Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

15 articles on this Page

Weak Lungs.

SEQUEL TO THE SOKRENTO TRAGEDY.

MR. GLADSTONE AND HOME RULE.

THE KENT HOPS.

f ANOTHER HOME RULE SECEDER.

TERRIBLE ACCIDENT AT A■ STEEL…

SCENE IN A POLICE COURT.

FATAL COLLIERY ACCIDENTS.…

OSBORNE HARVEST HOME.

Rhondda Sqop Assistants.

Advertising

Barddoniaeth.

News
Cite
Share

Barddoniaeth- Bydded i'r Beirfld a'r Llenorion cyfeirio en 9jnyrchion fel hyn:— T. DARONWY ISAAC, Treorky. Y FANTOL. "Yr Ystorm."—Y mae y darlun hwn yn am- "ol a rhamantus. ''Llanstephiin.—Llitliric; a ffyddlawn i natur fel boll gynyrchion awen gynyrchiol yr awdwr Flaenshondda. "Y Sultan" a "Mahon."—Dau ddarlun cywir 0 Werscnau tra anhebys. "Portfcycawl." Ni fuasai cyhoeddi y Ilinellau Iayn vn adlewyrclin yn ffafriol i'r lie na'r awdwr. itao rhigymau fel y rhai hyn yn myned Y11 dda )1a ddiamheu gan ymwelwyr glan y mcr, ond Awenvchant rhywbeth amgenach i ddarllen yn teuluoedd wedi dychwelyd. Amcanodd yr kwrdwr ganu ar fesur yr alaw "Gyda'r Wawr," Okd cofied o hyn allan too y mesur hwn yn èofyn pedair llinell odledig i derfynu ac nid y. Gall ef ac ereiU gael budd a gwres wrth ddarllen "Chwech Telyneg Serch" gan yr awen- Iter Tawenag, a'r chwech Alaw Gymreig, y rhai Syhoeddir yn y rhifyn nesaf or "Wasg Rydd." LLANSTEPHAN. %fwynedig i Mr R. Gwyngyil Hughes, Ponty- pridd. I ardal hyfrydol Llanstephan Naturiol yw canu yn lion, A phwy na chydnebydd mai Canaan Y gweithiwr lluddedig yw hon; 'Rol bod mewn anialwch am flwyddyn, Dan wasgfa nes teimlo yn giaf, Mor hyfryd yw cael y fath lecyn I orphwys am fis yn yr haf. Mae'r dail yn yr all? fel yn gwenu, A'u cerddi yn lloni ein bryd, ■ A chorau'r ymwelwyr yn canu 0 dan eu cyjsgodion o hyd; A braidd nad yw ambell i gangen, Fel telyn rhyw angel o'r nen, Pan chwery y swynol fwyalchen 15i hodlan mor bur ar ei phen. 'Does yma'r un don yn cynhyrfu, Nes peri anghysur i ddyn; Mae to»au arianaidd y Tywi Yn gwylaidd dawelu pob un; }faA'r cychod fel pe ar sidanau, Yn myn'd dan eu hwyliau o hyd, Av • r teithwyr yn seinio caniadau N" lloni Llanstephan i gyd. 1rae arogl peraidd y Llodau A geir yn aJdurno y Han, cyffer yn nerthu calonau Y trist, y blinedig, a'r gwan; O! fel mae'r balmaidd awelon, Sydd megs morwynion yr lor, Tn cludo ei rasol fendithion, Dan ganu dros donau y mor. Ond ow i mae hen gastell y cewri Fel pe yn och'noidio o hyd; Gan ofyn paham mae hen Gymru Dan ormes gelynion cyhyd? O'r braidd r.a ddych'mygwn rhai prydiau Fod lleisiaH y dewrion a fu, Tn erfyn yn daer rliwng ei fu-rilii Am ryddid ac iawnder i ni. Fan aGW mac llu megys morwyr Yn nofio fel phi ar y dwr; A fry yn y goedwig mae'r lleiswyr, Yn canu 411, gonowest y Gwr; Fan arall mao r plant os yn dyrfa, Yn casglu heirdd gregvn y traeth, Ac ereill fu'n glaf sydd yn gwella ^Vth wledda yn nhafarn y llaeth. Os hoffwn gael teimlo gwir ryddid, 4 gyru pob gofid ar ffo, Os hoffwn anadlu pur iechyd, A byw fel breninoedd am dro, Os hoffwn gyfarfod a chwmni, A'n cadw yn lIawen o hyd, Wel, cofiwn tro nesaf am dani, Ac awn i Lanstephan i gyd. ^aenrhondd'a. Iago. YR YSTORM FELLT-DARANOL. Of yr adeg gobr ydoedd, Y nef Ian yn ufel oedd! A llais Duw mewn llys o dan, Yn crynu cyrau anian. ttstorm "dramwyai—chwiliai'r uchelion, a lletv gwanai'r taranfyllt gwynion, wybr ehedant mal ter ysbrydion, rwygo'r eymyt-hyf engyl ingon, ?hoi hynt i'r ddaear hon-am waith lor, Myw fedra wylio'r oil o'i feidrolion. Pel gloyw ddwyfol gleddyfau—rhyddion Ar ruddiau'r cymylau, Bu'r taranfyllt gwyIIt yn gwau Yn yr eirian ororau! Ymwelai un am eiliad—a'n daear Cyn deuai dirgryniad, Taran-floedd trwy y ne? lad, I ruo yn nghlyw'r cread. Gall oleuo bro a bnyn, A dolef yn ei dilyn! Fel hyn y cryf oleuni Troai'r nos 'on goror ni; Yn llaw Duw, mor danllyd oedd Hyfion genadau'r nefoedd. Gan fyw rwysg yn ei fawrhau, Yn ebrwydd ar ei lwybrau; Yn oleu daeth cymyl au Trwy dywyniad trydanu! Trydamad fu'n taro dynion-a braw Nes bron syrthio,ll foirwon, Yn eu du ofnau dyfnion, O'r dig erch yr adeg hon. Anifeiliaid yn filoedd-i fyny Glustfeinienb i'r nefoedd; Adar yn eu pryder oedd, A mirain bysg y moroedd. Br llaesu'v 'storm arllwysodd—y gwlaw mawr, A gwawl y mellt beidiodd Ar bob llaw, a distawodd—y daran, Tawelai anian, a'r teulu hunodd. Mae Duw ein Hior yn agoryd-ei law I lywio'r cyfanfyd; Ystwr mawr pob storm o hyd-dawela Y Duw hwn bia' gadw ein bywyd. Carw Cynon. LLONGYFARCHIAD AJ Iwyddiant a dyrchafiad Mr William Meredith, Wattstown. BI1 Meredith yn llafurio Er mwj-n cyrhaedd at y nod, Ac mae heddyw wedi pasio Yn rheolwr llawn o glod; — Llawer awr o gwsg a: gollwyd Ganddo ef mewn llawer nos, A'i fawr ymdrech a goronwyd, I wir hqwl tystysgrif dlos. Wrth astudio'r dyrus bynciau, Profi wnaeth ei hun yn gawr, A gorchfygodd anhawsderau Fel nad allaii fod i lawr; Profi wnaeth ei hun yn fedrus I reoli'r Iota. ddefn, A daeth allan yn llwyddianus Megys gwron yn ddiofn. Ein Meredith anrhydeddwyd Yn brif swyddog uehel nod, A'i hoff enw a osodwyd Ar binclau bri a chlod; Bydded llwyddiant ar ei Iwybrau, A dyfodol lion ac iach, Ac i dreulio maith flynyddau Eto yn y Rhondda Fach. Dymuniad Da. Y SULTAN. Buddugol yn Eisteddfod Drefaoh, ger Castell- newydd Emlyn. Sultan, ei anian o hyd-ydyw lladd Gwaed llu i'r fam gyfyd I'w hyf gondemnio-hefyd Uwch ei ben saif anmharch byd; Wattstown. Benjamin Daviee. MABON. Mabon yw'r gwron garia-ei glodydd I bob gwlad is gwynfa, Nos a dydd ei hanes da Yn eglur berarogla. Glowr. Y GLOWYR. Mwuwyr a glowyr glewion-ugeiniau Ddisgynant i'r eigion; I gyd dan ganu yn llu lion I galedi y gwaelodion. Mewn peryglon tryniron trist—aruthrol Heb eithriad feib athrist; Yn eu cell gweithiant mewn cist Gwirdrwm o waeau gordrist. Yn y dyfnaf a'r pellaf o'r pyllau Ar led am eu tamed mhob ystumiau; Ystod cyfnod ar wastad eu cefnau; Wedyn mewn chwys echrys ar eu hochrau, Ymdrechant a glynant ar eu gliniau I dynu allan ddirif dunellau Haenau glo, enw glau-fuddiol elfen Llawen neb a berchea nerth eu breichiau. Yn ebrwydd daeth dystawrwydd ystyriol, Rhai weithient beidient yn aiwybodol; Mewn eiliad ymwyllt taniad melltenol; Trywanwyd pob un gan swn taranol; Au arnynt oil daeth rhuthrwynt aruthrol, I'r byw yn dwyn ystryw dinystriol; A'r nwy gas a'u rbwyg, ar ol-oll yn ddig Ac aeth ffyrnig ei gwaifch uffernol. Gan arswyd daJiwyd yr holl ardaloedd, Pwyll a darawyd yn y pellderoedd; Canfyddwyd llu yn oamu o'r cymoedd, Llu'n brysio a llithro hyd y llethroedd, Llawer awr i'r fan lle'r oedd-trueni I ymholi am anwyliaid miloedd. :I.L; Olafiiaid sydd yn wylofain-llifo Wna llafar eu llefain, Am rai hoff y mae y rhai'n Yn gwanychu gan ochain. Rhianedd a gwragecld yn gryg waeddant, Mamau a thadau cysur wrthodant; Ceraint mewn gwaew yn welw wylant, Ac wrth olygu y gwarth lewygant; .9 Ardaloedd laweroedd a alarant; Estronol ystyriol wyr dosturiant; A nad bloeg disiwed bUint—o'u hangen, Yn Hi' ingol o waeau ollyngant. R. J. Derfel. "r..í' BYW FYDDO'R BOBL. Ar bobloedd' Prydain Fawr, Tywyned golau wawr, Gwybodaeth gltr; Doethineb fyddo rhan, Preswylwyr tref a llan, A'r cymoedd yn mhob mani Dros led y tir. Cyfoder pen y tlawd, Uwch gornvs, gwg, a gwawd, Arglwyddi'r byd; Gwnaer iddo addas ser, Lie gallo fyw mewn hedd, A Ilawnder hyd y bedd, Mewn cartref clyd. Gostynger pen pob balch ror gwaeloi gyda'r gwalch, Lie dylent fod; Ar aswy ac ar dde, Cyfoder byddin gre', 0 weithwyr yn eu lie, I lwydd a chlod. Ar holl goronau'r byd, A'r gorseddfeinciau i gyd, Disgyned lien, 0 ebargofiant du, I doi y diiveath lu; Ac wedy'n ar bob tu, Y bob! fydd ben. Ar hyd yr oesau mwy, Heb raid ai waeol glwy', Byw fyddo'r bobl. Mewn rhyddid a mwynhad, Dysgeidiaeth llwyr a rhad Byth bythoedd yn mhob gwlad, Byw fyddo'r bob!. R. J. DefJ'sl. HEN FYNWENT Y PLWY'. I fynwent y plwy' un diwrnod cyfeiriais fy nghamrau yn brudd, A'm meddwl yn llawn o adgofion, a'r dcigrm yn berl ar fy ngrudd; GjfeiJlion, cydnabod, perth'nasau fu'm gync yu cydchware a hwy, 'Ro'ent heddyw yn gorwedd yn dawel yn JnYll- vent henafol y plwy'; Colofnau amrywlivv oedd yno, a dystaw ddy- nodant y lie Lie gorwedd y meirw yn dawel dan wenau haul tyner y ne'. Fan arall sypynau o flodau yn dirion ddangosent y fan, Lie gorwedd anwyliaid yn dawel yn swn clychau euraidd y iian; Fan acw mam ieuanc a orwedd; mae gofid yn llanw ein bron,- Awelon, 0! chwythwch yn ysgafn! 0, cofiwch yn dirion am hon! Henafgwr a iouanc geir yma, yn llu heb un rhii iddynt hwy, Gorweddant, fe hunant yn dawel, yn mynwent henafol y ply'; Fan yma ceir tlawd, a chyfoethog, ceir gwreng a boneddig yn nghyd, Yn dysgwyl yn dawel am ganiad yr udgorn ar ddiwedd y byd. Glynfab.

DYFODOL Y GYMRAEG YN Y TALAETHAD…

CRAWSHAY A'R GWR CYDWYBODOL.

+ CYFRINFA TREfiAFOD 0 WIR…