IT SAVED MY LIFE. Ji! ZS-Loi" •»»»>«" «*. tiEUllGE 8 FILE If y.>u »re troubled with Irritation of the Bladder, Supprcuion ,,d Retention AND UltlT' FF11M °RrSPPV- mtSIRK AYL) EFFKCTUAL REMEDY ever r<i> jttt VTT T V offeree t« the W orid is GhORGli a PILE AND GR4.VEL PILLS GIT A VEL PILL6 U the Water is HIGH Coloured, Thick, and deputing^much S^ent low agrdume' pn,C,lre a B°X ° £ GE0RGE,!S FILLS, aud you will soon be HIQBT OEORGK'S JLLZU Kl,dl.ieT? and Live; are sIuKKish and out of order, this Kerne,ly will t>tt v a ATTI stnnuUte tliese important organs, open up their closed and T±TtI$, promote the becrefion of healthy bile and other vital fluids ir HA VEL 11 y°u ;lre a martyr to Indigestion, Biliousness, and Constipation vou have a pTT r o SURK REMKDY in GKOKGE'S PILLS. y „ V- you su,ffer fC°ni an-v B"wel border, such as Piles, Constipation, Flatulence, CO.ic, you have here a BKMKDY you can always rely upon. suffer from Palpitation, ard are afraid that your Heart is affected von wjl' ""d these puis an UFFF.CTUAL RKMKDV. GEORGE'S If you suffer from Headache and Giddiness GEORGE'S PILLS wi;l remove PILE AND pains sooner than any other known msdicine. ~GRA VEL PILLS GEORGE'S PILLS^lltcUikfi^arm'1 LiStltM' °ae d°S6 /F F .VC'JR Food turns four and rises into the moulh, a few doses of this KXMKDT will make your troubles a thing of the past. If you leel Nervous, Excitable, and Low Spirited a perfect ANTIDOTE wiH GEORGE'S PILE bem GKORGK'S PILLS v/i (Hi A TrVT t>tVrUiUwnVr5 <diT^^tfiV'3!eJlasfe 'n mouth, a single dose of GEORGE'S p ;| 0f a!r> 'her v PILLS at bedtime will clear the tongue before the dawn If bleep fails to give you Rest. tryGEORGE'S PILLS. They will make your ■ bed easy, sleep refreshing, and revive your sLrerie! h. TJ. J 'fit ior Exertion, Weak and Limp, this REMEDY v.-il! restore your GEORGE'S yolir Ufe"* strength, and whl make labour and exercise the enjoyment Of PILE Rn'I r fnurv-Diwo1 Nausea and Vomiting at the thought of eating, a T Pleas int ° w make your Meat and Brink both Savoury and hodvVnnd 18 lrT,ptlre' ,if wi:l keep open all the important outlets of the GIT A VEL w ffbe Jeli bu I?* a11, Gr<>SS Hu™ours, ™d no Biood Im puritie. In thnn^n^ ^,f o .1Kh the sklu in Pimples, B'lOU'hes, Sorts or Boils. PILLS .ft> £ ? has r.emnved from the Blood, root and branch, Kheu- n Scrofulous taints thnt have defied all other Remedies. upon .h" "y "ctl0° GEORGE'S j in'tlieboSof ,VI2LU"J' Mfxmrtr »rn prove (M to Jon It will change ye.ir constant ailing to Freedom from Pain. PILE J!: ePan«e t,ie sahow complexion to the bloom of Health. 4 7uD 8lckl1^ t0 Vi*our .Y0;;r lan^our to Activity and your AJSJJ general debility to firmness of smew and muscle. GUAVEIJ Aperient, and therefore removes Constipation. It is An tibi'iious, and PILLS wPi f f('rrect aL the Irregularitif-s of the Liver. It is Diuretic, and wh theiefore.ktep openithe water passages. It is Tonic, and will, therefore, ^eD'ficstive Organs. It is Blood-Purifying aud Nerve strengthening it is thereiore, ALL YOU WANT. GEORGL'S 11LE Three Forms of this Vegetable Remedy >/r 7 o *0- L-GE0HGE'S AND GRAVEL PILLS.. GRAJ EI SILLS No. 2.—GEORGE'S GRAVEL PILLS. No. 3.-GEORGE'S PILLS FOR THE PY-ES. WORLD ilENOWNED fll.Lb AM tOLl> EVERYWHEI^IN"^ 2-i 9d LACH. *= 1-?u Proprietor: J. E. GEORGE, M.R.P.S., HIRWAIN, GLAM. oo • TEETH I TEETH! | 'v- TEETH THE ECOKOMIC DENTAL CO., (Late Air Henry Pearson. Surgeon Denik'), 192. COWBRIDGE ROAD, CANTON, CARDIFF 10 minutes run by tralli from Taf; Station. I ARTIFICIAL TEETII. A Complete Set from 21s. PAINLESS DENTISTRY. Teeth Extracted by Gas, 3s. tVl., also by Ether, Cocaine, &c, (administered by a Doctor of Dental Surgery). Decayed Teeth Stopped (Painlessly) with gold. amalgam. and other fillings, from 25.60.. thus pre- serving for use and mastication Teeth that are other- wise needlessly extracted. 4488 Train fare allowance to country patients SPECIAL NOTICE. PIESOLD'S MINERS J61 Is. WATCH. Guaranteed for two years. Correct time- keepers. Best value for the money. JJ. E. PIESOLD, WATCHMAKER and JEWELLER, 187, YSTRAD ROAD, P E N T R E Repairs of Watches, Clocks, Jewellery, &c., done on the premises by skilled workmen. P.S.—Shortly removing to Mr David Bowen's premises, two doors above. 4530 ESTABLISHED IN 1836. FOR THE PROTECTION OF TRADE. STUBBS' MERCANTILE OFFICES (STUBBS* Ltd.), 42, GRESHAM ST., LONDON, E.C. Subscribers, by obtaining timely Information, through THE STATUS ENQUIRY DEPARTMENT, MAY AVOID MAKING BAD DEBTS. EVERY THADER SHOULD READ STUBBS' WEEKLY UAZETTK, With which is issued a Supplement, containing LISTS OF CREDITORS VOTER ATT, THE IMPORTANT FAILURES. THE COMMERCIAL REGISTERS CONTACT MORE THAN O-NINE MILLION ENTRIES. DEBTS RECOVERED PROMPTLY AND REMITTED TO SUBSCRIBERS On TUESDAY and FRIDAY in each Week. BRANCHES at SWANSEA, CARDIFF, Aber- deen. Birmingham, Blackburn, Bradford. Brighton, Bristol, Beirut., Cork. Croydon, Dublin, Dnndee, Edinburgh, Exeter, Glasgow, Hull, Leeds, Leicester, Liverpool, London (West End), Manchester. Newcastle. Norwich, Nottingham, Ply- mouth, Portsmouth, Sheffield, Southampton, Sun- derland. SUB OFFICES. -Cambridge, Derby, Dumfries, Gloucester, Greenock, Grimsby, Halifax, Hanley, Huddersfield. Inverness, Ipswich, Limerick, London- derry, Middlesboro', Newport (Mon.), Northampton, Oxford, Perth, Preston, Beading, Stockton-on-Tees, Torquay, Walsall, Waterford, Wolverhampton, Worcester, York. TERMS.— £ 1 It. 42 21 £3 3s, 25 5s, according to requirements. > PROSPECTUS forwarded on application to any of the above Offices 3077 MANLY MEN. Why suffer the pains and misery caused by Nervous- ness, .Frrinatnre Exhaustion, and Wasting Weaicness ? Send for my book, which shows how every man, young an11 old, can be thoroughly and quickly cured without STOMACH MEDICINE or ELECTRICITY. Specimens of letters received, and guaranteed genuine 1, I cannot find words to express how thankful I am. I used to think I never would get cured. 1 wish I had seen your advertisement at first, I should have saved many pounds.—G.F.M." I have cai-ried out your instructions, and am now perfectly well.—J.F." Book sent sealed, post free, for two stamps. J. i.Hluil, 3, GREAT KUSSELL efhiKt, Lmnxtv. W. (I. Send at once and be cured. 14 Years' Continuous Sn(,c1I 4:-Iô¿ EVERY MAN CUFFKBING from -NERVOUS and PHYSICAL DEBILITY should send for a valuable pamphlet explaining how all nervous and organic dernnjEein<»ut» may be successfully treated without stomach medica- tion. The method is easy and pleasant, and will effect a perfect and permanent cure. Sent sealed, Post Free Address- B. NOKTON, 59 a 6". Chancery Lane, London. W.C. Kstablinbed 30 years. 40S5 HORTON'S I.X.L. PILLS are guaranteed to JLJL cure Priva e Cases, Discharges, and Com- plications of the Urinary and Sexual Organs, in either sex, whether acquired or constitutional, also gravel and pains in the back warranted free from mercury. Sold in boxes, 4s. each. Sent post free by the proprietor, G. D. HORTON, M.P.S. (from the Birmingham General Hospital), 68, Aston Roaa Nortn, Birmingham. Advice and Letters Answer-Q Free. Have never been known to fail. Sole Agent for Pontypridd and District Mr 0, DAVIES, Chemist. Mill street. 4422 FEINTING of all kinds, LETTERPRESS and LITHOGRAPHIC, done promptly at the GLAMORGAN FREE PRESS Office. The Parcels Post affording great facilities for rapid trans- mission of parcels, the Management will h"ncc forth avail therrselves of it to forward 8m. parcels of circulars, &c., to their many country customers. Orders executed by Return of post when so required T 4 M B SB Rj B ) /4 B 8 LADIES MADAME F It A I -N-'S WORLD RENOWNED REMEDIES. At 4/g Post Free. For Ladies' Ailments & Irregularities. QUARANTEED to have the largest sale in the Kingdom, and certified ZD by one of the leading public analysts to contain nothing injurious. The most delicate can take them. Established for many years at the present address. The remedies have stood the test of nearly a century, and are guaranteed to be perfectly harmless. Consultations free daily. Don't suffer any longer. Write to MADAME FRAIN, The Medical Institute, la, Hackney Road, London, N.E. (Opposite Sboreditch Church). The Wife's Practical Guide, contain- ing a store of information to health n will be forwarded post free on application. Testimonials are being received daily. t5 4554 A D A M E D E S M A N 9 1 13 SPECIAL FEMALE PREPARATION "FEARLESS." THE above Preparation, now named FEAH- JL LESS," has been sola with the greatest success in South Wales since 1892. It is pre- pared to meet all cases at 2s 9d, 4s 6d, and 101 per Bottle. In sending kindly use your own judgment and state which ycu desire, and I will send off immediately, carriage paid. If ALL OTHERS have been USELESS, do not despair, as "FEARLESS" will relieve after others fail. Actions speak Louder than Words." This is proved by the great successes that are daily taking place. N.B.—See that the Govem- ment Stamp is affixed to every Bottle; none art my Special Female Preparation witboat. Do not delay, but write at once to MADAME DESMANE, 23, Station Terrace, Pontypridd (opposite upper entrance to Taff Station). Attendance Daily. Advice FREit and strictly private. 4289 IMPORTANT TO LADIES. Valuable and Never-failing Remedies for all Irregularities and Obstructions, however ob- stiaate or longstanding, and never fail to bring about the desired effect, as testified to by hundreds of cases; it is without parallel in medical science avoid useless pills; has ;saved thousands trouble, illness and expense. Stamped envelope for Price List. Numerous testimonials; the only effectual remedy on earth.—A.DASHAIL, Box 432 Lanffdalp. Wtltham-tow, London. 4608 PENIIYROYAL TOWLE'S AND STEEL PILLS FOR FEMALES QUICKLY CORRECT ALL IRREGULARITIES, REMOVE ALL OBSTRUCTIONS, and relieve the distressing symptoms so prevalent with tht sex. Boxes, lili and 2/9 (the latter contains three times the quantity), of all Chemists, or will be sent anywhere, on receipt of 15 or 34 stamps, by tne Maker—E. T. TOWLE, Chemist, Not- tingham. [4283] Beware of Imitations, injurious and worthiest. WOMEN'S AILMENTS. IRREGULARITIES, &c.-A Lady, having tried in i_ vain every advertised remedy, bag at laet dis- covered a Simple Cure, which will act in a few hours, no matter bow stubborn thecase. Bona-rlde I offerers oan get it Fkkk OF CHARGE by enclosing stamped envelope. Don't experiment with Worthless PHS, Mixtures, Cones, and other Injurious nostrums. Write at once with full ROPE IXN cvFinasoK to Mrs O. ST. CLAIR, 46, Southampton Buildings, Chancery Lane. tondon 4601 Por HORTON'S Original Vot Females only. BENEDICT PILLS. Females only. TI^HOUSANDS of Testimonials hare been received |_ from all parte. Females of all ages should take them, as they at once remove all obstructions, no matter how obstinate, or from whatever cause arising. In boxes, ¡!d., 13., and 2S. 9d.; sent post free under cover, Id. extra, direct by the Proprietor. G: D. HORTON, Chemist (from the Birmingham Lying- in Hospital). Aston Road North. Aston, Birmingham; or from my Agent, Mr O. Davies, Chemist, Mill Street, Pontypridd and District. Cannot be had from other chemists. N.B. None genuine unless bearing G. D. HORTON "in red letters across each label. Letters answered free. 4423 CHILDREN'S HAIR. jt HAGON'S CLKANSKR. T DESTROYS NITS. &c., and MAKB8 CHILDREN'S HAIR GROW BKAIJT1- 4BP FUL, CURLY. SOFT t STRONG. A lad» Gmjm wnt'J8 used HAGCN'S Cleanser BMiaKflC for the last 10 years lor my girls, and they now have Beautiful GOLOKY HAIR in great abundance." Sold by most Chemists :<:Id any Chemist will obtain it if asked, jJlIt insist on HAOOJT'S nothing else will 1 do the work. ô-i. Botrlet, post free 9d. < 2 for Is. 4d. 4280] Sole Maker: HAGON, Cheaast, CxSDm