Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

7 articles on this Page

.......... Barddoniaeth. r…

News
Cite
Share

Barddoniaeth. r "Byided i'r beirdd a'r Ilenorion gyfoirio en 0? Cyrekion fel hyn: — I. DABONWY ISAAC, frwrky. Y FANTOL. Llenysbeiliad.-rOddiwrth fardd-bregethwr o fri derbyniwyd y llythyrgerdyn canlynol: "Anwyl Syr,-Caniatewch i mi, fel un sydd yn teimlo dyddordeb yn y "Golofn Gymreig," alw eich. sylw at yr englyn olaf sydd ag oow- dano, ac i'ch sicru mai ttenladfad ydyw bob lot ag eithrio un gair yn y lImell olaf.—Yr eidd- loch yn wir, T." Gan nad ydym mewn ffordd i amheu na cbad- arnhau y cyhuddiad, dichon y gwel ein gohebydd parchus y riiesymoldeb o nodi y ffynonell o ba Sin y cymerodd y eyliuddedig yr englyn cyn dad- juddio enwau. Yr oeddem wedi sylwi fod y gair y oyfeiriwyd ato yn anmliaru y gynghanedd yn T llinell, ond credem fod yr awdwr wedi ei wsod yn fwriadol er osgoi gair oedd waeth. AWN I BEN Y MYNYDD. Awn, awn, i gopa'r m-I-cld mawr, Gusana belydr cynta'r wawr, Sy'n hollti cyniyl dudew'r nos; Cartrefa lechyd ar ei ben, A rhin fel dail y "Byvviol Bren, Gwlad 11a wel Hydref byth ei rhos. Awn, awn i ben y mvnydd ban Ar foreu haf, mae'n ddedwvdd fan, Uwch twrf y dref a thawch y glyn; Cawn wtl'd yr haul yn d'od o'i lys, A'r hedydd lion yn myn'd ar frys Hyd raddfa'r gerdd i'r cwmwl gwyn. Awn, awn yn nes i gartre'r ser, Ganasant odlau pan oedd Ner, Yn planu'r nefoedd a ehreu'r byd; Dichon y daw i'r llesg fron wres, Oddiwrtn yr haul sy'n geni tee, I'r wlad lie mae yn haf o hyd. Rhydfelen. Symlog. CAN I BONTYGWAITH. :A,ddefir yn mhobman, fel gwyddoch, gyfeillion, Fod Pontygwaith heddyw i'r Rhondda yn goron, *A beiddiwn ddywedyd o galon heb wenu, Nad ydyw yn ol i unlle yn Nghymru; Mae'n lie bach mor dawel, mor llavvn o dang nefedd, Sn gwenu dan heuliau "moesoldeb a. rhinwedd," Nid rhyfedd yw byny-fel cydser trylachar iYw'r bobol,—a gwir "ragorolion y ddaear." Heddychol o hyd yw'r cvm'dogion cariadus, Ni ddaw o'u geneuau un termau ystormus, Vac. pawb o'r masnachwyr yn ddynion heb ddi- ogi, Heb hanes am ungwr erioed wedi tori; Ceir yma deilwriaid, a chryddion, a gofiaid, Na chym'rent eu ffortiwn am dwyllo'u cwsmer- iaid, Am sobrvvydd nos Sadwrn, 'rwy'n sicr o hyny, Bydd Pontygwaith wiwber a'r faner i fyny. Dywedir fod yma bob peth i drwch blewyn, Er llesianfc achysur a mantais y werin, Ceir ymB, Hall helaeth i gynal 'Steddfodau, yn lie bod y eyfryw yn felldith capelau; Ceir yma awenwyr a llu o lenorion, A'u bri yn dylat hru yn llechres enwogion; Oferedd yw gofyn am eu gorchest-gampau, W wasg drwy y byd anfarwola eu gweithiau. Mae'n wir i fod yma Oleum Trydanol, A'i wenau fel dydd yn mhob congl ac heol, JTaiibeidrwydd tryloew-wawr ei fflam-fellt yn hvnod, kWna daflu gwawl Glofa rhif wythfed i'r cysgod; Ac O mor farddonol'n ei lewyrch llawn urddas, fI'w'r bont sydd rhwng Deri a'r Mandeleine Terrace, Ni raid i neb mwyach i dori eu coesau, A syrthio fel derw i'r cernynt a'r tonau. Mae Pontygwaith hefyd fel gwyr y "Bwrdd Lleol," Heb eisiau diwygio na chroesffordd na heol, Wrth gripian i'r Ysgol ni waedwyd un plentyn, Wrth ddringo yr Alpau o heol Llewellyn; Mae'r lie, fel y gwyddoch, oil drwyddo'n fwy gweddus, Na'r Mardy, Ferndale, Stanley Town, a Phen- dyrus; 'Ar y blaen mae o ddigon ar leoedd fel yna, Efe yw Metropolis dan ddyffryn y Rhondda. Tregaron. SHON SHANE. CYFARCHIAD I Edward Thomas, anwyl febyn Mr a Mrs D. Griffiths, Tylorstown. O! anhalog anwylyn—hvgarol A rhagoraf blentyn; Baban derch, a'i serch yn syn, Gwynach na lili'r gwanwyn. Dan haul hwn teleidion lu-i fywyd Sy'n gwynfaol dyfu; Rliiniau geir ar ei wen gu. Yn oludog ymledu. Byd teg, fel haf, bywyd da—gwawr rhinwedd Wna goroni'i yrfa; A phurddysg a'i hyft'orLlda-'n rhwysfawr Euraidd ysgolawr, o iii-ddas Gwalia. C. WILLIAM JONES, YSW., A.S., Shydychen, yn Nhy y Cyffredin, a'i araeth dros gyfiawnder i Chwarelwyr Bethesda Fawr yn Arfon. Hongia'r Ty wrth fin aiigel-ira, selog Tros hawliau goruchel; Llew yn ei swydd Hawn o sel, A cherub streic y chwarel. Gwerinol deg arweinydd—Gwalia deg, Gwylied hi ei gynydd; Golud dawn sy'n gloewi'i dydd, Gwyd yni Cymreig danwydd. Y Senedd gadd ei swyno-Yll edlym Hyawdledd y Cvmro J Yn ei ddawn y teimlodd o Deyrnas, a'i llygad arno. Eryri! dy arwrodd-a wybu Gydwybod y Senedd; Dewraf wlad—Arfonia fedd Wr edwyn fyw frwdfrydedd. Hhagorwych ddeffry gewri-i ystvr Dibrisdod camwri; Wych wrolion chwareli, A'u gwyn gyll a'i henyU hi. Ei allu ar dmis-gastelloodd-esyd Urddasol lyw'r bobloodd; Asbri drud yw'r cynud c'oedd A rodia'i holl weithredoedd- Gwir gernr ar greig Arfon--arddunedd Cawr ddena enwogion; Gwyn ei fri gan egnri fron Godir yn nhwtf ergydion. O! lachar haul dilychwin,-a ther wawl Gwir athrylith ddibrin, Ema'i rawd, a grym ei rin Hoff rodia Dy'r Cyffredin. Teilwn" blentyn Gwyllt Walia,—dysgawdwyr Dysgedig drydana: Byth ystyr meib Bethesda. Yni derch ei enw da. Ceir hanes yn coroni—ei uchel Ei uchel ymdrechion he wyrni; Dan ei nod adwaenwn ni Wlad firain i'w glodfori. Golud goreu gwladgaredd-yw cynud Shecina'i fawrfrydedd; Taniwr gwlad, estynwr gwledd, Erys yno'n fri'r Senedd. Yn ed vmgais ddiamgen—em wir grym "Honour Greats" Rliydyehen; Cawr o feddwl cryf addien, Gwylio'i aidd mae Gwalia wen. Llanfachraeth. Maohraeth Mon. PENILLION 4t ol y diweddar Mr Ivor John, Eagle Hotel, Ynysbir. Mae cyfaill o dan len Yn isel iawii ei ben, Yn llan yr ywen breu, O'i gystudd caled; Cwyd hiraeth megys ton 0 ddyfnder llawer bron, Am nad yw Ifor John, I'w wel'd na'i glywod. Gwybodus ddvn i Ervd n boll heljTition byd, 'ys-olor goleu'i fryd, ddysglaer dalent; A ,ei addysg fawr, Agorodd fel y waw, Mae r 0ll yn eaU yn awr Dan gwysi'r fynwent! Dadleuwr cyflym iawn A rhesswm j-nddo'n lla-R-n Ar ryw redegog dctawn Fel ffrwd y mynydd Ffrasthineb lon'èJ. ei wc, Ffraethincb oedd ei bedd' Ffraet hi neb oedd ei gledd Yn tori beunydd. Ond er v pethau hyn Fe dawodd yn y c,,] *vn, Gan adael cartref gwyu Mewn hiraetb chwcrw; Ei wpddw dan brudd fant, A'i dwyrudd fel dwv nant, A'i bedwar bychain blant, Heb dad, ond enw. Os bu'rÏoe<] -qgofi gwall Am dduo'i feddwl call, Mae cariad yn ddiball Am faddeti'n (lawel; A thaenu ar bob llaw Serch-flodau pur uwchlavT Y ewr sy'n tewi draw, Yn isel, Mae'r weddw'n wylo mwv, Ar dori'i chalon drwy Yr ergyd dorodd glwy' Wrth wraidd ei bywyd; O! wraig, nac wylwch draw Dan donau brenin braw, Cewch help, a dyma law I godi'ch ysbryd. Ynyshir. Dewi Heulwen. GWEDDI. Da fwriad edifeirweh-yw gweddi, A gwaedd un mewn tristwch; Hon sy'i lawr mewn isel lwch Yn galw am ddiogelwch. Tylorstown. O. Jenkins. MEWN UNIGEDD. Ar lan ofnig loew Yn nghysgod llwyn gerllaw, Eisteddai genet-h ieuanc dloo-- A darlun yn ei IIaw; Hen ddaxltin, o'i hanwylyd Dderbyniodd wys i'r gad, "Adawodd wrthddrych pena'. serch" I ymladd dros ei wlad; — Mae'n tywaJlt holl gyfrinion calon yno Heb feddwl fawr fod neb ond Duw yn gwrando. Eisteddai ar y geulan A deigryn ar ei grudd, Yn dyst 0 ingoedd teimlad dwys A thristwch calon brudd; Sibrydai eiriau lleddfol Yn nghlyw yr afon bur, Gan ddwe,yd-efallai byddi di Yn golchi traeth y tir— Lie mae f'anwylyd Arthur yn tramwyo,— Afonig fechan—sibrwd fy nghyfrinion wrtho. Heb gwmiii Arthur anwyI Nid yw y byd i n-d Ond rhyw anialwch corsog, llwm, Heb un blodeuvn cu; Neu ryw ffurfafen dywell Heb seren ar ei bron,— Hapusrwydd bywyd sydd yn troi 0 gylch y fodrwy hon; Os syrthia Arthur Llwyd dan lid y gelyn, Bydd Elen Wyn yn mriddell oer y dyffryn. Aderyn, caria'r newydd At wTthddrych serch fy mron, A chluded brig yr awel fwyn Y genadwri hon,— Fod un yn gwywo, gwywo, Ar allor serch i'r bedd, Nad oes un balm all wella'i chlwv' Ond golwg ar ei wedd; — Ac 0, na bae rhyw angel g-wyn yn cario Cyfrinion calon ei anwylyd iddo. Tra Elen yno'n tywallt Ei chalon uwch y lli, 'Roedd Arthur Llwyd ei hun gerllaw Yn gwrando'i chwynion hi; Pa le, pa le mae Arthur, Gofynai'r eneth gu, Pan glywodd lais tu ol yn dweyd, Anwylyd—wele fi. Terfynodd yr unigrwydd eys"lredig,- A bellach nid yw Elen Wyn yn unig Treorky. D. Briallydd Phillips.

Colofn y Cyrqry.

Conjmoq Diseases.

-----_-_._-MOUflTAIfl ASH…

I Can Do As I Like."

Advertising

Advertising