Papur Pawb

OGOFEYPP YR YMHERODRAETH BRYDEINIG Yn Neheudir Oymru Xewydd, ar ochr or- Eewino£ v Blue -,MüUiltain1S, tun, chant a thri- ugain mlMdir o Sydney, tua'r goxCuwin, y mae'r Jenolan Caves, y chad a ddargiaafydd- wvd yn 1841, yn gyfartal IbrçmllIlewn ar- dderchowgrwydd i'r lMomnouth Caves yn Kentucky. MM!'r ogofeydd enfawr hyn, yn y c,-rii,iff gaGch, yn amrywio mown iliwiau o'r gwyn puraf i'r gymysgedd fwyaf godidog oir Iliwiau mwyaf cvfoeithog, ac yin dliflgteirio. fel griisial. Y mae ogofeydd y Stalactite, yn Cheddar, y rhai ardderchocaf yn y byd, yn ol eu nuaint. Yn Lloegr, -y mae ogofeydd swydd Derby yn eixvvog am eu pxydferthwich. Y ma,e y Fingal's Cave, yn Ynys Ysgotland, yn tynu ICawer o deithwyr, i ymweled a liwynt. Nid ydyw Cymtru, ychwaith, heb ei liogo- feydd, ac:v,m,a,e, y:,Cjfn Caves, Cefji Merriad- og, ger QUjanelwy, ai'r ogof sydd rhwng Gwrycfa. Castle a Lllandulas yn tynu llawer o ymwelwyr bob haf. KUy ■

PA LE YR OEDD YR ADYN? Yr oedd 8em Pinv yn neidio o'T eerbyd mtwii tref ar gyffliiiau Ltbegr y dydd o'r bla-e-n, ac yn rhedeg fel dyn gwylilt i llav r yr lieoll, gan fwngial, "We], dyrna, hi. alian a "I ba l'e yr aeth yr adyn ? Ar fexigoch j. mi datlia i c &c. Yr oedd y pliant yii rfedeg i'.w ganlyn, dynion yn stopio .air yr Ixeol, ac yn ei gwestiyno, ond y owhll a, ddywedai oedd, "Aar fengoch i, m'i dalia i o'r tro yma! .Rhoswch chi dipyn bad), and: dalia i o! Yr adyn nes oedd paw/b mewn eyffro dynioai mewn oed a. pfolant yn rhuthro allan o'u siop- au, ac yn xihedeg aar ol y rascal anadnabydd- us. Erbyn iddynt gyrhaedd saile'r gerbyd- res, yr oedd yno tua. chant ohonynt. Riied- odd Sem Puw fel gwaiilgofddyn ii'r station, ac wrtli wtted guard y tren am Fangor, rlied- odd ato, a, dywedodd, "'Dytii'a .ohwi! Ac fetly dydi'r tren ddam wedi myn'd ? (Rydw i wedi'ch d'all chi'r tro yma." "Na, dydi'r tren ddim yn icychwyn am ugiain mynyd eto," ebai',r guard. 'Maie'r Iboneddigion yma, wedi dwadJ •! nanfon i at y tren," ebai 'Sem Pmv, gan gyfeino at y dyrfat gyda gwen serchog. Ond arosodd yr un ohonynt i'w weled yn cychwyn.

ESTRONIAID YN FFRAINC Y mae Ffrairio yn pailiau i gael ei blino gan ddyeithdiadd o fewn &i phyrth. Can- fyddir yn aWT nad ydyw Paris yn ddinaa 0 Barisiaid, os Jiyd yn nod Ffrancod. Niict oes 'ond 36 y øant. o'r preswylwyr wedi eu gend o fewn ei anuriau, iIliC y mae 75 yn mhdb mil wecLi eu geni 0'>1.' tualikn i Ffrainc, yn gwneyd cyfanrif yr estroniadd yn 181,000, O'jr rluai olaf [hyji, aiSd pes diiin ljai nit 26,823 yn Allmaenwyr, tra yn Berlin nid oes ond 39'1 o Ffrancod. Tra yn Baifis y iiiae 75 o bob mil yn estpcHualid, nid oes yn LLun- dain ond 22 o bob nidi, yn iSt. Peterisburg 24, Vienna 122, a Barlin 11. .w-

A HWY A WNAETHANT FELLY Yr oedd gwerthwr ffIlwythau wedi agor siop mewn heol 'brysusr, .ac er mwjn gwneyd y baM yn fwy liysbys oi enw, myoodd ar- graphu hysbjslleni byclnaiin d'r perwyi!. Dod- odd y Thai hyn mewn. basged oedd yn hoxig- iaii o'r tualilan fx ctrws, ac uwchben y fasged gorfodo'dd docyn, ar yr hwn yr oedd yn ar- grap;hedig y geiriau leanilynol: "Byddwoli gy.st?al a. eiiymeryd un." Un diwrnod, pa fodd by nag, pan oedd y gwynt mewUJ rhyw hwyl ddireidus, chwyth- odd y tocyn ihwnw i lawr oddiwrth. ben y fagged, a dif,gy:nodd ar y boos a'x oraliges oodd yn sefyll wrth. y (Ipwg. • PllÍll vr oeddf y ff'orddo^ioii oedd Yill myned heibio yn coellio eu llygaid e,u liunain, pan oeddyut yn gweled yr oraaiges yn cael eu cyjirheM felly ar ibawb "Byddwch gy.stal a oil Vim eryd un." Ga,ü feddw;1 mai cynliun i enliN ffafr y cyhoedd oedd y cwbl, daetli yn gyntaf un ac yn.a.'r llal'l d fynv '3it y bocs, gan ilielpio eu liunain. Ni ddaeth y peiclxenog i wybod fod dim aSHan o'i le yn myn'd yu mlaen, nes 1 faehgenyn byclian ofyn a gai ef gymeryd dwy—un iddo ',i hun, ate run i'w frawd ba.ch gartrel ggp i j Tr&gB

YR INPIAIP CYNTEFIG Ymae y iSeris, ICwyth byclian o Iudiaid, y irliai sydd yn ibyiw yn toenaf ar Ynys Tibur- on, yn Kghulfor Califfornia, ,a'lf rhai, hefyd, a gwrddir, yn fynychwr Jain cul o dir ar dueddiaax 'Mexico, ar lawer tiro wedi peri llaw- er o drwbwl i awdtirdodaui Mexiico. Y -mae'ir Seris yn caeQ. eu oyfrif fel v Ibobl mwyaf cvntefig yn, America. Hebiaiw (llawer yin- gyrch a' wnaed.1 yn eu herbyn, nid oes ond dau Efwropead1 wedi caeli un cymundeb a hwy,- un .or enw 'Senor Encinas, a'r Pro- tfeswr iMcGree. Y mae'r P,roffeswrMcGee yn desigrifio'r iSeris fell y bob] fwyaf cyn- tefig yn America, ai'll bod filoadd o flynydd- oedd ar dl yr oes bresenxiol. Treuliant y rlian fwyaf o'u hoes aillan ar wastadeddau anial, ac nid oes ond ychydig o'u sefydliadau yn aighysgod coed. Y eu tad wiedi eu hadeiladu o brysgwydd & uchder pen dyn. Y maeiit wedi byw ar eu penau eu hunain bob amser, fel na wyddant ddim am; y byd alia no", fel nad: oes ganddynt yr un gelfydd- yd ddefnyddiol o gwbl, gyda'r eitliriad o wneyd priddlestri a, basgedi. Cenedl) o red- egwvr y<\v j iSeris, yn perch en ar goesau hirion, meinion, a chyhyrog, a brestiati mawirion, fel1 milgwn. Yn Be troi eu Slyilw. at wnieuthur yr arfau aiigeiirh eidiol i'r hdfa, y maent hwiy wedi dioddi mwy o'u biryd am ddadblygu cyflymder, a gorchestion buan- droed. lPlrunerOint allan i iheua, y maent mor gyflym fel rhedegwyr fed y gallant ddal oeirw a'u dwyliaw. GalHant, hefyd, ddal y jack rabbifts yn y dull liwnw, 'ac y mae'r dutll a gymeranit i wneyd h'yny yn dangoe1 m!wy! p reddf na medrusrwydd. Y mae tri ohonyni yn cychwyn allan gyda;'u gilydd nes y codant un o'r cireaduiriaid cyflyami ihyny. Y mae'r jack raJbbit bob amseir yn deenreu rhedeg ar ongl i'r cwrs gyinerir gan yir lielwyr. Oydh- wyna un o'fr Indiiadd air rredfa gyflym ar ol y gwningen, ac ar yr un ewis; pan y dociiireua Indiad aral! at ongl o 90 '0 -raddau, tra, bydd y trydydd Indiad yn isefyll yn llonydd. Yna, yn yr amaer priodol, y ntiae'r IndiaJ cyntaf yn dangos lei hun, ac y mae'r jack rabbit yn cyohwyn allan ar ongl Uini'awn tUugat yr ail Indiad. Yna, mae'r ail Indi,ad yn dangos ei hun, a,c y miae' mdlyn yn cael ei droi yn ol. Dinwy barhan i erllyn yn y dull yma y mae'r triongl yn, myned yn gyfyngaeh bob tro, i' hes o'r diwedd y mae'r creadur yn dyrysu ac yn bldno, ac yn dyfod yn ddigon hawdd ei didal. inii fuasai neb yn. eredj llawer o'r lianesion am eu buandm heb eu gwelcd yn rhedeg ar ol rbai1 dli' anifeilia.d gwylltion. Yn eu liarferion ;a'u defodau y niaeiit mor debyg i fwystfilbd ag sydd bosiM i greadur- iaiidlwr y ffurf ddlynol fod. Y maent yn fudron, ac yn ffiaddd tuihwnti i ddesgrifiad, »o yn ol pob yniddangoriiad yn liollol ddifater tuagat bawb a pliobpeth o'u ihamgylch. tNis gallodd y Pioffeswr ,M;cGue sicrhau pa un oeddynt yn ganibaliaid ai peidio, ond yr oedd yn credu nad oaddynt. Cairodd. iMir 'Djiwlinnie, y gwawal-lunydd oedd yn dilyn y proff'eswr, dx'a'ff'eith fa,wr ar rai ttroiiau oael gan yr India;id fod yn llonydd i gael tynu eu Hun. Yr oedd hoil offuduw'yl'iaeath y camera yn peri ofn a braw yn eu plith. Cymerodd ddaroun No un o'u mdiWyr, wedi yr iliyn y cymerwyi ef yn guif. Pan, oedd yr arlunydd yn gauw am dano dra- chefn i wneyd darlun mwy o faint, ohono, gofynodd y dyin oedd yno ddim perygl iddo ei iadd, oherwydd os oedd pictiwr mor fydh- an yn ei yru yn sall;, yr 'oedd yn rhaid y buasai pictiwr mwy yn e; yru yn salach o lawer. Yr oeddynt yn ofni fod rhyw swyn-' gyfiaredd yn y camera, ac yr oedd yn rhaid i'r Proffeswr McGee n'eu rywun arall o'r cwmni sefyll i ddangos nad oodd dim perygl i'w ofni. Cyn, belled ag y gel'lir sicrhan, nid oes gan yr Indiaid hyn na, pbysygwyr na chrefydd o fatli yn y byd, a iphan, .gymerir hwy yn sal, nid oes dim yn cad ei waeuthur iddynt. Gyda'r plant yr un modd. GndQwir i blant by chain orwedd loamgylch ar dywod yr anialwch, yungus i'r pentref, yn ngwres yr haul ajigerddol, heb neb yn gofalu am danynt. Y mae oreulondeb y mamau yn nodedig, ac ambell dro, tafleut eu plant o gwinpas1 fel darnau o goed. < 11-. .&

Wedi diyweyd wrth, lien wraig o Lwyngwril y gaiHaii fod yno ibotbl yn byw yn, y, lleuad, dywedodd, gyda p'hwyslais cryf, a tharo- ei throed yn y Ilawr:- "'Nonsena B'eth fydd yn dwad'o'r boibol, pan fyddt yna; ddim ond rhyrw, rilbyn main oh<mj hi V'